Spis treści 1. TYTUŁEM WSTĘPU... 3 2. NGO - ORGANIZACJE POZARZĄDOWE... 3 3. ZAKŁADANIE STOWARZYSZENIA, ZAKŁADANIE FUNDACJI... 4



Podobne dokumenty
Zakładanie Fundacji. Jak założyć Fundacje?

Stowarzyszenia rejestrowe

Informacje jak złożyć fundacje

ZAKŁADANIE I REJESTRACJA STOWARZYSZEŃ ( podstawowe informacje )

Po co i jak założyć stowarzyszenie lub fundację Grzegorz Lech Adam Prus

Informacje jak założyć stowarzyszenie zarejestrowane w KRS

Spotkanie konsultacyjne. Lokalna Grupa Działania Perła Jury ul. Jesionowa Łazy Tel.: 32/

Sprawozdawczość fundacji i stowarzyszeń dr Gyöngyvér Takáts. Kancelaria Rachunkowa TAKÁTS 1

Opracowania i publikacje: Sarnecki Paweł Prawo o stowarzyszeniach, Komentarz - Kantor Wydawniczy Zakamycze 2007 r.

Ewidencja stowarzyszeń zwykłych prowadzona przez Starostę Olsztyńskiego

Poradnik dla społeczności lokalnych- FUNDACJA

ZAKŁADANIE I REJESTRACJA STOWARZYSZEŃ

ZAKŁADANIE I REJESTRACJA STOWARZYSZEŃ W KRS

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

1. Definicja stowarzyszenia, 2. Rodzaje stowarzyszeń, 3. Statut stowarzyszeń, władze i metody zakładania, 4. Finansowanie stowarzyszenia, 5.

Informacje jak założyć stowarzyszenie zwykłe

Animacja i zarządzanie kulturą w NGO

Jak założyć stowarzyszenie?

JAK ZAŁOŻYĆ STOWARZYSZENIE? Poradnik krok po kroku

Szkolenie prowadzi: r.pr. Monika Czarnomska. Projekt dofinansowany ze środków Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego

WEBINARIUM IDZIE NOWE ZMIANY W USTAWIE PRAWO O STOWARZYSZENIACH. ekspertka: Monika Chrzczonowicz. prowadząca: Dorota Kostowska

FUNDACJE I STOWARZYSZENIA

Kalendarz terminów dla NGO w 2012 r.

1. Definicja stowarzyszenia, 2. Prawne podstawy działalności stowarzyszeń 3. Rodzaje stowarzyszeń, 4. Statut stowarzyszeń, władze i metody

Jak założyd stowarzyszenie krok po kroku

Sposób uzyskiwania środków finansowych i płacenia składek członkowskich Zasady wprowadzania zmian w statucie Sposób rozwiązania się stowarzyszenia

Formularze KRS - zakładanie stowarzyszenia

USTAWA. z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach

Jak założyć fundację i napisać jej statut

FUNDACJE DEFINICJA I CHATAKTERYSTYKA W SKRÓCIE

Oddział Stowarzyszenia JAWNE 1/9

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

KOŁA GOSPODYŃ WIEJSKICH

Jak założyć organizację pozarządową?

Jak założyć stowarzyszenie?

OBOWIĄZKI ORGANIZACJI:

Dz.U Nr 21 poz. 97. z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach

STATUT STOWARZYSZENIA (PRZYKŁADOWY)

Jak założyć stowarzyszenie?

Rozdział II Cele działania Fundacji Fundacja w swojej działalności kieruje się zasadą nihilpriusfide. 2. Celami Fundacji są:

Na kłopoty. Stowarzyszenie! IV KONGRES BIBLIOTEK PUBLICZNYCH WARSZAWA PAŹDZIERNIKA 2013 ROKU

STATUT. Fundacja działa na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej oraz poza jej granicami.

Ogłoszenie Zarządu Próchnik S.A. z siedzibą w Łodzi z dnia roku o zwołaniu Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia

REGULAMIN ZARZĄDU STOWARZYSZENIA PRZYJACIÓŁ SZKOŁY ZAWSZE RAZEM

z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach

Prawo regulujące działalność organizacji pozarządowych

Zmiany w ustawie prawo o stowarzyszeniach

Zasady formalno - prawne funkcjonowania nadzoru

Wniosek o rejestrację podmiotu w Krajowym Rejestrze Sądowym 1)

REGULAMIN ZARZĄDU KRAJOWEGO. Rozdział I Postanowienia ogólne

USTAWA z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach

Statut Fundacji. Statut Fundacji pod nazwą "FUNDACJA im. Erazma z Rotterdamu". Tekst jednolity na dzień 17 kwietnia 2013 r.

System bezpłatnego wsparcia dla NGO

OGŁOSZENIE O ZWOŁANIU ZWYCZAJNEGO WALNEGO ZGROMADZENIA TERMO-REX SPÓŁKI AKCYJNEJ Z SIEDZIBĄ W JAWORZNIE

Wykaz dokumentów identyfikujących Klienta i określających jego status prawny

W N I O S E K. Na podstawie art. 4 ust.4 i 7 ustawy o sporcie z dnia 25 czerwca 2010 r. (Dz. U. Nr 127, poz. 857)

Ogłoszenie o zwołaniu Walnego Zgromadzenia Euro-Tax.pl S.A.

STATUT Fundacji imienia Janusza Korczaka. I. Nazwa. Teren działalności. Siedziba.

Sąd Rejonowy Nowego podmiotu 2. A.1 DANE WNIOSKODAWCY LUB PODMIOTU UZUPEŁNIAJĄCEGO DANE

USTAWA. z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach

Zakładamy Spółdzielnię Socjalną - Krok po Kroku

Rejestracja spółki akcyjnej

1. Nazwa sądu Sąd Rejonowy w Bydgoszczy XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego. 3. Powiat BYDGOSKI

OGŁOSZENIE ZARZĄDU O ZWOŁANIU ZWYCZAJNEGO WALNEGO ZGROMADZENIA SPÓŁKI LOGZACT SPÓŁKA AKCYJNA Z SIEDZIBĄ W POZNANIU

FUNDACJA ROZWOJU SZKOŁY FILMOWEJ W ŁODZI ŁÓDŹ, UL.TARGOWA 61/63

Ogłoszenie Zarządu Próchnik S.A. z siedzibą w Łodzi z dnia 24 maja 2016 roku o zwołaniu Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy

Wpis do ewidencji Uczniowskich Klubów Sportowych i Stowarzyszeń kultury fizycznej nieprowadzących działalności gospodarczej

STATUT STOWARZYSZENIA Bieg Opolski I. POSTANOWIENIA OGÓLNE

OGŁOSZENIE O ZWOŁANIU ZWYCZAJNEGO WALNEGO ZGROMADZENIA MILKPOL SPÓŁKI AKCYJNEJ Z SIEDZIBĄ W CZARNOCINIE

OGŁOSZENIE ZARZĄDU MFO SPÓŁKA AKCYJNA O ZWOŁANIU ZWYCZAJNEGO WALNEGO ZGROMADZENIA

3. Powiat ŚWIDWIŃSKI 5. Miejscowość ŚWIDWIN

USTAWA z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach

OGŁOSZENIE O ZWOŁANIU ZWYCZAJNEGO WALNEGO ZGROMADZENIA SPÓŁKI GIEŁDA PRAW MAJĄTKOWYCH VINDEXUS S.A. NA 14 czerwca 2017 r. NA GODZ

OGŁOSZENIE O ZWOŁANIU ZWYCZAJNEGO WALNEGO ZGROMADZENIA TAXUS FUND SPÓŁKI AKCYJNEJ Z SIEDZIBĄ W ŁODZI

OGŁOSZENIE O ZWOŁANIU ZWYCZAJNEGO WALNEGO ZGROMADZENIA HFT GROUP S.A. Z SIEDZIBĄ W WARSZAWIE

ZAKŁADANIE SPÓŁKI Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ

Poniżej przedstawiono dotychczasową oraz proponowaną treść 30 Statutu Spółki.

REGULAMIN OBRAD WALNEGO ZEBRANIA CZŁONKÓW ZWIĄZKU STOWARZYSZEŃ FORUM LUBELSKICH ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH (FLOP)

Ogłoszenie o zwołaniu Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia

SKŁADANA W 2015/2016 ROKU NA PODSTAWIE PROGRAMU FUNDUSZ INICJATYW OBYWATELSKICH - KONKURS FIO 2016

Czy w statucie fundacji muszą się znaleźć zapisy dotyczące działalności gospodarczej?

