Tworzenie produktu turystycznego w ramach realizacji Lokalnej Strategii Rozwoju na przykładzie Lokalnej Grupy Działania 1. Wstęp 2. Proces tworzenia się Stowarzyszenia Produkt regionalny WPROWADZENIE 3. Region jako produkt - jego walory turystyczne 4. Kierunki rozwoju, działania w ramach LSR Planowane przedsięwzięcia służące do realizacji celu 5. Wysokośd środków nabory wniosków 6. Wdrażanie LSR Co robi biuro w ramach funkcjonowania LGD Przykłady projektów wybranych do realizacji
1. WSTĘP W II połowie 2005 roku powstaje nieformalna grupa działająca na rzecz rozwoju - początkowo w Gminie Międzychód, następnie rozszerzała się na Gminę Sieraków, Kwilcz, Chrzypsko Wielkie, Wronki, Obrzycko i Ostroróg. PEŁNA NAZWA Stowarzyszenie Puszcza Notecka Gminy wchodzące w skład Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenie Puszcza Notecka należą do dwóch powiatów: Międzychodzkiego Szamotulskiego NASZ CEL ROZWÓJ SPOŁECZNO- GOSPODARCZY OBSZARU W OPARCIU O WYKORZYSTANIE JEGO POTENCJAŁU TURYSTYCZNEGO
2. PROCES TWORZENIA SIĘ STOWARZYSZENIA 30 marca 2006 roku w Międzychodzie odbyło się spotkanie założycielskie Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia Puszcza Notecka, w którym uczestniczyli: członkowie inicjatywy partnerskiej działającej na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich, przedstawiciele samorządu lokalnego, a także przedstawiciele środowisk reprezentujących organizacje pozarządowe i podmioty gospodarcze istniejące na terenie gmin. Tego dnia w sali Cechu Rzemiosł w Międzychodzie zebrały się 63 osoby, które zawiązały Stowarzyszenie Puszcza Notecka.
2. PROCES TWORZENIA SIĘ STOWARZYSZENIA W sierpniu 2006 roku nastąpił proces rejestracji Stowarzyszenia. Lata 2007 2008 były okresem, w którym starano się nie tylko podtrzymad zbudowane partnerstwo, ale także przygotowad się do podjęcia środków na planowane działania. W tym celu członkowie ukonstytuowanej LGD brali udział w szkoleniach organizowanych między innymi przez Urząd Marszałkowski w Poznaniu (m.in. styczeo 2007- konferencja na temat zadao i koniecznych zmian w LGD), w marcu 2007 konferencja na temat Programu Leader dla przedstawicieli gmin powiatu międzychodzkiego LGD brało udział konkursach organizowanych w roku 2007 i 2008 przez Urząd Marszałkowski w Poznaniu dla podmiotów realizujących zadania wspierające społeczności wiejskie.
2. PROCES TWORZENIA SIĘ STOWARZYSZENIA W okresie od września 2008 do lutego 2009 odbywały się zebrania członków podczas których wspólnie z lokalna społecznością z zachowaniem trójsektorowości wypracowywano L S R. Na walnym zebraniu 7 stycznia 2009 roku zatwierdzono statut, wybrano władze oraz kontynuowano prace nad Lokalną Strategią Rozwoju.
2. PROCES TWORZENIA SIĘ STOWARZYSZENIA Od stycznia 2009 rozpoczęła prace nad Lokalną Strategią Rozwoju grupa robocza w której skład weszli reprezentanci gmin ( burmistrzowie) oraz Członkowie Zarządu.
2. PROCES TWORZENIA SIĘ STOWARZYSZENIA Lokalna Strategia Rozwoju LGD Puszcza Notecka opiera się w głównej mierze na aktywności lokalnej, która przyczynia się do wzmocnienia silnych stron tego obszaru i wyeliminowania słabości
2. PROCES TWORZENIA SIĘ STOWARZYSZENIA Zarząd 5 osobowy (Prezes, 2 Wiceprezesów, Sekretarz, Skarbnik) Komisja Rewizyjna 5 osób ( Przewodniczący, Zastępca, ZARZĄD Komisja Rewizyjna Rada ds. oceny i wyboru operacji Członkowie) Rada Stowarzyszenia składa się z 11 członków, w tym Przewodniczącego, Zastępcy Przewodniczącego i Sekretarza. Rada została utworzona z zachowaniem reguły wielosektorowości. Sektor publiczny ma w Radzie 3 reprezentantów, którzy stanowią 27,27 % składu Rady. Sektor społeczny ma w Radzie 5 reprezentantów, którzy stanowią 45,45 % składu Rady. Sektor gospodarczy ma w Radzie 3 reprezentantów, którzy stanowią 27,27 % składu Rady.
