Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 2020 Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej Warszawa, 15 luty 2017 r.
W dniu 8 sierpnia br. pod pozycją 1196 zostało opublikowane rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 25 lipca 2016 roku w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej w ramach poddziałania pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich objętego PROW na lata 2014-2020. Ww. akt prawa powszechnie obowiązującego wskazuje zarówno na kryteria podmiotowe jak i przedmiotowe, które muszą zostać spełnione aby skutecznie ubiegać się i otrzymać pomoc w ramach opisanego w nim instrumentu wsparcia. 2
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 2020 (Dz.U.2015.349): Pomoc w ramach działań i poddziałań, o których mowa [m. in.] w art. 3 ust. 1 ( ) pkt 6 lit. b i ( ), jest przyznawana w drodze decyzji administracyjnej Art. 26 ust. 1; Organem właściwym w sprawach dotyczących przyznawania pomocy w drodze decyzji administracyjnej jest: 1) dyrektor oddziału regionalnego Agencji w przypadku działań i poddziałań, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 6 lit. b ( ) Art. 26 ust. 2 pkt 1). 3
Budżet poddziałania 413 939 978 euro, co w przeliczeniu na liczbę decyzji wynosi około 17 tys. decyzji w skali kraju w trakcie trwania Programu. Zgodnie z projektem rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości limitów środków dostępnych w poszczególnych województwach lub latach w ramach określonych działań lub poddziałań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 2020, na realizację naboru który, zgodnie z obowiązującym w Agencji harmonogramem powinien zostać ogłoszony w pierwszym kwartale 2017 roku, zarezerwowano połowę wymienionej powyżej alokacji. 4
Nazwa województwa Wysokość limitów środków w euro Liczba decyzji dolnośląskie 8 133 704 341 kujawsko-pomorskie 12 107 422 508 lubelskie 25 166 881 1057 lubuskie 2 649 146 111 łódzkie 17 157 356 720 małopolskie 22 041 717 925 mazowieckie 29 244 081 1228 opolskie 5 153 416 216 podkarpackie 14 280 549 599 podlaskie 14 218 460 597 pomorskie 6 933 310 291 śląskie 6 250 327 262 świętokrzyskie 11 610 707 487 warmińsko-mazurskie 7 160 971 300 wielkopolskie 20 282 519 851 zachodniopomorskie 4 573 916 192 Razem 206 964 482 8658 5
Pomoc w ramach przedmiotowego poddziałania przyznaje się w związku z rozpoczynaniem prowadzenia działalności pozarolniczej. Do tej pomocy mają zastosowanie przepisy rozporządzenia Komisji (UE) Nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 roku w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis. Rodzaj wsparcia - premia na rozpoczęcie działalności pozarolniczej, wypłacana w dwóch ratach: pierwsza w wysokości 80%, druga 20% kwoty pomocy. 6
Beneficjenci - osoby fizyczne 1) rolnik, małżonek rolnika lub domownik, który: - jest obywatelem państwa członkowskiego UE, - ma ukończone 18 lat w dniu składania wopp, -podlega ubezpieczeniu w KRUS w pełnym zakresie z mocy ustawy, nieprzerwanie co najmniej od 24 m-cy poprzedzających dzień złożenia wopp, - nie jest wpisany do CEIDG lub KRS albo do ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego obowiązaną do przeprowadzenia odpowiednego typu szkół i placówek publicznych od 24 m-cy poprzedzających dzień złożenia wopp, albo 2) Beneficjent poddziałania Płatności na rzecz rolników kwalifikujących się do systemu dla małych gospodarstw, którzy trwale przekazani swoje gospodarstwo innemu rolnikowi objętego Programem oraz spełniającemu warunek opisany w tiret czwartym. 7
