1
KOMUNIKAT PRASOWY Warszawa, dnia 27 października 2014 roku KOMUNIKAT PRASOWY Pneumokoki są jednymi z najbardziej agresywnych, niebezpiecznych, a zarazem najbardziej rozpowszechnionych w naszym środowisku bakterii. Są źródłem wielu poważnych chorób u dzieci, których przebieg kliniczny jest wyjątkowo ciężki. Na poważne choroby wywołane przez pneumokoki chorują najczęściej dzieci do 5. roku życia, ale najwięcej powikłań i ciężkich zakażeń inwazyjnych występuje w pierwszych 2 latach życia. Do chorób inwazyjnych wywoływanych przez pneumokoki należą m.in.: zapalenie płuc z bakteriemią, posocznica i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, określane mianem inwazyjnej choroby pneumokokowej (IChP). Obarczone są one wysoką śmiertelnością oraz dużą liczbą powikłań. Drobnoustroje te mogą odpowiadać również za łagodniejsze postacie zakażeń, które występują nieporównywalnie częściej niż IChP, takie jak: zapalenie ucha środkowego, zatok, oskrzeli czy zapalenie płuc. Zdaniem ekspertów jedyną i skuteczną formą zapobiegania zachorowaniom wywołanym przez pneumokoki jest stosowanie szczepień ochronnych. Szczepienia chronią dzieci, zwłaszcza najmłodsze, przed inwazyjną chorobą pneumokokową oraz przed ewentualnymi powikłaniami, które mogą po niej nastąpić. Jednak z uwagi na niską wiedzę społeczeństwa w tym zakresie oraz ograniczony dostęp do wiarygodnych źródeł informacji, obserwuje się rosnącą niechęć do ich stosowania. Niską wiedzę społeczeństwa potwierdzają wyniki badania przeprowadzonego przez PBS DGA w 2010 roku 1. 70% Polaków posiada błędne informacje lub przyznaje, że nie wie, czym są pneumokoki. Niedostateczna jest też wiedza na temat chorób, jakie mogą wywoływać pneumokoki, a także możliwości profilaktyki zakażeń pneumokokowych. Jedynie ok. 16% społeczeństwa wie o tym, że bakterie te mogą być przyczyną zapalenia płuc czy sepsy. Zasadne jest zatem prowadzenie działań edukacyjnych w celu zmiany obecnej sytuacji. Szczególnie istotne jest podnoszenie świadomości społeczeństwa polskiego w zakresie pneumokoków i chorób przez nie wywoływanych, zachęcanie do skutecznej profilaktyki poprzez stosowanie szczepień oraz zapewnienie dostępu do rzetelnych informacji dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności szczepionek. 1 Badanie przeprowadził PBS DGA w dniach 03-05.12.2010 na reprezentatywnej, losowej próbie n=1053 Polaków, źródło informacji http://pneumokokiudoroslych.pl/media/uploads/wyniki_badan_dot_wiedzy_polakow_o_pneumokokach.pdf 2
KOMUNIKAT PRASOWY Aktualnie w Polsce dostępne są dwie szczepionki skoniugowane przeciwko pneumokokom, 10-walentna (PCV10) i 13-walentna (PCV13). Obie szczepionki są bezpieczne, a ich bezpieczeństwo oceniano w kontrolowanych badaniach klinicznych. Główna różnica między nimi dotyczy pokrycia serotypów wywołujących inwazyjną chorobę pneumokokową. Szczepionka 13-walentna gwarantuje szersze pokrycie i zawiera, oprócz antygenów zawartych w PCV10 dodatkowo serotypy 3, 6A i 19A. Zgodnie z charakterystyką produktu leczniczego (ChPL) dla obu szczepionek schemat stosowania szczepionki należy ustalić zgodnie z lokalnymi zaleceniami, z uwzględnieniem ryzyka występowania choroby inwazyjnej w różnych grupach wiekowych, chorób współistniejących, jak również danych epidemiologicznych o zmienności serotypów w różnych obszarach geograficznych. W dniu 27 października 2014 roku Fundacja Aby żyć zorganizowała w Warszawie konferencję prasową inaugurującą społeczną kampanię edukacyjną pt. Pneumokokom mówimy: Szczepimy!!!. W spotkaniu udział wzięli: Elżbieta Karasek reprezentująca Rzecznika Praw Dziecka, Jolanta Prochaska Naczelnik Wydziału d/s Szczepień Ochronnych w Departamencie Zapobiegania oraz Zwalczania Zakażeń i Chorób Zakaźnych u Ludzi w Głównym Inspektoracie Sanitarnym, prof. dr hab. med. Teresa Jackowska Kierownik Kliniki Pediatrii CMKP i Ordynator Klinicznego Oddziału Pediatrycznego w Szpitalu Bielańskim w Warszawie, Członek Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych przy Ministrze Zdrowia, Członek Zarządu Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, Przewodnicząca Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, dr med. Aneta Górska-Kot Ordynator Oddziału Pediatrycznego Szpitala Dziecięcego im. prof. Jana Bogdanowicza w Warszawie, Andrzej Kuczara Prezes Fundacji Aby żyć oraz Ambasadorzy kampanii Katarzyna Cichopek, Rafał Cieszyński, Małgorzata Lewińska. Na spotkanie przybyli również przedstawiciele mediów. Podczas konferencji podkreślono, iż jedyną i skuteczną formą zapobiegania zakażeniom wywołanym przez pneumokoki jest stosowanie szczepień ochronnych. Zaznaczono, iż chronią one dzieci, zwłaszcza do 2. roku życia, przed poważnymi skutkami inwazyjnej choroby pneumokokowej oraz przed nosicielstwem. Zaakcentowano konieczność prowadzenia działań edukacyjnych mających na celu podnoszenie wiedzy społeczeństwa na temat zagrożeń ze strony pneumokoków oraz form profilaktyki w tym zakresie. 3
