Jamo STUDIO S 628 HCS System S 628 HCS, a zwłaszcza jego kolumny główne, wygląda imponująco. Nie jest to wynaturzony wynalazek jakiejś nieznanej firmy, lecz projekt poważnego sztabu inżynierów, który z łatwością mógłby opracowywać konstrukcje hi-endowe, czemu w przeszłości firma Jamo dała kilka razy mocne dowody. Jednak wybrała kurs na masową produkcję i nic w tym gorszącego, a wręcz przeciwnie możemy bowiem kupować mądre koncepcje i rzetelną technikę za umiarkowaną cenę. Informacja o nowych konstrukcjach Jamo i całych zestawach wielokanałowych dotarła do nas jeszcze podczas wakacji. Na samym początku nie były dostępne największe kolumny tej serii S 628 HCS, a tylko odrobinę mniejsze S 626 HCS więc wolałem chwilę poczekać, bo miałem ogromną ochotę pokazać w pełnej krasie, na co stać Jamo w tak niskich zakresach cenowych. Zestaw stworzony wokół S 626, czyli S 626 HCS (Home Theatre System), jest oczywiście trochę tańszy (o 500 zł), ale biorąc do porównań S 628 HCS byłem pewny, że planując test w zakresie 2000 2500 zł bardziej ucieszę czytelników, możliwe też stanie się spotkanie z kolumnami, które wyglądają tak, jakby same kosztowały znacznie więcej niż cały zestaw. Nie jest to jednak żadna niespodzianka takie kolumny dobrze już znamy z oferty Jamo, a nawet z naszych testów. Prawie dokładnie takie same testowane trzy lata temu S 608. Układ elektroakustyczny uległ niewielkim zmianom, konfiguracja przetworników jest taka sama razem z wysokotonową kopułką na froncie pojawiają się aż trzy średniotonowe, a 10-calowy woofer wylądował z boku. Taka konstrukcja jest rzadko spotykana, ale jej racjonalność nie może być kwestionowana. Opisując zjawisko w skrócie: większy (głośnik niskotonowy) potrafi więcej, a ustępując z przedniej ścianki pozwala utrzymać jej umiarkowaną szerokość. Takie ustawienie sprawdza się najlepiej przy niskiej częstotliwości podziału (między sekcją niskotonową a średniotonową), co wymaga mocnego średniotonowego ten jednak ze względu na szczupłość przedniej ścianki przecież nie może być duży, a wąska odgroda dodatkowo obniża efektywność w zakresie kilkuset herców potrzebny potencjał musi więc stworzyć kilka mniejszych przetworników. Często widzimy w podobnych układach dwa, ale i trzeci jest nie od parady, na pewno się przyda, pomoże w dobrej integracji basu i sekcji średniotonowej. W nowej serii, w stosunku do poprzedniej, wprowadzono ważne zmiany w estetyce. Tak jak wcześniej, większość powierzchni (duże ścianki boczne) jest pokryta drewnopodobnym winylem, ale teraz, obok wersji czarnej i wiśniowej, pojawia się też biała (dostarczona do naszego testu), coraz modniejsza w Europie, ale w Polsce przebijająca się jeszcze nieśmiało; co jeszcze ważniejsze zamiast błyszczącej czerni (quasi-piano-black), mamy front pokryty czarną warstwą gumowanego tworzywa. Co za ulga! Ja wiem, że wszelkie imitacje lakieru fortepianowego wciąż dobrze się sprzedają, ale nowa wersja wygląda nowocześniej i schludniej. Wróćmy do techniki. Tak mocna konstrukcja, jak S 628, może oczywiście pracować jako samodzielna para stereofoniczna, może też być solidną podstawą systemu 5.0, czyli takiego, w którym nie ma aktywnego subwoofera. System S 628 HCS to nie jest