MAŁY PROJEKT DUŻY EFEKT czyli mikroprojekty w Euroregionie Beskidy część I

MAŁY PROJEKT DUŻY EFEKT czyli mikroprojekty w Euroregionie Beskidy część I

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w 85% w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słowacka 2007-2013 oraz budżetu państwa w 15%.

MAŁY PROJEKT DUŻY EFEKT czyli mikroprojekty w Euroregionie Beskidy część I

4

Wstęp Już od 10 lat Euroregion Beskidy działa na rzecz wspierania współpracy transgranicznej oraz stymulowania rozwoju pogranicza polsko-czesko-słowackiego. Swoją misję realizuje zarówno poprzez inspirowanie działań transgranicznych organizacji, mających siedzibę na jego terenie, jak i podejmując szereg własnych inicjatyw. Euroregion Beskidy pełni rolę pomostu między Polakami, Słowakami i Czechami, stwarzając nowe możliwości rozwoju poprzez łączenie zasobów, pomysłów i doświadczeń, czego wyrazem są projekty realizowane w ramach dwóch programów współpracy transgranicznej, którymi zarządza Stowarzyszenie Region Beskidy. Niniejsza publikacja stanowi podsumowanie I naboru wniosków Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska Republika Słowacka 2007 2013. Zaprezentowane w niej mikroprojekty charakteryzują się dużą różnorodnością, każdy z nich jest inny i ciekawy, natomiast wszystkie przyczyniają się do pogłębiania współpracy sąsiedzkiej mieszkańców zamieszkujących obszar Euroregionu Beskidy. Z powodzeniem publikację tę traktować można jako zachętę dla osób, jaki i instytucji, które w przyszłości planują aplikować o środki unijne, w szczególności z Funduszu Mikroprojektów Euroregionu Beskidy. Jestem przekonany, że to co już udało się osiągnąć w ramach współpracy polsko-słowackiej może być źródłem inspiracji dla innych podmiotów do tworzenia nowych projektów, których efekty przyczynią się do rozwoju gospodarczego i poprawy jakości życia mieszkańców. Zbigniew Michniowski Prezes Stowarzyszenia Region Beskidy 5

Spis treści Wstęp... 3 Spis treści... 4 Euroregion Beskidy... 5 Współpraca na pograniczu polsko-słowackim... 7 Mikroprojekty zrealizowane w I naborze wniosków w ramach PWT PL-SK 2007 2010...11 Stowarzyszenie Region Beskidy... 13 Książnica Beskidzka w Bielsku-Białej... 14 Beskidzkie Towarzystwo Cyklistów... 15 Fundacja DRACHMA... 16 Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej... 17 Starostwo Powiatowe w Bielsku-Białej... 18 Miejska Biblioteka Publiczna w Czechowicach-Dziedzicach... 19 Gmina Porąbka... 20 Miejsko Gminny Ośrodek Kultury w Wilamowicach... 21 Gmina Wilkowice... 22 Gmina Wilkowice... 23 Gmina Jaworze... 24 Powiat Żywiecki Starostwo Powiatowe w Żywcu... 26 Powiat Żywiecki Starostwo Powiatowe w Żywcu... 27 Powiat Żywiecki Starostwo Powiatowe w Żywcu... 28 Miejskie Centrum Kultury w Żywcu... 29 Powiatowy Dom Dziecka w Żywcu... 30 Starostwo Powiatowe w Żywcu... 31 Gmina Żywiec... 32 Gmina Łękawica... 33 Gmina Łękawica... 34 Gmina Łodygowice... 35 Gminny Ośrodek Kultury w Łodygowicach... 36 Gmina Radziechowy Wieprz... 37 Gmina Radziechowy Wieprz... 38 Gminny Ośrodek Kultury w Rajczy... 39 Gminny Ośrodek Kultury w Rajczy... 40 Gmina Ślemień... 41 Gmina Świnna... 42 Gmina Ujsoły... 43 Gmina Ujsoły... 44 Publiczne Gimnazjum nr 2 w Pawłowicach... 46 Fundacja Kamojowa... 47 Stowarzyszenie Gmin Babiogórskich z siedzibą w Zawoi... 49 Gmina Brzeźnica... 51 Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity... 52 Gminna Biblioteka Publiczna w Kętach... 54 Dom Kultury w Kętach... 55 Ludowy Klub Sportowy ZGODA MALEC... 56 Gmina Pcim... 58 Stowarzyszenie Romów w Polsce... 60 Komenda Wojewódzka Policji w Katowicach... 61 Gmina Wisła... 62 Podsumowanie... 63 Słowniczek pojęć... 66 6

Euroregion Beskidy Wspólnota Europejska w ramach polityki regionalnej postawiła sobie za cel rozwijanie współpracy transgranicznej, przy aktywnym udziale władz regionalnych i lokalnych (Cel 3 Europejska Współpraca Terytorialna). Świadczy to o tym, jak bardzo ważną rolę odgrywa w polityce Unii Europejskiej wsparcie obszarów nadgranicznych, rozwój współpracy instytucjonalnej między podmiotami działającymi na tych terenach oraz podejmowanie wspólnych wysiłków na rzecz podniesienia ich znaczenia w polityce regionalnej na poziomie krajowym. Jedną z możliwych form współpracy w ramach EWT jest euroregion (rodzaj porozumienia regionów przygranicznych dotyczącego współpracy transgranicznej w dziedzinach: społecznej, gospodarczej, kulturalnej, pomiędzy dwoma lub większą ilością państw w przypadku Euroregionu Beskidy z trzema i ich władzami lokalnymi). Euroregion Beskidy to obszar znajdujący się na styku trzech państw: Polski, Czech i Słowacji. Jego powierzchnia (strona polska, czeska i słowacka) wynosi ok. 6 092 km² i zamieszkiwana jest przez ok. 1 176 500 mieszkańców. Kraje te, oprócz wspólnych słowiańskich korzeni, łączy wiele, a dzięki wspólnym działaniom realizowanym w ramach Euroregionu Beskidy współpraca ta nabiera szczególnego charakteru, ponieważ z jednej strony realizuje główne założenia unijnej polityki spójności, z drugiej strony, dzięki projektom transgranicznym, daje możliwość tworzenia i zacieśniania więzi społecznych między Polakami, Czechami i Słowakami, dając tym samym podstawy do dalszej współpracy. U podstaw założenia Euroregionu Beskidy leżała potrzeba wspólnego poznania się społeczności, które od pokoleń sąsiadowały ze sobą, jednak poprzez narodowy podział administracyjny nie miały wcześniej do tego odpowiednich możliwości. Wejście przez Kraje Euroregionu Beskidy do Unii Europejskiej zdecydowanie zdynamizowało kontakty, jak również przyczyniło się do przełamywania barier kulturowych między nimi. Granice Euroregionu nie są granicami ostatecznymi, ponieważ członkowstwo w Euroregionie Beskidy jest dobrowolne we wrześniu 2010 r. do Stowarzyszenia Region Beskidy przystąpiła Gmina Zator (Powiat oświęcimski). Aktualnie Euroregion Beskidy skupia: 31 gmin oraz 4 powiaty po stronie polskiej, 80 miejscowości po stronie słowackiej oraz 63 miejscowości po stronie czeskiej. Wyjątkowe położenie geograficzne Euroregionu Beskidy w łańcuchu Karpat czyni ten obszar niezwykle atrakcyjnym regionem zwłaszcza pod względem turystycznym. Potencjał polsko-czesko-słowackiego Euroregionu tkwi w niezwykle korzystnych warunkach naturalnych i klimatycznych, sprzyjając wielu formom turystyki, w szczególności zaś turystyce aktywnej, w tym zimowej. Malownicze, wspaniale zalesione okolice stwarzają świetne warunki do pieszych wędrówek: trasy są zróżnicowane, zarówno pod względem długości, jak i trudności. Kilkaset kilometrów dobrze oznakowanych szlaków oraz liczne schroniska zachęcają amatorów górskich wypraw. Obszar Euroregionu to także wymarzone miejsce do wycieczek rowerowych. Pagórkowaty krajobraz, przechodzący w prawdziwie górski teren, jest wyzwaniem dla mniej i bardziej doświadczonych kolarzy górskich. Przez region przebiega również rowerowy Szlak Bursztynowy (Budapeszt-Kraków-Gdańsk), należący do sieci Zielonych Szlaków Greenways. Wielką atrakcją turystyczną Euroregionu Beskidy są jeziora: Żywieckie, Międzybrodzkie, Goczałkowickie oraz zalew w Porąbce i Czańcu, gdzie można uprawiać żeglarstwo, narciarstwo wodne i windsurfing. Amatorzy kajaków mogą skorzystać z przystani i akwenów w Czechowicach-Dziedzicach, a także w Kaniowie to jedno z zaledwie kilkunastu miejsc w kraju, w którym można poznać tajniki zespołowej gry kajak - polo i gdzie organizowane są mistrzostwa Polski w tej dyscyplinie sportowej. Spragnieni mocnych wrażeń nie będą narzekać, ponieważ Euroregion Beskidy to miejsce, gdzie sprawdzić można swoją 7