KOMUNIKAT PRASOWY Konferencja stanowiła też oficjalne rozpoczęcie społecznej kampanii edukacyjnej pt. Pneumokokom mówimy: Szczepimy!!!, której organizatorem jest Fundacja Aby żyć. Celem jej jest podniesienie świadomości społeczeństwa na temat zakażeń pneumokokowych oraz zachęcenie rodziców do szczepienia dzieci w celu zapobiegania groźnym dla życia i zdrowia chorobom wywoływanym przez pneumokoki. Planowane działania w ramach kampanii będą miały zasięg ogólnopolski i potrwają w okresie październik 2014-luty 2015. W ramach projektu zostanie zrealizowana kampania edukacyjna w mediach: w internecie (strona internetowa dedykowana kampanii zawierająca kompendium wiedzy na temat szczepień przeciwko pneumokokom www.szczepimy.com.pl, strona facebook.com/szczepimy, banery internetowe oraz działania edukacyjne w mediach społecznościowych), w prasie (informacyjne layouty prasowe) oraz w radio (informacyjne spoty radiowe). W poradniach pediatrycznych, w placówkach POZ na terenie całego kraju zostaną rozmieszczone plakaty i ulotki informacyjne. W ramach kampanii odbędzie się też akcja bezpłatnych szczepień przeciwko pneumokokom. Objęci nimi będą podopieczni Stowarzyszenia SOS Wioski Dziecięce, którzy przebywają w czterech wioskach dziecięcych oraz dzieci z ośrodków objętych Programem Umacniania Rodzin. Kampanię wspierają Ambasadorzy, którzy na jej potrzeby użyczyli swojego wizerunku lub głosu. Projekt uzyskał też poparcie instytucji publicznych, towarzystw naukowych, czołowych ekspertów w dziedzinie pediatrii i wakcynologii oraz stowarzyszeń pacjentów. Więcej informacji: Fundacja Aby żyć ul. Mogilska 40, 31-546 Kraków tel. 661 397 839 fundacja@abyzyc.pl www.abyzyc.pl D&D Communication Renata Obuchowska tel. 500 210 107 renata.obuchowska@ddc.com.pl 4
SZCZEPIENIA JAKO JEDYNA I SKUTECZNA FORMA ZAPOBIEGANIA... prof. nadzw. dr hab. med. Teresa Jackowska Kierownik Kliniki Pediatrii CMKP, Ordynator Klinicznego Oddziału Pediatrycznego w Szpitalu Bielańskim w Warszawie Szczepienia jako jedyna i skuteczna forma zapobiegania zakażeniom wywołanym przez pneumokoki. Skuteczność i bezpieczeństwo szczepionek przeciwko pneumokokom. Zakażenia wywoływane przez bakterię Streptococcus pneumoniae (dwoinka zapalenia płuc, pneumokok) są jedną z najczęściej zgłaszanych przyczyn bakteriemii i zapalenia opon mózgowych. Pneumokoki są także jedną z najczęstszych przyczyn pozaszpitalnego zapalenia płuc, które każdego roku występują z częstością 1/1000 u dorosłych osób, ze śmiertelnością szacowaną na 10-20%. W Europie zapadalność na inwazyjną chorobę pneumokokową (zapalenie płuc z bakteriemią, posocznica i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych) waha się od 10 do 100 przypadków na 100 000 mieszkańców. Pneumokok jest odpowiedzialny także za zapalenia ucha środkowego, zatok, oskrzeli czy płuc. Najwięcej zachorowań i zgonów wywoływanych przez pneumokoka występuje u dzieci poniżej 2. roku życia i osób powyżej 65. roku życia. Poważnym i narastającym problemem jest oporność pneumokoka na antybiotyki, takie jak penicylina, cefalosporyny, makroilidy. Wyróżnia się ponad 90 typów serologicznych pneumokoków. Monitorowanie zakażeń pneumokokowych wykazało, że za około 80% zakażeń inwazyjnych u dzieci poniżej 5. roku życia odpowiadały izolaty siedmiu serotypów. Pozwoliło to na stworzenie 7-walentnej szczepionki skoniugowanej (PCV7). Kolejne badania oraz zmieniająca się epidemiologia zakażeń pneumokokowych dowiodły, że aby szczepionka mogła być bardziej skuteczna, jej skład musi zostać poszerzony o antygeny kolejnych serotypów. W ten sposób powstały szczepionki: 10-walentna (PCV10, zawierająca dodatkowo w stosunku do PCV7 antygeny: 1, 5 i 7F), 13-walentna (PCV13, zawierająca oprócz antygenów zawartych w PCV10 również: 3, 6A i 19A). Obie szczepionki są dostępne w Polsce i zalecane przez lekarzy. Dla wcześniaków i dzieci z grup ryzyka są obowiązkowe (czytaj: bezpłatne), dla pozostałych zalecane (czytaj: odpłatne). 5