Pomoc przyznaje się, jeżeli: 1) gospodarstwo rolne, w którym pracuje rolnik, małżonek rolnika lub domownik rolnika: a) ma wielkość ekonomiczną nie większą niż 15 000 euro, b) jest położone w miejscowości znajdującej się na terenie: gminy wiejskiej lub gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tysięcy mieszkańców, lub gminy miejskiej, z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5 tysięcy mieszkańców; 2) w roku złożenia wniosku lub co najmniej w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku o przyznanie pomocy przyznano rolnikowi albo jego małżonkowi, albo współposiadaczowi gospodarstwa jednolitą płatność obszarową, na podstawie przepisów o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, do użytków rolnych wchodzących w skład tego gospodarstwa. W przypadku gdy gospodarstwo rolne jest położone na obszarze więcej niż jednej gminy, za gminę, na obszarze której jest położone gospodarstwo, uznaje się tę gminę, w której jest położona największa część gruntów rolnych wchodzących w skład tego gospodarstwa. 8
Pomoc przyznaje się: 1) jeżeli zapewniona zostanie zgodność szacunkowych wartości planowanych inwestycji w środki trwałe z cenami rynkowymi; 2) jeżeli: a) wydatki w kwocie stanowiącej co najmniej 100% kwoty pomocy, w tym inwestycje w środki trwałe o szacunkowej wartości równej co najmniej kwocie stanowiącej 70% kwoty pomocy, b) zakup wyłącznie nowych maszyn, urządzeń oraz wyposażenia w ramach realizowanej operacji, c) utworzenie co najmniej jednego miejsca pracy; 3) jeżeli: a) miejsce zamieszkania podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy oraz główne miejsce wykonywania działalności pozarolniczej, które zostanie wskazane w CEIDG, w przypadku inwestycji niezwiązanych z nieruchomością, znajduje się w miejscowości należącej do: gminy wiejskiej lub gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tysięcy mieszkańców, lub gminy miejskiej, z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5 tysięcy mieszkańców, 9
Pomoc przyznaje się: b) jeżeli operacja, którą zamierza realizować podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy, jest związana z budową, przebudową, remontem połączonym z modernizacją, wyposażeniem lub zagospodarowaniem nieruchomości objętej operacją, miejsce położenia tej nieruchomości będzie znajdować się w miejscowości, o której mowa w pkt. 3 lit. a, c) miejscem realizacji operacji, o której mowa w lit. b, jest miejsce położenia nieruchomości. 3. W przypadku gdy biznesplan przewiduje inwestycję związaną z budową, przebudową lub remontem połączonym z modernizacją, inwestycja ta może zostać zrealizowana wyłącznie na gruntach stanowiących własność lub współwłasność, przedmiot użytkowania wieczystego, przedmiot dzierżawy, lub przedmiot posiadania na podstawie innej umowy, podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy. 10
Wielkość ekonomiczna gospodarstwa: Wielkość ekonomiczna gospodarstwa jest ustalana na podstawie całkowitej rocznej standardowej produkcji gospodarstwa wyrażonej w euro. Całkowita roczna standardowa produkcja gospodarstwa, jest ustalana na podstawie współczynników standardowej produkcji obliczonych zgodnie z metodologią Unii Europejskiej zawartą w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1242/2008 z dnia 8 grudnia 2008 r. ustanawiającym wspólnotową typologię gospodarstw rolnych (Dz. Urz. UE L 335 z 13.12.2008, str. 3 i Dz. Urz. UE L 248 z 01.01.2010, str. 17). Przy ustalaniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa bierze się po uwagę: 1) uprawy w plonie głównym w roku, w którym przypada dzień rozpoczęcia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy, przy czym za plon główny uznaje się uprawę, której okres wegetacji jest najdłuższy w przypadku produkcji roślinnej; 2) stan średni zwierząt w roku, w którym przypada dzień rozpoczęcia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy w przypadku produkcji zwierzęcej. 11