2. PROCES TWORZENIA SIĘ STOWARZYSZENIA Członkowie LGD Liczba członków LGD Puszcza Notecka Według stanu na dzieo 31.12.2008 roku 53 członków będących osobami fizycznymi 10 członków będącymi osobami prawnymi Razem 63 członków Stowarzyszenia
2. PROCES TWORZENIA SIĘ STOWARZYSZENIA 11 lutego 2009 roku Zarząd Stowarzyszenia złożył w Urzędzie Marszałkowskim wniosek wraz z Lokalną Strategią Rozwoju Puszcza Notecka. LGD w Konkursie została zweryfikowana pozytywnie. 16 października 2009 roku w Urzędzie Marszałkowskim w Poznaniu została podpisana umowa na Funkcjonowanie LGD
PRODUKT REGIONALNY W myśl teorii marketingu produktem jest wszystko co stanowi przedmiot rynkowej wymiany. Produktem może być przedmiot, usługa, miejsce, organizacja lub idea. Produktem lokalnym jest wyrób lub usługa, z którymi utożsamiają się mieszkańcy danego regionu wykonany z surowców lokalnie dostępnych. Składniki produktu turystycznego: Atrakcje i środowisko miejsca docelowego (walory przyrodnicze, wypoczynkowe, walory antropologiczne, walory specjalistyczne czyli możliwość uprawiania turystyki kwalifikowanej) Infrastruktura i usługi miejsca docelowego (czyli drogi, porty, lotniska, linie kolejowe to baza noclegowa, baza żywieniowa, oraz transport lokalny ) Dostępność miejsca docelowego (infrastruktura transportowa, trasy komunikacyjne) Wizerunek miejsca docelowego (opinie osób, jakośd usług,media, poczucie bezpieczeostwa, )
PRODUKT REGIONALNY Produkt w aspekcie terytorialnym jest tzw. złożony produkt turystyczny, oferowany przez pewien obszar. Generalne na złożony produkt turystyczny składają się - naturalne i sztuczne dobra turystyczne, określone usługi i towary, - udogodnienia umożliwiające korzystanie z dóbr turystycznych oraz nabywanie towarów i usług - usługi świadczone przez wytwórców (np. przejazdy, noclegi, wyżywienie i inne) - udogodnienia o nierynkowym charakterze (sied drogowa, ochrona środowiska itp.) Z punktu widzenia potencjalnego klienta rozważającego dowolną formę podróży, produkt turystyczny może być zdefiniowany jako pakiet składników materialnych i niematerialnych, opartych na możliwościach spędzania czasu w miejscu docelowym.
3. Region jako produkt - jego walory turystyczne Wykaz gmin wchodzących w skład LGD albo będących jej partnerami. Nazwa Chrzypsko Wielkie Liczba ludności W tym miasto 31.XII.2006 r. 3 322 - Kwilcz 6 178 - Międzychód 18 275 10 912 Obrzycko gm. wiejska 4 260 - Ostroróg 4 921 1 998 Sieraków 8 688 6 013 Wronki 18 631 11 405 RAZEM 64 275 30 328 LSR obejmuje teren 7 gmin z terenu Puszczy Noteckiej i jej sąsiedztwa: Międzychód, Sieraków, Kwilcz, Chrzypsko Wielkie, Wronki, Obrzycko, Ostroróg. Wszystkie należą do województwa wielkopolskiego, łącznie zajmują teren o powierzchni 1 234,87 km 2 Pod względem geograficznym teren LGD leży w prowincji Nizin Środkowoeuropejskich, w Dzielnicy Gorzowskiej i makroregionie Pojezierza Wielkopolskiego.