SZCZEPIENIA JAKO JEDYNA I SKUTECZNA FORMA ZAPOBIEGANIA... Badania w Polsce Epidemiologia zakażeń pneumokokowych w różnych regionach świata jest odmienna, dlatego konieczne jest ciągłe monitorowanie inwazyjnych zakażeń pneumokokowych. Na podstawie danych Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego (KOROUN), opublikowanych 31.03.2014 roku, opracowano charakterystykę inwazyjnej choroby pneumokokowej w Polsce w latach 2009-2013 (http://koroun.edu.pl/pdf/ichp1203.pdf). Na podstawie dostarczonych do badania molekularnego próbek pneumokoka oszacowano zapadalność na IChP w Polsce, która była najwyższa u dzieci poniżej 1. roku życia (4,65/100 000). W 2013 roku wskaźnik śmiertelności (CFR) był najwyższy w grupie 75+ i wynosił ponad 60%. W 2013 roku w KOROUN przepadano 448 próbek i stwierdzono, że najczęściej inwazyjną chorobę pneumokokową (IChP) we wszystkich grupach wiekowych wywoływały serotypy pneumokoka 3, 14 i 19A, wszystkie obecne w szczepionce PCV13. Natomiast za zgony najczęściej odpowiedzialny był serotyp 3 (100 próbek). 65,6% serotypów pneumokoka, odpowiedzialnych za zgony znajdowało się w szczepionce PCV13, a 40,6% w szczepionce PCV10. U dzieci poniżej 5. roku życia, IChP najczęściej wywoływał serotyp 14, a następnie 19A. Oba są obecne w szczepionce PCV13. Badania przeprowadzone w KOROUN, w latach 2009-2013 wykazały, że u dzieci poniżej 5. roku życia, 82,4% wykrytych serotypów pneumokoka "znajdowało się" w szczepionce trzynastowalentnej (PCV13), a 63,6% w szczepionce dziesięciowalentnej (PCV10) (jest to tzw. pokrycie szczepionkowe, czyli te polisacharydy serotypów pneumokoka są obecne w szczepionce). Podobnie stwierdzono u dzieci < 2. roku życia. Pokrycie szczepionkowe wynosiło 81,6% dla szczepionki PCV13 i 63,1% dla szczepionki PCV10. Na podstawie badań z 2013 roku wykazano u dzieci poniżej 5. roku życia, że serotypy pneumokoka niewrażliwe na penicylinę (MIC > 0,06mg/L) w 94,7% "obecne" były w szczepionce PCV13, a w 52,6%, w szczepionce PCV10. We wszystkich grupach wiekowych pokrycie szczepionkowe pneumokoków niewrażliwych na penicylinę (MIC > 0,06mg/L) wynosiło dla szczepionki PCV13 96,6%, a dla PCV10-70,7%. Dlatego też najlepszym sposobem ograniczenia zachorowalności i śmiertelności na IChP jest wprowadzenie w Polsce masowych szczepień u dzieci. Zgodnie z rekomendacjami WHO z 2012 roku, wybór szczepionki powinien być oparty na: a) aktualnej sytuacji epidemiologicznej, b) dystrybucji serotypów powodujących zakażenia inwazyjne w poszczególnych grupach wiekowych, c) zapadalności na IChP w poszczególnych grupach wiekowych, d) danych farmakoekonomicznych. 6
SZCZEPIENIA JAKO JEDYNA I SKUTECZNA FORMA ZAPOBIEGANIA... Kielce były pierwszym miastem w Polsce, które wprowadziły masowe szczepienia przeciwko pneumokokom (wówczas była to szczepionka siedmiowalentna PCV7). Analiza przyczyn hospitalizacji, w okresie przed i po wprowadzeniu szczepień wykazała znaczące zmniejszenie hospitalizacji z powodu zapalenia płuc. W pierwszym roku od wprowadzenia szczepień w grupie najmłodszych dzieci o 60%. W 2010 roku stwierdzono u dzieci < 2. roku życia już 82,9% spadek zapadalności na zapalenie płuc. Zaobserwowano także zjawisko odporności zbiorowiskowej, polegające na spadku zapadalności na zapalenia płuc o 43,5% w populacji nieszczepionej, u osób powyżej 65. roku życia. Znamiennie zmniejszyło się także nosicielstwo pneumokoka opornego na penicylinę. Badania przeprowadzone w 2013 roku wykazały, że tylko 6,5% dzieci zaszczepionych w Kielcach szczepionką PCV13 było nosicielami szczepów pneumokoka opornego na penicylinę. Natomiast w populacji nieszczepionej (Ostrowiec Świętokrzyski) nosicielstwo pneumokoka opornego na penicylinę wynosiło 50%. Przykład Kielc jest potwierdzeniem faktu, iż szczepienia całej populacji to jedyna skuteczna metoda zapobiegania IChP, zarówno biorąc pod uwagę aspekty epidemiologiczne, jak i zdrowia publicznego. Grupa Ekspertów na rzecz Programu Szczepień Ochronnych w Polsce rekomenduje na podstawie wyników badań KOROUN w polskiej populacji i danych z Kielc, wprowadzenie szczepień przeciwko pneumokokom u wszystkich dzieci poniżej 2. roku życia. Obie szczepionki przeciwko pneumokokom są bezpieczne. Bezpieczeństwo szczepionek pneumokokowych oceniano w kontrolowanych badaniach klinicznych. Bardzo częste lub częste zgłaszane reakcje niepożądane to zmniejszenie apetytu, gorączka, drażliwość, rumień czy stwardnienie w miejscu wstrzyknięcia. Szczepionka PCV13 jest zalecana celem czynnego uodpornienia przeciwko chorobie inwazyjnej, zapaleniu płuc i ostremu zapaleniu ucha środkowego wywoływanym przez bakterie Streptococcus pneumoniae u niemowląt, dzieci i młodzieży od 6. tygodnia do 17. roku życia. Szczepionka PCV13 jest także zalecana celem czynnego uodpornienia przeciwko chorobie inwazyjnej wywoływanej przez bakterie Streptococcus