OGŁOSZENIE O ZWOŁANIU NADZWYCZAJNEGO WALNEGO ZGROMADZENIA MILKPOL SPÓŁKI AKCYJNEJ Z SIEDZIBĄ W CZARNOCINIE

STATUT FUNDACJI SREBNEJ GENERACJI - Wojażer. Postanowienia ogólne

STATUT Polskiej Fundacji dla Afryki sporządzony w dniu 16 listopada Rozdział 1 Postanowienia ogólne

Sąd Rejonowy...W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM V WYDZIAŁ GOSPODARCZY

Sąd Rejonowy Województwo 3. Powiat. 4. Gmina 5. Miejscowość

Zmiany w ustawach ważnych dla ngo. Wysokie Mazowieckie 9 grudnia 2016

STATUT FUNDACJI. Rozdział I Postanowienia ogólne

OGŁOSZENIE O ZWOŁANIU ZWYCZAJNEGO WALNEGO ZGROMADZENIA AKCJONARIUSZY T2 INVESTMENT SPÓŁKA AKCYJNA Z SIEDZIBĄ W POZNANIU

OGŁOSZENIE ZARZĄDU SPÓŁKI CYFROWY POLSAT SPÓŁKA AKCYJNA O ZWOŁANIU NADZWYCZAJNEGO WALNEGO ZGROMADZENIA

Temat: Zwołanie Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Giełdy Praw Majątkowych "Vindexus" S.A.

KRS-W21. Część A CORS. Krajowy Rejestr Sądowy SĄD, DO KTÓREGO SKŁADANY JEST WNIOSEK. Sąd Rejonowy... SIEDZIBA PODMIOTU, KTÓREGO DOTYCZY WPIS

OGŁOSZENIE O ZWOŁANIU ZWYCZAJNEGO WALNEGO ZGROMADZENIA TERMO-REX SPÓŁKI AKCYJNEJ Z SIEDZIBĄ W JAWORZNIE

Stowarzyszenia mogą tworzyć swoje oddziały terenowe (zwane też kołami), w przepisach określane jako terenowe jednostki organizacyjne.

REGULAMIN PRAC ZARZĄDU POLSKIEJ IZBY GOSPODARCZEJ CZYSTOŚCI

OGŁOSZENIE O ZWOŁANIU ZWYCZAJNEGO WALNEGO ZGROMADZENIA TERMO-REX SPÓŁKI AKCYJNEJ Z SIEDZIBĄ W JAWORZNIE

Transkrypt:

Spis treści 1. TYTUŁEM WSTĘPU... 3 2. NGO - ORGANIZACJE POZARZĄDOWE... 3 3. ZAKŁADANIE STOWARZYSZENIA, ZAKŁADANIE FUNDACJI... 4 3.1. JAK ZAŁOŻYĆ STOWARZYSZENIE POSIADAJĄCE OSOBOWOŚĆ PRAWNĄ?... 4 3.2. JAK ZAREJESTROWAĆ STOWARZYSZENIE ZWYKŁE?... 5 3.3. JAK ZAŁOŻYĆ FUNDACJĘ?... 6 3.4. OPŁATY ZWIĄZANE Z REJESTRACJĄ FUNDACJI / STOWARZYSZENIA... 8 4. RÓŻNICE MIĘDZY STOWARZYSZENIEM A FUNDACJĄ... 9 5. JAKIE SĄ PODSTAWY PROWADZENIA STOWARZYSZENIA LUB FUNDACJI?... 11 6. WZORY DOKUMENTÓW... 17 6.1. UCHWAŁY DLA FUNDACJI... 17 6.2. UCHWAŁY DLA STOWARZYSZENIA... 19 ENERGIA SPOŁECZNA 2

1. Tytułem wstępu Od wielu lat obserwuję w jaki sposób nasz kraj wspierany jest przez działania organizacji pozarządowych, praktycznie we wszystkich regionach Polski. Osobiście uważam, że NGO (nongovernmental organizations) mogą realizować te działania społeczne, które w niewystarczający sposób mogą być realizowane przez JST i inne organy rządowe lub samorządowe. Organizacja pozarządowa dla niektórych osób jest sposobem na samorealizację, dla innych - na zarobienie pieniędzy. Wiele znanych mi osób pracuje na rzecz NGO, wielu jest założycielami i aktywnymi członkami takich organizacji. Ten e-book powstał z uwagi na zainteresowanie tą tematyką podczas konsultacji on-line. Pokazuje on w jaki sposób można spełnić swoje marzenie o założeniu Organizacji Pozarządowej Zapraszam do jego przeczytania 2. NGO - organizacje pozarządowe Organizacje pozarządowe bywają nazywane trzecim sektorem, obok sektora publicznego (władz, administracji publicznej) i rynkowego (biznesu, przedsiębiorczości). Organizacje pozarządowe w odróżnieniu od organów publicznych a podobnie jak biznes są prywatne i powstają z inicjatywy ich założycieli (prywatnych osób), ale w odróżnieniu od biznesu a podobnie jak władze publiczne działają w interesie publicznym a nie prywatnym (def. wikipedia). Najprostszy podział organizacji prezentuje poniższy schemat: Organizacje pozarządowe Fundacje Stowarzyszenia Główne hasła: osobowość prawna Fundator Fundusz założycielski Akt notarialny Statut Zarząd, Rada Główne hasła: może być zwykłe lub posiadać osobowość prawną członkowie założyciele Statut Zarząd Komisja Rewizyjna ENERGIA SPOŁECZNA 3

3. Zakładanie stowarzyszenia, zakładanie fundacji 3.1. Jak założyć stowarzyszenie posiadające osobowość prawną? Stowarzyszenie to organizacja społeczna (zrzeszenie) powoływana przez grupę osób mających wspólne cele lub zainteresowania. Specjalnymi odmianami stowarzyszeń są w Polsce: partie polityczne, komitety wyborcze, związki wyznaniowe, organizacje pracodawców, związki zawodowe, cechy rzemieślnicze. Cechą wspólną wszystkich tych organizacji jest działalność niezarobkowa. Stowarzyszenie może być zwykłe i zarejestrowane w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Poniżej prezentujemy trzy najważniejsze kroki do założenia stowarzyszenia zarejestrowanego w KRS: 1. Stowarzyszenie jest zakładane na zebraniu założycielskim przez co najmniej 15 osób, które stają się członkami założycielami stowarzyszenia. 2. Na zebraniu założycielskim członkowie podejmują uchwały o: powołaniu organizacji, wyborze komitetu założycielskiego, uchwaleniu statutu, mogą też wybrać zarząd i komisję rewizyjną. (oglądnij ten film z zebrania założycielskiego członków: http://poradnik.ngo.pl/x/808064) 3. Następnie komitet założycielski składa wniosek (razem z wymaganymi załącznikami) o rejestrację stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do KRS. Wymagane wnioski i załączniki to: KRS-W20 formularz podstawowy, służący do zgłoszenia stowarzyszenia jego nazwy, siedziby itd. KRS-WK służy do zgłoszenia osób wchodzących w skład zarządu (na jednym formularzu KRS-WK możemy wpisać dane dwóch osób, zatem jeśli do zarządu wybraliśmy np. cztery osoby to wypełniamy dwa takie formularze dla zarządu) KRS-WK służy do zgłoszenia osób wchodzących w skład komisji rewizyjnej (na jednym formularzu KRS-WK możemy wpisać dane dwóch osób, zatem jeśli do komisji rewizyjnej wybraliśmy np. trzy osoby to wypełniamy dwa takie formularze dla komisji) KRS-WF służy do zgłoszenia informacji o osobach wchodzących w skład komitetu założycielskiego (składamy ten formularz tylko wtedy, gdy rejestrujemy stowarzyszenie, które na zebraniu założycielskim nie wybrało władz) KRS-WM służy do zgłoszenia zakresu działalności gospodarczej i wpisania, tym samym, stowarzyszenia do rejestru przedsiębiorców (składamy go tylko wtedy, gdy ENERGIA SPOŁECZNA 4

