ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012



Podobne dokumenty
ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012

Ocena moŝliwości redukcji NO X amoniakiem na reaktorach platynowych

Ocena wpływu dawki amoniaku na poziom konwersji NO X w platynowym reaktorze SCR

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012

A comparative analysis of platinum and oxide-based catalytic converters in terms of NO x

BADANIA SYMULACYJNE I EKSPERYMENTALNE UTLENIAJĄCEGO REAKTORA KATALITYCZNEGO SYSTEMU FILTRA CZĄSTEK STAŁYCH W PROGRAMIE AVL BOOST

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(92)/2013

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(97)/2014

EKOLOGIA I OCHRONA ŚRODOWISKA W TRANSPORCIE LABORATORIUM Ćwiczenie 5. Temat: Ocena skuteczności działania katalitycznego układu oczyszczania spalin.

COMPARATIVE ANALYSIS OF REMOVAL OF NO X IN THE PRESENCE OF HYDROCARBONS ON OXIDES BASED CATALYSTS IN THE EXHAUST GAS OF DIESEL ENGINE

Mgr inŝ. Wojciech Kamela Mgr inŝ. Marcin Wojs

Mgr inż. Marta DROSIŃSKA Politechnika Gdańska, Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa

PROBLEMY EKSPLOATACJI 201

OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA

ITC REDUKCJA TLENKÓW AZOTU METODĄ SNCR ZE SPALIN MAŁYCH I ŚREDNICH KOTŁÓW ENERGETYCZNYCH - WSTĘPNE DOŚWIADCZENIA REALIZACYJNE

CATALYTIC PROPERTIES ANALYSIS OF PLATINUM CATALYTIC CONVERTERS IN SELF IGNITION ENGINE EXHAUST GASES

STRABAG ENERGY TECHNOLOGIES (SET) 2013

METODYKA OCENY TOPOGRAFII FOLII ŚCIERNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ROZMIESZCZENIA ZIAREN ŚCIERNYCH

Ćwiczenie 12 KATALITYCZNE ODWODORNIENIE HEPTANU

WPŁYW ODKSZTAŁCENIA WZGLĘDNEGO NA WSKAŹNIK ZMNIEJSZENIA CHROPOWATOŚCI I STOPIEŃ UMOCNIENIA WARSTWY POWIERZCHNIOWEJ PO OBRÓBCE NAGNIATANEM

PRZEPISY PUBLIKACJA NR 98/P

do przetargu na Wykonanie pomiarów gwarancyjnych instalacji katalitycznego odazotowania spalin na bloku nr 5 5 (dalej Ogłoszenie Ogłoszenie )

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012

WPŁ YW PODGRZEWANIA KATALIZATORA NA EMISJĘ TOKSYCZNYCH SKŁ ADNIKÓW SPALIN PODCZAS ROZRUCHU SILNIKA

RESEARCH OF OXYGEN SENSOR SIGNALS IN THREE WAY CATALITIC CONVERTER FOR OBD II NEEDS

COMPARATIVE ANALYSIS OF NITRIC OXIDE-TRAPS REACTORS PROPERTIES WITH MAGNESIUM OXIDE AND BAR ALUMINATES

SAMOCHODY ZASILANE WODOREM

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 2(88)/2012

ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G

KONWERSJA ZWIĄ ZKÓW SZKODLIWYCH PRZEZ KATALIZATOR PODCZAS ZIMNEGO URUCHAMIANIA I ROZGRZEWANIA SILNIKA O ZS

WPŁYW SPOSOBU PREPARATYKI NA AKTYWNOŚĆ UKŁADÓW La Mg O. THE EFFECT OF PREPARATION OF La Mg O CATALYSTS ON THEIR ACTIVITY

PRZEGLĄD KONSTRUKCJI JEDNOFAZOWYCH SILNIKÓW SYNCHRONICZNYCH Z MAGNESAMI TRWAŁYMI O ROZRUCHU BEZPOŚREDNIM

WPŁYW KĄTA WYPRZEDZENIA WTRYSKU NA JEDNOSTKOWE ZUŻYCIE PALIWA ORAZ NA EMISJĘ SUBSTANCJI TOKSYCZNYCH W SILNIKU ZS ZASILANYM OLEJEM RZEPAKOWYM