pneumoniae u dorosłych w wieku 18 lat i osób w podeszłym wieku (ChPL 16/10/2013). Szczepionka PCV10 jest zalecana celem czynnego uodpornienia przeciwko chorobie inwazyjnej oraz ostremu zapaleniu ucha środkowego wywoływanym przez Streptococcus pneumoniae u niemowląt i dzieci w wieku od ukończenia 6. tygodnia życia do ukończenia 5 lat (ChPL 18/02/2014). Zgodnie z charakterystyką produktu leczniczego (ChPL) dla obu szczepionek schemat stosowania szczepionki należy ustalić zgodnie z lokalnymi zaleceniami, z uwzględnieniem ryzyka występowania choroby inwazyjnej w różnych grupach wiekowych, chorób współistniejących, jak również danych epidemiologicznych o zmienności serotypów w różnych obszarach geograficznych. 7
SPOTKANIE PNEUMOKOKA Z CZŁOWIEKIEM dr med. Aneta Górska-Kot Ordynator Oddziału Pediatrycznego Szpitala Dziecięcego im. prof. Jana Bogdanowicza w Warszawie Streptococcus pneumoniae = Diplococcus pneumoniae = dwoinka zapalenia płuc popularnie zwana pneumokokiem to jedna z najbardziej rozpowszechnionych w naszym środowisku bakterii. Należy do bakterii tlenowych G (+). Jest jednym z głównych czynników etiologicznych zakażeń dróg oddechowych u człowieka. Gdybyśmy oglądali pneumokoka pod mikroskopem, w dużym powiększeniu to jakby dwie sklejone ze sobą kulki owinięte niejako "słodką", wielocukrową otoczką. Ta właśnie "słodka" otoczka to podstawowy element budowy tej bakterii warunkujący jej zjadliwość. To, jakie rodzaje cukrów (polisacharydów) tworzą tę otoczkę, jak są ze sobą połączone, czy w efekcie tworzą otoczkę grubszą czy chudszą, bardziej pofałdowaną czy gładką, mniej lub bardziej świecącą, o większej lub mniejszej ekspresji warunkuje zjadliwość pneumokoka dla człowieka. W związku z tak dużą zmiennością w budowie otoczki wyróżniamy ponad 90 rożnych rodzajów pneumokoka tzw. serotypów, a z nich około 20 jest odpowiedzialnych za 90% zakażeń u ludzi. W obrębie każdego serotypu wyróżniamy jeszcze mniejsze podgrupy nazywane literami alfabetu: A, B, C, D itd., które z kolei różnią się między sobą antybiotykoopornością, czyli wrażliwością na leczenie rożnymi antybiotykami. Jak wyglądają spotkania pneumokoka z człowiekiem? Mogą one mieć formę od łagodnej, przyjacielskiej relacji, poprzez kłótliwe spotkanie dobrych znajomych, w którym sięgamy po pomoc po antybiotyki, aby wygrać tę kłótnię na argumenty z pneumokokiem po wielką burzliwą walkę, w której zarówno pneumokok, jak i człowiek sięgają po najcięższą broń, najdoskonalsze środki i niestety zdarza się tak, że w tej walce człowiek przegrywa dziecko umiera. Najłagodniejsza forma współtrwania człowieka z pneumokokiem to nosicielstwo kiedy to dwoinki mieszkają sobie na naszych błonach (głównie w nosie i gardle) nie wywołując objawów choroby. Najwyższą częstość kolonizacji pneumokokiem obserwuje się u dzieci do 5-go roku życia (36-60%) i stopniowo maleje ona z wiekiem. Nosicielstwo jest warunkiem koniecznym i pierwszym etapem wystąpienia choroby. Jeśli przestaje być miło, spokojnie i zaczynamy kłócić się z pneumokokiem, to możemy mieć zakażenia nieinwazyjne związane z błonami śluzowymi. Pneumokok walczy z nami, a terenem bitwy są śluzówki. Tak rozwija się zapalenie ucha środkowego, zatok, oskrzeli czy płuc. Bronią, oprócz własnego układu immunologicznego są antybiotyki. Potyczki te, my jako ludzie najczęściej wygrywamy. 8
SPOTKANIE PNEUMOKOKA Z CZŁOWIEKIEM I ostatnia najtrudniejsza forma spotkań człowieka z pneumokokiem wielka wojna. Gdy spotkają się bardzo zjadliwe, uzbrojone po zęby szczepy pneumokoka, zwłaszcza z małym dzieckiem, który ma niedojrzały fizjologicznie własny układ immunologiczny lub osobą starszą (powyżej 65. roku życia), której układ odpornościowy już słabiej funkcjonuje wówczas dochodzi do rozwoju inwazyjnej choroby pneumokokowej (IChP). W tej postaci spotkania dwoinki pneumokoka docierają do miejsc fizjologicznie jałowych, bez obecności żadnych bakterii. Tak więc docierają do krwi, płynu mózgowo -rdzeniowego, jam opłucnowych i rozwija się zapalenie płuc z płynem w jamie opłucnowej, czyli pleuropneumonia, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, bakteriemia, sepsa. Według danych WHO odnotowuje się około 4/100 000 przypadków na rok inwazyjnej choroby pneumokokowej na świecie. Rocznie na świecie umiera 1,6 miliona ludzi z powodu zakażeń pneumokokowych w tym milion to dzieci głównie poniżej drugiego roku życia. W Polsce według danych z KOROUN (Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego) obserwuje się stałe rosnącą liczbę zachorowań na IChP zwłaszcza u dzieci. Przebieg inwazyjnej choroby pneumokokowej