Przyznanie pomocy: Pomoc przyznaje się w wysokości 100 000 zł. Pomoc przyznaje się danemu podmiotowi tylko raz. Pomoc może zostać przyznana również, jeżeli: 1) zostało stwierdzone wygaśnięcie decyzji o przyznaniu albo - w przypadku niedopełnienia przez beneficjenta warunków, z zastrzeżeniem których została wydana decyzja o przyznaniu pomocy - dyrektor oddziału regionalnego Agencji, w drodze decyzji, stwierdza wygaśnięcie wydanej decyzji o przyznaniu pomocy. - w przypadku niezłożenia wniosku o płatność w terminie 9 miesięcy od dnia doręczenia decyzji, dyrektor oddziału regionalnego Agencji, w drodze decyzji, stwierdza wygaśnięcie, jako bezprzedmiotowej, wydanej decyzji o przyznaniu pomocy. 2) została uchylona decyzja o przyznaniu pomocy dyrektor oddziału regionalnego Agencji uchyla decyzję o przyznaniu pomocy w przypadku złożenia przez beneficjenta, przed upływem terminu 9 miesięcy od dnia doręczenia decyzji, pisemnego wniosku o uchylenie tej decyzji zawierającego oświadczenie o rezygnacji z przyznanej pomocy. 12
Warunki kwalifikowalności Pomocy nie przyznaje się osobie, która jest beneficjentem jednego z poniższych instrumentów wsparcia: Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej objętego PROW 2007-2013, Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju dla operacji, które odpowiadają warunkom przyznania pomocy w ramach działania Różnicowanie ( ) objętego PROW 2007-2013, Premie dla młodych rolników, Restrukturyzacja małych gospodarstw objętych PROW 2014-2020. 13
Zasady ustanawiania kryteriów wyboru: Pomoc przysługuje w kolejności ustalonej dla województwa na podstawie kryteriów wyboru. O kolejności przysługiwania pomocy decyduje suma uzyskanych punktów, z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku, przyznawanych na podstawie następujących kryteriów wyboru: 1) jeżeli w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy miał nie więcej niż 40 lat przyznaje się 3 punkty; 2) jeżeli operacja wpływa na realizację celów przekrojowych, w zakresie innowacyjności, o której mowa w odniesieniu do gminy, na obszarze której będzie zlokalizowane główne miejsce wykonywania działalności podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy przyznaje się 2 punkty; 3) jeżeli podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy jest beneficjentem poddziałania Płatności na rzecz rolników kwalifikujących się do systemu dla małych gospodarstw, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwo innemu rolnikowi objętego Programem przyznaje się 2 punkty; 14
Zasady ustanawiania kryteriów wyboru: 4) jeżeli bezrobocie w powiecie, na obszarze którego jest położona gmina, w której jest planowana realizacja operacji, według danych publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny w miesiącu poprzedzającym miesiąc podania do publicznej wiadomości informacji o naborze wniosków było: a) najwyższe w województwie przyznaje się 2 punkty, b) niższe niż bezrobocie, o którym mowa w lit. a przyznaje się liczbę punktów, proporcjonalnie mniejszą od liczby punktów określonej w lit. a, zgodnie z wartością bezrobocia w powiecie, w którym jest planowana realizacja operacji; 5) jeżeli biznesplan przewiduje, uwzględniając osobę fizyczną ubiegającą się o pomoc, która podejmuje we własnym imieniu działalność gospodarczą, utworzenie: a) co najmniej 2 i mniej niż 3 miejsca pracy w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne przyznaje się 3 punkty, b) b) co najmniej 3 miejsca pracy w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne przyznaje się 4 punkty; 15
Zasady ustanawiania kryteriów wyboru: 6) posiadanie przez podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy kwalifikacji zawodowych z zakresu podejmowanej działalności pozarolniczej przewidzianej w biznesplanie przyznaje się 1 punkt. Punkty na podstawie kryteriów wyboru, przyznaje się, biorąc pod uwagę informacje, zobowiązania i oświadczenia zawarte we wniosku o przyznanie pomocy oraz w biznesplanie. Kolejność przysługiwania pomocy jest ustalana na podstawie danych i informacji zawartych we wniosku o przyznanie pomocy i dołączonych do niego dokumentach oraz kontroli administracyjnej. Dokonanie przez podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy zmian we wniosku o przyznanie pomocy lub w dołączonych do niego dokumentach po upływie 20 dni od dnia zakończenia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy nie wpływa na kolejność przysługiwania pomocy, z wyłączeniem przypadku, gdy zmiana taka powoduje zmniejszenie liczby punktów. W pierwszej kolejności pomoc przysługuje podmiotom ubiegającym się o przyznanie pomocy, które uzyskały największą liczbę punktów, przy czym pomoc jest przyznawana, jeżeli podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy uzyskał co najmniej 4 punkty. W przypadku podmiotów, które uzyskały mniej niż 4 punkty, przyznania pomocy odmawia się w drodze decyzji. 16