Katalityczne spalanie jako metoda oczyszczania gazów przemysłowych Instrukcja wykonania ćwiczenia nr 18

Laboratorium Niskoemisyjnych Silników Spalinowych. Ćwiczenie 5. Badania symulacyjne reaktora katalitycznego

Laboratorium Diagnostyki Pokładowej Pojazdów. Badania symulacyjne reaktora katalitycznego. Opracowanie: Marcin K. Wojs

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(92)/2013

Zn + S ZnS Utleniacz:... Reduktor:...

Ćwiczenie 26 KATALITYCZNE ODWODNIENIE HEPTANOLU

STOCHOWSKA WYDZIAŁ IN

PODGRZEWANY REAKTOR KATALITYCZNY PODCZAS ZIMNEGO ROZRUCHU SILNIKA O ZS

Analiza porównawcza sposobu pomiaru jakości spalania gazu w palnikach odkrytych

4. ODAZOTOWANIE SPALIN

KATALIZATOR DO PALIW

BADANIA STĘŻE Ń ZWIĄZKÓW SZKODLIWYCH SPALIN TURBINOWEGO SILNIKA ŚMIGŁOWEGO W USTALONYCH WARUNKACH EKSPLOATACYJNYCH

BADANIA ODSIARCZANIA SPALIN NA STANOWISKU PILOTAŻOWYM Z CYRKULACYJNĄ WARSTWĄ FLUIDALNĄ CFB 0,1MWt ORAZ STANOWISKU DO BADANIA REAKTYWNOŚCI SORBENTÓW

Katalityczne spalanie jako metoda oczyszczania gazów przemysłowych Instrukcja wykonania ćwiczenia nr 18

prędkości przy przepływie przez kanał

Układ aktywnej redukcji hałasu przenikającego przez przegrodę w postaci płyty mosiężnej

BADANIA PODATNOŚCI ŚCIEKÓW Z ZAKŁADU CUKIERNICZEGO NA OCZYSZCZANIE METODĄ OSADU CZYNNEGO

NAGRZEWANIE SILNIKA Z AKTYWNYM UKŁADEM CHŁODZENIA

NITRIC OXIDE TRAPS AS REDUCTION METHOD OF SPARK IGNITION ENGINE EMISSION

Pracownia. Cwiczenie 23

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012

LABORATORIUM PODSTAW SILNIKÓW I NAPĘDÓW SPALINOWYCH ĆWICZENIE NR 3: DIAGNOSTYCZNE POMIARY SKŁADNIKÓW TOKSYCZNYCH SPALIN WPROWADZENIE

57 Zjazd PTChem i SITPChem Częstochowa, Promotowany miedzią niklowy katalizator do uwodornienia benzenu

Logistyka - nauka. Wpływ zastosowania paliwa z dodatkiem etanolu do zasilania silników spalinowych na skład spalin

Euro Oil & Fuel Biokomponenty w paliwach do silników Diesla wpływ na emisję i starzenie oleju silnikowego

LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW

(45) O udzieleniu patentu ogłoszono: (74) Pełnomocnik:

Kongres Innowacji Polskich KRAKÓW

PL B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1. (22) Data zgłoszenia:

BADANIA MODELOWE OGNIW PALIWOWYCH TYPU PEM

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(92)/2013

LABORATORIUM PODSTAW SILNIKÓW I NAPĘDÓW SPALINOWYCH. Ćwiczenie 6 DIAGNOSTYCZNE POMIARY TOKSYCZNYCH SKŁADNIKÓW SPALIN

Ogólnopolski Szczyt Energetyczny OSE Gdańsk kwietnia 2018, Gdańsk

FUNCTIONAL AGRIMOTOR TESTING SUPPLIED BY THE VEGETABLE ORIGIN FUELS BADANIE FUNKCJONALNE SILNIKA ROLNICZEGO ZASILANEGO PALIWAMI POCHODZENIA ROŚLINNEGO