może być bardzo gwałtowny, trwający kilka dni, z zaburzeniami świadomości, niewydolnością oddechową. Dzieci te często wymagają hospitalizacji w Oddziale Intensywnej Terapii Medycznej i często tak bliskie spotkania z pneumokokiem kończą się śmiercią. Bywa też, że hospitalizacja trwa kilka tygodni, a pacjent wymaga podawania nie tylko antybiotyków, ale też leków przeciwobrzękowych, przeciwdrgawkowych, podawania leków doopłucnowo, kilku punkcji lędźwiowych. Często pierwsze dni hospitalizacji to dni walki o życie. A gdy wydaje się, że już wygraliśmy tę walkę, to po przechorowaniu pojawiają się powikłania: osłabienie słuchu lub głuchota, padaczka, niedowład, porażenie, opóźnienie rozwoju psychoruchowego. Inwazyjna choroba pneumokokowa to najgroźniejsza forma spotkania człowieka z pneumokokiem, szczególnie groźna dla małych dzieci poniżej drugiego roku życia i osób starszych. Co nam daje szczepienie? Szczepienia chronią dzieci zwłaszcza najmłodsze przed inwazyjną chorobą pneumokokową oraz przed ewentualnymi powikłaniami, które mogą po niej nastąpić. Dodatkowo na podstawie obserwacji z piśmiennictwa światowego i naszych rodzimych doświadczeń z Kielc (gdzie samorząd zainwestował w szczepienia dzieci) możemy stwierdzić, że szczepienia dają także zmniejszenie częstości zapaleń ucha środkowego, zapaleń płuc, tak więc zakażeń nieinwazyjnych. Dodatkowo powodują zmniejszenie częstości nosicielstwa, które jest pierwszym krokiem do bliskich bardzo groźnych spotkań z pneumokokiem. Reasumując szczepienia chronią nasze dzieci przed śmiercią z powodu zakażeń pneumokokowych. 9
SPOŁECZNA KAMPANIA EDUKACYJNA Społeczna kampania edukacyjna pt. Pneumokokom mówimy: Szczepimy!!! Organizator Fundacja Aby żyć Czas trwania październik 2014-luty 2015 Cel kampanii Ogólnopolska kampania społeczno-edukacyjna pt. "Pneumokokom mówimy: Szczepimy!!!, której celem jest podniesienie świadomości społeczeństwa na temat zakażeń pneumokokowych oraz zachęcenie rodziców do szczepienia dzieci w celu zapobiegania groźnym dla życia i zdrowia chorobom wywoływanym przez pneumokoki. Lead przewodni Pneumokoki są źródłem wielu poważnych chorób u dzieci, zwłaszcza do drugiego roku życia, takich jak zapalenie opon mózgowych i płuc, sepsa. Ochronę zapewniają szczepienia. Patronat Honorowy Rzecznik Praw Dziecka Główny Inspektor Sanitarny Partner Stowarzyszenie Parasol Dla Życia Patronat Merytoryczny Polskie Towarzystwo Pediatryczne Polskie Towarzystwo Neonatologiczne Polskie Towarzystwo Immunologii Doświadczalnej i Klinicznej Polskie Towarzystwo Higieniczne Ambasadorzy kampanii Katarzyna Cichopek Rafał Cieszyński Małgorzata Lewińska Anna Wyszkoni 10
SPOŁECZNA KAMPANIA EDUKACYJNA Eksperci kampanii dr med. Hanna Czajka dr med. Aneta Górska-Kot dr hab. med. Piotr Albrecht dr med. Marian Patrzałek dr med. Jacek Śmiałek Inauguracja kampanii Konferencja prasowa w Warszawie rozpoczynająca kampanię w dniu 27 października 2014 roku. Prelegenci i goście: prof. dr hab. med. Teresa Jackowska Kierownik Kliniki Pediatrii CMKP i Ordynator Klinicznego Oddziału Pediatrycznego w Szpitalu Bielańskim w Warszawie, Członek Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych przy Ministrze Zdrowia, Członek Zarządu Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, Przewodnicząca Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego dr med. Aneta Górska-Kot Ordynator Oddziału Pediatrycznego Szpitala Dziecięcego im. prof. Jana Bogdanowicza w Warszawie Ambasadorzy kampanii Katarzyna Cichopek, Rafał Cieszyński, Małgorzata Lewińska przedstawiciele Rzecznika Praw Dziecka, Głównego Inspektoratu Sanitarnego Andrzej Kuczara Prezes Fundacji Aby żyć Media Tematy konferencji: Co to są zakażenia pneumokokowe i jakie mogą wywoływać choroby? Czy pneumokoki są groźne dla dzieci i w jaki sposób można skutecznie zapobiegać zakażeniom przez nie wywołanym? Dlaczego warto szczepić dzieci przeciwko pneumokokom i jakie korzyści przynoszą szczepienia? W jakim wieku najlepiej zaszczepić dziecko i jakie to ma znaczenie dla całej rodziny? 11