Kryteria rozstrzygające: W przypadku podmiotów ubiegających się o przyznanie pomocy, które uzyskały taką samą liczbę punktów, w pierwszej kolejności pomoc przysługuje podmiotowi, którego biznesplan przewiduje wyższy udział inwestycji w środki trwałe. W przypadku podmiotów ubiegających się o przyznanie pomocy, które uzyskały taką samą liczbę punktów i których biznesplan przewiduje taki sam udział inwestycji w środki trwałe, o kolejności przysługiwania pomocy decyduje wiek tego podmiotu, przy czym pierwszeństwo w uzyskaniu pomocy ma operacja realizowana przez młodszy podmiot. Jeżeli dane lub informacje zawarte we wniosku lub biznesplanie, mające wpływ na ustalenie kolejności przysługiwania pomocy, ulegną zmianie w wyniku kontroli administracyjnej, aktualizacji kolejności przysługiwania pomocy dokonuje się wyłącznie w przypadku, gdy z danych uzyskanych w wyniku kontroli wynika, że pomoc przysługuje w dalszej kolejności niż pierwotnie ustalona. 17
Kwalifikacje zawodowe: Za kwalifikacje zawodowe, uważa się: 1) ukończone studia pierwszego stopnia lub studia drugiego stopnia, lub jednolite studia magisterskie, lub 2) wykształcenie średnie, lub 3) kwalifikacje na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej w zawodzie związanym z rozpoczęciem określonej działalności pozarolniczej, wymienionej w załączniku do rozporządzenia, lub 4) tytuł wykwalifikowanego robotnika, mistrza lub tytuł zawodowy lub tytuł zawodowy mistrza, w zawodzie związanym z rozpoczęciem działalności pozarolniczej wymienionej w załączniku do rozporządzenia, uzyskany w formach pozaszkolnych. Dokumentem potwierdzającym posiadanie kwalifikacji zawodowych, są w szczególności świadectwo, certyfikat lub dyplom. 18
Proces: 1) Ogłoszenie podanie do publicznej wiadomości przez Prezesa ARiMR informacji o rozpoczęciu naboru WoPP możliwość osobistego złożenia oraz pocztą; 2) Składanie WoPP wraz z załącznikami w terminie trwania naboru; 3) Ocena zgromadzonego materiału obsługa WoPP wraz z dokumentami przez pracowników BWI OR ARiMR; 4) Przyznanie punktów ustalenie kolejności przysługiwania pomocy w województwie; 5) Przekazanie informacji o przyznanej liczbie punktów Prezesowi ARiMR; 6) Podanie do publicznej wiadomości przez Prezesa ARiMR informacji o kolejności przysługiwania pomocy w poszczególnych województwach; 7) Wydanie przez Dyrektora OR decyzji w sprawie przyznania pomocy - termin 180 dni od dnia zakończenia terminu składania WoPP; 8) Rozpoczęcie realizacji operacji przez beneficjenta dopełnienie warunków zawartych w decyzji w terminie 9 m-cy od dnia doręczenia tej decyzji; 9) Wypłata pierwszej raty premii na wniosek o płatność złożony przez beneficjenta po udokumentowaniu przez niego rozpoczęcia realizacji operacji w terminie 90 dni od dnia złożenia WoP; 10) Realizacji biznesplanu (operacji) maksymalnie 3 lata od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy, a w przypadku zmiany zalożeń BP 4 lata. W typ przypadku zgodę na wydłużenie czasu realizacji BP wydaje Dyrektor OR; 11) Złożenie WoP o wypłatę drugiej raty premii wraz z dokumentami potwierdzającymi realizację BP; 12) Wypłata drugiej raty premii termin 90 dni od dnia złożenia WoP wraz z załącznikami. 19
