NR 11-12 LISTOPAD-GRUDZIEŃ 2015 ROK III REDAKTOR NACZELNY dr Olgierd Łęski Redaguje zespół WYDAWNICTWO ŚWIAT sp. z o.o. Al. Niepodległości 156/6 02-554 Warszawa by Wydawnictwo Świat spółka z o.o. Na podstawie Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych wydawca wyraźnie zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów opublikowanych w u Leśniczego jest zabronione, chyba że właściciel praw autorskich udzieli pisemnej licencji. PRENUMERATA I REKLAMA tel./fax 22 849-41-96 www.wydawnictwo-świat.pl e-mail: biuro@wydawnictwo-swiat.pl Nakład do 4000 egz. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz nie odpowiada za treść zamieszczonych ogłoszeń i reklam. Co zawiera płyta DVD? Do niniejszego zeszytu a Leśniczego dołączona jest płyta DVD z filmem pt. Restytucja cisa pospolitego na terenie RDLP w Toruniu. Cz. I. Początki restytucji cisa w Nadleśnictwie Zamrzenica. Cis w przeszłości był gatunkiem lasotwórczym, jednakże ze względu na duże zapotrzebowanie na drewno tego gatunku, stał się gatunkiem ustępującym. Nie bez znaczenia był również fakt, iż niszczony był przez ludność rolniczą, a w szczególności przez hodowców zwierząt gospodarskich. Obecnie prowadzone są starania związane z restytucją tego gatunku na terenie Lasów Państwowych. Trzeba jednak wiedzieć, że cis posiada spore wymagania ekologiczne, siedliskowe oraz potrzebuje ochrony przed zwierzyną. W filmie omówiono te zagadnienia. Ich znajomość jest podstawą zakończenia restytucji cisa z sukcesem. Informatyzacja Rozliczanie sadzonek i nowe narzędzia dla Artur ANDRZEJEWSKI str. 5 Ochrona lasu Szkodniki owadzie cisa Jacek STOCKI str. 11 Cis gatunek ginący? Czynniki ograniczające przeżywalność cisa Teresa STOCKA str. 14 Hodowla lasu Jak wykonywać szczepienie drzew? A.K. str. 24 Co należy brać pod uwagę podejmując decyzję o przebudowie drzewostanów? Tadeusz ZACHARA str. 30 O czym pamiętać przy zbiorze nasion? Opr. Red. str. 36 Wiązy gatunki specjalnej troski Wojciech GIL str. 42 Artykuły z a Leśniczego do października 2015 r. Inżynieria Konstrukcje więźby dachowej jak sprawdzić (cz. VII) dekarza? A.W. str. 46 Moja leśniczówka Sprawdzanie detektorem gazu szczelności domowych urządzeń i instalacji gazowych Zbigniew GĘSIŃSKI str. 50 Przedświąteczne porządki Robot do czyszczenia szyb okiennych Zbigniew GĘSIŃSKI str. 52 Użytkowanie lasu Jak zbierać i wykorzystywać leśne rośliny zielarskie? Jacek STOCKI str. 55 Kulinaria Idą Święta Aleksandra NOWAKOWSKA str. 62
Od Redakcji W jednym z poprzednich zeszytów a Leśniczego omówiona została wartość użytkowa cisów do produkcji lekarstw antyrakowych. Technologia produkcji tych leków wymaga pozyskiwania dużej ilości surowca drzewnego, na co mogą pozwolić sobie tylko kraje posiadające duże zasoby tego gatunku. W Polsce, cis pospolity jest gatunkiem ustępującym. Prowadzone są jednak starania związane z restytucją cisa pospolitego na terenie Lasów Państwowych. W filmie pt. Restytucja cisa pospolitego. Cz. I. Początki restytucji cisa w Nadleśnictwie Zamrzenica przedstawiamy pracę leśników dotyczącą wprowadzania cisa pospolitego na terenie RDLP w Toruniu. Cis nie jest gatunkiem łatwym do