SPOŁECZNA KAMPANIA EDUKACYJNA W MEDIACH Społeczna kampania edukacyjna w mediach INTERNET strona internetowa kampanii, zawierająca kompendium wiedzy na temat pneumokoków, chorób przez nie wywoływanych, porad w zakresie szczepień jako jedynego i skutecznego sposobu zapobiegania zakażeniom pneumokokowym, odpowiedzi ekspertów na pytania rodziców, materiały edukacyjne dla rodziców, stworzenie forum wymiany doświadczeń i porad raz w tygodniu telefoniczny dwugodzinny dyżur ekspercki adres strony: www.szczepimy.com.pl facebook utworzenie profilu osobowego i fanpage a kampanii, zbudowanie społeczności rodziców troszczących się o swoje dzieci, zachęcanie do dyskusji i dzielenia się doświadczeniami, bieżące wydarzenia związane z kampanią, działania edukacyjno-świadomościowe na temat zakażeń pneumokokowych oraz szczepień dzieci w celu zapobiegania groźnym dla życia i zdrowia chorobom wywoływanym przez pneumokoki raz w miesiącu konkurs dla dzieci i rodziców adres strony: www.facebook.com/szczepimy banery internetowe zamieszczone na portalach internetowych odsyłające do strony internetowej kampanii 12
SPOŁECZNA KAMPANIA EDUKACYJNA W MEDIACH RADIO edukacyjne spoty radiowe nagrane przez Ambasadorów kampanii, emitowane w stacjach radiowych ogólnopolskich i lokalnych odsyłające do strony internetowej kampanii spot 1 Lektor: Pneumokokom mówimy: Szczepimy! Katarzyna Cichopek: Nazywam się Katarzyna Cichopek. Dobrze wiem, co znaczy troska o zdrowie swoich dzieci. Ale dopiero lekarze uświadomili mi, jak ważne są szczepienia przeciwko pneumokokom. Pneumokoki są źródłem wielu poważnych chorób u dzieci, zwłaszcza do drugiego roku życia, takich jak zapalenie opon mózgowych, płuc i sepsa. Ochronę zapewniają szczepienia. A Ty, szczepiłaś już swoje dziecko? Szczegóły na szczepimy.com.pl Lektor: Pneumokokom mówimy: Szczepimy! Organizator kampanii społecznej Fundacja Aby żyć spot 2 Lektor: Pneumokokom mówimy: Szczepimy! Rafał Cieszyński: Tu Rafał Cieszyński, dumny ojciec kochanych i zdrowych maluchów. Rozmawiałem z wieloma lekarzami. Dlatego podjęliśmy z żoną decyzję by zaszczepić je przeciwko pneumokokom. Pneumokoki są źródłem wielu poważnych chorób u dzieci, zwłaszcza do drugiego roku życia, takich jak zapalenie opon mózgowych, płuc i sepsa. Ochronę zapewniają szczepienia. A Ty, szczepiłeś już swoje dziecko? Szczegóły na szczepimy.com.pl Lektor: Pneumokokom mówimy: Szczepimy! Organizator kampanii społecznej Fundacja Aby żyć 13
SPOŁECZNA KAMPANIA EDUKACYJNA W MEDIACH PRASA edukacyjne layouty prasowe z wizerunkiem Ambasadorów kampanii, emitowane w prasie ogólnopolskiej i lokalnej odsyłające do strony internetowej kampanii 14
PLAKATY I ULOTKI Plakaty i ulotki edukacyjne plakaty i ulotki dystrybuowane do poradni pediatrycznych w placówkach POZ na terenie całego kraju 15
BEZPŁATNA AKCJA SZCZEPIEŃ Bezpłatna akcja szczepień bezpłatnymi szczepieniami przeciwko pneumokokom będą objęte dzieci, podopieczni Stowarzyszenia SOS Wioski Dziecięce dzieci przebywające w czterech wioskach dziecięcych oraz dzieci z ośrodków objętych Programem Umacniania Rodzin SOS Wioski Dziecięce od 30 lat pomagają opuszczonym i osieroconym dzieciom w Polsce. W tym czasie wybudowano 4 SOS Wioski Dziecięce, w których dzieci otrzymują miłość i bezpieczeństwo, których nigdy wcześniej nie zaznały. Prowadzone są też w 11 lokalizacjach w Polsce świetlice środowiskowe, w ramach Programu Umacniania Rodzin, gdzie dzieci i młodzież z ubogich, wielodzietnych rodzin spędzają czas, uczą się i rozwijają swoje umiejętności. Wspierają także rodziców, organizując im kursy zawodowe i szkolenia, wszystko po to, by rodziny pozostały razem. Obecnie pod opieką jest 1427 dzieci. To maluchy po bardzo trudnych przejściach, z domów gdzie były alkohol i przemoc, a dzieci musiały przejmować role dorosłych. Rodzice SOS codziennie muszą odbudowywać w swoich podopiecznych zaufanie do świata i sprawić, by znów mogły po prostu być dziećmi. Aby stać się dorosłym najpierw trzeba być dzieckiem, a celem SOS Wioski Dziecięce jest by te dzieci wyrosły na samodzielnych i szczęśliwych ludzi. Bo każde dziecko zasługuje na prawdziwy dom. 16
EKSPERCI MEDYCZNI prof. dr hab. med. Teresa Dorota Jackowska Kierownik Kliniki Pediatrii CMKP, Ordynator Klinicznego Oddziału Pediatrycznego w Szpitalu Bielańskim w Warszawie, Członek Pediatrycznej Grupy Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych przy Ministrze Zdrowia, Członek Zarządu Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, Przewodnicząca Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego. Ukończyła Warszawski Uniwersytet Medyczny, posiada specjalizacje I i II stopnia z pediatrii oraz z hematologii i onkologii dziecięcej. Jest doktorem habilitowanym nauk medycznych z dziedziny medycyny. Do 2007 roku pracowała w Warszawskim Uniwersytecie Medycznym w Warszawie (początkowo w Klinice Endokrynologii i Zaburzeń Rozwojowych Instytutu Pediatrii, a od 1986 roku w Katedrze i Klinice Pediatrii, Hematologii i Onkologii). Od 2007 roku do chwili obecnej jest Kierownikiem Kliniki Pediatrii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego i Ordynatorem Oddziału