Program ćwiczeń z zakresu anatomii dla studentów I roku Wydziału Lekarskiego w roku akademickim 2014/2015 Ćwiczenie 1 29.09.2014 Wprowadzenie do ćwiczeń z anatomii. Regulamin zajęć. Podręczniki. Szkielet osiowy i szkielet dodatkowy oraz budowa, rodzaje i funkcje kości. ANATOMIA TOPOGRAFICZNA GRZBIETU Ćwiczenie 2 01.10.2014 Kości tułowia. Budowa i cechy charakterystyczne kręgów poszczególnych części kręgosłupa. Krzywizny kręgosłupa. Budowa żeber i mostka. Ćwiczenie 3 06.10.2014 Połączenia kręgosłupa oraz połączenia żeber i mostka. Budowa klatki piersiowej kostnej. Mechanika kręgosłupa i klatki piersiowej. Ćwiczenie 4 08.10.2014 Powięzie grzbietu. Mięśnie powierzchowne grzbietu - ich przyczepy, czynność i unerwienie. Trójkąt lędźwiowy, trójkąt osłuchiwania (ograniczenia). Gałęzie tylne nerwów rdzeniowych. Ćwiczenie 5 10.10.2014 Mięśnie głębokie grzbietu (długie i krótkie) - omawiamy je jako całość z uwzględnieniem przyczepu początkowego wspólnej masy mięśniowej i przyczepów dodatkowych oraz czynność poszczególnych składowych mięśnia. Unerwienie mięśnia prostownika grzbietu. Przyczepy i unerwienie mięśni podpotylicznych. Ograniczenie i zawartość trójkąta podpotylicznego. Ćwiczenie 6 13.10.2014 Zawartość kanału kręgowego. Opony rdzenia kręgowego. Ograniczenia i zawartość przestrzeni nadtwardówkowej. Sploty żylne kręgowe wewnętrzne i zewnętrzne. Przestrzeń podpajęczynówkowa i płyn mózgowo-rdzeniowy. Punkcja lędźwiowa, znieczulenie nadoponowe.
Ćwiczenie 7 15.10.2014 Budowa i unaczynienie rdzenia kręgowego. Budowa i gałęzie nerwów rdzeniowych.
TOPOGRAFIA KLATKI PIERSIOWEJ I KOŃCZYNY GÓRNEJ Ćwiczenie 8 17.10.2014 Szkielet kończyny górnej. Ćwiczenie 9 20.10.2014 Połączenia kości kończyny górnej. Anatomia rentgenowska. Ćwiczenie 10 22.10.2014 Szkielet klatki piersiowej. Okolice topograficzne, punkty kostno-mięśniowe oraz linie orientacyjne klatki piersiowej. Rzutowanie brzegów płuc oraz granic serca na ściany klatki piersiowej. Stłumienie względne i bezwzględne serca. Osłuchiwanie serca. Unerwienie skóry klatki piersiowej. Budowa i topografia gruczołu sutkowego. Drogi odpływu chłonki z gruczołu sutkowego. Ćwiczenie 11 24.10.2014 Mięśnie powierzchowne i głębokie klatki piersiowej - przyczepy, unerwienie, czynność. Naczynia i nerwy międzyżebrowe - przebieg, gałęzie. Udział mięśni klatki piersiowej w oddychaniu. Ćwiczenie 12 27.10.2014 Ograniczenia, podział, zawartość i połączenia śródpiersia. Śródpiersie górne i przednie. Topografia, budowa i unaczynienie grasicy. Nerw przeponowy. Topografia naczyń odchodzących od łuku aorty. Tętnica podobojczykowa - przebieg, odgałęzienia. Naczynia piersiowe wewnętrzne. Żyła podobojczykowa, ramiennogłowowa i żyła główna górna. Węzły chłonne śródpiersiowe przednie. Ćwiczenie 13 29.10.2014 Śródpiersie środkowe. Budowa, topografia, unaczynienie i unerwienie serca (koronarografia). Miejsca rzutowania i osłuchiwania ujść tętniczych i żylnych. Krążenie małe, duże i płodowe. Przebieg dużych naczyń tętniczych wychodzących z serca. Budowa, unaczynienie i unerwienie osierdzia. Zachyłki osierdzia (tamponada serca). Ćwiczenie 14 31.10.2014 Budowa, topografia, unaczynienie i unerwienie tchawicy. Budowa płuc oraz podział drzewa oskrzelowego (bronchoskopia i bronchografia). Węzły chłonne dróg oddechowych. Drogi odpływu chłonki z płuc. Krążenie płucne. Opłucna ścienna i trzewna. Jama opłucnej i jej zachyłki (pneumothorax, hydrothorax, hemothorax).