odwagę, przygotowanie i wytrzymałość w przestworzach, pod ziemią, na wodzie i lądzie. Najodważniejsi mogą wznieść się ponad malownicze wzgórza, doliny i jeziora, startując na paralotni ze Skrzycznego, najwyższego szczytu w Beskidzie Śląskim. Miejscowa Szkoła Bezpiecznego Latania to pierwsza tego typu inicjatywa w Polsce. Miłośników podniebnych eskapad wabi także góra Żar ulubione miejsce spotkań pilotów lotniowych i paralotniowych. Na Żarze znajduje się też słynna szkoła szybowcowa, wiodący ośrodek doskonalenia pilotów i centrum lotów górskich. W atrakcyjne miejsca do uprawiania wspinaczki skałkowej obfituje Żywiecczyzna. Najbardziej znane są skałki na Kobylej (o wys. 19 m) w gminie Lipowa. Euroregion Beskidy to także turystyka kulturowa, godnym uwagi jest szlak architektury drewnianej. Drewniane kościółki w Beskidach wchodzą w skład wyjątkowego zespołu ludowych budowli sakralnych, który ze względu na koncentrację, różnorodność i stan zachowania poszczególnych obiektów uważany jest w Europie Środkowej za unikalny. Zasób gospodarczy i kulturalny Euroregionu odgrywa szczególną rolę w rozwoju Euroregionu Beskidy. Wysoki standard oferty turystycznej regionu, a w szczególności takich miejscowości jak Szczyrk czy Jaworze w polskiej części Euroregionu, jest zachętą dla organizatorów turystyki biznesowej: szkoleń, konferencji, seminariów naukowych, spotkań firmowych, pobytów integracyjnych czy motywacyjnych. Zachęca do tego świetna dostępność komunikacyjna (samochodowa jak i kolejowa), oraz sieć wysokiej jakości obiektów konferencyjnych. Niezwykle atrakcyjne położenie Euroregionu Beskidy wśród gór, w pobliżu rzek i zbiorników wodnych, a z drugiej strony dobry dojazd i stosunkowa bliskość ośrodków przemysłowych sprawiają, że nie sposób się tutaj nudzić i warto zatrzymać się na dłużej. Region ten jest idealnym miejscem do wypoczynku zarówno w lecie jak i w zimie, a sportowe warunki w regionie Beskidów dostępne są w szerokiej skali na całym obszarze Euroregionu. 8

Współpraca na pograniczu polsko-słowackim Program Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska Republika Słowacka 2007 2013 to kontynuacja Programu Inicjatywy Wspólnotowej Interrreg IIIA Polska Republika Słowacka 2004 2006. Cele tych Programów są podobne: wspieranie wspólnych polsko słowackich działań, które przyczynią się do rozwoju pogranicza polsko słowackiego. Ze względu na różnice istniejące między regionami granicznymi, wyłoniono cztery osie priorytetowe na etapie tworzenia Programu. Wspólne priorytety strategiczne: Oś priorytetowa I. Rozwój infrastruktury transgranicznej Oś priorytetowa II. Rozwój społeczno-gospodarczy FUNDUSZ MIKROPROJEKTÓW Ogólnym celem wspierania inicjatyw lokalnych jest rozwój i intensyfikacja współpracy między społecznościami po obu stronach granicy, które przyczyniają się do poprawy sytuacji w dziedzinie kultury, oświaty, turystyki, sportu, a także w sferze społecznej i gospodarczej. Przedsięwzięcia objęte tym Priorytetem (np. organizacja konferencji i wystaw, opracowanie studiów i publikacji) zachęcają instytucje lokalne oraz obywateli do zaangażowania się we wspólne inicjatywy. Dofinansowanie inicjatyw lokalnych o niewielkiej skali może stworzyć fundament dla większych, wspólnych projektów transgranicznych. W ramach wdrażania tego Priorytetu możliwa jest realizacja małych inwestycji powiązanych z przedsięwzięciami o charakterze miękkim. CEL MIKROPROJEKTÓW Cel ogólny: Promowanie inicjatyw lokalnych i nawiązywanie kontaktów transgranicznych poprzez realizację mikroprojektów opartych na działaniach ludzie dla ludzi. Cele szczegółowe: Nawiązywanie i wzmocnienie bezpośrednich kontaktów pomiędzy polską i słowacką społecznością na terenach przygranicznych. Tworzenie bazy dla kolejnych projektów w przyszłości. Oś priorytetowa III. Wsparcie inicjatyw lokalnych (mikroprojekty) Oś priorytetowa IV. Pomoc techniczna Niniejsza publikacja poświęcona jest mikroprojektom wdrażanym w I naborze ogłoszonym w 2010 r. w ramach III osi priorytetowej za pośrednictwem Euroregionu Beskidy. 9

OBSZAR WSPARCIA PROGRAMU NUTS III NUTS IV powiat pszczyński powiat oświęcimski powiat rzeszowski Rzeszów bielsko-bialski nowosądecki Polska krośnieńsko-przemyski Żylinski Kraj Słowacja Proszovski Kraj 10

Obszar wsparcia Euroregionu Beskidy: PWT PL-SK 2007-2013 EUROREGION BESKIDY NTS III BIELSKO-BIALSKI W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM NTS III CENTRALNY ŚLĄSKI NTS III NOWOSĄDECKI NTS III KRAKOWSKO-TARNOWSKI NTS III KROŚNIEŃSKO-PRZEMYSKI NTS III RZESZOWSKO-TARNOBRZESKI NTS III KRAJ PRESZOWSKI NTS III BIELSKO-BIALSKI 1. Powiat cieszyński z siedzibą w Cieszynie 2. Powiat bielski z siedzibą w Bielsku-Białej 3. Powiat Żywiecki z siedzibą w Żywcu 4. Miasto na prawach powiatu Bielsko-Biała NTS III CENTRALNY ŚLĄSKI Powiat pszczyński z siedzibą w Pszczynie W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM NTS III NOWOSĄDECKI 1. Powiat suski z siedzibą w Suchej Beskidzkiej 2. Powiat wadowicki z siedzibą w Wadowicach 3. Gmina Pcim z powiatu myślenickiego NTS III KRAKOWSKO-TARNOWSKI 1. Powiat oświęcimski z siedzibą w Oświęcimiu NTS III KRAJ ŻYLIŃSKI 11