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012

Eksploatacja trójfunkcyjnych reaktorów katalitycznych - dezaktywacja termiczna. Maintenance of three way catalytic converter - thermal deactivation

NAGRZEWANIE ELEKTRODOWE

OGRANICZANIE SZKODLIWOŚCI GAZÓW WYLOTOWYCH SILNIKÓW SPALINOWYCH POPRZEZ ZASTOSOWANIE REAKTORÓW KATALITYCZNYCH

Krzysztof Gosiewski, Anna Pawlaczyk-Kurek

Piotr Ignaciuk *, Leszek Gil **, Stefan Liśćak ***

METODYKA BADAŃ MAŁYCH SIŁOWNI WIATROWYCH

Właściwy silnik do każdego zastosowania _BlueEfficiencyPower_Polnisch_Schrift_in_Pfade.indd :55:33

Wpływ składu mieszanki gazu syntetycznego zasilającego silnik o zapłonie iskrowym na toksyczność spalin

Badanie funkcjonowania reaktora katalitycznego w symulowanym teście UDC silnika o ZS

STOCHOWSKA WYDZIAŁ IN

Silnik dwupaliwowy instalacja gazowa sekwencyjnego wtrysku gazu, a diagnostyka silnika benzynowego

SELEKTYWNA REDUKCJA KATALITYCZNA TLENKÓW AZOTU W POJAZDACH SPEŁNIAJĄCYCH NORMĘ EMISJI EURO VI

DETEKCJA FAL UDERZENIOWYCH W UKŁADACH ŁOPATKOWYCH CZĘŚCI NISKOPRĘŻNYCH TURBIN PAROWYCH

ANALIZA WPŁYWU NIESYMETRII NAPIĘCIA SIECI NA OBCIĄŻALNOŚĆ TRÓJFAZOWYCH SILNIKÓW INDUKCYJNYCH

Laboratoryjny system do badania charakterystyk kątowych czujników anemometrycznych

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012

PL B1. GULAK JAN, Kielce, PL BUP 13/07. JAN GULAK, Kielce, PL WUP 12/10. rzecz. pat. Fietko-Basa Sylwia

INFLUENCE OF POWERING 1104C PERKINS WITH MIXTURE OF DIESEL WITH THE ADDITION OF THE ETHANOL TO HIS SIGNS OF THE WORK

CZĘŚĆ II OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

Wpływ dodatku Panther na toksyczność spalin silnika ZI

Redukcja tlenków azotu metodą SNCR ze spalin małych i średnich kotłów energetycznych wstępne doświadczenia realizacyjne

WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH

Dopuszczalna maksymalna temperatura dla In szyna / obudowa przy temperaturze otoczenia +40 C: miedziane 85 / 55 C aluminiowe 70 / 55 C

Opracował: Marcin Bąk

Redukcja NOx w kotłach OP-650 na blokach nr 1, 2 i 3 zainstalowanych w ENERGA Elektrownie Ostrołęka SA

Wpływ motoryzacji na jakość powietrza

Badania porównawcze emisji toksycznych składników gazów wylotowych z silnika o zapłonie samoczynnym zasilanego ON i B10

PL B1. Politechnika Szczecińska,Szczecin,PL BUP 08/01. Stefan Żmudzki,Szczecin,PL WUP 01/08

REDUKCJA HAŁASU W BUDYNKU POCHODZĄCEGO OD POMIESZCZENIA SPRĘŻARKOWNI

Engine testing during cold start and warming up phase with use of heat storage

WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE WARSTWY POWIERZCHNIOWEJ CRN W WARUNKACH TARCIA MIESZANEGO

Oczyszczanie spalin po Szwajcarsku. Oferta na filtry cząstek stałych

Transkrypt:

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012 Wojciech Kamela 1 Stanisław Kruczyński 2 PORÓWNANIE WŁAŚCIWOŚCI KATALITYCZNYCH TLENKOWYCH I PLATYNOWYCH REAKTORÓW SYSTEMU NH 3 -SCR l. Wstęp Największy problem w chwili obecnej, w odniesieniu do silników o zapłonie samoczynnym, stanowi obniżenie emisji tlenków azotu do poziomów określonych w normie Euro 5 oraz planowanych w przyszłości Euro 6. Najczęściej stosowanym rozwiązaniem tego problemu jest zastosowanie we wspomnianym typie pojazdów układów selektywnej katalitycznej redukcji NO X. W chwili obecnej najczęściej wykorzystywanym układem jest układ selektywnej katalitycznej redukcji tlenków azotu amoniakiem NH 3 -SCR (NH 3 Selective Catalytic Reduction). Reakcje redukcji NO oraz NO 2 zachodzące na powierzchni reaktorów tego typu opisują następujące zależności [1]: 4NO + 4NH 3 + O 2 4N 2 + 6H 2 O (1) 6NO 2 + 8NH 3 7N 2 + 12H 2 O (2) 2NH 3 + NO + NO 2 2N 2 + 3H 2 O (3) Przedstawione powyżej reakcje odnoszą się zarówno do reakcji redukcji NO, jak i NO 2, ponieważ w typowych układach systemu NH 3 -SCR reaktor redukujący znajduje się za reaktorem utleniającym OC (Oxidation Catalyst). W takim rozwiązaniu cześć NO zostaje utleniona do NO 2, a sumaryczne stężenie NO X w gazach spalinowych opisane jest zależnością: NO X = NO + NO 2 (4) W rozwiązaniach komercyjnych układów NH 3 -SCR najczęściej stosowane są tlenkowe reaktory katalityczne np.: V 2 O 5 /WO 3 /TiO 2 [2,3]. Badania prowadzone na świecie wykazały jednak, że reaktory tego typu osiągają wysokie poziomy konwersji NO X dopiero w wyższych temperaturach procesu katalitycznego [4], problem natomiast stanowi obniżenie stężenia NO X za reaktorem w przedziale temperatur 150-250 C. Zagadnienie to jest szczególnie ważne w odniesieniu do samochodów osobowych, w których warunki eksploatacji, szczególnie w trybie jazdy miejskiej nie pozwalają uzyskać gazów spalinowych o temperaturach przekraczających 250 C. W takim przypadku spaliny opuszczające silnik nie są w stanie nagrzać i utrzymywać temperatury reaktora katalitycznego w zakresie jego skutecznej pracy. Rozwiązaniem tego problemu może być zastosowanie reaktora, w którym jako katalizator użyta została platyna. Wyniki badań prowadzonych nad procesem selektywnej redukcji NO X amoniakiem pokazały, że reaktory platynowe osiągają wysokie poziomy konwersji NO X w znacznie niższych temperaturach, niż ma to miejsce w przypadku reaktorów tlenkowych [4]. Celem niniejszej pracy jest porównanie dwóch badawczych reaktorów katalitycznych 1 ) mgr inż., asystent w Zakładzie Silników Spalinowych, Instytut Pojazdów Politechniki Warszawskiej. 2 ) prof. nzw. dr hab. inż., kierownik Zakładu Silników Spalinowych, Instytut Pojazdów Politechniki Warszawskiej. 189