tylko zbiór modeli z jednej serii, w kompletowaniu którego zrezygnowano z subwoofera, ustępując grupie klientów, która go nie chce ten system naprawdę subwoofera nie potrzebuje. Stawiając sprawę inaczej jeżeli uważamy, że subwoofer w kinie zawsze być musi, nie myślmy o S 628 HCS, bo kiedy mamy subwoofer, to po co nam tak wielkie kolumny z przodu? Producent sam wspomina w prezentacji systemu S 628 HCS o możliwości jego uzupełnienia subwooferem (rekomendowany SUB 260), ale ja, myśląc o dodaniu takowego, wycofałbym się jednak na z góry upatrzone pozycje, czyli do systemu S 626 HCS, gdzie kolumny główne są nieco mniejsze (z 8-calowymi wooferami). 56 grudzień 2013 www.audio.com.pl
Odważny, czarno-biały kontrast dostarczonej wersji kolorystycznej, pozbawiony jakichkolwiek akcentów lakieru fortepianowego, określa nowoczesną estetykę, odważną, a zarazem wolną od przesady. Głośnik centralny jest już standardowy, z parą 10-cm nisko-średniotonowych w układzie symetrycznym. Nie miałbym nic przeciwko, aby centralny, towarzyszący takim kolumnom głównym, był ponadstandardowy miał większe przetworniki, choćby takie, jak średniotonowe w S 628; rozumiem wybór producenta, dyktowany nie tyle oszczędnościami, co domniemanym ograniczonym miejscem w podtelewizorowej szafce klienta, chociaż w kontekście nadzwyczajnego potencjału S 628, jest to jakiś kompromis. I wcale nie idę dalej, nie postuluję, aby surroundy były mocniejsze niż są to tylko surroundy, moc do nich dostarczana jest o wiele mniejsza niż do centralnego i nie zajmują się tak odpowiedzialnymi sygnałami jak dialogi. Układ dwudrożny bazuje tutaj na takich samych typach przetworników, jakie zastosowano w konstrukcji centralnej, nie oszczędzano nawet na wysokotonowym; przy umiejętnym zestrojeniu zwrotnic powinno to zapewnić dobrą integrację brzmienia całego systemu, spójną barwę i płynność efektów przestrzennych oczywiście wiele zależy też od prawidłowego skalibrowania systemu, co leży już w gestii użytkownika. R E K L A M A 10-calowe przetworniki niskotonowe mogą zostać skierowane albo do wewnątrz, albo na zewnątrz nie należy z góry przesądzać, jakie ustawienie da lepsze efekty, gdyż wiele zależy od warunków w konkretnym pomieszczeniu, a także od skręcenia kolumn (lub nie) w stronę miejsca odsłuchowego. www.audio.com.pl grudzień 2013 57
Laboratorium Jamo STUDIO S 628 HCS LAB rys. 2. S 628, cha rak te rys ty ka mo du łu im pe dan cji. Można się spodziewać, że tego typu systemy będą podłączane najczęściej do amplitunerów AV, a te, jak wiemy, przynajmniej wedle ostrzeżeń ich producentów, zwykle nie akceptują obciążenia 4-omowego, najchętniej przyjmują 8-omowe, ewentualnie 6-omowe. Z kolei większość kolumn na rynku jest faktycznie 4-omowa, (chociaż w katalogach prawie wszystkie przedstawiają jako 8-omowe...), lecz dopóki są podłączane do normalnych wzmacniaczy stereofonicznych, nie ma problemu. Okazuje się zresztą, że zwykle nie ma też problemu, gdy podłącza się je do wspomnianych amplitunerów chociaż oficjalnie nie należy tego robić. Tak czy inaczej, z zestawem Jamo możemy słuchać i spać spokojnie, bo wszystkie jego elementy można zakwalifikować dokładnie tak, jak zrobił to producent w swoich danych jako