Stowarzyszenie Region Beskidy zgodnie z ustaleniami ogłosiło nabór w dniu 30 marca 2009 r. w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska Republika Słowacka 2007-2013. Informacje na temat naboru znalazły się: na stronie internetowej Euroregionu Beskidy w prasie lokalnej ( Gazeta Wyborcza ) W czasie trwania I naboru PWT PL-SK pracownicy Stowarzyszenia Region Beskidy zorganizowali wiele prelekcji w jednostkach działających na terenie obszaru wsparcia zarządzanego przez Euroregion Beskidy, zachęcając do składania wniosków. Przeprowadzono również szereg konsultacji telefonicznych oraz indywidualnych z potencjalnymi wnioskodawcami, a także pośredniczono aktywnie w poszukiwaniu partnerów do projektu dla wnioskodawców. Aktualizowano na bieżąco stronę internetową Euroregionu Beskidy (zakładka PWT PL-SK). Zorganizowano szkolenia dla potencjalnych wnioskodawców: 16 kwietnia 2009 r., 30 kwietnia 2009 r., szkolenia otwarte dla wszystkich jednostek z obszaru zarządzanego przez Euroregion Beskidy. 8 maja 2009 r. szkolenie dla przedstawicieli władz gmin i powiatów Euroregionu Beskidy. 29 maja 2009 r. szkolenie dla studentów z zakresu pisania projektów w ramach PWT PL-SK. 29 maja 2009 r. o godzinie 15:30 zakończono I nabór wniosków w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słowacka 2007-2013. Wpłynęły 52 wnioski, z czego 21 to wnioski komplementarne. Do oceny technicznej zakwalifikowano 51 wniosków. W dniach 24-25 września odbyło się posiedzenie Polsko- -Słowackiego Podkomitetu Monitorującego, który zatwierdził do dofinansowania 43 projekty, w tym 1 mikroprojekt własny Stowarzyszenia Region Beskidy z obszaru Euroregionu Beskidy. 28 stycznia 2010 r. w drodze procedury obiegowej członkowie zatwierdzili dodatkowe mikroprojekty z tzw. list warunkowych. W przypadku Stowarzyszenia Region Beskidy zatwierdzono 6 mikroprojektów. Ostatecznie Stowarzyszenie Region Beskidy podpisał 44 umowy o dofinansowanie z beneficjentami mikroprojektów. 643 041,28 222 180,65 83 682,40 158 115,59 7896,50 48 957,45 16 852,95 65 810,40 82 663,35 41 828,50 JST oraz jednostki podległe Stowarzyszenia, fundacje itp. Miasto Bielsko- -Biała Powiat Bielski Powiat Żywiecki Powiat Suski Powiat Pszczyński Powiat Myślenicki Powiat Wadowicki Powiat Powiat Pozostałe Cieszyński Oświęcimski 12

Mikroprojekty zrealizowane w I naborze wniosków w ramach PWT PL-SK 2007 2010 13

WOJEWÓDZTWO ŚLĄSKIE Bielsko-Biała i Powiat Bielski Wilamowice Czechowice-Dziedzice Bielsko-Biała Porąbka Jaworze Wilkowice 14

Stowarzyszenie Region Beskidy Dom Beskidzki na pograniczu polsko-słowackim 17 000 EUR 20 000 EUR sierpień 2009 lipiec 2010 Zdrużenie Region Beskydy Obecna sytuacja na świecie stwarza konieczność podjęcia tematu skupionego wokół zagadnień związanych z kulturą, tożsamością i tradycją. Do działań projektu będzie należało m. in. przeprowadzenie badań i analizy zagadnień związanych z domem beskidzkim, mających na celu wyłonienie najbardziej charakterystycznego typu architektonicznego dla polskiej i słowackiej strony Euroregionu Beskidy; wykazanie podobieństw i różnic determinujących historyczny i współczesny dom beskidzki po obu stronach granicy w kontekście krajobrazu kulturowego, historii sztuki, ekonomii, architektury, etnografii, ochrony zabytków itp.; znalezienie wspólnie z partnerem słowackim osób, które wezmą udział w konferencjach i cyklu seminariów prelegentów i grupy studentów interesujących się architekturą, ochroną zabytków, ochroną środowiska, projektowaniem krajobrazu kulturowego Cel ogólny: uświadomienie społeczności pogranicza polsko-słowackiego jak ważnym elementem jest ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego na przykładzie Domu Beskidzkiego; uświadomienie mieszkańcom pogranicza tożsamości kulturowej, odwołanie do historii polsko-słowackiej. Cele bezpośrednie: wyszczególnienie tradycyjnych, ludowych zespołów architektonicznych z uwzględnieniem form budownictwa i układu planistycznego ze zwróceniem uwagi na wyraźne różnice i podobieństwa regionalne, które stanowią o lokalnej kulturze materialnej zarówno po stronie słowackiej jak i polskiej; uświadomienie potęgi dziedzictwa kulturowego, odczytywanie znaczeń kultury materialnej obu regionów. Projekt adresowany jest m.in. do architektów, urbanistów, geografów, socjologów, ekonomistów, historyków, etnologów, etnografów, zabytkoznawców, konserwatorów zabytków, Poprzez realizację projektu nawiązana zostanie trwała współpraca Polaków i Słowaków. Działania projektu będa stanowiły inspirację dla potencjalnych beneficjentów do pisania projektów, stwarzając podstawy dalszego rozwoju współpracy transgranicznej. Po zakończeniu realizacji projektu dwujęzyczne publikacje i foldery będą dostępne dla ogółu mieszkańców poprzez dystrybucję do bibliotek i innych instytucji kultury w Polsce i na Słowacji. 15

Książnica Beskidzka w Bielsku-Białej Międzynarodowa konferencja pt. Biblioteki na terenach pogranicza i ich rola w kształtowaniu społeczeństw wielokulturowych 24 825,95 EUR 29 207,00 EUR marzec 2010 listopad 2010 Krajska Kniżnica w Żilinie Głównym celem projektu było wspieranie i rozszerzanie instytucjonalnej współpracy transgranicznej pomiędzy bibliotekami powiatów: bielskiego, żywieckiego, cieszyńskiego oraz województwa Żylińskiego na terenie Euroregionu Beskidy. Realizację projektu rozpoczęto w styczniu 2010 roku a zakończono w listopadzie 2010 r. Działania koncentrowały się wokół przygotowania i przeprowadzenia konferencji nt. Biblioteki na terenach pogranicza i ich rola w kształtowaniu społeczeństw wielokulturowych. Grupę docelową, do której adresowany był projekt, stanowili bibliotekarze zamieszkujący tereny po obu stronach granicy, z powiatów: bielskiego, żywieckiego, cieszyńskiego oraz województwa Żylińskiego. Problemem mieszkańców pogranicza jest ambiwalencja postaw wobec kultury, która charakteryzuje pogranicze polsko-słowackie. Okazuje się, że postawy, czy też system wartości i świadomość regionalna jak i narodowa, z oporem poddaje się wpływom administracyjnym. Poza tym demokratyzacja życia i przywrócenie swobód obywatelskich przyspieszyły zjawisko rewitalizacji tożsamości mieszkańców, wyrażające się w różnych formach rewindykacji, od quasi- -politycznych, po czysto kulturowe i społeczne. Sytuacja kulturowa ludzi pogranicza jest złożona i polega na tym, że są oni szczególnie kwalifikowani i motywowani do zbliżenia z sąsiedzką grupą kulturową, a zarazem narażeni na obustronne odczucie inności w stosunkach z tą grupą. Konferencja stała się okazją do propagowania wiedzy o polsko-słowackiej współpracy transgranicznej i ważnym krokiem ku integracji nie tylko grup zawodowych. Biblioteki publiczne po obu stronach granicy poprzez działania edukacyjne, obejmujące również upowszechnienie wiedzy o historii i kulturze regionów przygranicznych, inspirują do szerszego otwarcia się społeczności lokalnych na inne kręgi kulturowe i wpływają na kształtowanie pozytywnych postaw tolerancji i akceptacji wobec ich przedstawicieli. 16