W przypadku niespełnienia warunków dotyczących realizacji założeń BP oraz wykonywania działalności gospodarczej i prowadzenia działań z tytułu których przyznano punkty, od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy do dnia złożenia wniosku o płatność drugiej raty pomocy lub niezłożenia wniosku o płatność w terminie 3 lub 4 lat od dnia doręczenia decyzji, Dyrektor oddziału regionalnego Agencji wydaje decyzję o odmowie wypłaty drugiej raty pomocy. W przypadku niespełnienia warunków dotyczących realizacji założeń BP oraz wykonywania działalności gospodarczej i prowadzenia działań z tytułu których przyznano punkty, od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy do dnia złożenia wniosku o płatność drugiej raty pomocy, pierwsza rata pomocy podlega zwrotowi w całości lub w części. 20
W przypadku niespełnienia warunków: - w zakresie utrzymania miejsc pracy zwrotowi podlega do 100% kwoty pierwszej raty pomocy, proporcjonalnie do okresu niespełnienia tego warunku, - w zakresie niezrealizowania przewidzianych w biznesplanie inwestycji w środki trwałe zwrotowi podlega procent kwoty pomocy równy udziałowi szacunkowych kosztów tych inwestycji w kwocie pomocy, jednak nie więcej niż 100% kwoty pierwszej raty pomocy - w zakresie niezrealizowania działań dotyczących udziału w szkoleniach lub korzystania z usług doradczych zwrotowi podlega 1,25% kwoty pierwszej raty pomocy; - gdy beneficjentowi nie przysługiwałaby pomoc na podstawie sumy punktów pomniejszonej o liczbę punktów przyznanych z tytułu niezrealizowanego działania dotyczącego wielkości zatrudnienia zwrotowi podlega 100% kwoty pierwszej raty pomocy. 21
Jeżeli beneficjent, który otrzymał drugą ratę pomocy, nie spełniał do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy warunków w zakresie wykonywania działalności, zatrudnienia i jego utrzymania, podlegania ubezpieczeniu w ZUS, niepodlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu w KRUS, prowadzenia działań z tytułu których przyznano punkty, umożliwienia przeprowadzenia kontroli, przekazywania informacji na potrzeby ewaluacji Programu oraz przechowywania dokumentacji, pomoc podlega zwrotowi w całości lub części. W przypadku niespełnienia warunku: 1) dotyczącego wykonywania działalności zwrotowi podlega 100% kwoty pomocy; 2) w zakresie utrzymania miejsc pracy zwrotowi podlega do 100% kwoty pomocy, proporcjonalnie do okresu niespełnienia tego warunku; 3) w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym, określonym w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych zwrotowi podlega 30% kwoty pomocy za każdy rozpoczęty rok niespełnienia warunku; 4) w zakresie niepodlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, określonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników zwrotowi podlega 30% kwoty pomocy za każdy rozpoczęty rok niespełnienia warunku; 5) gdy beneficjentowi nie przysługiwałaby pomoc na podstawie sumy punktów pomniejszonej o liczbę punktów przyznanych z tytułu niezrealizowanego działania zwrotowi podlega 100% kwoty pomocy; 6) braku umożliwienia przeprowadzenia kontroli zwrotowi podlega 100% kwoty pomocy; 7) braku udostępnienia informacji na potrzeby ewaluacji Programu zwrotowi podlega 0,5% kwoty pomocy; 8) braku przechowywania dokumentacji zwrotowi podlega 3% kwoty pomocy. W przypadku ustalenia zwrotu części kwoty pomocy, beneficjent powinien nadal spełniać pozostałe warunki opisane w rozporządzeniu. W przypadku ustalenia zwrotu 100% kwoty pomocy decyzja o przyznaniu pomocy wygasa 22
Premia powinna być wydatkowana zgodnie z założeniami biznesplanu, w szczególności na: budowę lub modernizację obiektów budowlanych, zakup, w tym również instalację, nowych maszyn, urządzeń, w tym sprzętu komputerowego i oprogramowania służącego wykonywanej działalności gospodarczej, koszty ogólne. 23
Na jaki rodzaj działalności można otrzymać wsparcie: Szczegółowy wykaz działalności pozarolniczych, w zakresie których może być przyznana pomoc określone zostały w załączniku do rozporządzenia wykonawczego dla przedmiotowego poddziałania. 24
Dziękuję za uwagę! mail: jakub.jarosz@arimr.gov.pl Departament Działań Inwestycyjnych