3. Region jako produkt - jego walory turystyczne Uwarunkowania przestrzenne przyrodnicze i środowiskowe Klimat / gleby Większośd obszaru, obejmująca trzy czwarte Puszczy. Gleby pod względem agronomicznym zaliczane są do typu żytnio łubinowego
3. Region jako produkt - jego walory turystyczne Bogactwa naturalne Główne surowce mineralne występujące na terenie działania LGD to: ropa naftowa, gaz ziemny W obszarach przyjeziornych i dolinach rzecznych licznie występują torfowiska. Są to najczęściej torfowiska niskie. W Międzychodzie tryskają dwa źródła o składzie domieszek wód leczniczych.
3. Region jako produkt - jego walory turystyczne Lesistośd Największym kompleksem leśnym jest Puszcza Notecka (137 273 ha), której większa częśd leży w obszarze objętym LSR. Główne obszary leśne na terenie LSR znajdują się na północ od Warty, natomiast tereny położone na południe od rzeki Warty pozbawione są takiej ilości lasów, tam też głównie znajdują się pola uprawne.
3. Region jako produkt- jego walory turystyczne Zasoby wodne Na terenie Pojezierza Międzychodzko Sierakowskiego jest ponad 120 jezior, w tym dziesięd o powierzchni ponad 100 ha i dwanaście od 50 do 100 ha stąd często spotykane określenie tego regionu,,kraina Stu Jezior
3.Region jako produkt - jego walory turystyczne Zasoby wodne teren Warty i Noteci Wody powierzchniowe to przede wszystkim rzeki Warta i Noted. Ponadto występują liczne cieki wodne, zwłaszcza w dolinie zalewowej Warty.
3.Region jako produkt-jego walory turystyczne Na terenie objętym LSR znajdują się parki krajobrazowe i liczne rezerwaty przyrody. Sierakowski Park Krajobrazowy położony na powierzchni 30 413 ha, z czego lasy zajmują 9 898 ha, a wody 2 254 ha. Jego największą wartością jest urozmaicony krajobraz z licznymi pagórkami morenowymi, rynnami jeziornymi, dolinami rzek, wydmami oraz rozległymi i atrakcyjnymi kompleksami leśnymi
3. Region jako produkt- jego walory turystyczne Pszczewski Park Krajobrazowy ma powierzchnię 45 300 ha, w tym 1 970 ha leży na terenie LSR jest to Dolina Rzeki Kamionki; Rezerwat Mszar nad jeziorem Mnich (6,04 ha) Obejmuje południową, zarastającą częśd jeziora położone nad nimi torfowisko przejściowe z naturalnym, bardzo bogatym zbiorowiskiem roślin bagiennych, Rezerwat Cegliniec (4,31 ha) utworzono dla ochrony resztek przeszło 160 letniego drzewostanu sosnowego porastającego teren o urozmaiconej rzeźbie, Świetlista Dąbrowa zajmuje obszar 80 ha. Został stworzony w celu zachowania, ze względów naukowych i dydaktycznych, zanikającego w zachodniej części Niżu Polskiego lasu świetlistej dąbrowy. Rezerwat,,Kolno Międzychodzkie - 14,8 ha powierzchni wielogatunkowego lasu liściastego o charakterze naturalnym, Rezerwat Czaple Wyspy utworzono na dwóch wyspach w celu ochrony miejsc lęgowych rzadkich gatunków ptaków takich jak kania czarna i sokół wędrowny, Rezerwat Buki nad Jeziorem Lutomskim utworzony w celu najlepiej zachowanego w tej części kraju lasu bukowego o cechach zespołu naturalnego.
3. Region jako produkt - jego walory turystyczne NATURA 2000 Dąbrowy Obrzyckie kod obszaru: PLH 300003 Jezioro Kubek kod obszaru: PLH 300007 Sieraków kod obszaru: PLH 300018
3. Region jako produkt - jego walory turystyczne Uwarunkowania LGD uwarunkowania kulturowe Historyczne budownictwo dworskie, pałacowe, folwarczne..
3.Region jako produkt- jego walory turystyczne Największe bogactwo form reprezentuje budownictwo sakralne
3. Region jako produkt - jego walory turystyczne Tradycje We wsiach rok rocznie odbywają sie dożynki na zakooczenie zbierania plonów z pól czy kultywowana tradycja Podkoziołka, organizowanego na dwa dni przed Popielcem.