organizacja ma zapisaną w statucie możliwość prowadzenia działalności gospodarczej i chce rozpocząć tę działalność od razu po zarejestrowaniu w rejestrze stowarzyszeń); jeśli stowarzyszenie ma zapisaną w statucie możliwość prowadzenia działalności gospodarczej, ale chce tę działalność rozpocząć w późniejszym czasie, to tego formularza nie składa. Gdy składamy dokumenty rejestracyjne stowarzyszenia musimy pamiętać jeszcze o dostarczeniu: protokołu z zebrania założycielskiego, listy obecności członków założycieli (zawierająca imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania, numer dowodu osobistego, numer PESEL, własnoręczny podpis), Uwaga! W nagłówku listy warto dodać informacje, że wszyscy członkowie założyciele spełniają warunki wymienione w ustawie, w ten sposób osoby podpisujące się na liście składają jednocześnie oświadczenie o spełnianiu warunków ustawy, uchwały o powołaniu stowarzyszenia, o przyjęciu statutu, o wyborze komitetu założycielskiego, który będzie rejestrował stowarzyszenie uchwały o powołaniu zarządu i komisji rewizyjnej jeżeli takie uchwały podjęliśmy, dowód dokonania opłaty za wniosek o wpis do rejestru (składamy go tylko wtedy, gdy zgłaszamy jednocześnie wpis działalności gospodarczej do rejestru przedsiębiorców). Wszystkie dokumenty muszą być w dwóch egzemplarzach. 3.2. Jak zarejestrować stowarzyszenie zwykłe? Stowarzyszenie zwykłe jest określane jako uproszczona formuła stowarzyszenia. Nie ma ono osobowości prawnej. Realizuje cel społeczny, w oparciu o uchwalony regulamin. Stowarzyszenia zwykłe nie rejestrują się w Krajowym Rejestrze Sądowym, tylko u starosty. Stowarzyszenia zwykłe mają prostszą strukturę organizacyjną, nie mają osobowości prawnej, wiążą się z mniej zawiłymi formalnościami przy zakładaniu i mają ograniczone źródła finansowania mogą to być tylko składki członkowskie.stowarzyszenie zwykłe mogą utworzyć co najmniej 3 osoby fizyczne (art. 40-43 ustawy Prawo o stowarzyszeniach). Osoby prawne (np. firmy, inne organizacje) nie mogą być założycielami ani członkami stowarzyszenia zwykłego. Osoby zakładające stowarzyszenie zwykłe, decydują, jaka będzie nazwa stowarzyszenia i po co ono powstaje (jaki jest jego cel). Ustalają też, gdzie stowarzyszenie ma swoją siedzibę jaki ma teren działania oraz określają regulamin działalności (dokument ten pełni taką rolę, jak statut w stowarzyszeniu zarejestrowanym). Wybierają również przedstawiciela, który będzie reprezentował stowarzyszenie. Następnie zgłaszają (pisemnie) utworzenie stowarzyszenia do organu nadzorującego zwykle jest to wydział spraw obywatelskich w starostwie powiatowym, właściwym ze względu na siedzibę stowarzyszenia. Aby stowarzyszenie zostało wpisane do ewidencji starosty musi złożyć u niego odpowiednie dokumenty. Jakie? O to najlepiej zapytać we właściwym dla siedziby organizacji starostwie. Najczęściej wymagane dokumenty to: 1. wniosek o wpisanie do ewidencji stowarzyszeń; we wniosku powinny być: data jego sporządzenia, nazwa organu, do którego jest kierowany (czyli starosty), adres siedziby stowarzyszenia, numer telefonu kontaktowego do przedstawiciela, podpis przedstawiciela; 2. regulamin działalności (3 egzemplarze). Za wniosek o rejestrację opłaty skarbowe wynoszą 5 zł, a za każdy załącznik 50 gr. Starostwo ma na odpowiedź 30 dni od dnia złożenia wniosku. ENERGIA SPOŁECZNA 5

Starosta jeśli nie ma uwag i zastrzeżeń co do celu powstania stowarzyszenia wpisuje je do swojej ewidencji stowarzyszeń. Jeśli w ciągu tych 30 dni starostwo powiatowe nie zakaże działalności stowarzyszenia (np. z powodu niezgodności regulaminu z przepisami prawa) może ono rozpocząć działalność. Zawiązanie stowarzyszenia zwykłego jest prostszym, niż utworzenie stowarzyszenia zarejestrowanego w KRS, sposobem na podjęcie i prowadzenie formalnej działalności społecznej. Ale wiąże się też z pewnymi ograniczeniami. Mówiąc językiem prawnym: stowarzyszenie zwykłe nie jest podmiotem praw i obowiązków w zakresie prawa cywilnego (nie ma zdolności prawnej) oraz nie ma zdolności do czynności prawnych. W praktyce oznacza to, że np. nie może zawierać umów o przyznaniu dotacji, czy o wykonaniu zadania publicznego lub innej usługi. Stowarzyszenia zwykłe nie mogą: powoływać swoich oddziałów terenowych, łączyć się w związki stowarzyszeń, zrzeszać osób prawnych (np. innych stowarzyszeń, firm itp.), prowadzić działalności gospodarczej, otrzymywać dotacji, korzystać z ofiarności publicznej. 3.3. Jak założyć fundację? Fundacja forma prawna organizacji pozarządowej, której istotnym substratem jest kapitał przeznaczony na określony cel oraz statut zawierający reguły dysponowania tym kapitałem. Fundacja zarządza majątkiem, który posiada, oraz ewentualnie go powiększa. Statut może przewidywać kumulowanie zysków fundacji aż do osiągnięcia określonej wartości lub poziomu pozwalającego na wypłatę beneficjentom świadczeń o określonej wysokości. Według polskiego prawa Fundacja jest zakładem (osobą prawną typu zakładowego), a więc - w odróżnieniu od np. stowarzyszeń, związków zawodowych, partii, samorządów zawodowych i innych korporacji - nie ma członków (jest bezosobowa). Jest przez to bardziej niezależna niż korporacja od osób fizycznych, o celu, majątku, zasadach działania decyduje jej twórca. Fundacja zarejestrowana w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) to jedna z form prowadzenia działalności społecznej. Aby powstała fundacja konieczny jest fundator, który przeznacza pewien majątek na publicznie użyteczny cel. Fundator określa też majątek przeznaczony na ten cel, czyli tzw. fundusz założycielski. To, jaki jest cel i wysokość majątku fundacji przeznaczanego na realizację tego celu są najważniejszymi warunkami związanymi z utworzeniem fundacji. Fundator może samodzielnie szczegółowo określić zasady działania i inwestowania fundacji albo pozostawić to do decyzji jej zarządu. Cel, dla którego możemy powołać fundację, powinien być społecznie lub gospodarczo użyteczny, zgodny z podstawowymi interesami Rzeczpospolitej Polskiej w szczególności takim jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska, opieka nad zabytkami. ENERGIA SPOŁECZNA 6