Pediatrycznego w Szpitalu Bielańskim w Warszawie. Posiada nagrody naukowe Ministra Zdrowia, Rektora Akademii Medycznej w Warszawie, Dyrektora Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego oraz dydaktyczno -wychowawcze Rektora Akademii Medycznej w Warszawie. W 2010 roku otrzymała medal za zasługi dla Ochrony Zdrowia. Jest laureatką medalu im. P. Brudzińskiego oraz Oskara Pediatrii, przyznawanych przez Polskie Towarzystwo Pediatryczne. Jest lekarzem i nauczycielem akademickim. Szkoli lekarzy pediatrów i medycyny rodzinnej. Jest wykonawcą wielu programów badawczych. Bierze aktywny udział w pracach Grup Ekspertów w opracowaniu rekomendacji, zaleceń dla pediatrów i lekarzy rodzinnych. Jest promotorem 3 doktoratów oraz kierownikiem specjalizacji z pediatrii. Jest autorką 150 publikacji oryginalnych i poglądowych w czasopismach zagranicznych i krajowych. Jest członkiem towarzystw zagranicznych: (European Academy of Pediatrics, European Society for Paediatric Infectious Diseases) i krajowych (Polskie Towarzystwo Pediatryczne, Polskie Towarzystwo Wakcynologiczne). Jest członkiem Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych przy Ministrze Zdrowia, członkiem Społecznej Rady Doradczej Rzecznika Praw Dziecka, Konsultantem Wojewódzkim w dziedzinie pediatrii dla obszaru województwa mazowieckiego. Ponadto jest członkiem Komisji Rozwoju Człowieka PAN, członkiem Centrum Egzaminów Medycznych komisji egzaminacyjnych z pediatrii i medycyny rodzinnej, 17
EKSPERCI MEDYCZNI kierownikiem Studium Medycyny Rodzinnej CMKP, członkiem Rady Naukowej przy IP Centrum Zdrowia Dziecka, zastępcą redaktora naczelnego Pediatrii Polskiej, członkiem Komitetu Naukowego: Medycyny Wieku Rozwojowego, Pediatrii po Dyplomie, członkiem Rady Społecznej Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego im. prof. W. Orłowskiego, wice-przewodniczącą Zespołu Kontroli Zakażeń Szpitalnych w Szpitalu Bielańskim, członkiem komisji konkursowych na ordynatora z pediatrii w województwie mazowieckim. W latach 2007-2011 roku była wiceprzewodnicząca PTP. Od 2003 roku jest przewodniczącą Oddziału Warszawskiego PTP. dr med. Aneta Górska-Kot Ordynator Oddziału Pediatrii w Szpitalu Dziecięcym im. prof. Bogdanowicza przy ul. Niekłańskiej w Warszawie. Od trzech lat pracuje w Warszawie. Absolwentka Collegium Medicum oraz studiów podyplomowych: Podstawy oddziaływań terapeutycznych w wieku rozwojowym na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Członek Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, w przeszłości w Zarządzie Oddziału Rzeszowskiego PTP. Główna inicjatorka i współorganizator włączenia województwa podkarpackiego do Polskiego Rejestru Wad Wrodzonych. Od kilku kadencji zastępca Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej w Izbach Lekarskich w Krakowie. Autorka publikacji naukowych, plakatów, wystąpień na zjazdach ogólnopolskich, wykładowca na konferencjach medycznych i spotkaniach edukacyjnych dla rodziców. Prywatnie kocha góry i lalki o szklanych oczach. 18
FUNDACJA ABY ŻYĆ Fundacja Aby żyć Fundacja Aby żyć została powołana w celu propagowania w Polsce profilaktyki zagrożeń chorobami zakaźnymi układu nerwowego. Głównie skupia się na profilaktyce chorób wywołanych przez meningokoki i pneumokoki oraz wirusa kleszczowego zapalenia mózgu. Pomysł utworzenia Fundacji o takim profilu działania zrodził się wiosną 2006 roku, co poskutkowało rejestracją na początku roku 2007. Fundacja Aby żyć posiada status OPP. Fundacja jest członkiem Confederation of Meningitis Organisations CoMO, światowej konfederacji zrzeszającej takie organizacje jak ona więcej na stronach: http://comoonline.org/. To niezwykle ważne, że znalazła się wśród organizacji na świecie, które działają na rzecz profilaktyki chorób zakaźnych układu nerwowego u dzieci i młodzieży. Partnerem Fundacji jest IFMSA POLAND http://ifmsa.pl/, Międzynarodowe Stowarzyszenie Studentów Medycyny oraz Fundacja Wspierania Twórczych Inicjatyw Teatralnych ATUT. Działalność oparta jest na programach edukacyjnych oraz promowaniu szczepień jako środka zapobiegającego chorobom. Fundacja nie promuje szczepionek, ale propaguje m.in. profilaktykę poprzez szczepienia. Działalność Fundacji jest wzorowana na podobnej, ale o wiele większej organizacji Meningitis Research Foundation więcej na stronach http://www.meningitis.org/, z którą utrzymuje bliską kooperację. Działalność Fundacji Aby żyć. Wszystko zaczęło się w Krakowie, a osobą, której autorytet pomógł w rozwoju Fundacji jest dr med. Ryszard Konior Ordynator Oddziału Neuroinfekcji i Neurologii