4. KIERUNKI ROZWOJU Tabela obrazuje określenie celów ogólnych i szczegółowych LSR oraz wskazuje planowane przedsięwzięcia służące do osiągnięcia celów szczegółowych, w ramach których będą realizowane operacje. ZWIĄZKI MIĘDZY CELAMI SZCZEGÓŁOWYMI I PRZEDSIĘWZIĘCIAMI PLANOWANYMI W RAMACH LSR. Cel ogólny ROZWÓJ SPOŁECZNO- GOSPODARCZY OBSZARU W OPARCIU O WYKORZYSTANIE JEGO POTENCJAŁU TURYSTYCZNEGO Cele szczegółowe WZROST AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI POZAROLNICZEJ W GOSPODARSTWACH ROLNYCH KREOWANIE NOWYCH PRODUKTÓW I USŁUG ZWIĘKSZENIE TURYSTYCZNEJ ATRAKCYJNOŚCI OBSZARU PODNIESIENIE POZIOMU WIEDZY MIESZKAOCÓW I ICH KOMPETENCJI ZAWODOWYCH PRZEDSIĘWZIĘCIE I: Kraina turystyczna Puszcza Notecka PRZEDSIĘWZIĘCIE II: Zachowanie walorów przyrodniczokrajobrazowych oraz dziedzictwa historycznokulturowego PRZEDSIĘWZIĘCIE III: Rozwój nowych produktów i usług opartych o wykorzystanie lokalnych zasobów
4. KIERUNKI ROZWOJU Cele szczegółowe oraz przedsięwzięcia z preferowanymi rodzajami operacji LSR Puszcza Notecka Preferowane rodzaje operacji: Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Odnowa i rozwój wsi Małe projekty Przedsięwzięcia tworzenie i rozwój gospodarstw agroturystycznych usługi turystyczne oraz w zakresie rekreacji handel, transport, drobna wytwórczośd, rzemiosło oraz inna działalnośd gospodarcza związana z obsługą ruchu turystycznego usługi turystyczne oraz usługi w zakresie rekreacji handel, transport, drobna wytwórczośd, rzemiosło oraz inna działalnośd gospodarcza związana z obsługą ruchu turystycznego promocja, reklama i marketing w branży turystycznej budowa, przebudowa lub remont infrastruktury turystycznej [np. szlaki turystyczne, kąpieliska, pomosty, stanice wodne, ścieżki dydaktyczne, miejsca wypoczynku] budowa i modernizacja parkingów, chodników i oświetlenia w pobliżu miejsc atrakcyjnych turystycznie budowa, przebudowa lub remont obiektów sportowych i rekreacyjnych, ścieżek rowerowych, placów zabaw budowa, odbudowa lub oznakowanie małej infrastruktury turystycznej [np. tras turystycznych, punktów widokowych, miejsc wypoczynku] tworzenie centrów informacji turystycznej organizacja imprez sportowych, kulturalnych i rekreacyjnych promujących walory turystyczne obszaru organizacja szkoleo nt. przedsiębiorczości w branży turystycznej Przedsięwzięcie I: Kraina turystyczna Puszcza Notecka
4. KIERUNKI ROZWOJU dostosowanie budynków zabytkowych lub charakterystycznych dla regionu do prowadzenia działalności gospodarczej budowa, przebudowa, remont i wyposażenie obiektów pełniących funkcje społecznokulturalne remonty i rewitalizacja obiektów zabytkowych remont lub wyposażenie świetlic wiejskich organizacja imprez promujących dziedzictwo historyczno-kulturowe [np. turnieje gmin, jarmarki, warsztaty ginących zawodów, tradycyjne zwyczaje ] organizacja szkoleo i konkursów oraz wydawanie publikacji nt. walorów przyrodniczo-krajobrazowych i kulturowych obszaru, ich zachowania i ochrony Przedsięwzięcie II: Zachowanie walorów przyrodniczokrajobrazowych oraz dziedzictwa historycznokulturowego działalnośd gospodarcza oparta o wykorzystanie innowacji i nowych