Beskidzkie Towarzystwo Cyklistów Rowerem z Bielska-Białej na Słowację! 37514,75 EUR 44135 EUR styczeń 2010 grudzień 2010 Turcanska Bicyklova Skupina JUS Zadaniem projektu było praktyczne umożliwienie kontaktów transgranicznych między rowerzystami z Polski i Słowacji, promowanie walorów Euroregionu Beskidy, stworzenie produktu turystycznego, jakim jest oznakowana trasa rowerowa z Bielska-Białej do granicy polsko-słowackiej na przełęczy Glinka, a dalej do Martina. Każdy z partnerów wyznaczył w swoim kraju trasy rowerowe, które połączyły się w jedną całość na granicy, tworząc w ten sposób wspólny spójny produkt turystyczny. W trakcie działań zorganizowano na Słowacji i w Polsce workshopy i szkolenia dla osób zaangażowanych w znakowanie tras, z których 63 km znajduje się po stronie polskiej, a 100 km po słowackiej. Aby rozpowszechnić informację o nowo oznaczonej trasie wydano i rozdystrybuowano mapę rowerową, zorganizowano w sierpniu i październiku 2010 roku przejazd polsko-słowackich cyklistów z Bielska-Białej do Martina, czy też uruchomiono stronę internetową www.projekt.btcbb.pl Projekt, oprócz propagowania turystyki aktywnej, do której zaliczana się cykloturystyka, ma za zadanie m.in. inspirować inne podmioty do dalszych działań w dziedzinie znakowania tras kolejnych tras rowerowych wokół trasy Bielsko-Biała Martin, opracowania skutecznego sposobu gwarantującego dynamiczny rozwój turystyki rowerowej na pograniczu polsko-słowackim, czy też wypromowania i udostępnieniania atrakcyjnych terenów polskiego i słowackiego przygranicza, które do tej pory nie były często odwiedzane przez turystów rowerzystów, z powodu braku wystarczającej infrastruktury cykloturystycznej. 17

Fundacja DRACHMA Razem bez granic transgraniczny projekt współpracy i integracji młodzieży 40 711,21 EUR 47 895,54 EUR styczeń 2010 październik 2010 Rzymskokatolicki Kościół Parafia Namestovo oraz Spojena Skola Internatna w Namestovie Głównym celem projektu złożonego przez Fundację Drachma była integracja młodzieży polskiej i słowackiej, w tym osób niepełnosprawnych. Realizacja odbywała się w formie dziewięciu weekendów transgranicznych, w których uczestniczyło każdorazowo ok. 50 osób z Polski i 50 osób ze Słowacji. Podczas trwania przedsięwzięcia odbył się szereg działań artystycznych (warsztaty plastyczne, teatralne, bębniarskie, muzyki gospel), edukacyjnych oraz rekreacyjnych. Zajęcia te pozwoliły na rozwijanie, wzmacnianie więzi koleżeńskich oraz przełamywanie i obalanie istniejących stereotypów społecznych oraz kulturowych. Uczestnicy projektu mieli okazję poznać język, historię oraz kulturę swoich sąsiadów. Wolontariusze przeszli szkolenie, dzięki któremu mogli pomagać i wspierać swoich niepełnosprawnych kolegów oraz umożliwiać im uczestnictwo w wielu punktach programu. Wszystkie działania, prowadzone były po obu stronach granicy i promowały ideę wolon tariatu. Proces integracji w ramach projektu,,razem bez granic przebiegał dwutorowo. Z jednej strony, integrowały się ze sobą grupy osób niepełnosprawnych z pełnosprawnymi, z drugiej mieszkańcy Polski i Słowacji. Zwieńczeniem działań projektowych był wspólny koncert Gospel w wykonaniu uczestników warsztatów. W wydarzeniu tym wzięło udział ponad 1000 osób, którym przedstawiono idee współpracy transgranicznej, gdzie młodzi ludzie przekraczają nie tylko granice administracyjne, ale też granice niewiedzy i uprzedzeń, wynikające często z braku znajomości kultury przygranicz nych sąsiadów. 18

Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej Żywieckie Gody karnawał bez granic 42 605,40 EUR 50 124,00 EUR rejestracje filmowe, seminarium). Tytułowe określenie bez granic oznaczało także, że autorzy projektu chcieli spopularyzować Żywieckie Gody i całą obrzędowość prezentowaną na tej imprezie poza granicami naszych krajów. Mocną gwarancję transgranicznego efektu daje trwająca od lat ścisła współpraca partnerów projektu: Regionalnego Ośrodka Kultury w Bielsku-Białej i Oravskiego kultúrnego strediska w Dolnym Kubinie. styczeń 2010 grudzień 2010 Foto: Waldemar Kompała/FOTORZEPA Oravské kultúrne stredisko (OKS) Projekt dotyczył ochrony dziedzictwa kulturowego po obu stronach granicy, ale nie w sferze materialnej, a w dziedzinie tradycyjnych zwyczajów i obrzędów. Ograniczał się przy tym do okresu Bożego Narodzenia i karnawału (godów). Głównym działaniem projektu była organizacja Żywieckich Godów najstarszej i największej imprezy folklorystycznej w okresie zimowym w Beskidzie Żywieckim i Śląskim. Autorom projektu chodziło o ukazanie świątecznej obrzędowości w najbardziej autentycznym kształcie, a w niektórych przypadkach także o rekonstrukcję zanikających zwyczajów. Chcieli pokazać, że impreza folklorystyczna powinna służyć nie tylko rozrywce i biesiadowaniu, ale przede wszystkim chronieniu zanikających tradycji oraz edukacji regionalnej. Warto przy tym przypominać o wspólnym dla obu narodów dziedzictwie kulturowym. Boże Narodzenie i karnawał na słowackiej Orawie i Żywiecczyźnie cechuje wiele podobieństw, stąd w tytule projektu pojawiło się określenie karnawał bez granic. O braku granic zaświadczyła zarówno impreza Żywieckie Gody, jak i towarzyszące jej działania (wydawnictwa, Foto: Waldemar Kompała/FOTORZEPA 19