Ćwiczenie 15 03.11.2014 Śródpiersie tylne. Budowa, topografia, unaczynienie i unerwienie przełyku. Przebieg i odgałęzienia odcinka piersiowego nerwów błędnych. Rozwory i otwory w przeponie oraz ich zawartość. Przebieg i odgałęzienia odcinka piersiowego aorty. Żyły nieparzyste: przebieg, zakres spływu krwi żylnej i połączenia z układem żył głównych i żyła wrotna. Odcinki piersiowe pni współczulnych i nerwy trzewne; przewód piersiowy. Węzły chłonne śródpiersiowe. Splot śródpiersiowy. Ćwiczenie 16 05.11.2014 Mięśnie odcięte kończyny górnej. Mięśnie obręczy barkowej - przyczepy, czynność, unerwienie. Przebieg tętnic zaopatrujących obręcz kończyny górnej. Budowa, topografia i gałęzie splotu ramiennego. Uszkodzenia splotu ramiennego. Ćwiczenie 17 07.11.2014 Jama (dół) pachowa - ograniczenia i zawartość. Węzły chłonne pachowe - grupy i drogi spływu i odpływu chłonki. Naczynia pachowe. Unerwienie skóry kończyny górnej. Żyły powierzchowne kończyny górnej. Ćwiczenie 18 10.11.2014 Mięśnie ramienia - przyczepy, czynność, unerwienie. Przestwory powięziowe ramienia. Kanał nerwu promieniowego. Bruzda przyśrodkowa mięśnia dwugłowego - ograniczenia i zawartość. Nerwy długie splotu ramiennego w obrębie ramienia. Tętnica ramienna - topografia i odgałęzienia. Żyły ramienne. Stawy: mostkowoobojczykowy, barkowo-obojczykowy i ramienny. Objawy uszkodzenia nerwów w obrębie ramienia. Ćwiczenie 19 12.11.2014 Mięśnie grupy przedniej i bocznej przedramienia - ich wspólne przyczepy początkowe i przyczepy końcowe, unerwienie i czynność. Mięśnie ręki - podział grupowy, nazwy mięśni w grupach, ich unerwienie i czynność. Dół łokciowy - ograniczenia, zawartość. Tętnica promieniowa i łokciowa - ich przebieg i odgałęzienia w obrębie przedramienia i ręki. Troczki zginaczy, pochewki ścięgniste oraz przestwory powięziowe ręki. Kanał nadgarstka. Objawy uszkodzenia nerwów w obrębie przedramienia i ręki. Ćwiczenie 20 14.11.2014 Mięśnie grupy tylnej przedramienia - wspólne przyczepy początkowe i przyczepy końcowe, czynność, unerwienie. Pochewki ścięgniste grzbietu ręki. Stawy: łokciowy, promieniowo-nadgarstkowy i stawy ręki - budowa, więzadła.