Wyrażenie w szczególności oznacza, że wymienione w ustawie, a przywołane wyżej cele, są podane jedynie dla przykładu. Oznacza to w praktyce, że fundacja może realizować dowolne cele charytatywne lub społeczne czy też gospodarczo użyteczne pod warunkiem jednak, że mają one charakter publiczny. Czasem może wydawać się, że cel dla którego chcielibyśmy powołać fundację, jest jak najbardziej użyteczny, np. pomoc finansowa w formie wieloletniego stypendium dla osieroconego dziecka. Jednak cel wyżej podany nie ma charakteru publicznego. Dlatego też ważne jest, aby określając zakres działań organizacji pamiętać, że fundacja nie powinna być tworzona w celu zaspokojenia prywatnego, osobistego dobra fundatora lub jakiejkolwiek innej osoby, lecz dla dobra ogólnego. Cechą charakterystyczną fundacji jest niedochodowość celu, dla którego została ona ustanowiona. Zgodnie z zapisami ustawy, fundator oprócz określenia celu fundacji, powinien przeznaczyć na rzecz fundacji, na realizację tego celu, pewien majątek. Na ten tzw. fundusz założycielski składać się mogą pieniądze, papiery wartościowe, rzeczy ruchome i nieruchome oddane na własność fundacji. Majątek przeznaczony na realizację celu fundacji powinien umożliwić jej rozpoczęcie działań. Decyzję, co do wysokości funduszu założycielskiego podejmuje fundator. Niezbędne dla powołania fundacji są: 1. Wola fundatora aby założyć fundację, wyrażona w tzw. akcie fundacyjnym. 2. Opracowanie statutu, czyli dokumentu określającego organizację i sposób działania fundacji. 3. Złożenie wniosku rejestrowego o wpisanie fundacji do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). 4. Wpisanie fundacji do KRS. Akt fundacyjny (założycielski) to oświadczenie woli zmierzające do ustanowienia fundacji, określające cel fundacji i majątek przeznaczony na realizację tego celu. Prawo wymaga, żeby oświadczenie miało formę aktu notarialnego, dlatego fundator składa je przed notariuszem (wyjątkiem jest sytuacja, kiedy ustanowienie fundacji następuje w testamencie art. 3 ust. 1-3). Jeśli fundatora reprezentowałby pełnomocnik, to osoba ta musi mieć pełnomocnictwo ustanowione również w formie aktu notarialnego (art. 99 par. 1 k.c. w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy o fundacjach). Na złożenie wniosku o zarejestrowanie fundacji mamy 7 dni od daty podpisania aktu notarialnego, czyli od daty zaistnienia zdarzenia uzasadniającego wpis. Formularze, które musimy wypełnić aby zarejestrować fundację: KRS-W20 formularz podstawowy, służący do zgłoszenia fundacji jej nazwy, siedziby itd. KRS-WK formularz załącznik służący do zgłoszenia osób wchodzących w skład zarządu oraz organu nadzorczego; jeden formularz KRS-WK składamy, kiedy statut fundacji przewiduje powołanie jedynie organu uprawnionego do reprezentacji. Wypełniamy go wtedy tylko dla zarządu. Cytujemy za statutem sposób reprezentacji, czyli informację, kto podpisuje np. umowy. Oprócz tego zgłaszamy konkretne osoby wchodzące w skład zarządu z podaniem ich funkcji. Jeśli fundacja ma jeszcze organ nadzoru wewnętrznego, to składamy też drugi formularz KRS-WK zgłaszając osoby będące członkami tego organu, bez podawania ich funkcji (zależnie od treści statutu organ kontroli wewnętrznej może nosić nazwę np. rada fundacji, komisja rewizyjna) KRS-WM służy do zgłoszenia zakresu działalności gospodarczej i wpisania, tym samym, fundacji do rejestru przedsiębiorców składamy go tylko wówczas, gdy fundacja w statucie ma zapisaną możliwość prowadzenia działalności gospodarczej i chce rozpocząć tę działalność od razu po zarejestrowaniu w rejestrze fundacji; jeśli fundacja ma zapisaną w statucie możliwość prowadzenia działalności gospodarczej, ale chce tę działalność rozpocząć w późniejszym czasie, to tego formularza nie składa. Formularz podstawowy (KRS-W20) służy do zgłoszenia głównej treści wniosku, a więc wpisuje się w nim (zgodnie ze wskazaniami w polach formularza): 1. nazwę i wydział sądu, ENERGIA SPOŁECZNA 7

2. rodzaj dokonywanej rejestracji (może to być np. zarejestrowanie albo przerejestrowanie z innego rejestru), 3. określenie formy prawnej organizacji (np. stowarzyszenie lub fundacja), 4. adres do korespondencji i ewentualnie dane pełnomocnika procesowego, 5. zasadniczą treść zgłoszenia (np. powstanie organizacji i przyjęcie statutu lub dokonanie zmiany statutu, siedziby), 6. informacje o formularzach załączników i dokumentach. Wszystkie formularze muszą być podpisane przez fundatora lub fundatorów. Do wniosku o rejestrację fundacji załączamy: oświadczenie o ustanowieniu fundacji (akt notarialny), oświadczenie wskazujące właściwego ministra nadzoru (jeżeli nie znalazło się ono w akcie fundacyjnym), statut fundacji (w trzech egzemplarzach, podpisany przez fundatora), uchwały o powołaniu władz fundacji - uchwała o powołaniu zarządu fundacji oraz uchwała o powołaniu rady fundacji (w zależności od zapisów statutowych, ustalających wzajemne relacje między władzami fundacji, uchwały te mogą być podejmowane przez różne organy, np. jeśli według statutu fundator powołuje zarząd i radę fundacji, to jego uchwały o powołaniu tych organów powinny zostać dołączone do wniosku o rejestrację fundacji), dowód dokonana opłaty za wniosek o wpis do rejestru wnioskujący o wpis do KRS powinien załączyć zaświadczenie o wniesieniu opłaty za rejestrację lub wniosek o zwolnienie z opłaty. 3.4. Opłaty związane z rejestracją fundacji / stowarzyszenia Na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości (http://www.ms.gov.pl) znajduje się wykaz rachunków bankowych wszystkich wydziałów KRS. Wysokości opłat obowiązujących w postępowaniu rejestrowym w Krajowym Rejestrze Sądowym przedstawiają poniższe tabele. Rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej rejestracja zmiana wpisu w rejestrze wykreślenie z rejestru fundacja 250 zł 150 zł 300 zł stowarzyszenie 0 zł 0 zł lub 150 zł* 300 zł * na mocy ustawy Prawo o stowarzyszeniach (art. 17 ust. 4) stowarzyszenia są zwolnione z opłat za wpis do rejestru, wątpliwości dotyczą opłat za zgłaszanie zmian do rejestru, część sądów pobiera opłaty, a część nie ENERGIA SPOŁECZNA 8

Rejestr przedsiębiorców (jeśli stowarzyszenie/fundacja chce prowadzić działalność gospodarczą) rejestracja dokonanie zmiany wpisu w rejestrze wykreślenie z rejestru fundacja/ stowarzyszenie rejestr przedsiębiorców ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym* 500 zł 250 zł 150 zł 100 zł** 250 zł 250 * organizacje prowadzące działalność gospodarczą mają obowiązek publikacji informacji zgłaszanych do rejestru w Monitorze Gospodarczym i Sądowym (art. 13 ustawy o KRS) ** Opłata w tej wysokości obowiązuje od 18 maja 2012 r. Jeżeli organizacja składa jednocześnie kilka wniosków na kilku formularzach, pobierana jest jedna opłata wyższa. Warto pamiętać o tej zasadzie i jednocześnie zgłaszać kilka informacji do rejestru, jeśli jest to możliwe. Wpisy dokonywane przez stowarzyszenia powinny być zwolnione z opłaty sądowej na podstawie art. 17 ust. 4 ustawy Prawo o stowarzyszeniach, który mówi, że postępowanie w sprawach o wpis stowarzyszenia do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej do Krajowego Rejestru Sądowego jest wolne od opłat sądowych. W praktyce jednak jest tak, że nie w każdym wydziale KRS zgłoszenie zmiany danych przez stowarzyszenie jest bezpłatne. Czasami sędzia uznaje, iż zwolnienie dotyczy tylko opłat za rejestrację w KRS, a nie za zgłoszenie zmian. W takim przypadku można spróbować ubiegać się o zwolnienie z opłat sądowych. 4. Różnice między stowarzyszeniem a fundacją Stowarzyszenia i fundacje to najbardziej typowe i najliczniejsze formy prawne, w jakich zakładane są i działają organizacje pozarządowe. Modelowo te dwie formy prawne różnią się w sposób zasadniczy, jednakże w praktyce ich działalność może być zbliżona. Popularnie mówiąc, różnice między stowarzyszeniem i fundacją można sprowadzić do stwierdzenia: JEŚLI MASZ PRZYJACIÓŁ - ZAŁÓŻ STOWARZYSZENIE. JEŚLI MASZ PIENIĄDZE - ZAŁÓŻ FUNDACJĘ. Stowarzyszenie to grupa osób (przyjaciół, bliższych i dalszych znajomych, członków rodziny), które mają wspólne zainteresowania (np. interesują się międzywojennym przemysłem polskim) lub wspólny cel (np. chcą uchronić przed zniszczeniem przedwojenną fabrykę). Razem chcą rozwijać swoje zainteresowania lub osiągnąć wyznaczony sobie cel (np. wpisać zabudowania fabryki do rejestru zabytków, odnowić ją itd.). Fundację także tworzą ludzie. Jednak o powołaniu fundacji i o tym, czym będzie się ona zajmować decyduje zazwyczaj jedna lub kilka osób (fundator lub fundatorzy), które chcą osiągnąć jakiś ważny ENERGIA SPOŁECZNA 9

