Kod pracy Liczba uzyskanych punktów Podpisy członków komisji Konkurs tematyczny: Bronią czy piórem? Postawy Polaków wobec zaborców w okresie Powstania Styczniowego dla uczniów gimnazjów województwa małopolskiego w roku szkolnym 2012/2013 Patronat Honorowy: Rektor Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Organizator: IV Liceum Ogólnokształcące im. K. K. Baczyńskiego w Olkuszu na zlecenie Małopolskiego Kuratora Oświaty Etap wojewódzki Dane ucznia proszę wpisać lub przypiąć tzw. metryczkę po rozkodowaniu pracy: Imię i nazwisko... Nazwa szkoły... Imię i nazwisko opiekuna naukowego... 1
Szanowny Gimnazjalisto! Konkurs tematyczny Bronią czy piórem? Przed Tobą znajduje się test zawierający IX zadań konkursowych poświęconych powstaniu styczniowemu. Zanim przystąpisz do udzielania pisemnej odpowiedzi przeczytaj uważnie pytania. Wykonuj zadania zgodnie z poleceniami. Pamiętaj, pisz wyraźnie oraz nie używaj korektora i ołówka. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz tę odpowiedź, którą uważasz za poprawną. Czas trwania testu 90 minut Maksymalna liczba punktów do zdobycia 62 Powodzenia Zadanie I. Wskaż jedną prawidłową odpowiedź. (0-10 punktów) 1. Układ, zezwalający armiom Prus i Rosji na przekraczanie granicy w celu ścigania polskich oddziałów powstańczych, to: A. Konwencja haska B. Traktat Trzech Czarnych Orłów C. Konwencja Alvenslebena 2. W momencie wybuchu powstania styczniowego w Prusach rządził późniejszy cesarz: A. Fryderyk Wilhelm IV B. Wilhelm I Hohenzollern C. Fryderyk III 3. Powstanie styczniowe miało charakter: A. regularnej wojny z wielkimi bitwami B. wojny partyzanckiej C. walki trwały tak krótko, że nie można określić ich charakteru 4. W trakcie, którego powstania władze carskie wydały ukaz o uwłaszczeniu? A. styczniowego B. listopadowego C. nigdy nie wydały takiego ukazu 2
5. Redakcja wpływowego dziewiętnastowiecznego dziennika Czas mieściła się w: A. Krakowie B. Poznaniu C. Warszawie 6. Hakata została założona w 1894 roku w: A. Gnieźnie B. Poznaniu C. Warszawie 7. Mieczysław Ledóchowski był od 1865 roku arcybiskupem w: A. Gnieźnie B. Krakowie C. Warszawie 8. Rada Naczelna Galicyjska wpierająca obóz czerwonych została utworzona w: A. Krakowie B. Poznaniu C. Warszawie 9. Komitet Działyńskiego działał w: A. Krakowie B. Poznaniu C. Warszawie 10. Stańczycy działali w: A. Krakowie B. Poznaniu C. Warszawie 3
Zadanie II. Wyjaśnij pojęcia. (0-12 punktów) Pojęcie Wyjaśnienie Uwłaszczenie chłopów Młoda Polska Cytadela Warszawska Kulturkampf Komisja Kolonizacyjna Autonomia galicyjska Zadanie III. Podane w tabeli miejscowości to w XIX w. ważne ośrodki przemysłowe i wydobywcze. Wpisz w odpowiednie rubryki właściwy rodzaj przemysłu charakterystyczny dla danej miejscowości, wybierając spośród podanych poniżej. Odpowiedź może się powtarzać. (0-5 punktów) energetyczny, solny, ciężki, maszynowy, naftowy, włókienniczy, chemiczny Miejscowość Przemysł Bochnia Łódź Sosnowiec Białystok Borysław (Galicja) 4
Zadanie IV. Poniższe fotografie przedstawiają znanych Rosjan związanych pośrednio lub bezpośrednio z represjami w Królestwie Polskim, przed i po powstaniu styczniowym. Podaj ich imiona i nazwiska oraz sprawowaną funkcję, podczas powstania styczniowego. (0-4 punkty) Fot. 1. Imię i nazwisko:... Sprawowana funkcja:...... Fot. 2. Imię i nazwisko:... Sprawowana funkcja:...... 5
Zadanie V. Scharakteryzuj program społeczny i ekonomiczny pozytywistów. (0-4 punkty)......... 6
Zadanie VI. Jakie wydarzenia przedstawiono na poniższych obrazach? (0-3 punkty) 1. Wydarzenie:... 2. Wydarzenie:... 7