TOPOGRAFIA JAMY BRZUSZNEJ, MIEDNICY MNIEJSZEJ I KOŃCZYNY DOLNEJ Ćwiczenie 21 17.11.2014 Budowa, połączenia oraz wymiary miednicy. Różnice płciowe. Punkty kostnomięśniowe brzucha i miednicy. Rzutowanie trzew na przednią ścianę jamy brzusznej. Przebieg naczyń i nerwów skórnych. Ograniczenia jamy brzusznej oraz linie topograficzne brzucha. Podział brzucha na kwadranty i okolice topograficzne. Mięsień skośny brzucha zewnętrzny. Ograniczenia i zawartość kanału pachwinowego oraz pierścienia pachwinowego powierzchownego. Przepukliny pachwinowe. Trójkąt lędźwiowy i ścięgnista przestrzeń lędźwiowa. Ćwiczenie 22 19.11.2014 Mięśnie ściany przednio-bocznej i tylnej brzucha przyczepy, czynność, unerwienie. Pochewka mięśnia prostego brzucha budowa i zawartość. Miejsca zmniejszonej oporności jamy brzusznej i przepukliny brzuszne. Tętnice nabrzuszne górna i dolna początek, przebieg. Fałdy pępkowe i doły na powierzchni wewnętrznej przedniej ściany brzucha. Ćwiczenie 23 21.11.2014 Topografia narządów jamy brzusznej. Narządy wewnątrz- i zewnątrzotrzewnowe. Jama otrzewnej i jej zachyłki. Budowa, topografia, unaczynienie i unerwienie żołądka. Ćwiczenie 24 24.11.2014 Wątroba. Pęcherzyk żółciowy. Drogi żółciowe. Pień trzewny. Odcinki brzuszne pni błędnych. Splot trzewny budowa, sploty wtórne, zakres unerwienia. Żyła wrotna topografia, połączenia z układami żył głównych. Ćwiczenie 25 26.11.2014 Budowa, topografia, unaczynienie oraz unerwienie jelita cienkiego i grubego, trzustki oraz śledziony. Unaczynienie tętnicze, żylne i chłonne trzew jamy brzusznej. Unerwienie trzew jamy brzusznej. Splot międzykrezkowy. Ćwiczenie 26 28.11.2014 Przestrzeń zaotrzewnowa ograniczenia i zawartość. Topografia, budowa, unaczynienie i unerwienie nerek, nadnerczy oraz moczowodów.
Ćwiczenie 27 01.12.2014 Aorta brzuszna i jej odgałęzienia. Żyła główna dolna i jej dopływy. Odcinek lędźwiowy pnia współczulnego. Węzły chłonne ścienne jamy brzusznej. Pnie lędźwiowe. Splot lędźwiowy budowa, topografia, odchodzące nerwy. Ćwiczenie 28 03.12.2014 Części składowe, topografia, budowa, unaczynienie i unerwienie narządów płciowych wewnętrznych żeńskich. Ćwiczenie 29 05.12.2014 Części składowe, topografia, budowa, unaczynienie i unerwienie narządów płciowych wewnętrznych męskich. Zstępowanie jąder. Ćwiczenie 30 08.12.2014 Naczynia biodrowe - topografia, odgałęzienia i dopływy. Sploty miedniczne, nerwy podbrzuszne. Topografia, budowa, unaczynienie i unerwienie pęcherza moczowego i odbytnicy oraz odcinka miednicznego moczowodów. Ćwiczenie 31 10.12.2014 Krocze ograniczenia, podział. Mięśnie dna miednicy. Powięzie miednicy. Dół kulszowo- odbytniczy i kanał zasłonowy. Węzły chłonne miednicy. Ćwiczenie 32 12.12.2014 Narządy płciowe zewnętrzne żeńskie i męskie budowa, unaczynienie i unerwienie. Cewka moczowa. Splot krzyżowy budowa, topografia. Nerwy miedniczne. Naczynia i nerwy sromowe. Ćwiczenie 33 15.12.2014 Kości oraz połączenia kości kończyny dolnej. Ćwiczenie 34 17.12.2014 Podział mięśni obręczy biodrowej. Mięśnie grzbietowe (grupa przednia)- przyczepy, czynność, unerwienie. Naczynia biodrowe zewnętrzne. Więzozrosty miednicy. Rozwór naczyń i mięśni ograniczenia, zawartość. Węzły chłonne pachwinowe topografia, zakres spływu chłonki. Unerwienie skórne oraz żyły powierzchowne kończyny dolnej. Ćwiczenie 35 19.12.2014 Powięź szeroka uda. Mięśnie uda. Podział. Unerwienie grupowe. Przyczepy, czynność i unerwienie mięśni grupy przedniej i przyśrodkowej uda. Dół biodrowo łonowy, trójkąt udowy, kanał przywodzicieli, kanał udowy ograniczenia, zawartość. Nerw udowy i zasłonowy - przebieg, odgałęzienia, zakres unerwienia i objawy uszkodzenia. Naczynia udowe.