społecznie cel (np. podnieść poziom wykształcenia młodych osób w danej miejscowości) i na ten cel przekazują majątek. W sensie prawnym fundacja to ten właśnie majątek (pieniądze, papiery wartościowe, ruchomości, nieruchomości). Fundator może przekazać majątek także na to, aby osiągnąć cel ważny gospodarczo (np. rozwój ekonomiczny określonego obszaru). Obszary różnic Fundacja Stowarzyszenie Powstanie organizacji Cel działania Fundacja - w oświadczeniu woli o ustanowieniu fundacji (akcie fundacyjnym) fundator wskazuje cel fundacji oraz składniki majątkowe przeznaczone na jego realizację (art. 3 ust 2 i 3 Ustawy o fundacjach). Składnikami majątkowymi mogą być pieniądze, papiery wartościowe, a także rzeczy ruchome i nieruchomości. Przepisy prawa nie wskazują minimalnej wartości majątku koniecznego do założenia fundacji, ale nie może istnieć fundacja zupełnie pozbawiona majątku. Majątek jest podstawą utworzenia i działania fundacji. Wyczerpanie środków finansowych i majątku fundacji jest jedną z przyczyn jej likwidacji (art. 15). Fundacja - może zostać ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami RP celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami (art. 1 Ustawy o fundacjach). Fundacja nie może zostać utworzona w celu działania na rzecz fundatora, jego rodziny lub realizacji partykularnych, osobistych interesów określonej grupy. Cele fundacji muszą zawsze mieć szerszy, ogólnospołeczny horyzont. Stowarzyszenie - do założenia stowarzyszenia nie jest potrzebny żaden majątek, konieczne jest natomiast co najmniej 15 osób. Stowarzyszenie opiera swoją działalność na pracy społecznej członków (art. 2 ust 3 Prawa o stowarzyszeniach). Jeśli liczba członków zmniejszy się poniżej wymaganego minimum (15 osób), jest to podstawa do likwidacji stowarzyszenia. Stowarzyszenie - może zostać utworzone w każdym celu prawnie dozwolonym pod warunkiem, że nie będzie to cel komercyjny, zarobkowy. Stowarzyszenie może ograniczać zakres swojej działalności wyłącznie do działania na rzecz swoich członków, a jego działalność nie musi być społecznie użyteczna (np. stowarzyszenie poszukiwaczy Atlantydy). Zarządzanie Fundacja - wszystkie najważniejsze decyzje podejmuje zarząd fundacji. W fundacji nie ma obowiązku powoływania organu kontroli wewnętrznej. Jednak do dobrej praktyki należy, aby taki organ Stowarzyszenie - jest zarządzane w sposób demokratyczny: najważniejsze decyzje podejmują wszyscy członkowie, tzw. walne zebranie członków. Zarząd stowarzyszenia wykonuje wolę walnego, ENERGIA SPOŁECZNA 10

Nadzór zewnętrzny nad organizacjami (np. rada) był w fundacji. Fundator (fundatorzy) nie ma żadnych szczególnych uprawnień w fundacji, oprócz tych, które zostały mu przyznane w statucie. Nie można być członkiem fundacji. Można być jej pracownikiem, wolontariuszem lub zasiadać w jej władzach. Fundację - nadzorują ministrowie właściwi ze względu na prowadzoną przez organizację działalność (np. fundacja zajmująca się ochroną zdrowia podlega kontroli Ministra Zdrowia, fundacja zajmująca się ekologią - Ministra Środowiska) oraz starostowie właściwi ze względu na siedzibę fundacji. Na fundacji ciąży obowiązek złożenia co roku sprawozdania z działalności do ministra, któremu podlega. a także odpowiada przed walnym za swoje działania (np. czy wywiązał się z zadań nałożonych na niego uchwałą wszystkich członków). Jest także kontrolowany przez wewnętrzny organ kontrolny (obowiązkowy), np. komisję rewizyjną. Stowarzyszenie - nadzorują starostowie lub prezydenci miast na prawach powiatu. Stowarzyszenia nie mają corocznych obowiązków sprawozdawczych wobec organu nadzoru. Szczegółowe omówienie różnic pomiędzy fundacjami a stowarzyszeniami znajduje się w dalszej części serwisu, poświęconej już odrębnie fundacjom i stowarzyszeniom. Podstawa prawna Ustawa Prawo o stowarzyszeniach z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 z późn. zm.) Ustawa o fundacjach z dnia 6 kwietnia 1984 r. (Dz. U. z 1991 r., Nr 46, poz. 203) 5. Jakie są podstawy prowadzenia stowarzyszenia lub fundacji? Prowadzenie organizacji pozarządowej wiąże się ze spełnianiem wielu różnych wymogów formalnych, takich jak prowadzenie księgowości, wysyłanie sprawozdań do odpowiednich urzędów czy płacenie podatków. Zgodność działań ze statutem Ważną zasadą w działaniu stowarzyszeń i fundacji jest trzymanie się zapisów statutu. Dotyczy to m.in. tego, w jakich obszarach działa organizacja, czyli zdefiniowane są jej działania statutowe. Jeśli w statucie jest zapisane, że organizacja prowadzi działania w zakresie sportu, nie może podejmować działań w zakresie ochrony zabytków, nawet jeśli pozyska osobę o takich kompetencjach. Innym przykładem jest zapis dotyczący majątku: jeśli organizacja nie ma zapisów dotyczących możliwości pozyskiwania środków z działalności odpłatnej, nie może jej prowadzić. Jednym z ważniejszych dokumentów regulujących funkcjonowanie organizacji jest statut. To w nim określone są sposoby podejmowania decyzji, uszczegółowione kompetencje zarządu oraz określone obszary działań. ENERGIA SPOŁECZNA 11

Kto podejmuje decyzje w organizacji? Określa to statut stowarzyszenia czy fundacji. W działaniach bieżących w stowarzyszeniach jest to zarząd. Niekiedy decyzje podejmuje jednoosobowo prezes, czasami wszyscy członkowie zarządu, czasem osoby wymienione z nazwisk łącznie, a czasami dowolne dwie osoby z zarządu działające łącznie. W działaniach strategicznych głos decydujący w stowarzyszeniach mam zazwyczaj walne zgromadzenie członków. Kto ponosi odpowiedzialność? Członkowie zarządu stowarzyszenia czy fundacji maja prawo i obowiązek reprezentowania organizacji, kierowania nią, w tym m.in. zawierania umów, rozporządzania majątkiem organizacji, zatrudniania pracowników itp. Za swoje decyzje i działania ponoszą odpowiedzialność. Za długi organizacji powstałe, np. wskutek niepłacenia podatków, stowarzyszenie lub fundacja odpowiadają własnym majątkiem, a jeśli go nie mają, własnym majątkiem odpowiada solidarnie zarząd organizacji. Szczegółowo odpowiedzialność zarządu jest określona w statucie np. to, które decyzje w stowarzyszeniach należą do walnego zgromadzenia członków. Stowarzyszenia muszą mieć ponadto wewnętrzny organ nadzoru, którym jest zazwyczaj komisja rewizyjna. Dla fundacji jest to nieobowiązkowe (taką rolę może pełnić w fundacji np. rada fundacji). Zadaniem komisji rewizyjnej jest kontrolowanie działalności zarządu(używa się w tym celu zazwyczaj sprawozdania finansowego i merytorycznego). Członkowie komisji rewizyjnej odpowiadają zatem tylko za właściwe kontrolowanie. Szczegółowe kompetencje komisji powinny być określone w statucie organizacji. Wyciąg (odpis) z KRS - "dowód osobisty" organizacji Dla organizacji pozarządowej dokument potocznie nazywany wyciągiem z KRS jest jak dowód osobisty dla osoby prywatnej. Informuje on o tym, kto ma prawo reprezentować organizację (czyli o zarządzie) i w jaki sposób (np. tylko prezes ze skarbnikiem). Możemy być poproszeni o jego okazanie nawet na poczcie gdy odbieramy list polecony, adresowany do organizacji. Zazwyczaj jest obowiązkowym załącznikiem do wszelkich umów, w tym dotacyjnych, zamówień (np. usług). Do codziennych działań wystarcza skrócony, czyli aktualny odpis z KRS (rozszerzona wersja to tzw. pełny odpis). Od 2012 r. Ministerstwo Sprawiedliwości udostępnia na swojej stronie nową wyszukiwarkę podmiotów w KRS znajduje się ona pod adresem: https://ems.ms.gov.pl/po podaniu, np. numeru KRS danej organizacji można: sprawdzić jej dane oraz pobrać odpis i wydrukować go na własny użytek. UWAGA: Odpis pobrany z https://ems.ms.gov.pl/ zawiera: adres strony internetowej MS, z której został wydrukowany; formę graficzną zgodną z rozporządzeniem oraz identyfikator wydruku i dzięki temu ma charakter urzędowego dokumentu, choć nie ma pieczątki z KRS-u. Można więc wydrukować go i posługiwać się w kontaktach z urzędami, kiedy wymagany jest aktualny odpis organizacji. Nie trzeba potwierdzać go za zgodność z oryginałem. Jeśli chcemy uzyskać odpis z KRS to tzreba za to zapłacić (skrócony kosztuje 30 zł), aby go uzyskać należy wypełnić odpowiedni formularz. Można go dostać od ręki w siedzibie właściwego sądu, można też zamówić pocztą, wysyłając odpowiedni formularz z potwierdzeniem złożenia opłaty. Teoretycznie jest ważny tak długo, dopóki nie zmienią się zawarte w nim informacje (np. o składzie zarządu), jednak wiele instytucji czy firm ma własne wytyczne (np. pół roku), o co za każdym razem lepiej się dopytać. ENERGIA SPOŁECZNA 12

