##8=164,ISKORIŠĆIVANJE,POLJSKI #PPNACZELNA ORGANIZACJA TECHNICZNA STOWARZYSZENIE NAUKOWO - TECHNICZNE INZYNIERÖW I TECHNIKÖW LESNICTWA I DRZEWNICTWA INŽ. MGR #AAEDWARDKAMlNSKl #NNUZYTKOWANIE LA #NP CZEŠĆ I UBOCZNE UZYTKOWANIE LASU CZEŠĆ II PODSTAWOWE WIADOMOSCI O DREWN1E # #MMWARSZAWA #GG1955
TRESC Str. w s T g p.. 7. 9 CZgSC I. UBOCZNE UZYTKOWANIE LASU. 13 I. Zywicowanie 15 1. Zywica i öej znaczenie. >^.... 15 2. Gosjpodarcze ipods-taiwy zywicowania 16 3. Przyrodnicze jpodatawy zywicowania. 20 4. WipJyw roänych <czyoni!k6w na wydajnosc zywicy....... 25 5. Metody zywicowania 30 6. Polska metoda zywicowania.. '-Jfii;... 32 7. Planowanie zywiicowania 38 8. Onganizacja i wydajnosc pracy przy zywicowaniu 40 9. Zasady odbioru zywicy,, kontrola techniczna i przechowywanie.. 42 10. Pozyskiiwamie suchej zywicy ze zbiornifcöw 44 11. Pozyskiwanie struäki spalowej 44 12. Zywdcowanie jodiy i swi-erka 45 II. Pozyskiwanie kory tgarbarskiej. 48 III. XJizytkowanie runa lešnego 53 1. Gospodarcze znaczenie uzytkowatiia. runa lešnego 53 1) Okreälenie i podzial uzytk&w runa lešnego 53 2) Uzytkowanie runa w Polsce.. '.... -. *. 53 3) Znaczenie uzytököw runa lešnego w gospodarce narodowe].. 54 2. Zasoby runa lešnego 55 1) Okrešlenie bazy surowcowej 55 2) Wpiyw warunköw srodowiska na wydajnosc bazy.... 57 3) Cyiklioznosc urodzajoi 60 4) Zasady gospodar owania zasobami runa lešnego..... 60 3. Surowce runa lešnego i ich uzytkowanie. 62 1) Owoee lešne 62 ] a) Bor6wka iczernica 63 ib) Borowkar. brusznica. * "fjjßr'.. 64 c) BorÖwika bagienna............ 65 jfl) Zurawina bloitna 65 e) Mauna wlaseiwa..... ;^V - 65 ;V' 5
Sk f) Jezyina. ^ g) Poziomka pospoltta h) Jarzebina i) Koža ' j) Bez czarny. ik) Rokitnik 1) Inne owoee lešne Str. 66 66 67 67 r' :?*r-.. 67 2) Grzyiby.. 3) Ziofe lecznicze '.* W\:' 70 a) Pozyskiw&nie ziöt '* b) Suszesnie.. *$& 73 c) Wy&az wazniegszych lesnych roslin zielarskich, r«i. j 74 4) Lesne rosliny jprzemysiowe 76 a) Surowce gutonošne 76 b) Surowce garbnikodajne 78 c) Inne.surowce jprzemysiowe.. ^: g'..... 79 IV. Wikliniarstwo V. Uzytiki zielone., i -. - - : 85 VI. Pszczelnictwo lešne ". 89 CZ5SC II. PODSTAWOWE WIADOMOSCI O DREWNIE... '. J. 93 I. Budowa drzewa.... /. 93 n. Miikroskopowa budowa drewna 96 1. Elementy mikroskopowej taudowy drewna V. 96 2. Budowa anatomiczna Iglastych i iizciastych 99 III. Makroskopowa budowa drewna... 102 IV. Zasady rozpoznawania ga-tunkow drewna wg elemenitow foudowy i wiasmoici fizycznych ; a. s = 1 107 V. Chemiczna budowa drewna '^/S... il08 1. Elemenrtarny chemiczny skiad drewna... :.,... 108 2. Organiczny skiad drewna..........j $i-.. 108 VI. Wartosc opalowa drewna.j. 110 VII. Eizyczne wlasnosci drewna.-.^jl..... Ill 1. Barwa....' ^S^^JM.. - 111 2. Potysk.Wi;...., 112 3. Rysunek,,..'-"-Irail, il'12 4. Zapach 112 5. Ciežar 113 6. Wilgotnosc HQ 7. Zsychanie sie. i p^cznienie.., ', 124 8. PrzesiaifcLiwosc,..... «125 9. Wlasnosci cieplne,...,,.!&,.. h 125 6 80
. Str. 10. Przewodnictwo dzwieköw. 127 11. Pnzewodzenie elektrycznosci,... '.. vt.... 127 12. Trwalosc?Bf.... 127 VIII- Mechaniczne wla-snoäci drewna 128 1. Wytrzyimalosc na rozci^ganie. 131 2. Wytrzyimalosc na sciekanie 131 3. Wytrzymalosc na zginanie statyczrie 131 4. Wytrzyimaiosc na šcinanie 133 5. Wytrzymaiosc na skrecanie 135 6. Wytrzymaiosc na lupliwosc 135 7. Twardosc V; 136 8. Udarnošć i ziginanie dynamiczne 137 9. Scierakioäc...... J~: 138 10. Badamie wiasnosci mechanicznych drewna 139 IX. Wady drewna 141 A. Wady drewna okra^glego 'Wystqpujaee na obwodzie strzaty.., 142 1. Zbiezystosc., 142 2. Zgrubienie odziomkowe 143 3. Stpiaszczenie ipnia :«, '_" - 143 4. Napiywy korzeniowe. ^-s.^ - : * * *** 5. Krzywizna,....,..... 144 6. Obrzeki 143 7. Seki. 145 8. Slady po zarosrych sekach 147 9. Kakowatosc... & j 148 10. Kreitowloknistosc 148 11. Marfcwica boozma....... 