konstrukcje znamionowo 6-omowe; w przypadku centralnego S 62 CEN i efektowych S 662 pozwalają na to minima o wartości odpowiednio 4,5 oma i 5 omów, odnotowywane przy ok. 150 Hz, natomiast kolumny główne S 628 są jeszcze mniej wymagające minimum impedancji w zakresie niskotonowym ma wartość 6 omów, więc można by się nawet zgodzić na zakwalifikowanie ich do znamionowo 8-omowych w praktyce nie sprawią kłopotu żadnemu wzmacniaczowi, tym bardziej, że ich czułość jest wysoka, sięga do 89 db (przy 6 8 omowej impedancji to naprawdę świetny wynik). rys. 1. S 628, cha rak te rys ty ka przetwarzania na różnych osiach. Charakterystyka przenoszenia kolumn głównych pokazuje wzmocniony i nisko rozciągnięty zakres niskich tonów (spadek -6 db przy 35 Hz), wąskopasmowe osłabienie w okolicach 6 khz i tylko lekkie rozejście się przebiegów z różnych osi przy 3 khz; średniotonowa część pasma wygląda bardzo dobrze, warto zwrócić uwagę na utrzymywanie wysokiego poziomu w kierunku niskich częstotliwości, żadnego osłabienia przy kilkuset hercach tak procentuje nie tylko dobre zestrojenie układu, ale też zastosowanie silnej sekcji średniotonowej, złożonej aż z trzech przetworników. Również rozpraszanie wysokich tonów nie budzi zastrzeżeń. Maskownica szarpie charakterystykę dość wyraźnie, oczywiście chodzi o maskownicę frontową, którą w związku z tym wypada zdjąć, osłona głośnika niskotonowego może pozostać założona bez żadnej szkody dla brzmienia. Głośnik surroundowy S 622 nie może się już pochwalić ani wysoką mocą, ani wysoką czułością, ani bardzo szerokim pasmem, ani wyrównaną charakterystyką ze swoimi możliwościami nie aspiruje do tytułu wysokiej klasy minimonitorka, ale w przeznaczonej mu w tym systemie roli surroundu będzie się spokojnie wyrabiał, trzeba też przyznać, że ze spadkiem -6 db przy ok. 75 Hz ma odrobinę basu. Z kolei centralny S 62 CEN można pochwalić za utrzymanie dobrego poziomu i wyrównania zakresu średnich częstotliwości również pod kątem 15 O w płaszczyźnie poziomej, czemu pomogło lekkie wyeksponowanie tego zakresu na osi głównej (co w centralnym, mającym odtwarzać dialogi, nie zaszkodzi), dopiero pod kątem 30 O pojawia się szeroka i głęboka zapadłość sytuacja typowa dla układów symetrycznych zorientowanych poziomo, czyli właśnie dla głośników centralnych. Podobnie jak w kolumnach głównych i efektownych, widać wąskopasmowe osłabienie przy 6 7 khz (najprawdopodobniej to cecha samego głośnika wysokotonowego, a nie jego integracji ze średniotonowym) i szkodliwy wpływ maskownicy, który jednak łatwo usunąć... zdejmując ją i odkładając na bok. Głośnik centralny ma też przewagę nad efektowym pod względem zasięgu (w zakresie basu) i wyrównania charakterystyki (na osi głównej), a także wyraźnie góruje nad nim czułością, zbliżając się wartością tego parametru do kolumn głównych; to ważna i dobra wiadomość, zawsze pamiętajmy, że centralny jest o wiele ważniejszy niż efektowe. Mocne punkty tego systemu ulokowano tam, gdzie są potrzebne, a słabości pozostawiono tam, gdzie nie będą odczuwalne. 58 grudzień rys. 2013 3. S 62 CEN, cha rak te rys ty ka przetwarzania na różnych osiach. rys. 4. S 62 CEN, cha rak te rys www.audio.com.pl ty ka mo du łu im pe dan cji.