Zmiany w KRS Wiele zmian np. adres czy składu zarządu, komisji rewizyjnej, zmiany zapisów w statucie musi być zgłaszanych do KRS na odpowiednich formularzach. Numer NIP i REGON Ważne zmiany, np. adresu czy składu zarządu powinny być zgłaszane do KRS. Zarejestrowanie organizacji w Krajowym Rejestrze Sądowym nie wystarcza do prowadzenia działalności. Trzeba zgłosić organizację do urzędu skarbowego by dostać numer NIP i urzędu statystycznego by dostać numer REGON jest to obowiązkowe. Poza tym w praktyce wiele urzędów, firm, instytucji w najprostszych sprawach, jak np. zamówienie usługi kurierskiej będzie wymagało od nas oprócz wyciągu z KRS jeszcze dwóch papierów potwierdzenia nadania numeru NIP (nadaje go urząd skarbowy) i numeru REGON (nadaje go urząd statystyczny). Uchwały, protokoły i regulaminy Zarząd, walne zgromadzenie członków czy komisja rewizyjna podejmują decyzje poprzez uchwały. Podpisane przez członków, np. zarządu, uchwały stanowią dokumentację organizacji i trzeba je przechowywać. Uchwała dotycząca przyjęcia sprawozdania finansowego oraz o przeznaczaniu nadwyżki przychodów nad kosztami na cele statutowe jest załącznikiem, składanym razem ze sprawozdaniem. Przechowywane powinny być także protokoły ze spotkań decyzyjnych organów, np. z walnych zgromadzeń członków (wraz z podpisaną listą obecności i podpisami). Jeśli w statucie stowarzyszenia lub fundacji jest wzmianka o tym, że np. zarząd lub komisja rewizyjna pracują wg regulaminu, to należy sporządzić taki regulamin. Konto w banku Organizacji pozarządowej niezwykle trudno jest sprawnie funkcjonować, jeśli nie ma ona konta w banku. Podanie numeru jest konieczne podczas starania się o numer NIP (wymagają tego urzędy skarbowe). Po za tym, jeśli nie mamy konta w banku, nie dostaniemy dotacji, a nasi darczyńcy nie odliczą sobie darowizny od podstawy opodatkowania (nie są praktykowane lub ważne przekazy gotówkowe ). Różne banki mają różne oferty dla organizacji pozarządowych, jednak zazwyczaj. posiadanie konta wiąże się z opłatami: za jego utrzymanie, za karty płatnicze, przelewy. Księgowość Organizacje pozarządowe nawet te utrzymujące się ze składek czy darowizn są zobowiązane do prowadzenia normalnej, czyli nieuproszczonej księgowości. Corocznym zwieńczeniem pracy księgowego / księgowej jest coroczne sprawozdanie finansowe, potocznie zwane bilansem (zob. niżej). Księgowy / księgowa prowadzi dokumentację i księgi finansowe (zgodnie z ustawą o rachunkowości) oraz wypełnia obowiązków sprawozdawcze wobec urzędu skarbowego i ZUS. Niektórzy przygotowują ponadto części finansowe sprawozdań z realizacji projektów; dbają o zapewnienie płynności finansowej i analizują finansową kondycję organizacji. W małej fundacji czy stowarzyszeniu księgowy / księgowa zazwyczaj odpowiada za finanse całej organizacji, w większej nie jest możliwe utrzymanie jednoosobowego zarządzania finansami. Księgowość może być prowadzona na zasadzie wolontariatu, na zasadzie zatrudnienia osoby do prowadzenia księgowości lub zlecenia prowadzenia księgowości biuru rachunkowemu. Jeżeli nie mamy ENERGIA SPOŁECZNA 13

zaprzyjaźnionej osoby, która będzie społecznie prowadziła księgowość, musimy uwzględnić w budżecie organizacji koszty księgowości. Polityka rachunkowości Ustawa o rachunkowości narzuca m.in. na stowarzyszenia i fundacje obowiązek opracowania polityki rachunkowości, czyli zasad finansowych, według których prowadzone są księgi rachunkowe. Może ją sporządzić np. księgowy, a zaakceptować zarząd. Zasady opisane w polityce rachunkowości określają m.in. plan kont, przechowywania i archiwizacji dokumentacji finansowej, sposób amortyzowania środków trwałych, informacje o sposobie księgowania kosztów przynależących do roku poprzedniego, a realizowanych w roku następnym itd. Elementem polityki rachunkowości jest obieg dokumentów czyli opis m.in. tego, kto jest uprawniony do wystawiania rachunków, podpisywania umów, stwierdzania prawidłowości poniesionych kosztów, dekretowania. Warto pamiętać o obowiązkowej dla podmiotów prowadzących pełną księgowość tzw. ewidencji środków trwałych czyli spisie przedmiotów, które organizacja nabywa i używa. Jeśli wpiszemy do polityki rachunkowości, że w spisie umieszczane są tylko przedmioty (środki trwałe) o wartości powyżej 3500 złotych, oszczędzimy sobie i księgowemu trudu ewidencjonowania przedmiotów o niskiej wartości. Polityka rachunkowości powinna zostać przyjęta uchwałą przez odpowiedni organ (zarząd lub walne zgromadzenie). Sprawozdanie finansowe Stowarzyszenia i fundacje mają obowiązek sporządzenia i następnie wysłania do urzędu skarbowego sprawozdania finansowego, potocznie nazywanego bilansem (choć bilans jest tylko jedną z trzech części tego dokumentu) najpóźniej do 10 lipca. Sprawozdanie składa się oprócz bilansu z rachunku wyników (lub: rachunku zysków i strat) oraz informacji dodatkowej. Są w nim zawarte dane o działaniach organizacji opisane od strony finansów. Sprawozdania sporządza sie na wzorach, określonych: w rozporządzeniu ministra finansów dla organizacji nieprowadzących działalności gospodarczej (Rozporządzeniu Ministra Finansów z 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej) lub w ustawie o rachunkowości (dla organizacji prowadzących działalności gospodarczą). Jeśli stowarzyszenie lub fundacja prowadzi działalność gospodarczą, sprawozdanie finansowe musi wysłać także do KRS najpóźniej do 15 lipca. Ponadto organizacje mające status OPP wysyłają sprawozdanie finansowe do ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego, którym jest minister pracy i polityki społecznej. Mają także obowiązek umieszczenia w ministerialnej internetowej bazie sprawozdań. Jeśli rok obrotowy w organizacjach pokrywa się z rokiem kalendarzowym, a tak zazwyczaj się dzieje, to terminem na sporządzenie sprawozdania jest koniec marca, a terminem na przesłanie do odpowiednich urzędów sprawozdania finansowego zatwierdzonego przez odpowiednie władze jest 10 lipca w przypadku urzędu skarbowego i 15 lipca w przypadku KRS i ministerstwa. Sprawozdania merytoryczne Stowarzyszenia nie mają obowiązku sporządzania sprawozdania merytorycznego, choć jest to nie tylko dobrym zwyczajem, ale i często wymaganym dokumentem, np. podczas starania się o dotacje. ENERGIA SPOŁECZNA 14