technologii, w tym energii z alternatywnych źródeł wytwarzanie oraz wprowadzanie na rynek żywności ekologicznej przetwórstwo artykułów rolniczych wytwarzanie i marketing żywności ekologicznej doradztwo gospodarcze w zakresie innowacji i nowych technologii, w tym rozwoju rynku produktów ekologicznych skup i przetwórstwo grzybów przetwórstwo artykułów rolniczych wyrób produktów lokalnych promocja lokalnych produktów *np. wystawa kwiatów] utworzenie bazy informacji turystycznej i stron internetowych z informacjami promującymi miejscowe atrakcje turystyczne organizacja szkoleo i wydawanie publikacji nt. produktów innowacyjnych i wykorzystujących nowe technologie [np. ekologiczne, alternatywne źródła energii] Przedsięwzięcie III: Rozwój nowych produktów i usług opartych o wykorzystanie lokalnych zasobów
5. WYSOKOŚD ŚRODKÓW HARMONOGRAM NABORÓW WNIOSKÓW Lata realizacji Lokalnej Strategii Rozwoju PLANOWANY BUDŻET 4.1/413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Operacje spełniające warunki przyznania pomocy dla działao: Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębior stw Odnowa i rozwój wsi Małe projekty Razem 4.1/413 4.21 wdrażanie projektów współpracy 1 2 3 4 5 6 7 2009 0,00 0,00 1 500 000 1 500 000 1 650 000 0,00 2010 400 000 400 000 1 000 000 300 000 2 100 000 50 000 2011 0,00 0,00 1 500 000 300 000 1 800 000 50 000 2012 400 000 400 000 0,00 300 000 1 100 000 50 000 2013 0,00 0,00 400 000 405 900 805 900 42 825 2014 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2015 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2009-2015 800 000 800 000 4 400 000 1 455 900 7 455 900 192 825
6. WDRAŻANIE LSR CO ROBI BIURO Wdrażanie LSR w tym zakresie dotyczy promocji Strategii, aktywizowaniu i motywowaniu mieszkaoców,obsługi przez LGD wnioskodawców ubiegających się o pomoc w szczególności: szerokim informowaniu potencjalnych beneficjentów o możliwościach, zasadach i warunkach uzyskania pomocy finansowej na realizację projektów a zwłaszcza: aktywizowaniu i motywowaniu ludności do uczestnictwa w realizacji LSR i udzielaniu pomocy przy opracowaniu projektów i sporządzaniu wniosków; Aktywizacja społeczeostwa, integracja, identyfikowanie się z regionem (imprezy promocyjne, targi produktu, rajdy..)
6. WDRAŻANIE LSR CO ROBI BIURO przyjmowaniu i rejestrowaniu wniosków, sprawdzaniu projektów pod kątem zgodności z celami LSR, przedsięwzięciami i kryteriami lokalnymi wyboru operacji; dokonaniu oceny i wyboru projektów w ramach dysponowanej puli środków finansowych; kierowaniu pozytywnie zaopiniowanych wniosków (projektów) do Samorządu Województwa lub ARiMR celem dalszego procedowania i finansowania; pozyskiwanie od instytucji wdrażających informacji o wydatkowaniu środków LSR, zawartych w umowach o przyznanie pomocy.
6. WDRAŻANIE LSR LGD dysponuje na projekty składane przez beneficjentów, wieloletnią kwotą środków finansowych w wysokości 7 455 900 zł. Do chwili obecnej odbyły się dwa nabory wniosków : W roku 2009 LGD przyznało dofinansowania 15 beneficjentom na łączną wartośd 1 004 450 zł W roku 2010 LGD przyznało dofinansowania 31 beneficjentom na łączną wartośd ponad 1,5 mln zł.