Starostwo Powiatowe w Bielsku-Białej Polsko-Słowacki Przegląd Kulinarne Dziedzictwo kultywowaniem tradycji obszaru pogranicza 10625 EUR 12500 EUR stronie słowackiej w Bratysławie, po stronie polskiej w Poznaniu, Sosnowcu i Warszawie. Na imprezach tych nasze regiony stworzyły interesującą wspólną ofertę kulinarną pogranicza, z którą zapoznali się uczestnicy targów turystycznych. Wykorzystanie materiałów powstałych w ramach projektu (przegląd, publikacja, film zamieszczony w internecie oraz na płytach CD), przyczyniło się do osiągnięcia wspólnych celów tj. wzbogacenia swojej wiedzy poprzez wymianę doświadczeń i informacji na temat tradycyjnych potraw regionalnych pogranicza polsko-słowackiego i kultywowania tej wiedzy z pokolenia na pokolenie, a także do lepszego poznania się mieszkańców obu regionów. wrzesień 2009 grudzień 2009 Miasto Namestvo Zrealizowany w ramach projektu Polsko - Słowacki Przegląd Kulinarne Dziedzictwo to przedsięwzięcie, które skierowane było do Kół Gospodyń Wiejskich oraz Stowarzyszeń, czy też osób indywidualnych z terenu powiatu bielskiego i miasta Namestovo, kultywujących na swoim terenie tradycje kulinarne swojego regionu. Była to okazja do zaprezentowania swoich potraw i wymiany informacji w tym zakresie. W ramach projektu wydano folder w wersji polsko-słowackiej zawierający przepisy kuchni polskiej i słowackiej, który skierowany został do odbiorców po obu stronach granicy. Folder cieszył sie dużym powodzeniem wśród odbiorców. Takie źródło informacji udostępnione dla mieszkańców pogranicza pozwoliło na wzajemne poznanie dziedzictwa kulinarnego obu regionów. Udział w tego rodzaju przeglądzie przyczynił się do zintegrowania społeczności po obu stronach granicy oraz nawiązania kontaktów interpersonalnych. W ramach Euroregionu Beskidy podejmowane są wspólne działania promocyjne, w tym m.in. udział w targach turystycznych po 20

Miejska Biblioteka Publiczna w Czechowicach-Dziedzicach Razem dla książki polsko-słowacki projekt promocji czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży 8 152,98 EUR 9 591,75 EUR marzec 2010 grudzień 2010 Celem głównym projektu było wdrożenie innowacyjnych metod pracy z dziećmi i młodzieżą oraz umożliwienie poznawania sąsiednich kultur w oparciu o współpracę euroregionalną bibliotek w Czechowicach-Dziedzicach i w Martinie. Najważniejsze działania to: organizacja wizyt studyjnych Bibliotekarzy w obu Bibliotekach, które dały szansę wypracowania koncepcji rozbudowania oferty na zasadzie wymiany know how, organizacja konkursów umożliwiających artystyczną kreację adresowanych do dzieci (plastyczny i fotograficzny), organizacja warsztatów dla dzieci, organizacja seminarium podsumowującego. Tematykę projektu wypracowano podczas wspólnych spotkań pracowników merytorycznych Miejskiej Biblioteki Publicznej w Czechowicach-Dziedzicach oraz Turčianskiej Knižnicy w Martinie. Jako najbardziej dominujący wskazano spadek zainteresowania książką i czytelnictwem wśród dzieci i młodzieży, w wyniku postępującej technicyzacji społeczeństw europejskich. Wybrane do realizacji metody pracy z młodym czytelnikiem stanowiły innowacyjny wkład w politykę promocyjną czytelnictwa. Dwujęzyczne materiały seminaryjne umożliwiły promocję działań i wykorzystanie nowej oferty kulturalnej po zakończeniu projektu. Ideą warsztatów dla dzieci było wzajemne poznanie się uczestników i zaznajomienie z tradycjami, życiem codziennym, kulturą. Wizyty studyjne Bibliotekarzy nastawione były na poznanie specyfiki rynku czytelniczego obu Bibliotek. Seminarium wypełniło deficyt spotkań branżowych lokalnych środowisk bibliotekarskich obu krajów. Turčianska knižnica v Martine 21

Gmina Porąbka Niech poznają nas inni promocja walorów turystycznych na pograniczu polsko-słowackim 20.853,96 EUR 24.534,07 EUR Celem projektu było ukazanie piękna terenów pogranicza obu gmin partnerskich, a także dostarczenie istotnych informacji dotyczących wspomnianych walorów. Zrealizowane zostało to poprzez wykonanie materiałów promocyjnych w postaci albumu promocyjnego, prezentacji multimedialnej na nośniku DVD oraz gadżetów reklamowych. Wykonane publikacje posłużyły jako materiał promocyjny przeznaczony dla mieszkańców i turystów po obu stronach pogranicza polsko-słowackiego, w istotny sposób przybliżając specyfikę obszarów będących przedmiotem opracowania. Ciekawa forma opracowaniu pakietu informacyjno-promocyjnego oraz ich wydanie w trzech wersjach językowych (polskiej, słowackiej, angielskiej) sprawiło, że przedstawione w nim walory turystyczne wpłynęło pozytywnie również na ożywienie ruchu turystycznego w obu partnerskich rejonach. W ramach uroczystego podsumowania realizacji projektu zorganizowane zostało spotkanie polsko-słowackich przedstawicieli, podczas którego zaprezentowane zostały wszystkie materiały promocyjne. Grupami docelowymi w ramach realizacji przedmiotowego projektu byli: turyści z pogranicza polsko-słowackiego, lokalne władze samorządowe po obu stronach granicy, polscy i zagraniczni partnerzy Gminy Porąbka, placówki zajmujące się działalnością kulturalno - promocyjną na terenie Gminy Porąbka oraz Gminy Turzovka. Istotną grupę docelową stanowili również mieszkańcy pogranicza słowackiego. sierpień 2010 Miasto Turzovka 22

Miejsko Gminny Ośrodek Kultury w Wilamowicach Wilamowskie Śmiergusty spotkania zaprzyjaźnionych Gmin pogranicza polsko słowackiego. 31 168,65 EUR 36 669 EUR dla uczestników spotkań, ulotki programowe, wydany został folder w języku polskim i słowackim pt. Kultura Gminy Wilamowice, a zaproszeni goście ze Słowacji mieli możliwość poznania okolicy. Dzięki tego typu przedsięwzięciom wzrosła świadomość w mieszkańcach o atrakcyjności obu miast partnerskich, zwiększała się liczba kontaktów indywidualnych i wzrósł poziom uczestnictwa mieszkańców w życiu społecznym i kulturalnym Gmin partnerskich. styczeń 2010 lipiec 2010 Miasto Rajecké Teplice Projekt pod nazwą Wilamowskie Śmiergusty spotkania zaprzyjaźnionych Gmin pogranicza polsko słowackiego realizowany był w okresie od stycznia do lipca 2010 roku. Impreza o charakterze transgranicznym, odbywała się w dniach 1 2 maja w Wilamowicach z udziałem gości z zaprzyjaźnionych Rajeckich Teplic w Słowacji. Spotkania skierowane do szerokiej grupy widzów miały na celu zacieśnianie współpracy kulturalnej i poznawanie dziedzictwa kulturowego partnera projektu oraz współudział przedstawicieli z miasta partnerskiego w spotkaniach i w konferencji pt. Dalszy rozwój współpracy pomiędzy Gminą Wilamowice, a miastem Rajeckie Teplice i Gminą Horna Suca w Republice Słowacji. W ciągu dwóch dni spotkań odbyły się występy estradowe zespołów regionalnych, grup artystycznych, orkiestr dętych i zawodowych grup artystycznych. Przygotowane zostały stoiska wystawiennicze prezentujące rzemiosło ludowe, materiały promocyjne, regionalne potrawy połączone z ich degustacją. W ramach projektu wykonane zostały gadżety 23