Ćwiczenie 36 07.01.2015 Grupa tylna mięśni grzbietowych oraz mięśnie brzuszne obręczy biodrowej. Splot krzyżowy i jego gałęzie. Otwory kulszowe ich ograniczenia i zawartość. Węzły chłonne biodrowe. Ćwiczenie 37 09.01.2015 Mięśnie grupy tylnej uda przyczepy, czynność, unerwienie. Nerw kulszowy i nerw skórny uda tylny - przebieg, odgałęzienia, zakres unerwienia i objawy uszkodzenia. Ograniczenia i zawartość dołu podkolanowego. Tętnica podkolanowa - topografia i odgałęzienia. Żyła podkolanowa - topografia, dopływy. Ćwiczenie 38 12.01.2015 Powięź goleni. Podział mięśni goleni i stopy. Grupa przednia i boczna mięśni goleni przyczepy, czynność, unerwienie. Powięzie i przestwory powięziowe goleni. Mięśnie grzbietu stopy czynność, unerwienie. Nerwy: strzałkowy wspólny, strzałkowy powierzchowny i głęboki oraz udowogoleniowy przebieg, odgałęzienia, zakres unerwienia i objawy uszkodzenia. Tętnica piszczelowa przednia i grzbietowa stopy przebieg, odgałęzienia. Żyły goleni. Ćwiczenie 39 14.01.2015 Grupa tylna mięśni goleni przyczepy, czynność, unerwienie. Mięśnie podeszwy podział grupowy, unerwienie. Pochewki ścięgniste stopy. Kanał kostki przyśrodkowej ograniczenia i zawartość. Nerw piszczelowy i nerwy podeszwowe przebieg, zakres unerwienia. Naczynia piszczelowe tylne i podeszwowe przebieg, odgałęzienia, zakres unaczynienia. Pochewki ścięgniste stopy. Sklepienie stopy. Ćwiczenie 40 16.01.2015 Sprawdzian z I semestru
TOPOGRAFIA GŁOWY, SZYI I NARZĄDÓW ZMYSŁÓW Ćwiczenie 41 19.01.2015 Ogólna budowa czaszki. Podział kości czaszki. Kości sklepienia czaszki (czołowa, ciemieniowa, potyliczna). Kość sitowa. Ćwiczenie 42 21.01.2015 Kość klinowa i skroniowa. Powierzchnia wewnętrzna podstawy czaszki. Doły czaszki. Miejsca przejścia nerwów czaszkowych. Ćwiczenie 43 23.01.2015 Kości twarzoczaszki. Jama nosowa kostna i oczodół (ograniczenia, połączenia, zawartość). Zatoki przynosowe - ujścia. Ćwiczenie 44 26.01.2015 Dół skroniowy, podskroniowy i skrzydłowo-podniebienny (ograniczenia, zawartość i połączenia). Ćwiczenie 45 28.01.2015 Połączenia kości czaszki. Ciemiączka. Staw skroniowo-żuchwowy. Ćwiczenie 46 30.01.2015 Okolice topograficzne i punkty kostno-mięśniowe głowy i szyi. Unerwienie skóry głowy i szyi. Żyły powierzchowne szyi. Splot szyjny - budowa, topografia i odgałęzienia. Ćwiczenie 47 02.02.2015 Mięśnie powierzchowne szyi - przyczepy, czynność, unerwienie. Ograniczenia, podział i zawartość trójkąta bocznego szyi. Tętnica i żyła podobojczykowa (odgałęzienia tętnicy i dopływy żyły). Tętnica potyliczna i uszna tylna - topografia, odgałęzienia. Naczynia i węzły chłonne szyi. Nerw dodatkowy - budowa, przebieg, zakres unerwienia i objawy uszkodzenia. Ćwiczenie 48 04.02.2015 Przestrzenie powięziowe i trójkąty okolicy przedniej szyi (zawartość i połączenia). Mięśnie nadgnykowe i podgnykowe - przyczepy, czynność, unerwienie. Mięśnie pochyłe - przyczepy, czynność, unerwienie. Mięśnie przedkręgowe.