149 12. ZabMiki 149 13. Zakory... -j».. j.*\^,.. 149 14. Zrosty i rozwidlenia. 150 15. Oparzelina 159 16. Pekniecia mrozowe 150 17. Uszkodzenie od pioruna ISO 18. Obwar 'J.t.t \ 151 19. Huiba 1S1 20. Jemioia 151 21. Chodniki owadzie.... '. 151 22. Uszkodzenia meohaniczne 152 a) Zaciosy., 152 b) Uszkodzenia przez pociski, gwozdzie, haki itp...... 152 c) Spaiy zywiczarskie 152 d) Dziupla.152 e) ÜBzkodzenia iprz(k pitaki.... '. 152 B. Wady drewna okrqgjego, wyst^pujace na przekrojach poprzecznych strzaly 152 7
Str. 153 Wady hudowy anatomicznej * a) Falisty ufelad slojöw.... * '*%$ b) Nieregularny uklad slojöw.. - - c) Gxubosioistoš6 - - - " ", ' d) Bdzen mämosrodkoiwy 15 e) "Wielordzennosc. 114 f) Twardzica.... ft 54 & g) Pekaieeia Peeherze zywicsne. *...... y~?j* 154 h) a) Fgkniejcia Zakory i rdzeniowe zabitfki -* - - ^. 154 b) Pekniecia promieniowe..., - 15 5 : c) Fekjiišcia okoüste _ - *56 3. Zgnilizna flg* -M 156 a) Zgnilizna zewnetrzna 156 b) ZgnMizna wewn^trzna........ 156 c) Zgnilizna rozrzucona 157 d) Zgnllima odziomkowa '"ür ' ' ' ' ' * 5 ' e) Zgirflizna strzaiy....... -,. 157 f) Zgnilizna twarda - *.;- - - ifeä 157,g) Zgnilizna miekka... %.... 15? 4. Zabarwlenia 157 a) Wewnetrzny biel. '' [:.. 157 fo) Zaciagi sjoneczme 158 c) Zaszarzenie 158 d) Zabarwienia po spiawie.. 158 e) Zbrunatnianie foielu /.»158 f) Plamiy gartbnikowe, 158 g) Sinizna. ;^t. 158 h) CzekoLadowe zabarwienie ' -'$ & > ' "* - 159 i) Fa&zywä -twardziel.ji'h:... 159 j) Zaparzenie.159 k) Plaany tplesniowe,,..,. ; --,, ißq 1) Czerwlefi 160 5. Inne wady J X60 a) Frzezywiczßnie., \QQ b) Wodosloj... ".,!...... 160 c) Mokra twardziefi........... ' \QQ d) Plamki 'rdzeniowe I Igj 6. Zastosowanie drewna w gospodarce narodowej.... ^H*^ '161 a) Drewno jako material opajowy. M-''... IQ2 b) Drewmo jaiko rniaterial ibudow&any.... 163 c) Drewno w przemysle przetworczym rzemiožle..... 163 d) Drewno jako surowiec w przemy&e chemicznym..,.. j«- \ 164
WST^P Uzytkowanie lasu jest nauka, o zasadaćh i sposobach racjonalnego pozyskiwania plodöw lasu i przystosowania ich do dalszego zuzytkowania dla potrzeb ludzkich. Mia ono za zađanie z&poznać z zasobamd lasu i ich wlasciwosc&aimi oraž nauczyc wykorzystywac je i pnzystosowywac do zaspokajania potrzeb czlowieka. Wiemy, že las od najdawniejszych czasow byl 41a czlowieka zrödlem wielu podstawowych. procluktow, niezbednych mu do zycia, Najwazniejszym z nich bylo i jest drewnio. Ono sluzylo jako material do budowy domow, osad i miast, sprzetöw domowych, narzedzd, broni; z czasem stalo sie, niiezastajpione przy budowie liniä komunikacyjnych i pojazdöw; byto niiezbejdne w hutnictwie d rolnictwie. I diziš nie znamy prawie takiej dziedziny gospodarki, krtora 'by mogla obyc sie. bez drewna w jego naturalnej postacfi. Z roawojem cywili'zacji mysl ludzka potrafila ptnzystosowac drewaio do wielu dalszych zastosowan. Przerabiajac drewno na dro dz e prooesöw fizyfco-chemicznych otrzymano papier i celuloza, z ktörych z feojed wyrafbia sie. satuczny jedwaib, azfcuczne wmkno, celuloid,, materialy wyifcxuchowe; przez przeröb drewna mazna otnzymaq kalafosnie,, terpen/tyne., kwas octowy, aceton, a nawet spärytus, bialko jadaltne i cukier. J$^fip Przez uszlachetnianie drewna na drodze procesöw fizycznych otrzymuje sie. skiejki, plyty piüniowe, lignofol i ligmoston, ktore sa. niezastapionymi materiatami w budownictwie d przemysle maszynowym. Las dostarcza nie tyllko drewno, ale i ione produkty. Jednym z wazniejszych jest zywica. Zywica pozyskiwama z drzew zywychj przerabiatna jest na kalafonie., konieozna. do wyrobu papieru, mydel, past i lakierow, sroeükow wybuchowych; niezbedna. w pirzemyšle wlökienniczym i przy produkcji piyt pilsniowych. Z zywicy otrzy- 9