3. Wydarzenie:... Zadanie VII. Poniżej znajdują się reprodukcje obrazów o tematyce dotyczącej powstania styczniowego. Wskaż autora i nazwę zaprezentowanego cyklu oraz tytuły poszczególnych obrazów. Następnie uporządkuj tytuły według chronologii przedstawianych wydarzeń. (0-9 punktów) Autor cyklu:... Nazwa cyklu:... 8
A. B. C.......... D. E. F.......... Wydarzenie 1 2 3 4 5 6 Litera 9
Zadanie VIII. Zapoznaj się z poniższym tekstem źródłowym i odpowiedz na pytania zamieszczone pod nim. (0-5 punktów) Na mocy najwyższego postanowienia z dnia 4 czerwca 1869 r. wydają ministrowie spraw wewnętrznych, wyznań i oświecenia, sprawiedliwości, skarbu, handlu i rolnictwa, tudzież obrony krajowej i bezpieczeństwa publicznego następujące rozporządzenia dla Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim, zmieniające po części istniejące przepisy o języku urzędowym w służbie wewnętrznej i w korespondencji z innymi urzędami i władzami. 1. C.k. władze i urzędy, podwładne ministerstwom spraw wewnętrznych, skarbu, handlu i rolnictwa, tudzież obrony krajowej i bezpieczeństwa publicznego, dalej c.k. Krajowa Rada Szkolna i c.k. sądy używać będą tak w służbie wewnętrznej, jako też i korespondencji z sądowymi niewojskowymi władzami, urzędami i sądami w kraju języka polskiego. Co do korespondencji z władzami, urzędami i sądami poza krajem i z władzami centralnymi obowiązywać mają nadal istniejące przepisy. 2. Podobnież będą i prokuratorie państwowe w kraju używać języka polskiego w stosunkach służbowych z władzami, urzędami i sądami w kraju, wymienionymi na wstępie 1, nie uwłaczając istniejącym przepisom co do używania języka przy rozprawach ostatecznych. 3. Jeżeli sąd ma według istniejących ustaw i rozporządzeń wydać ekspedycję [akta urzędowe] w innym jak polskim języku, natenczas używać należy o ile to być może przy wykładzie i obradowaniu tego języka, w którym ekspedycja wygotowaną być powinna. We wszystkich sprawach, toczących się w c.k. Nadprokuratorii Państwowej we Lwowie, które się odnoszą do Księstwa Bukowiny, użytym będzie dotychczasowy język urzędowy. 4. Wszystkie c.k kasy i c.k urzędy, pieniędzmi zawiadujące, mają wszelkie dzienniki i wykazy kasowe, rejestra i zestawienia obrotu, które służą organom centralnym do wykonywania kontroli lub do zestawienia periodycznych wykazów, prowadzić nadal w języku niemieckim. Także wewnętrzny zarząd i manipulacja służby pocztowej i telegraficznej, tudzież rządowych zakładów przemysłowych, podlegających bezpośrednio centralnemu kierownictwu, nie mniej wzajemna korespondencja dotycząca urzędów i organów, ma się odbywać nadal w języku niemieckim. Źródło: Wiek XIX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, opr. M. Sobańska- Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1998, s. 392-393. 10
1. Kto jest nadawcą powyższego dokumentu (wymień urzędy)?...... 2. Jakie państwo reprezentują wystawcy cytowanego dokumentu? 3. Jakiego obszaru terytorialnego dotyczą powyższe rozporządzenia (wpisz dokładną nazwę)? 4. Jaki był cel wydania cytowanego dokumentu? 5. Wskaż jedną okoliczność, kiedy nowe rozporządzenie miało nie obowiązywać. Zadanie IX. Poniższa mapa przedstawia ziemie polskie w okresie powstania styczniowego. Wykorzystując ją wykonaj poniższe zadania (0-10 punktów). 1. W puste pola oznaczone linią ciągłą wpisz brakujące nazwiska dowódców oddziałów powstańczych operujących na danym terytorium. 2. W puste pola oznaczone liną przerywaną wpisz brakujące nazwy miast. 11
Źródło: W. Marmon, J. Ryś, Wielka Historia Polski, t. VII: 1848-1885, Kraków 1999, s. 73. 12