Gmina Wilkowice Polska i Słowacja, wspólna ekologii racja 34 263,50 EUR 40 310,00 EUR styczeń 2010 październik 2010 i wydaniem przewodnika, który wzbogacono o informacje o partnerskiej Gminie Bziny, ze szczególnym uwzględnieniem jej walorów turystyczno-ekologicznych. Ponadto w ramach projektu uruchomiono stronę internetową promującą realizowany projekt. Możliwość odbywania wspólnych wycieczek ekologicznych, połączonych z warsztatami ekologicznymi, wykorzystujących zasoby naturalne parku, umożliwiły aktywną integrację pomiędzy mieszkańcami, a także spowodowały, w dużej mierze, zniesienie barier kulturalnych, społecznych, również językowych, pomiędzy uczestnikami polskimi i słowackimi. Gmina Bziny Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne Klub Gaja Bezpośrednim celem projektu było udostępnienie zasobów turystycznych, ekologicznych i kulturalnych Gminy Wilkowice dla potrzeb turystów, ze szczególnym uwzględnieniem turysty zagranicznego słowackiego, poprzez przygotowanie i wyeksponowanie istniejącej ścieżki dydaktycznej w wilkowickim parku. Dzięki realizacji projektu poprawiła się infrastruktura turystyczna Gminy Wilkowice, leżąca na transgranicznym szlaku polsko-słowackim. Stworzona została możliwość przyjemnego i bezpiecznego spędzania wolnego czasu dla turystów słowackich, którzy w związku ze zmianami społeczno-gospodarczymi, jak również na wskutek stałej współpracy pomiędzy samorządami gmin Bziny i Wilkowice, bardzo często goszczą na terenie Gminy Wilkowice. Do głównych działań w projekcie zaliczono prace inwestycyjne związane z remontem alejek parkowych obejmujące w swoim zakresie niewielkie prace ziemne, poprawę nawierzchni oraz montaż małej architektury (ławki, kosze na śmieci) w wilkowickim parku, połączone z aktualizacją 24

Gmina Wilkowice Na szlaku harnasia Rogacza 11 866,00 EUR 13 960,00 EUR integracji podczas realizacji projektu oraz wspólnym udziale mieszkańców obu gmin w wycieczkach terenowych. Wspólna praca oraz wspólne wyprawy umożliwiły aktywną integrację pomiędzy mieszkańcami, a także spowodowały, zniesienie barier kulturowych i społecznych pomiędzy uczestnikami projektu. Współpraca umożliwiła Partnerom poznanie metod działania samorządów obu gmin, wpłynęła na wymianę kulturalną, zaś elementem wpływającym na transgraniczność projektu była organizacja konkursu plastycznego dla dzieci z Polski i Słowacji. sierpień 2010 marzec 2011 Gmina Bziny Celem projektu było wytyczenie szlaku turystycznego biegnącego obok stacji PKP oraz Domu Strażaka w Wilkowicach do górnych Wilkowic, obok Skały Czarownic, przez Małą Górę, w sąsiedztwie jaskini Wietrznej Dziury, w stronę schroniska na Magurce, następnie schodzi przez Rogacz do centrum Wilkowic. W ramach zadania, na trasie szlaku ustawiono ławy i stoły oraz rzeźby zbójników, powstałe podczas pleneru z udziałem rzeźbiarzy z Polski i ze Słowacji, wydano także przewodnik turystyczny, zaprojektowano dwujęzyczną stronę internetową oraz zorganizowano wspólne spotkanie i dwie wycieczki górskie, a także przeprowadzono konkurs plastyczny. Realizacja celów projektu niewątpliwie wpłynęła dodatnio na dalszy rozwój współpracy pomiędzy Gminami Bziny i Wilkowice, doprowadziła także do wymiany, nie tylko w sferze kulturalno-turystycznej, lecz także w zakresie oświatowym. Realizacja projektu przyniosła bezpośrednie korzyści odczuwalne na terenie partnerskich gmin, dzięki wspólnej 25

Gmina Jaworze Szklanym szlakiem wirtualna i rzeczywista podróż na trasie Strečno-Jaworze 41 182,50 EUR 48 450,00 EUR styczeń 2010 listopad 2010 innymi rezultatami współpracy transgranicznej, jak również zintegrowali się z rówieśnikami z Polski i zawarli kontakty międzynarodowe, co dodatkowo pozytywnie wpłynęło na efekt transgraniczny projektu. W realizacji projektu udało się zorganizować Rajd Rowerowy Doliną Jasionki dla mieszkańców Gminy, a także przyjezdnych gości z partnerskiej słowackiej Gminy Strečno. W ramach promocji projektu zakupiono gadżety (kubki, długopisy, smycze),które rozdawane były przyjezdnym gościom. Gmina Strečno Realizowany projekt przewidywał przygotowanie ścieżki dydaktycznej Doliną Jasionki wraz z różnymi atrakcjami turystycznymi, w tym z makietą Huty Szkła, która niegdyś funkcjonowała na terenie Jaworza Nałęża. Na ścieżce tej pojawiły się miejsca spoczynkowe dla turystów, którzy będą mogli odpocząć po przebytej drodze. W ramach projektu zaplanowano również opracowanie aplikacji internetowej VIRTUAL TOUR, która była wirtualnym odzwierciedleniem szlaku turystycznego Doliną Jasionki wyznaczonego w terenie. Na stronie umieszczono przewodnik w trzech wersjach językowych: polskim, słowackim i angielskim, co pozwoliło na jego lepszą dostępność dla gości odwiedzających stronę internetową. W projekcie nie zapominano o młodych uczestnikach. Zorganizowano wycieczkę dla dzieci i młodzieży słowackiej w ramach REAL TOUR. Dzieci i młodzież ze słowackiej gminy Strečno miały możliwość uczestniczenia w górskim wypadzie Doliną Jasionki, podczas którego zaznajomiły się z efektami projektu oraz 26

WOJEWÓDZTWO ŚLĄSKIE Powiat Żywiecki Łodygowice Łękawica Ślemień Żywiec Radziechowy-Wieprz Świnna Rajcza Ujsoły 27

Powiat Żywiecki Transgraniczna sieć łączności współdziałania Starosty Żywieckiego 45 925,50 EUR 54 030,00 EUR marzec 2010 styczeń 2011 DZH Mesta Namestovo W trakcie reagowania na sytuację kryzysową lub w czasie usuwania jej skutków muszą współdziałać ze sobą różne służby administracji, bezpieczeństwa i ratownictwa. W celu koordynacji działań wymagana jest wymiana informacji przede wszystkim pomiędzy takimi uczestnikami zdarzeń jak: służby zarządzania kryzysowego, Państwowa Straż Pożarna, Ochotnicze Straże Pożarne, Policja, Pogotowie Ratunkowe. Łączność konieczna jest również w celu skoordynowania uczestnictwa innych podmiotów biorących udział w działaniach kryzysowych np. Pogotowie Energetyczne, Pogotowie Gazowe, służby ochrony środowiska, szpitale, kolej czy wojsko. Głównym celem projektu było utworzenie radiowej sieci współdziałania Starosty Żywieckiego, wszystkich służb ratowniczych działających na terenie przygranicznym. Realizacja projektu umożliwiła wymianę informacji pomiędzy służbami ratowniczymi, wsparcia działań siłami i środkami partnerów w projekcie oraz szybsze, skuteczniejsze i bezpieczniejsze prowadzenie akcji ratowniczej w czasie sytuacji kryzysowej. 28