Dziecięcej Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II: http://www.szpitaljp2.krakow.pl/oddzial-neuroinfekcji-i-neurologii- DZIECIECEJ.149.0.html, Wiceprezes Zarządu Fundacji Aby żyć, Kawaler Orderu Uśmiechu, uwielbiany przez dzieci lekarz. Szybko rozpoczęto prace nad ogólnopolskimi kampaniami, które przyniosły oczekiwane efekty. Równocześnie Fundacja realizuje kampanie na rzecz profilaktyki chorób spowodowanych przez meningokoki, pneumokoki oraz zakażeń spowodowanych przez kleszcze (wirusa kleszczowego zapalenia mózgu). Choroby układu nerwowego nie występują zbyt często, ale ich przebieg jest bardzo szybki, często prowadzą do trwałych uszkodzeń organizmu oraz do śmierci. Fundacja objęła patronatem od 2007 do 2013 roku: Oddział Neuroinfekcji i Neurologii Dziecięcej Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II w Krakowie przy Prądnickiej 80. Ordynator dr med. Ryszard Konior, Katedra i Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych we Wrocławiu przy Bujwida. Kierownik Kliniki prof. dr hab. med. Leszek Szenborn, Oddział Pediatryczny Szpitala Dziecięcego w Warszawie przy Niekłańskiej. Ordynator dr med. Aneta Górska-Kot, 19
FUNDACJA ABY ŻYĆ Oddział Chorób Infekcyjnych Hepatologii Dzieci Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II w Krakowie przy Prądnickiej 80. Ordynator dr med. Anna Gorczyca, Klinika Obserwacyjno-Zakaźna Dzieci w Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Białymstoku. Kierownik Kliniki prof. dr hab. med. Elżbieta Ołdak, Szpital Dziecięcy w Dziekanowie Leśnym. Dyrektor Naczelny Barbara Kulis. Działalność Fundacji: patronat oddziałów leczących w/w choroby, organizowanie kampanii na rzecz profilaktyki wspomnianych wyżej zakażeń, kampanie ogólnopolskie i lokalne, wojewódzkie, powiatowe i gminne w zależności od potrzeb i możliwości partnerów w kampaniach, dofinansowanie szczepień dla dzieci i młodzieży ze środowisk ubogich, działanie przeciwko wykluczeniom społecznym poprzez pomoc bezpośrednią i edukację, dofinansowanie rehabilitacji dzieci i młodzieży, które ucierpiały na skutek chorób, organizowanie zbiórek dla dzieci wymagających opieki, koncerty charytatywne dla Fundacji udzielają się znani aktorzy i piosenkarze, plenery i aukcje, pikniki i spotkania lokalne, prelekcje, konferencje, inne działania objęte statutem Fundacji. Więcej informacji: www.abyzyc.pl; fundacja@abyzyc.pl tel. 661 397 839 Andrzej Kuczara Prezes zarządu grupy MGT CORP. oraz właściciel fabryki manekinów i rekwizytów filmowych, w branży pracuje ponad 20 lat. Siedem lat temu z powodów prywatnych i chęci realizacji działań charytatywnych postanowił zarejestrować Fundację Aby żyć, której jest Prezesem Zarzadu i fundatorem. 20
STOWARZYSZENIE PARASOL DLA ŻYCIA Stowarzyszenie Parasol Dla Życia Stowarzyszenie Parasol Dla Życia powstało pod koniec 2007 roku z inicjatywy Pani Sabiny Szafraniec, mamy Jakuba, który w wieku 9 miesięcy zachorował na wywołane przez pneumokoki zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Chłopiec walczył o życie 2 miesiące, w efekcie przebytego zakażenia pneumokokowego nie słyszy na jedno ucho. Następstwem zakażeń pneumokokowych są najczęściej ciężkie i nieodwracalne powikłania, a w szczególności: zanik tkanki mózgowej w znacznym stopniu połączony ze stacjonarnym wodogłowiem, lekooporna padaczka, gdzie każdy kolejny atak niszczy wszystko to, co rodzice wypracowali, ciężkie niedowidzenie, niedosłuch graniczący z całkowitą głuchotą, niedorozwój psychiczny i / lub fizyczny. Są to dzieci, które najczęściej nawet nie wiedzą, że żyją. Stowarzyszenie powstało, by działać na rzecz Rodzin Dzieci cierpiących na skutek chorób wirusowych i bakteryjnych, przeciwko którym istnieje skuteczna profilaktyka. Stowarzyszenie wspiera Rodziny Dzieci, które ucierpiały w wyniku infekcji, a których nie stać na kosztowną rehabilitację. Organizacja zapewnia pomoc psychologiczną, emocjonalną, prawną oraz wspiera starania o wyrównanie szans dzieci w ich dostępie do szczepień zalecanych, niezależnie od statusu finansowego ich rodziców, podejmuje działania na rzecz zmian w Programie Szczepień Ochronnych, prowadzi także działalność edukacyjną. Prezesem Stowarzyszenia jest Pani Sabina Szafraniec. Więcej informacji: www.parasoldlazycia.org sabina@parasoldlazycia.org tel. 602 510 317 Sabina Szafraniec Prezes Zarządu Stowarzyszenia Parasol Dla Życia, jest prawnikiem z kilkunastoletnim stażem, skończyła prawo na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach i posiada własną Kancelarię Prawną w Krakowie. Jest mamą dwóch Synów: 10-letniego Jakuba i 3-letniego Szymona. 21