systemu NH 3 -SCR w odniesieniu do ich zdolności do konwersji tlenków azotu. Pierwszym reaktorem jest specjalnie przygotowany reaktor platynowy, drugim natomiast pochodzący z produkcji seryjnej reaktor tlenkowy. 2. Reaktory badawcze Do badań zastosowano dwa modele reaktorów badawczych wykonane w postaci walca o wymiarach: średnica ϕ=42mm i długość l=90mm, których zdjęcie przedstawiono na poniżej. Reaktor Pt Reaktor TiO 2 Rys. 1. Zdjęcie modeli reaktorów badawczych Skład warstw aktywnych i budowa monolitów reaktorów była następująca: Reaktor platynowy (Pt platyna) został wykonany na monolicie zwiniętym z folii stalowej o gęstości upakowania kanalików równej 400cpsi (cpsi cells per square inch). Na monolit reaktora naniesiona została warstwa pośrednia w postaci tlenku glinu Al 2 O 3 w ilości 47g/dm 3, a następnie został on impregnowany platyną w ilości 2,5g/dm 3, Reaktor tlenkowy (TiO 2 tlenek tytanu) został wycięty z wkładu reaktora systemu NH 3 -SCR znajdującego się w produkcji seryjnej, montowanego w samochodzie ciężarowym. Monolit reaktora został wykonany z kordierytu (MgOAl 2 O 3 5SiO 2 ), a gęstość upakowania kanalików w tym przypadku wynosiła 300cpsi. Dokładny skład chemiczny warstwy aktywnej tego reaktora nie był znany i został określony na podstawie badań fizyko-chemicznych. Na rysunkach 2 i 3 przedstawiono zdjęcia topografii powierzchni aktywnej badanych reaktorów wykonane przy pomocy skaningowego mikroskopu elektronowego SEM (Scanning Electrone Microscope) w powiększeniu 5000 razy. Na kolejnych rysunkach 4 i 5 zamieszczono natomiast wyniki mikroanalizy punktowej składu chemicznego tych powierzchni również wykonane z wykorzystaniem mikroskopu SEM. Rys. 2. Zdjęcia topografii powierzchni aktywnej reaktora platynowego w powiększeniu 5000x. Rys. 3. Zdjęcia topografii powierzchni aktywnej reaktora tlenkowego w powiększeniu 5000x. 190

Rys. 4. Punktowa mikroanaliza składu chemicznego powierzchni aktywnej reaktora platynowego. Rys. 5. Punktowa mikroanaliza składu chemicznego powierzchni aktywnej reaktora tlenkowego. Otrzymane wyniki badań pokazują, że w przypadku reaktora platynowego jedynym związkiem katalitycznym jest platyna, a warstwą pośrednią tlenek glinu. Z wyników uzyskanych dla reaktora tlenkowego zauważyć można, że głównym związkiem katalitycznym jest w tym przypadku tlenek tytanu oraz przypuszczalnie trójtlenek wolframu (WO 3 ). Pozostałe związki widoczne na widmach obu reaktorów pochodzą najprawdopodobniej ze stalowej warstwy monolitu reaktora platynowego i ceramicznej reaktora tlenkowego. 3. Stanowisko badawcze i procedura badań W celu przeprowadzenia badań zbudowane zostało stanowisko badawcze przedstawione na rysunku 6. Jako generator spalin użyty został silnik Perkins 1104-C. W trakcie pomiarów pracował on ze stałą prędkością obrotowa n=1400 obr/min przy stałym obciążeniu M e =200 Nm. Jak już wspomniano we wstępie w procesie redukcji NO X amoniakiem zachodzą jednocześnie reakcje redukcji NO i NO 2. Z tego względu w układzie wydechowym silnika zamontowany został reaktor OC. Jego zadaniem było utlenienie części NO obecnych w dużej ilości w gazach spalinowych do NO 2. Stopień konwersji NO do NO 2 wynosił w tych warunkach pracy silnika około 37%. Za reaktorem utleniającym znajdowała się dysza, którą doprowadzano do gazów spalinowych silnika amoniak o odpowiednim stężeniu. W celu uniknięcia niepożądanego zjawiska łączenia się amoniaku z wodą (tworzenie wody amoniakalnej) dozowanie NH 3 do układu wydechowego silnika odbywało się w momencie rozgrzania wszystkich elementów torów pomiarowych, przez które przepływały gazy spalinowe do temperatury powyżej 100 C. Natężenie przepływu amoniaku było regulowane za pomocą rotametru i kontrolowane za pomocą analizatora GFM 430 tak, aby jego stężenie w gazach spalinowych wynosiło 400ppm. Gazy spalinowe zawierające w swoim składzie amoniak były kierowane do zestawu analizatorów spalin, w których rejestrowano stężenia poszczególnych związków toksycznych. W kolejnym etapie pomiarów spaliny kierowane były za pomocą grzanych dróg gazowych do elektrycznego pieca rurowego PR 90/1100K, w którym umieszczane były modele reaktorów badawczych. Elektroniczny sterownik pieca pozwalał na zadawanie i precyzyjną regulacje temperatury procesu katalitycznego. Badania prowadzone były w zakresie temperatur 150 550 C. Po opuszczeniu pieca gazy spalinowe były kierowane ponownie do analizatorów spalin, gdzie w sposób ciągły rejestrowane były stężenia związków toksycznych. Jednocześnie za pomocą termopar umieszczonych przed i za badanym reaktorem katalitycznym dokonywano pomiaru i rejestracji temperatur gazów spalinowych na wlocie i wylocie reaktora. Na tej podstawie wyznaczana była chwilowa temperatura procesu katalitycznego. 191