Powiat Żywiecki Podręczny informator bezpieczeństwo, kultura, tradycja 30 217,50 EUR 35 550,00 EUR kryzysowych, zagrażających zdrowiu i życiu ludzi. Wielu nie wie jak w takiej sytuacji się zachować i do kogo zwrócić o pomoc. Aby umożliwić osobom przebywającym na obcym terytorium korzystania z usług służb ratowniczych takich jak: pogotowie, policja, staż pożarna itp. oraz aby poinformować ich o adresach placówek medycznych, aptek, pogotowia drogowego, zaplanowano wydanie w języku polskim i słowackim informatora podręcznego, zawierającego w/w dane, oraz informator w formie widokówki z załączonym CD z powyższymi informacjami. styczeń 2010 grudzień 2010 Mesto Dolny Kubin Głównym celem projektu było wydanie podręcznego informatora z danymi teleadresowymi służb ratowniczych Powiatu Żywieckiego i Okresu Dolny Kubin niezbędnymi w sytuacjach kryzysowych. Projekt został przygotowany z myślą o stałej transgranicznej współpracy pomiędzy Powiatem Żywieckim i Okresem Dolny Kubin, odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo na terenie przygranicznych Polski i Słowacji. Współpraca bilateralna miała na celu wzajemna wymianę informacji, dotarcie do jak najszerszego kręgu odbiorców w czasie wystąpienia sytuacji kryzysowej co gwarantuje długofalowy efekt transgraniczny. W związku z wejściem Polski i Słowacji do Unii Europejskiej zanotowano zwiększony ruch transgraniczny na obszarze obu państw. Zarówno turyści odwiedzający regiony przygraniczne jak i mieszkańcy tych regionów niejednokrotnie są uczestnikami zdarzeń losowych wymagających interwencji odpowiednich służb ratowniczych. Bardzo często dochodzi do sytuacji 29

Powiat Żywiecki Razem w przyszłość nauka i wypoczynek młodzieży pogranicza polsko słowackiego 42 500 EUR 50 000 EUR styczeń 2010 grudzień 2010 Celem głównym projektu była poprawa jakości kształcenia w Zespole Szkół Ekonomiczno - Gastronomicznym w Żywcu. Projekt adresowany był do młodzieży uczącej się w Zespole Szkół Ekonomiczno Gastronomicznych w Żywcu oraz Strednou Odbornou Školou Obchodu a Služieb w Dolnym Kubinie. Dawał on szansę młodzieży uczącej się w szkole, odbycia praktyki zawodowej na Słowacji oraz szkolenia w wirtualnej firmie. Dzięki temu mogli poznać specyfikę funkcjonowania branży hotelarsko- gastronomicznej oraz uwarunkowania społeczno-ekonomiczne. Transgraniczna wymiana młodzieży stwarzała dodatkowo możliwość poznania dziedzictwa kulturowego Słowacji, a także była okazją do zawierania nowych znajomości, co prowadziło do przełamania bariery językowej. Projekt stawiał przede wszystkim na młodzież i jej lepszą przyszłość. Doświadczenia zdobyte w trakcie realizacji projektu oraz stworzona nowoczesna baza sprzętowo-programowa wzbogaciła proces edukacji wszystkich uczniów ZSEG Żywiec. Przyczyniła się do poszerzenia horyzontów i otwarcia na świat. Zespół Szkół Ekonomiczno Gastronomicznych w Żywcuoraz Strednou Odbornou Školou Obchodu a Služieb Dolný Kubín 30

Miejskie Centrum Kultury w Żywcu 20 Jubileuszowe Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne Żywiec 2009 37.187,50 EUR 43.750,00 EUR maj 2009 grudzień 2010 i słowackich tradycji ludowych - folkloru, ludowych pieśni, tańców, obrzędów i zwyczajów. Praktycznie każda licząca się grupa folklorystyczna z polskich oraz słowackich terenów górskich dzięki projektowi ma już w swoim dorobku występ na żywieckiej estradzie, trudno w tej sytuacji przecenić zasługi MSF dla kultywowania tradycji ludowej i kultury góralskiej krajów przygranicznych. Ponadto projekt wpłynął na zwiększenie atrakcyjności turystycznej obydwóch miast partnerskich i rozbudował potencjał wiedzy w zakresie możliwości realizacji w przyszłości podobnych przedsięwzięć na terenie Polski i Słowacji. Miasto Liptovský Mikuláš W trakcie realizacji Projektu z powodzeniem udało się zrealizować wszystkie założone we wniosku aplikacyjnym cele, którymi było m.in. utrwalenie i rozszerzenie, polskosłowackiej transgranicznej współpracy poprzez wspólne uczestnictwo w wszystkich zaplanowanych w projekcie działaniach. Projekt wpłynął też na wzrost polsko-słowackiego uczestnictwa w kulturze, zarówno biernego jak i czynnego. Zwiększona została również dostępność do dóbr kultury ludowej dla szerokiej publiczności poprzez likwidację wszelkich barier finansowych wstęp na wszystkie koncerty podczas 20 Międzynarodowych Spotkań Folklorystycznych był nieodpłatny a także organizacyjnych i uatrakcyjnienie formy przekazu treści kulturowych poprzez organizacje imprez towarzyszących, korowodu oraz wspólnej wieńczącej projekt wystawy fotograficznej. W przedsięwzięciu spotkały się ze sobą zespoły z Polski i Słowacji, a także innych krajów, którzy wymienili doświadczenia, nawiązali nowe kontakty i mieli okazję do podziwiania, a jednocześnie konfrontacji polskich 31

Powiatowy Dom Dziecka w Żywcu Turnieje sportowe sposobem na nudę 33906,50 EUR 39890,00 EUR luty 2010 grudzień 2010 DOMĆEK Centrum volneho ćasu wychowawcy i opiekunowie z Domów Dziecka. Na wspólnych spotkaniach pedagodzy wymienili się doświadczeniami, opracowali nowe metody pracy z dziećmi i młodzieżą, zapoznali się z walorami turystyczno-krajobrazowymi partnera w projekcie, przełamali bariery językowe. Ponadto zostało wyremontowane boisko sportowe wraz z zabezpieczeniem ogrodzeniem boiska. Zakupiono także rowery, które były wykorzystane do organizacji wycieczek rowerowych do zaprzyjaźnionego Centrum Wolnego Czasu w Dolnym Kubinie. W czasie realizacji projektu została nawiązana trwała współpraca pomiędzy pedagogami oraz wychowankami domów dziecka z Polski i Słowacji. Informacje o projekcie: Turnieje sportowe sposobem na nudę. Głównym celem projektu było nawiązanie kontaktów oraz współpracy pomiędzy wychowankami i pedagogami Domu Dziecka w Żywcu i Centrum Wolnego Czasu w Dolnym Kubinie, wymiana doświadczeń, przełamanie barier językowych oraz możliwość zapoznania się z walorami turystyczno-przyrodniczymi Partnera w projekcie. Za cel przyjęto również zorganizowanie czasu wolnego wychowanków Domu Dziecka, poprzez organizację turnieju sportowego oraz wycieczki rowerowej do siedziby partnera. Realizując projekt wychowankowie Domów dziecka mieli sposobność rozwoju umiejętności sportowych. Ponadto, dzięki zajęciom sportowym, częściowo była możliwość wyeliminowania problemów narkomanii, nikotynizmu i alkoholizmu wśród wychowanków. Podczas trzydniowego pobytu wychowanków ze Słowacji w Żywcu, zapoznali się oni z walorami turystyczno-przyrodniczymi naszego regionu, z tradycją i folklorem. Grupą docelową byli wychowankowie Domu Dziecka z Żywca i Centrum Wolnego Czasu w Dolnym Kubinie. Drugą grupą, do której skierowany był projekt byli 32