Od pomysłu do realizacji projektu POMYSŁ Przygotowanie projektu i wniosku Ocena wniosków i wybór projektu przez LGD Przesłanie wybranych projektów do Urzędu Marszałkowskiego lub ARiMR Złożenie wniosku w siedzibie LGD Puszcza Notecka Sprawdzenie wniosku pod względem formalnym Podpisanie umowy Realizacja Projektu ROZLICZENIE!!! 32
6. WDRAŻANIE LSR Budowanie kapitału społecznego poprzez organizacje festynów, remonty świetlic, obiektów kultury, muzea 1) Wniosek złożony przez Stowarzyszenie Sami Swoi z Mniszek pt: Babie Lato w Mniszkach-Wielkie Smażenie powideł organizacja imprezy promującej walory turystyczne regionu
6. WDRAŻANIE LSR 2) Wniosek złożony przez Pana Wojciecha Niedbalskiego pt. Festyn Rycerski w Zatomiu Starym
6. WDRAŻANIE LSR 3) Organizacja XXII Dni Wędzonej Sielawy projekt złożony przez Gminę Chrzypsko Wielkie
6. WDRAŻANIE LSR 4) Święto Podgrzybka 2010 projekt złożony przez WOK Wronki 5) Święto Podgrzybka organizacja imprezy kulturalno rekreacyjnej, promującej walory turystyczne Puszczy Noteckiej
6. WDRAŻANIE LSR Poprawianie infrastruktury turystycznej np. ścieżki rowerowe, przystanie, agroturystyka itp. 1) np. projekt złożony przez Pana Piotra Czarneckiego pt: Modernizacja Stanicy kajakowej nad rzeką Warta w Międzychodzie
6. WDRAŻANIE LSR 2) Projekt złożony przez Powiat Międzychodzki pt. Kraina 100 jezior powiat międzychodzki przyjazny dla turystów na 2 i 4 kołach I etap siec szlaków rowerowych
6. WDRAŻANIE LSR 3) Projekt złożony przez Panią Zofię Gałęską prowadzącą Gospodarstwo Agroturystyczne w Kurnatowicach pt: Utworzenie Miejsca Wypoczynku i organizacja 3 rajdów rowerowych.
6. WDRAŻANIE LSR Odnowa i rozwój wsi Np.: remonty i wyposażenie obiektów pełniących funkcje kulturalne, place zabaw, obiekty sportowo rekreacyjne 1) Projekt złożony przez Gminę Ostroróg pt. Wesoło zdrowo i bezpiecznie wiejski plac zabaw dla dzieci w miejscowości Binino, Dobrojewo, Kluczewo i Szczepankowo
6. WDRAŻANIE LSR 3)Projekt złożony przez Gminę Międzychód pt. Perły Krainy 100 Jezior Urządzenie terenów turystycznych i remont Domu Kultury w miejscowości Kamionna Gmina Międzychód
6. WDRAŻANIE LSR Mikroprzedsiębiorczośd, oraz działalnośd pozarolnicza Np. Usługi turystyczne 1) Projekt złożony przez Panią Violettę Hyziak z Zatomia Starego pt. Utworzenie działalnosci Agroturystycznej wraz z zapleczem sportowo rekreacyjnym 2) Projekt złożony przez Panią Karolinę Wyszyoską pt. Rozszerzenie działalności gospodarczej o usługi związane z turystyką rekreacją rehabilitacja edukacją i wypoczynkiem osób niepełnosprawnych w kompleksie wypoczynkowo-hotelarskim w miejscowości Mierzyn w Puszczy Noteckiej
6. PODSUMOWANIE Czy wizja iż OBSZAR LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA PUSZCZA NOTECKA W ROKU 2015 STANIE SIĘ GŁÓWNYM OŚRODKIEM TURYSTYCZNYM W ZACHODNIEJ CZĘŚCI WIELKOPOLSKI zostanie zrealizowana? zależy od determinacji i konsekwencji oraz dobrej współpracy z Departamentem PROW Urzędu Marszałkowskiego w realizacji założeo oraz od tego czy składniki produktu turystycznego takie jak : Atrakcje i środowisko miejsca docelowego (walory przyrodnicze, wypoczynkowe, walory antropologiczne, walory specjalistyczne czyli możliwość uprawiania turystyki kwalifikowanej) Infrastruktura i usługi miejsca docelowego (czyli drogi, porty, lotniska, linie kolejowe to baza noclegowa, baza żywieniowa, oraz transport lokalny ) Dostępność miejsca docelowego (infrastruktura transportowa, trasy komunikacyjne) Wizerunek miejsca docelowego (opinie osób, jakośd usług, media, poczucie bezpieczeostwa) zostaną właściwie wykorzystane i rozwinięte
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Dziękuję za uwagę więcej informacji na www.puszczanotecka.org