Wielkie Odkrycia Geograficzne
1. Średniowieczna wiedza o świecie ziemia jest płaska fantastyczne stwory zamieszkujące odległe tereny
Dzięki Arabom zaczęto odkrywać Arystotelesa i Ptolemeusza W Geografii Ptolemeusza jest mowa o kulistości Ziemi Wyprawy na Wschód dominikanina Giovanniego de Piano dei Carpiniego (XIII w.) oraz Marco Polo (XIII/XIVw.)
2. Przyczyny odkryć geograficznych 1. Chęć znalezienia morskiej drogi do Indii (drogę lądową przez Konstantynopol kontrolują Turcy) 2. Ciekawość świata 3. Chęć przeżycia przygody 4. Chęć bycia sławnym 5. Potrzeba zdobycia srebra i złota (kryzys oraz wygnanie Żydów z Hiszpanii) 6. Spadek dochodów iberyjskiej szlachty 7. Wygnanie Maurów z Płw. Iberyjskiego powodowało napięcia społeczne bezrobotnego wojska 8. Nowe techniki żeglarskie
3. Wyprawy Portugalczyków (atlas s. 46-47) Henryk Żeglarz, zapalony łowca przygód, wyrusza na wyprawy oraz w Sagres tworzy ośrodek naukowy (tworzenie map, przyrządów, karawel) 1434 r. zdobycie Wysp Kanaryjskich 1446 r. opłynięcie Przylądka Zielonego i dotarcie do Senegalu Z Afryki złoto i kość słoniowa
Bartłomiej Diaz Diego Cio, który dotarł do równika stwierdził, że opartł się o koniec Afryki Bartłomiej Diaz mu nie wierzył, więc w 1487 r. wypłynął z Lizbony. Popłynął ku wyspom Karaibskim, następnie wzdłuż wybrzeży Afryki dotarł do miejsca gdzie był Cao, następnie popłynął bardziej na południe, odkrył w 1488 r. Przylądek Dobrej Nadziei, następnie Przylądek Igielny i zorientował się, że faktycznie dopłynął do załamania brzegu Afryki. Ale załoga była już wycieńczona. Załoga zaczęła się buntować, dlatego Diaz podjął decyzję o powrocie.
4. Odkrycie Ameryki przez Kolumba 1492 Kolumb wierzy w kulistość Ziemi i odkrycie drogi morskiej do Indii 1484 r. pierwszy raz przedstawia swój plan królowi Portugalii Janowi II bez skutku Swój plan przedstawia Izabelli Kastylijskiej i Ferdynandowi Aragońskiemu (królowie Hiszpanii); początkowo oporni, ale w końcu zgoda, bo: sukcesy Portugalczyków, bo wygnano Arabów, bo wygnano Żydów
została spisana umowa między Kolumbem a parą królewską. Na mocy tej umowy Kolumb został mianowany dożywotnim admirałem, gubernatorem i wicekrólem nowo odkrytych terenów. 1/10 dochodów z nowo odkrytych terenów miała należeć do Kolumba, 9/10 do skarbca królewskiego. W zamian za to Kolumb obiecywał pokrycie 1/8 kosztów wyprawy. 7/8 pokrywała para królewska.
3 sierpnia 1492 r. Pinta, Maria i Santa Maria wypłynęły 12 października docierają do San Salwador Potem Kuba (nazwa od księscia Asturii Juana), Haiti (zwanej Hiszpaniolą) Powrót w 1493 r.
Jesienią 1493 r. wyruszyła druga wyprawa.; wyprawa trwała 1,5 roku i miała charakter kolonizacyjny; Kolumb odkrył Jamajkę. Trzecia wyprawa miała miejsce w 1498 r.; dotarł do Trynidadu Czwarta wyprawa 1502-1504 dotarła do Hondurasu Do końca życia Kolumb myślał, że odkrył Indie
5. Układ w Todesillas 1494r. Układ między Portugalią i Hiszpanią dotyczącą stref odkryć geograficznych Podział miał przebiegać wzdłuż 40 stopnia szerokości geograficznej. To wszystko co znajdowało się bliżej Europy miało należeć do Portugalii; reszta do Hiszpanii Obie strony zobowiązały się nie organizować wypraw odkrywczych, handlowych poza sferami swoich wpływów.
6. Odkrycie drogi morskiej do Indii przez Vasco da Gamę 1498 Początek 1497 r. Z Lizbony, przez Przylądek Dobrej Nadziei, wybrzeża Afryki dociera w 1498 roku do Kalikatu w Indiach
Pozostałe odkrycia Włoski żeglarz pływający na zlecenie Anglii John Cabot dotarł do Nowej Funlandii i Labradoru w 1497 Jacques Cartier w 1534 roku dotarł do Zatoki Święto Wawrzyńca
Portugalczyk Pedro Cabral w 1500 r. wyrusza ponownie do Indii Okręty, którymi dowodził zostały zniesione przez morskie prądy i ze zdumieniem odkryto fakt, że odkryto jakiś nowy ląd. Nazwano go Ziemią Krzyża Świętego, znany dzisiaj jako Brazylia. Juan de la Costa i Alonso de Hojeda w 1499 dopłynęli do Gujany
Ameryka, nie Kolumbia 1500-1505 Amerigo Vespucci opisuje ziemie odkryte przez Kolumba podkreślając, że to nie Indie ( w tym czasie Kolumb dalej fantazjuje o tym, że je odkrył)
7. Magellan i podróż dookoła świata 1519-1522 Ferdynand Magellan wyrusza z Hiszpanii w 1519 r.; dociera do krańca Brazylii, gdzie spodziewano się cieśniny, a nie tylko zatoki Opłynął Cieśninę Wszystkich Świętych (dziś Magellana) i dalej przez Ocean Spokojny (ponieważ był spokojny)
Na Filipinach wdał się w zadymę z miejscowymi, czym przekreślił swe szanse na opłynięcie świata w formie żywej 1522 z 270 żeglarzy wraca 18 (Magellana zastąpił Sebastian El Cano) Przywieziono nowe towary, udowodniono kulistość Ziemi, odkryto nowe lądy
8. Znaczenie Wielkich Odkryć 1. Wyścig mocarstw ku nowym odkryciom 2. Kolonizowanie nowych terenów 3. Sprowadzenie nowych warzyw (papryka, pomidory, kukurydza, kakao, ziemniaki ) 4. Rozwój gospodarek Hiszpanii i Portugalii; państwa te w XVI wieku będą potęgą w Europie 5. Rozwój portów morskich (m.in. Lizbona, Sewilla, Londyn, Plymouth, Amsterdam, Antwerpia) 6. Zmniejszenie znaczenia handlu hanzeatyckiego oraz miast włoskich 7. Napływ kruszców do Europy; wzrost cen, bo pieniądz tracił na wartości 8. Zmiana myślenia o świecie 9. Wyniszczenie kultur Nowego Świata 10. Nowożytne niewolnictwo