Starostwo Powiatowe w Żywcu Współpraca szkół muzycznych na pograniczu polsko-słowackim 48 985 EUR 54 100 EUR styczeń 2010 grudzień 2010 Zakladna umelecka skola Petera Michala Bohuna W ramach realizacji projektu zaplanowano spotkanie dyrekcji i nauczycieli ze Szkoły Muzycznej z Dolnego Kubina i Samorządowej Szkoły Muzycznej, na którym ustalono program warsztatów i koncertu, harmonogram realizacji projektu, zakres tematyczny, przygotowanie materiałów do nauczania. Warsztaty muzyczne dla dzieci i nauczycieli tychże szkół zorganizowano trzykrotnie, podsumowaniem każdych warsztatów było przesłuchanie jury w celu wyłonienia utworów do koncertu polsko-słowackiego. Koncert muzyki słowackiej i polskiej został zorganizowany we wrześniu na zakończenie warsztatów. Podczas koncertu uczniowie i nauczyciele zaprezentowali utwory kompozytorów słowackich i polskich. Do udziału w koncercie zostali zaproszeni mieszkańcy pogranicza polsko słowackiego. Publikacja była podsumowaniem warsztatów i koncertu. Publikacja składała się z dwóch części papierowej opracowanej przez nauczycieli i wydrukowanej przez wydawnictwo, oraz z płytki DVD zawierającej nagrania z warsztatów i koncertu. Promocja i informacja była prowadzona zgodnie z zasadami zawartymi w Programie. Projekt przyczynił się do nawiązania przez uczniów i nauczycieli Szkół Muzycznych Dolnego Kubina i Powiatu Żywieckiego oraz mieszkańców pogranicza polsko słowackiego bezpośrednich kontaktów. Rozwój współpracy transgranicznej, poparty zorganizowaniem wspólnych warsztatów muzycznych i koncertu, przyczynił się do przezwyciężania sztuczności granic państwowych i likwidowania barier oraz ograniczeń w kontaktach społeczności przygranicznych. 33

Gmina Żywiec Rozwój współpracy kulturalnej i turystycznej bliźniaczych miast Żywiec i Čadca 48.289,35 EUR 56.811,00 EUR Termin realizacji: kwiecień 2010 marzec 2011 Partner projektu: Miasto Čadca Informacje o projekcie: W ramach projektu stworzono 2-języczną publikacja informacyjna, mająca na celu upowszechnianie kultury i walorów turystycznych pogranicza. Opracowana przez polskosłowacki zespół, została wydana w 3 tomach w nakładzie 1.200 egzemplarzy. Publikacja była przekazana nieodpłatnie uczestnikom projektu oraz kolportowana do podmiotów i instytucji tematycznie związanych z kulturą i turystyką. W Żywcu zorganizowano 2-dniowe warsztaty pt. Sztuka ludowa tożsamość regionalna pogranicza. Warsztaty przeznaczono będą dla dzieci i młodzieży. Prace przygotowane na warsztatach zaprezentowano na wystawie oraz w katalogu wystawowym. Dla wyróżniających się polskich uczestników zaplanowano 1-dniowy wyjazd kulturoznawczy na Słowację. Podczas trwania projektu zrealizowano także dwie 1 dniowe sesje wykładowe w Čadcy i w Żywcu. W ramach działań promocyjnych przewidziano publikacje, plakaty promujące projekt oraz zamieszczenie informacji w języku polskim i słowackim na stronach Wnioskodawcy i Partnera. Do efektów transgranicznych należało zaliczyć poprawę świadomości mieszkańców w zakresie wspólnej tożsamości regionalnej, rodowodu etnicznego, historycznego i kulturalnego. Zacieśnienie i utrwalenie współpracy Wnioskodawcy i Partnera. Projekt pośrednio przyczynił się do rozwoju usług związanych z obsługą ruchu transgranicznego, takich jak na przykład: transport, informacja turystyczna, gastronomia i noclegi, wyrób pamiątek, stwarzających miejsca pracy i poprawiających jakość życia mieszkańców pograniczna polskosłowackiego. 34

Gmina Łękawica Wspólna edukacja przy wspólnym stole pogłębianie relacji transgranicznych Gmin Łękawica i Vavrecka 35 767,22 EUR 42 079,08 EUR lipiec 2009 czerwiec 2010 Gmina Vavrećka Projekt rozpoczął się remontem stołówki szkolnej w gminie Łękawica. W ramach projektu przeprowadzono szkolenia polskich i słowackich nauczycieli zakresie organizacji wycieczek na obszarze Euroregion Beskidy. W ramach działań dla uczniów zorganizowano obóz sportowy i warsztaty taneczne. Zajęcia sportowe zakończono polsko-słowackim turniejem piłkarskim, co pozwoliło nie tylko osiągnąć wyższe wyniki, ale nauczyły zdrowej rywalizacji oraz działania w grupie. Warsztaty taneczne natomiast pomogły w budowaniu poczucia własnej wartości. Aby umacniać poczucie tożsamości narodowej, przynależności do Małej Ojczyzny otworzono izbę regionalną w szkole w Łękawicy, w której zgromadzono różne eksponaty dotyczące przeszłości życia codziennego zarówno ze strony polskiej jak i słowackiej. W otwarciu izby regionalnej uczestniczyli nasi sąsiedzi ze Słowacji. Zorganizowano Dzień Europejczyka podczas którego uczniowie prezentowali państwa Unii Europejskiej oraz przygotowywali potrawy regionalne specyficzne dla danego kraju. Działania te zaszczepiły w młodych ludziach chęć aktywnego uczestnictwa sportowego i kulturalnego w życiu społecznym, jak również poprawiły kontakty sąsiedzkie między partnerami oraz przełamały bariery językowe. Projekt miał na celu zacieranie się granic państwowych pomiędzy społecznościami po obu stronach granicy, tym bardziej, że wiele zwyczajów, tradycji i zachowań wykazuje wyraźne podobieństwa z polskimi. Obecnie w dalszym ciągu prowadzona jest wymiana transgraniczna polsko-słowacka. 35

Gmina Łękawica Poprzez historię tworzymy przyszłość- rozwój współpracy transgranicznej na przykładzie Gminy Łękawica i Gminy Vavrećka 38 603,60 EUR 45 416,00 EUR czerwiec 2009 maj 2010 Gmina Vavrećka - Słowacja W ramach projektu przeprowadzono cykl konferencji podsumowujących 5-letnie członkostwo w UE gmin Łękawica i Vavrecka, gdzie przedstawiono osiągnięcia, sukcesy i trudności. Integrację obu społeczności pogłębiły zmagania podczas turnieju wiosek. Impreza odbyła się w amfiteatrze w Łękawicy. Zorganizowane konkurencje zaadresowano do przedstawicieli różnych grup społecznych i zawodowych. Tradycyjne spotkania mikołajkowe i wigilijne pozwoliły na wymianę doświadczeń międzypokoleniowych, gdzie uczono się tradycji oraz wzajemnego szacunku. Integrację transgraniczną pogłębiły podobieństwa i różnice w zwyczajach i tradycjach. Zorganizowano wspólne wycieczki i zwiedzanie atrakcyjnych miejsc po polskiej jak i słowackiej stronie granicy, co przyczyniło się do promocji obszaru i pozwoliło inaczej spojrzeć na możliwości i szanse, jakie stwarza dziedzictwo kulturowe i zasoby naturalne. Praca nad zbieraniem materiałów historycznych do wydania publikacji Gmina Łękawica- Zarys dziejów oraz Historia Gminy Vavrecka była początkiem wymiany wiedzy historycznej o obu regionach. Osiągnięte produkty i rezultaty przyczyniły się do zacieśnienia współpracy transgranicznej grup docelowych oraz podmiotów realizujących projekt. Zdobyte doświadczenia partnerskie pomogły zdobyć wzajemne zaufanie, dając podstawę dalszej kooperacji w układzie transgranicznym. Udział społeczności słowackiej w projekcie dał możliwość przenoszenia wielu doświadczeń na własny grunt, co zaowocowało jeszcze głębszą współpracą. 36