Rys. 6. Schemat stanowiska badawczego. 4. Wyniki badań stanowiskowych Zarejestrowane w trakcie badań wartości stężeń NO X, NO i NO 2 pozwoliły na obliczenie wartości chwilowych konwersji tych związków w funkcji temperatury pracy reaktorów. Rys. 7. Zmiany konwersji NO X dla reaktora platynowego i tlenkowego. 192

Rys. 8. Zmiany konwersji NO dla reaktora platynowego i tlenkowego. Rys. 9. Zmiany konwersji NO 2 dla reaktora platynowego i tlenkowego. Na rysunkach 7 9 przedstawiono porównanie zmian konwersji trzech wymienionych związków azotu dla obu badanych reaktorów przy stężeniu amoniaku w gazach spalinowych doprowadzanych na wlot reaktorów wynoszącym 400ppm, co dopowiadało udziałowi NH 3 do NO X na poziomie 0,8. Na rysunku 8 zaznaczono charakterystyczne parametry pracy badanych reaktorów posługując się następującymi oznaczeniami: T 50 temperatura konwersji 50%, ΔT 50 okno temperaturowe konwersji 50%, k max maksymalny uzyskany poziom konwersji, T max temperatura występowania maksymalnego poziomu konwersji. Uzyskane dla obu badanych reaktorów wyniki konwersji NO X pokazują, że reaktor platynowy posiada lepsze właściwości konwersji tlenków azotu niż reaktor tlenkowy jedynie w niskich i średnich temperaturach konwersji katalitycznej tj: do około 300 C. Powyżej tej temperatury poziom konwersji NO X w reaktorze platynowym jest mniejszy niż uzyskiwany dla reaktora tlenkowego i zaczyna gwałtownie spadać. Powyżej temperatury około 350 C w reaktorze platynowym występuje niepożądane zjawisko 193