rys. 5. S 622, cha rak te rys ty ka przetwarzania na różnych osiach. rys. 6. S 622, cha rak te rys ty ka mo du łu im pe dan cji. * parametry zmie rzo ne, ** dane producenta S 628 S 62 CEN S 622 Impedancja znamionowa [Ω]* 8 6 6 Czułość (2,83 V/1 m) [db]* 89 85 83 Moc znamionowa [W]** 150 80 80 Spadek -6 db [Hz] 35 70 75 Wymiary (wys. x szer. x głęb.) [cm] 113,5 x 19 x 38 13,3 x 40 x 21 24 x 13,5 x 21 Masa [kg] 25,5 5,2 3,2 Gniazdo umieszczono wygodnie nisko, natomiast wyprowadzony do tyłu bas-refleks wielu przyjmie z obawami... przesadnymi względem realnego zagrożenia nadmiernym wzmocnieniem niskich tonów. Dziwić może jednak, dlaczego producenci (bo również Taga i Wharfedale) nie biorą pod uwagę tej fobii... Może to tylko specyfika polskiego rynku? R E K L A M A www.audio.com.pl grudzień 2013 59
ODSŁUCH Potężne S 628 samym swoim wyglądem, wielkością i arsenałem głośników mogą rodzić ambiwalentne odczucia. Tak już jest na tym rynku różne są upodobania i uprzedzenia, różne nurty edukacji, ścieżki doświadczeń, sukcesów i pomyłek, a przede wszystkim zasoby cudzych opinii, jakie sobie przyswoiliśmy, nabierając z czasem przekonania, że to nasze własne badania doprowadziły nas do określonych wniosków i poglądów. A lepiej mieć zawsze oczy i uszy otwarte, chociaż jeszcze lepiej... byłoby mieć w testach oczy zamknięte i nie widzieć, czego słuchamy o ile faktycznie chcemy wyczyścić brzmienie z wszelkich naleciałości. Chociaż podczas używania sprzętu w domu nie będziemy przecież zakładać na oczy opaski, więc może lepiej od razu zmierzyć się z całokształtem i wszystkimi wrażeniami, na jakie się decydujemy... Duże i niedrogie kolumny zapalają u audiofila lampkę ostrzegawczą, bo przecież przy tej cenie, przyzwoicie ponoć mają prawo grać tylko skromne maluchy, nawet niepróbujące zmagać się z basem. Z drugiej strony, już nieraz kolumny Jamo pokazały, nawet te najtańsze i najbardziej efektowne (czyli wyglądające podejrzanie), że firma nie traci kontaktu z pryncypiami solidnego, porządnego, zrównoważonego brzmienia, jakby wciąż pamiętała oczywiście, że pamięta... jak stroi się zaawansowane, również hi-endowe kolumny. Chwała jej za to wyglądem i ceną przyciąga uwagę Kowalskiego, ale brzmieniem nie schlebia tanim gustom, lecz pokazuje, jak powinny grać przyzwoite kolumny. To zresztą całkiem rozsądne bo fałszywe jest mniemanie, że ludzie mniej zamożni, a także patrzący z apetytem na duże kolumny, generalnie uwielbiają przebasowiony i przejaskrawiony dźwięk. Tak jak wszyscy, chcą jak najlepsze brzmienie i ich upodobania nie muszą być skrajnie odmienne... Spójrzmy na drugi skraj sceny czy ludzie, którzy kupują sprzęt za sto tysięcy, zawsze są wytrawnymi audiofilami? Wcale nie i równie dobrze to oni mogą oczekiwać na potworny bas, skoro już wydali majątek, to niech wszyscy znajomi usłyszą... Do rzeczy! S 628 nie grają tak blisko jak Obsidiany i tak gorąco jak Tagi; średnica Jamo jest chłodniejsza, spokojniejsza, lecz ogólna równowaga bardzo dobra! S 628 są najlepiej wyważone nie tylko w charakterystyce tonalnej, ale też w punktacji za wszystkie ważne aspekty brzmienia. Jest tutaj wszystko, co być powinno, na co najmniej dobrym poziomie, bez żadnych przegięć, ale i bez niedoborów. Frapujący jest bas ma siłę drzemiącą, niby czekającą tylko na dobre okazje, aby pokazać, że ten system może obyć się bez subwoofera, a zarazem słychać jego groźne pomruki na tyle często, żeby nie tylko cieszyć się świadomością posiadania kolumn, które potrafią więcej niż inne w tym zakresie ceny ale wzmocnić muzykę zdrowym podkładem. Ten bas jest dobrze zebrany i chociaż trochę zaokrąglony, to wyrabia się w pokazywaniu poszczególnych dźwięków co pewnie wynika z zapasu dynamiki, jakim dysponuje. Całe brzmienie jest zintegrowane, chociaż bez masywności na przełomie niskich i