Ćwiczenie 49 06.02.2015 Odcinek szyjny nerwu błędnego. Nerw podjęzykowy, językowy i odcinek szyjny pnia współczulnego - przebieg, odgałęzienia. Ćwiczenie 50 09.02.2015 Tętnica szyjna wspólna i zewnętrzna - przebieg, gałęzie. Zatoka tętnicy szyjnej i kłębek szyjny. Żyła szyjna wewnętrzna - topografia, dopływy. Ślinianka podżuchwowa i podjęzykowa, gruczoł tarczowy i gruczoły przytarczowe - topografia, unaczynienie, unerwienie. Ćwiczenie 51 11.02.2015 Topografia tętnic: twarzowej, skroniowej powierzchownej i szczękowej. Żyła twarzowa i zażuchwowa. Węzły chłonne głowy. Unerwienie skóry twarzy. Podział grupowy oraz unerwienie mięśni wyrazowych twarzy (obowiązują nazwy mięśni w poszczególnych grupach). Nerw twarzowy - budowa, topografia, gałęzie, objawy uszkodzenia. Ćwiczenie 52 13.02.2015 Zawartość i ograniczenia komory przyusznicy. Budowa, topografia, unaczynienie i unerwienie ślinianki przyusznej. Mięśnie żucia. Nerw trójdzielny - rodzaje i źródła włókien, gałęzie, zakres unerwienia i objawy uszkodzenia. Ćwiczenie 53 23.02.2015 Unaczynienie i unerwienie skóry sklepienia czaszki. Czepiec ścięgnisty. Ograniczenia i zawartość dołu skroniowego.przestrzeń podpajęczynówkowa (zbiorniki). Opony mózgowia. Unaczynienie i unerwienie opony twardej. Zatoki opony twardej. Ćwiczenie 54 25.02.2015 Naczynia mózgowia. Koło tętnicze mózgu. Urazy głowy oraz rodzaje krwotoków wewnątrzczaszkowych. Ćwiczenie 55 02.03.2015 Podział mózgowia i ogólna budowa poszczególnych części. Ćwiczenie 56 04.03.2015 Ograniczenie, zawartość i połączenia przestrzeni przygardłowej. Nerwy: IX, X, XI i XII - budowa, przebieg, gałęzie, objawy uszkodzenia. Stawy: szczytowo - potyliczny i szczytowo - obrotowy.