Taki obowiązek mają natomiast fundacje, które muszą przesłać roczne sprawozdanie merytoryczne właściwemu ministrowi, np. organizacje kulturalne ministrowi kultury, najlepiej do końca następnego roku. Sprawozdanie sporządza się wg wzoru określonego w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości (Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 8 maja 2001 r. w sprawie ramowego zakresu sprawozdania z działalności fundacji). Sprawozdania merytoryczne są także obok finansowych częścią obowiązkowych sprawozdań wysyłanych przez stowarzyszenia i fundacje, mające status OPP, ministrowi polityki społecznej i umieszczanych w ministerialnej bazie internetowej. Są one sporządzane wg wzoru określonego dla fundacji. Należy je przesłać najpóźniej do 15 lipca za rok poprzedzający. Inne sprawozdania Sprawozdania są także ostatnim etapem realizacji projektu (zadania publicznego). Wysyła się je wg wzoru określonego przez sponsora lub w przypadku rozliczania rozliczania dotacji z pieniędzy publicznych wg wzoru określonego w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej. Ponadto ustawa o statystyce publicznej narzuca na stowarzyszenia i fundacje jeszcze jeden obowiązek sprawozdawczy. Co dwa lata Główny Urząd Statystyczny przeprowadza badania m.in. fundacji i stowarzyszeń za pomocą sprawozdania, przysyłanego organizacjom pocztą, które należy wypełnić i odesłać do GUS. Audyt Audyt to badanie sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta, który wydaję opinię. Obowiązek taki dotyczyorganizacji prowadzących działalność gospodarczą i spełniających przynajmniej dwa z trzech warunków: zatrudnienie w organizacji (w przeliczeniu na pełne etaty) co najmniej 50 osób; suma aktywów w bilansie na koniec roku wynosi co najmniej 2,5 mln euro; przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych w roku wynosiły o najmniej 5 mln euro. Opinię z badania należy dołączyć do sprawozdań, składanych do urzędu skarbowego czy KRS. Ponadto audyt muszą sporządzić organizacje mające status pożytku publicznego (OPP), które spełniają łącznie wszystkie trzy warunki: realizują zadania publiczne zlecone (jako powierzone do wykonania lub do wspierania zadania publicznego); otrzymały w roku łączną kwotę dotacji na realizację tych zadań określonych co najmniej 50 tys. zł; osiągnęły w roku przychody w wysokości co najmniej 3 mln zł. Opinię z badania należy dołączyć do sprawozdań, składanych do urzędu skarbowego czy KRS oraz ministrowi pracy i polityki społecznej. Płacenie podatków Choć w praktyce większość stowarzyszeń i fundacji nie płaci podatku dochodowego nie oznacza to, że organizacje są automatycznie zwolnione z tego obowiązku. I tak, wolne od podatku dochodowego są dochody organizacji, których celem statutowym jest: działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrywania wsi w wodę, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego. Istnieje jednak kilka okoliczności, które należy sprawdzić, zanim uzna się, że organizacja jest zwolniona z płacenia tego podatku. Ponadto stowarzyszenia i fundacje, które zatrudniają pracowników (na etat, kontrakt, zlecenie, umowę o dzieło) płacą jako pracodawca podatek dochodowy od osób fizycznych. ENERGIA SPOŁECZNA 15

Płatników VAT dotyczy podatek VAT, a wynajmujących lokale może dotyczyć podatek od nieruchomości. Istnieją ponadto inne szczegółowe przepisy podatkowe, związane np. z pożyczkami, które również dotyczą organizacji pozarządowych. Siedziby i lokale Stowarzyszenia i fundacje nie muszą mieć lokalu (czyli dostępnego publicznie miejsca działalności) aby prowadzić działalność. Jednak muszą mieć określoną siedzibę, którą określa się w statucie (wystarczy nazwa miejscowości)i rejestruje w KRS. Musi też podać adres do korespondencji. organizacji. Gdy organizacja ubiega się o numer NIP, wymaga się od niej, aby miała dokument potwierdzający prawo do użytkowania miejsca, w którym ma siedzibę i adres korespondencyjny. Tym dokumentem może być odpowiednio np. umowa użyczenia (części) mieszkania lub domu przez członka organizacji na jej działalność lub umowa najmu lokalu. Ponieważ organizacja musi przechowywać dokumenty (księgowe, umowy, uchwały zarządu itp.), siedziba staje się biurem miejscem ich przechowywania. Oczywiście siedziba czy też biuro i miejsce działań lokal mogą znajdować się w tym samym miejscu. Niektóre samorządy wspierają działania organizacji pozarządowych, wynajmując im lokale po stawkach niższych niż komercyjne lub organizując konkursy, w których stosuje się kryterium ważne dla dobra publicznego działania, a nie cena. Zdarza się też, że użyczane bezpłatnie, na określone projekty czy działania, są miejsca w samorządowych instytucjach w świetlicach, szkołach, domach kultury. Kontrole i nadzór Kontrola to sprawdzenie, czy stowarzyszenie lub fundacja działa zgodnie z prawem. Do kontroli organizacji upoważniony jest sponsor lub urząd, który przyznał dotację oczywiście w zakresie działań i finansów objętych dotacją. Ponadto w stowarzyszeniu lub fundacji kontrolę przeprowadzić mogą m.in.: urząd skarbowy w zakresie wywiązywania się z płacenia podatków; regionalne izby obrachunkowe oraz NIK w zakresie wydatkowania pieniędzy publicznych (poprawnego realizowania dotacji); Państwowa Inspekcja Pracy w zakresie warunków pracy i zatrudnienia (teoretycznie nawet wtedy, gdy zatrudniamy wolontariuszy). Nadzór jest pojęciem szerszym niż kontrola. Podmiot sprawujący nadzór może nie tylko przeprowadzić kontrolę, ale i dokonać ingerencji w działania stowarzyszenia lub fundacji. (Samo prawo kontroli nie daje takich uprawnień). Nadzór nad stowarzyszeniami i fundacjami mają: organy administracji publicznej i sąd. Konkretnie fundacją są nadzorowane przez ministra (który powinien być wskazany w statucie fundacji), a stowarzyszenia przez starostę lub prezydenta miasta na prawie powiatu. Nadzorem objęta jest działalność organizacji pod względem legalności (zgodności z prawem i statutem). Nie powinien dotyczyć celowości, bądź rzetelności czy gospodarności wykonywanych działań. Organizacje mające status organizacji pożytku publicznego (OPP) podlegają dodatkowemu nadzorowi sprawowanemu przez ministra pracy i polityki społecznej w zakresie prawidłowości korzystania ze szczególnych uprawnień przyznanych organizacjom pożytku publicznego. ENERGIA SPOŁECZNA 16

6. Wzory dokumentów 6.1. Uchwały dla Fundacji Uchwała nr 1/2014 fundatorów Fundacji.. z dnia dotyczy: przyjęcia statutu Fundacji.. Na podstawie par.. statutu Fundacji fundatorzy w osobach: 1) 2)... 3) przyjęły jednogłośnie statut Fundacji.. o treści jak w załączniku do niniejszej uchwały. Podpisy fundatorów... Uchwała nr 2/2014 fundatorów Fundacji.. z dnia dotyczy: wyboru członków Zarządu Fundacji.. Na podstawie par.. statutu Fundacji fundatorzy w osobach: 4) 5)... 6) podjęli decyzję o wyborze do Zarządu następujących osób: a) Funkcję prezesa Zarządu Fundacji przyznaje się Panu (Pani):. b) Funkcję wiceprezesa będzie pełnił (-a): c) Funkcję sekretarza obejmie: Podpisy fundatorów... ENERGIA SPOŁECZNA 17

Uchwała nr 3/2014 fundatorów Fundacji.. z dnia dotyczy: wyboru Rady Fundacji.. Na podstawie par... statutu Fundacji fundatorzy w osobach 7) 8)... 9) podjęli decyzję o wyborze do Rady Fundacji następujących osób: d). e). f). Fundatorzy postanowili, że Przewodniczącym Rady Fundacji będzie Podpisy fundatorów... Fundacja. ul. Sąd Rejonowy Gliwicach, IX Wydział Gospodarczy KRS, ul...... [miasto].., [data].. Wniosek o zwolnienie uczestnika postępowania od kosztów sądowych Na podstawie art. 103 i art. 104 ust 2 ustawy dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wnoszę o zwolnienie od kosztów sądowych w postepowaniu rejestrowym. Uzasadnienie W dniu.. na podstawie oświadczenia woli Fundatora, sporządzonego w postaci aktu notarialnego w Kancelarii Notarialnej Fundacja Zgodnie z powyższym aktem fundacja została wyposażona przez fundatora w majątek w wysokości 500 złotych przeznaczony na realizacje jej celów statutowych, które są celami społecznie użytecznymi z zakresu pomocy społecznej. Poza powyższym, w chwili obecnej, fundacja nie posiada środków pieniężnych ani majątku. Fundacja jest organizacją pozarządową nienastawioną na zysk, a jej statut nie przewiduje prowadzenia działalności gospodarczej. Wszystkie środki, które znajdą się w przyszłości w dyspozycji fundacji będą przeznaczone na realizację celów statutowych. Zwarzywszy na to, że fundacja nie posiada wystarczających środków, aby opłacić koszty postępowania rejestrowego oraz mając na uwadze ważny cel społeczny, dla którego została ustanowiona, proszę o pozytywne rozpatrzenie wniosku. Podpis fundatora ENERGIA SPOŁECZNA 18