wtórnej emisji NO X. Reaktor tlenkowy pomimo wyższych temperatur rozpoczęcia skutecznej konwersji tlenków azotu i niższego poziomy maksymalnej konwersji tego związku toksycznego osiąga wysoką skuteczność redukcji NO X, w znacznie szerszym niż reaktor platynowy zakresie temperatur gazów spalinowych. Obserwując zmiany konwersji NO oraz NO 2 zaobserwować można, że w przypadku reaktora platynowego najlepszym rozwiązaniem byłoby doprowadzenie na jego wlot gazów spalinowych o możliwie dużym udziale NO w NO X (m. in. wysoki stopień niepożądanej wtórnej emisji NO 2 w niskich temperaturach). W przypadku reaktora tlenkowego najlepszym rozwiązaniem natomiast byłoby doprowadzenie na jego wlot spalin o możliwie dużym udziale NO 2 w NO X. 5. Wnioski Analizując wyniki zebrane w trakcie badań reaktorów platynowego i tlenkowego systemu NH 3 -SCR można wyciągnąć następujące wnioski: Reaktor platynowy cechuje się wyższą konwersją NO X w stosunku do reaktora tlenkowego dla temperatur gazów spalinowych nieprzekraczających 300 C, Reaktor platynowy rozpoczyna skuteczną konwersję NO X w temperaturze 163 C, natomiast reaktor tlenkowy w temperaturze 183 C, Reaktor tlenkowy skutecznie redukuje tlenki azotu w znacznie większym zakresie temperatur (290 C od temperatury 183 C), niż ma to miejsce w przypadku reaktora platynowego (141 C od temperatury 163 C), Reaktor platynowy osiąga wyższe maksymalne poziomy konwersji NO X (77%) w niższych temperaturach (199 C) niż reaktor tlenkowy (61% w temperaturze 251 C), W reaktorze platynowym występuje niepożądane zjawisko wtórnej emisji NO X powyżej temperatury 350 C, W przypadku reaktora platynowego najlepszym rozwiązaniem byłoby zapewnienie wysokiego udziału NO w NO X w gazach spalinowych silnika, W przypadku reaktora tlenkowego najlepszym rozwiązaniem byłoby zapewnienie wysokiego udziału NO 2 w NO X w gazach spalinowych silnika, Literatura: [1] Lambert Ch., Williams S., Carberry B., Koehler E., Tomazic D.: Urea SCR and CDPF System for a Tier 2 Light-Duty Truck. Aachener Kolloquium Fahrzeug und Motorentechnik 2006. [2] Gieshoff J.: Improved SCR Systems for Heavy Duty Applications. SAE Paper No. 2000-01-0189, SAE International, Warrendale, PA, 2000. [3] Janssen J.: Environmental Catalysis Stationary Sources. in Handbook of Heterogeneous Catalysis. Ertl G., Wiley J., New York, pp. 1636-1644, 1997. [4] Heck R.M.: Operating Characteristics and Commercial Operating Experience with High Temperature SCR NO X Catalyst. Environmental Progress 13,4, pp. 221-225, 1994. Streszczenie W pracy przedstawiono porównanie wyników badań skuteczności redukcji związków azotu uzyskanych dla dwóch reaktorów systemu NH 3 -SCR: platynowego i tlenkowego. Praca zawiera wyniki obliczeń konwersji NO X, NO oraz NO 2 w funkcji temperatury pracy reaktorów wraz z wyznaczonymi dla nich charakterystycznymi parametrami 194

pracy. W opracowaniu zamieszczono wyniki badań fizyko-chemicznych struktury powierzchni aktywnej reaktorów wykonanych przy pomocy mikroskopu SEM. Przedstawiono obrazy topografii powierzchni aktywnej oraz punktową analizę jej składu chemicznego. Zestawione wyniki badań wykazały możliwość stosowania reaktorów platynowych jedynie w nisko i średniotemperaturowych układach NH 3 -SCR. Abstract This paper contains results comparison of to NH 3 -SCR system reactors: platinum and oxide based catalytic reactor. Presented results are related to reactors efficiency in nitric oxides reduction. Article contains calculation results of NO X, NO and NO 2 conversion in function of reactors temperature. Characteristic reactor work parameters were also determinate in this paper. In this study results of physical-chemical investigations under reactors active surface are presented. Investigations were made by use of SEM microscope and they contains reactors surface topography views and chemical composition analysis. Comparison of obtained results has shown that platinum reactors can be used only for NH 3 -SCR systems that are working in low and medium catalytic conversion temperatures. 195