średnich częstotliwości, Jamo nie zamieniają swojej siły w ciężkość, grają dość szybko i konturowo. Nie dokuczają żadne dudnienia ani zachmurzenia basu, nie rzuca się on cieniem na średnicę. Ktoś może postawić zarzut, że średnica zbyt nieśmiało wychodzi do przodu, ale nie można stwierdzić, że jest wycofana i osłabiona że nie ma w tym zakresie specjalnego ożywienia i podgrzania, nie ma więc czegoś ekstra, natomiast jest wykonany program obowiązkowy dobrego zrównoważenia. Góra jest ładna i ciekawa delikatna, sypka, cały czas obecna, okraszająca brzmienie drobniutkim detalem, blachy perkusji mają większe niż zwykle bogactwo wybrzmień w stosunku do siły i blasku uderzenia słychać zawsze dużo, lecz są niekłopotliwe, bez natarczywości, za to z efektowną i przekonującą przejrzystością. Cały system wielokanałowy pokazuje coś nowego lekkie schłodzenie średnicy kolumn głównych nie przeszkadza osiągnięciu bardzo dobrej komunikatywności dialogów, które przecież idą przez kanał i głośnik centralny. Ten w swojej roli spisuje się wyśmienicie, słychać też bardzo dobre zgranie całego frontu, scena jest bardzo naturalna i głęboka można to było zaobserwować już przy materiale muzycznym, ale wraz ze ścieżkami filmowymi objawia się wyraźniej. Malutkie S 622 grają jeszcze inaczej, chociaż w całym systemie ich dźwięk wpisywał się bezproblemowo. Niskiego basu nie ma i nie będzie, powiedzmy sobie szczerze, średniego basu też jest niewiele, jednak już w okolicach 100 Hz charakterystyka zdaje się stabilizować; nie są to ani malutkie satelitki, których bez pomocy subwoofera nie da się słuchać, ani regularne monitorki, które skromny, bo skromny, ale jakiś plumkający basik mają to coś pomiędzy. Oznacza to tyle, że ustalono niezłą równowagę pomiędzy słabością basu a uspokojeniem góry, przez co dźwięk nie jest notorycznie rozjaśniony, za to środek został wypromowany i często dźwięk jest podawany bardzo do przodu, w zupełnie innej manierze niż z kolumn głównych. Wokale są więc wyeksponowane, wyraziste, co prawda nie mają prawdziwego fundamentu, ale też nie krzyczą i nie dzwonią o silny bas nie walczono, lecz udało się sporo zrobić w zakresie dolnego środka, który do pewnego stopnia nadrabia słabość samego dołu pasma, stabilizując całe brzmienie. Oczywiście nie da się ukryć, że nie są to głośniczki pełnopasmowe, ale da się tego słuchać. Wracając do całego systemu, warto powtórzyć, że koncepcja zestawu 5.0 (bez subwoofera) w takim wydaniu, jakie proponuje Jamo, w zasadzie nie ma wad, jakie można by wskazywać w tym zakresie cenowym. Wszystko dobrze przemyślano, skomponowano, zestrojono i przedstawiono za cenę, której spokojnie warte są same kolumny przednie. STUDIO S 628 HCS CENA: 2400 ZŁ DYSTRYBUTOR: KONSBUD HI-FI www.konsbud-hifi.com.pl Wykonanie Duże, nowoczesne, solidne, estetyczne kolumny frontowe ich widok nikomu wstydu nie przyniesie, a technika pozwala na poważne osiągnięcia brzmieniowe. Trzy wersje kolorystyczne: wiśniowa, czarna i biała, już bez wysokiego połysku, za to z przyjemnymi, gumowanymi elementami. Efektownie, ale bez jarmarku. Proporcjonalne, dopasowane wizualnie i konstrukcyjnie elementy dookólne, surroundy z wieszakiem. Porządna robota. parametry Wysokie impedancje znamionowe (8 omów kolumny główne, 6 omów pozostałe), bardzo wysoka efektywność kolumn głównych i zrównoważona, stabilna i nisko rozciągnięta charakterystyka (-6 db przy 35 Hz). Centralny utrzymuje dobry poziom średnich częstotliwości w relatywnie dużym, jak na konfigurację symetryczną, zakresie kątów. BRZMIENIE Bardzo porządne, bez żadnych wyraźnych klimatów, ze spójnym, dynamicznym basem, neutralnym, raczej chłodnym środkiem i selektywną, dopracowaną górą pasma. Z każdym materiałem czy to muzycznym, czy filmowym system stanie na wysokości zadania. 60 grudzień 2013 www.audio.com.pl