6.2. Uchwały dla Stowarzyszenia LISTA CZŁONKÓW ZAŁOŻYCIELI STOWARZYSZENIA... (PRZYKŁADOWY WZÓR) My niżej podpisani założyciele stowarzyszenia o nazwie: Stowarzyszenie..., z siedzibą w... przy ul..., obecni na zebraniu w dniu... 2006 r., świadomi odpowiedzialności prawnej - oświadczamy, że spełniamy warunki określone w art. 3 ust. 1 Ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach: Imię i Nazwisko Data, miejsce urodzenia Miejsce zamieszkania (u lica, kod, miasto) Nr dowodu oso bistego Nr PESEL Własnoręczny podpis 1. Jan Nowak 20.01.1965, Warszawa 2... 3.. 15 ul. Kościuszki 8, 00-480 Warszawa AXX 345678 70010328081... (miejsce i data) Protokół z zebrania założycielskiego Stowarzyszenia... W dniu... w... odbyło się zebranie założycielskie Stowarzyszenia... W zebraniu udział wzięło... osób. (załącznik nr 1 lista obecności wraz z oświadczeniem) Obrady otworzył/a... przedstawiając proponowany porządek zebrania: 1/ wybranie przewodniczącej/ego zebrania i protokolanta/-tki, 2/podjęcie uchwały o założeniu Stowarzyszenia... 3/zapoznanie się z projektem statutu, dyskusja i przyjęcie statutu, 4/wybranie komitetu założycielskiego, 5/wybranie zarządu Stowarzyszenia, 6/ wybranie komisji rewizyjnej, 7/ wolne wnioski. Przebieg zebrania założycielskiego Proponowany porządek zebrania poddano głosowaniu, a/ przyjęto go jednogłośnie, lub b/ został przyjęty po wprowadzeniu i przegłosowaniu proponowanych zmian 1/ wybór przewodniczącego i protokolanta: Na przewodniczącą/ego zebrania zgłoszono... na protokolanta/tkę zgłoszono... W wyniku głosowania jawnego jednogłośnie wybrano przewodniczącego panią/pana... i protokolantkę/ta panią/pana... (wybór kandydatów i głosowanie mogą też przebiegać w innym, bardziej rozbudowanym trybie) ENERGIA SPOŁECZNA 19

2/podjęcie uchwały o założeniu Stowarzyszenia Przewodniczący odczytał projekt uchwały o powołaniu Stowarzyszenia. W głosowaniu jawnym uchwałę przyjęto jednogłośnie. 3/zapoznanie się z projektem statutu, dyskusja i przyjęcie statutu a/w głosowaniu jawnym projekt przyjęto jednogłośnie i podjęto uchwałę o przyjęciu statutu lub b/ uchwałę zatwierdzającą statut przyjęto jednogłośnie po wprowadzeniu proponowanych zmian, c/inne możliwości na przykład brak jednomyślności w głosowaniu, etc. 4/wybranie komitetu założycielskiego zgłoszenie kandydatur, wyrażenie przez zgłoszonych zgody/niezgody na kandydowanie, przyjęcie trybu głosowania, / które może być jawne lub tajne/ a/ w głosowaniu jawnym przewodniczący liczy głosy głosujących za, przeciw i wstrzymujących się b/ w głosowaniu tajnym: powołanie komisji skrutacyjnej, głosowanie, ogłoszenie wyników: poszczególni kandydaci otrzymali następującą ilość głosów: 1/...x 2/...y 3/...z Podjęcie uchwały o powołaniu komitetu założycielskiego i upoważnienia go do czynności związanych z rejestracją Stowarzyszenia. 5/wybranie zarządu Stowarzyszenia Procedura wyborcza podobna, jak przy wyborze komitetu według wybranego wariantu najczęściej zarząd wybiera się w głosowaniu tajnym. Po wyborze i ukonstytuowaniu się zarządu podjęcie uchwały o powołaniu zarządu oraz określenie funkcji pełnionej przez poszczególne osoby wybrane do zarządu /prezesa, sekretarza, skarbnika/ 6/ wybranie komisji rewizyjnej Procedura wyborcza podobna jak przy wyborze komitetu według wybranego wariantu. Po ukonstytuowaniu się komisji rewizyjnej podjęcie uchwały o powołaniu komisji rewizyjnej. 7/wolne wnioski Na tym zebranie zakończono. Załączniki do protokołu: 1/ lista obecności, 2/ uchwały podjęte na zebraniu założycielskim: uchwała o powołaniu Stowarzyszenia, uchwała o przyjęciu statutu Stowarzyszenia..., uchwała o wyborze komitetu założycielskiego, uchwała o wyborze zarządu Stowarzyszenia i określeniu funkcji pełnionych w zarządzie, uchwała o wyborze komisji rewizyjnej Stowarzyszenia..... Przewodniczący/-a Protokolant/-ka ENERGIA SPOŁECZNA 20

Uchwała nr 1/2014 o założeniu Stowarzyszenia... Uczestnicy zebrania założycielskiego na spotkaniu w dniu... 20014 r. w... postanawiają założyć stowarzyszenie, którego pełna nazwa będzie brzmieć: Stowarzyszenie..., z siedzibą w... przy ulicy.... Uchwała została przyjęta przez zebranych jednogłośnie / Za uchwałą głosowało... osób... Przewodniczący/-a Protokolant/-ka Uchwała nr 2/2014 o przyjęciu statutu Stowarzyszenia Uczestnicy zebrania założycielskiego na spotkaniu w dniu... 2014 r. w... postanawiają zaakceptować i przyjąć statut Stowarzyszenia.. Przewodniczący/-a Protokolant/-ka Uchwała 3/2014 o wyborze komitetu założycielskiego Stowarzyszenia Uczestnicy zebrania założycielskiego na spotkaniu w dniu... 2014 r. w... postanawiają wybrać komitet założycielski Stowarzyszenia... w składzie: 1/... 2/... 3/... Komitet Założycielski w wymienionym powyżej składzie zostaje upoważniony do zarejestrowania Stowarzyszenia... w sądzie... w..... Przewodniczący/-a Protokolant/-ka ENERGIA SPOŁECZNA 21

Uchwała 4/2014 o wyborze zarządu Stowarzyszenia... Uczestnicy zebrania założycielskiego na spotkaniu w dniu... 2014 r. w... postanawiają wybrać zarząd Stowarzyszenia... w składzie: 1/...- prezes zarządu 2/...- sekretarz zarządu 3/... skarbnik zarządu 4/...- członek zarządu 5/...- członek zarządu.. Przewodniczący/-a Protokolant/-ka Uchwała 5/2014 o wyborze komisji rewizyjnej Stowarzyszenia... Uczestnicy zebrania założycielskiego na spotkaniu w dniu... 2014 r. w... postanawiają wybrać komisję rewizyjną Stowarzyszenia... w składzie: 1/...- przewodniczący rewizyjnej 2/...- członek komisji rewizyjnej 3/... członek komisji rewizyjnej.. Przewodniczący/-a Protokolant/-ka Uwagi: 1. Wybranie komitetu założycielskiego jest warunkiem koniecznym w procesie rejestracji Stowarzyszenia w KRS (art. 12. Ustawy prawo o stowarzyszeniach). 2. Komitet założycielski z upoważnienia zebrania założycielskiego reprezentuje stowarzyszenie w sądzie, podpisuje statut, składane formularze i inne załączniki oprócz protokołu, stawia się na wezwanie KRS, np. dla uzupełnienia braków. 3. Jeżeli w zarządzie znajdą się te same osoby, które wybrano do komitetu założycielskiego, może to ułatwić i uprościć czynności związane z rejestrowaniem Stowarzyszenia. 4. Wybranie zarządu i komisji rewizyjnej nie jest warunkiem koniecznym do zarejestrowania stowarzyszenia, władze stowarzyszenia można wybrać w terminie późniejszym na pierwszym ENERGIA SPOŁECZNA 22