Ćwiczenie 57 09.03.2015 Budowa, topografia, unaczynienie i unerwienie gardła. Połączenia gardła. Czynność mięśni gardła w procesie połykania. Splot gardłowy. Ćwiczenie 58 11.03.2015 Topografia, budowa, unaczynienie i unerwienie krtani. Chrząstki krtani i ich połączenia. Mięśnie krtani - podział czynnościowy, unerwienie. Jama krtani. Objawy uszkodzenia nerwów krtaniowych. Ćwiczenie 59 16.03.2015 Zapoznanie się z narządami głowy i szyi na przekroju strzałkowym. Zapoznanie się z ograniczeniami i zawartością dołu skrzydłowo-podniebiennego. Ćwiczenie 60 18.03.2015 Budowa nosa zewnętrznego i jamy nosowej. Przewody nosowe. Nerw węchowy. Zatoki przynosowe. Nerw szczękowy - gałęzie, zakres unerwienia. Zwój skrzydłowopodniebienny. Ćwiczenie 61 23.03.2015 Ograniczenie i podział jamy ustnej. Budowa podniebienia, mięśnie podniebienia miękkiego. Budowa języka. Budowa i umocowanie zębów. Unaczynienie i unerwienie jamy ustnej. Ćwiczenie 62 25.03.2015 Ograniczenia i zawartość dołu podskroniowego. Nerw żuchwowy - przebieg, odgałęzienia. Zwój uszny. Tętnica szczękowa i splot żylny skrzydłowy. Dysfunkcje stawu skroniowo-żuchwowego. Ćwiczenie 63 30.03.2015 Narząd wzroku. Ograniczenia i zawartość oczodołu. Aparat ochronny i ruchowy gałki ocznej. Naczynia i nerwy oczodołu. Ćwiczenie 64 01.04.2015 Budowa gałki ocznej. Droga wzrokowa. Odruchy źreniczne. Unaczynienie i unerwienie gałki ocznej. Ćwiczenie 65 08.04.2015 Narząd słuchu i równowagi. Części składowe, budowa, unaczynienie i unerwienie ucha zewnętrznego i środkowego.
Ćwiczenie 66 13.04.2015 Części składowe ucha wewnętrznego. Droga słuchowa i przedsionkowa. Nerw przedsionkowo-ślimakowy - objawy uszkodzenia. Unaczynienie i unerwienie ucha wewnętrznego. Ćwiczenie 67 15.04.2015 Identyfikacja poszczególnych części mózgowia na powierzchni podstawnej i przekrojach strzałkowych, poziomych i czołowych. Ćwiczenie 68 20.04.2015 Unaczynienie mózgowia i rdzenia kręgowego. Układ tętnicy szyjnej wewnętrznej (przedni) oraz układ kręgowo-podstawny (tylny). Bariera krew-mózg. Układ tętniczy rdzenia kręgowego. Połączenia między tętnicami i krążenie oboczne. Układ żylny mózgowia i rdzenia kręgowego. Ćwiczenie 69 22.04.2015 Części składowe i budowa zewnętrzna i wewnętrzna kresomózgowia. Szczeliny, bruzdy, płaty i zakręty półkul. Struktury układu limbicznego i węchomózgowia. Jądra kresomózgowia. Włókna (drogi) kojarzeniowe, spoidłowe i rzutowe. Komory boczne. Ćwiczenie 70 27.04.2015 Międzymózgowie i komora III. Budowa zewnętrzna i wewnętrzna wzgórza, nadwzgórza, podwzgórza i niskowzgórza. Jądra wzgórza i podwzgórza. Połączenia i funkcja. Ograniczenia, zachyłki i połączenia komory III. Ćwiczenie 71 29.04.2015 Pień mózgowia (śródmózgowie, most i rdzeń przedłużony). Budowa zewnętrzna i wewnętrzna, połączenia, rola w układzie nerwowym. Wodociąg mózgu i komora IV. Jądra nerwów czaszkowych oraz objawy uszkodzeń nerwów czaszkowych. Produkcja, skład chemiczny, krążenie i rola płynu mózgowo-rdzeniowego. Ćwiczenie 72 04.05.2015 Móżdżek i rdzeń kręgowy. Części składowe i podział filogenetyczny móżdżku. Jądra móżdżku. Połączenia. Budowa rdzenia kręgowego. Neuromery. Lokalizacja ośrodków i dróg. Struktura blaszkowa rdzenia. Objawy uszkodzeń rdzenia kręgowego. Ćwiczenie 73 06.05.2015 Sprawdzian z II semestru Ćwiczenie 74 13.05.2015 Sprawdzian z całości anatomii I i II semestru Ćwiczenie 75 20.05.2015
Poprawka sprawdzianu z całości anatomii I i II semestru Terminy egzaminów ustalane są zgodnie z propozycją studentów, przedstawioną przez Przewodniczącego Rady Roku.