prowadzenia, zarówno z punktu widzenia hodowlanego, jak i jego ochrony. Film zawiera więc wiele praktycznych informacji, jak hodować i ochraniać go, aby proces restytucji zakończył się sukcesem. W niniejszym u Leśniczego zamieściliśmy również dwa artykuły dotyczące ochrony cisa przed zagrożeniami ze świata owadziego i grzybowego. Są to: Cis gatunek ginący? Czynniki ograniczające przeżywalność cisa oraz Szkodniki owadzie cisa. Dotyczą one zagadnień mniej znanych dla polskiego leśnika. W przypadku rozpoczęcia restytucji cisa pospolitego w innych rejonach Polski, informacje te mogą być bardzo użyteczną pomocą przy wprowadzaniu do lasów tego gatunku drzewa. W 2015 roku obchodzimy dwudziestopięciolecie istnienia Wydawnictwa Świat. Z tej okazji chciałbym podziękować wszystkim Autorom tekstów, zdjęć oraz Współpracownikom nadającym formę graficzną i edytorską naszych publikacji. Publikacje Wydawnictwa Świat, a było ich blisko 1000, wysoko oceniano pod względem merytorycznym. Wielu Autorów tworzyło tę wysoką jakość przez wiele lat współpracy z nami. Szczególnie więc chciałbym podziękować inż. Zbigniewowi Gęsińskiemu, dr. inż. Wojciechowi Gilowi, mgr. inż. Jackowi Stockiemu, i Innym, którzy przyczynili się do pochlebnych opinii o działalności naszego Wydawnictwa. Artur ANDRZEJEWSKI Przewodniczący zespołu zadaniowego ds. aplikacji mobilnych oraz informatyzacji stanowiska. Informatyzacja Rozliczanie sadzonek i nowe narzędzia dla ROZLICZANIE SADZONEK I NOWE NARZĘDZIA DLA LEŚNICZEGO Olgierd Łęski 5
Informatyzacja Informatyzacja ROZLICZANIE SADZONEK I NOWE NARZĘDZIA DLA LEŚNICZEGO ROZLICZANIE SADZONEK I NOWE NARZĘDZIA DLA LEŚNICZEGO 6 7
Informatyzacja Informatyzacja ROZLICZANIE SADZONEK I NOWE NARZĘDZIA DLA LEŚNICZEGO ROZLICZANIE SADZONEK I NOWE NARZĘDZIA DLA LEŚNICZEGO 8 9
ROZLICZANIE SADZONEK I NOWE NARZĘDZIA DLA LEŚNICZEGO Informatyzacja Jacek STOCKI Ochrona lasu Szkodniki owadzie cisa SZKODNIKI OWADZIE CISA 10 11
Ochrona lasu Ochrona lasu SZKODNIKI OWADZIE CISA SZKODNIKI OWADZIE CISA 12 13
Ochrona lasu Teresa STOCKA Ochrona lasu CIS GATUNEK GINĄCY? Cis gatunek ginący? Czynniki ograniczające przeżywalność cisa CIS GATUNEK GINĄCY? 14 15
Ochrona lasu Ochrona lasu CIS GATUNEK GINĄCY? CIS GATUNEK GINĄCY? 16 17
Ochrona lasu Ochrona lasu CIS GATUNEK GINĄCY? CIS GATUNEK GINĄCY? 18 19
Ochrona lasu Ochrona lasu CIS GATUNEK GINĄCY? CIS GATUNEK GINĄCY? 20 21
Ochrona lasu Ochrona lasu CIS GATUNEK GINĄCY? CIS GATUNEK GINĄCY? 22 23
JAK WYKONYWAĆ SZCZEPIENIE DRZEW? Hodowla lasu A.K. Jak wykonywać szczepienie drzew? Hodowla lasu JAK WYKONYWAĆ SZCZEPIENIE DRZEW? 24 25
Hodowla lasu Hodowla lasu JAK WYKONYWAĆ SZCZEPIENIE DRZEW? JAK WYKONYWAĆ SZCZEPIENIE DRZEW? 26 27
Hodowla lasu Hodowla lasu JAK WYKONYWAĆ SZCZEPIENIE DRZEW? JAK WYKONYWAĆ SZCZEPIENIE DRZEW? 28 29
PRZEBUDOWA DRZEWOSTANÓW Hodowla lasu Tadeusz ZACHARA Instytut Badawczy Leśnictwa Co należy brać pod uwagę podejmując decyzję o przebudowie drzewostanów? Hodowla lasu PRZEBUDOWA DRZEWOSTANÓW 30 31
Hodowla lasu Hodowla lasu PRZEBUDOWA DRZEWOSTANÓW PRZEBUDOWA DRZEWOSTANÓW 32 33
Hodowla lasu Hodowla lasu PRZEBUDOWA DRZEWOSTANÓW PRZEBUDOWA DRZEWOSTANÓW PORADNIKA LEŚNICZEGO 34 35
O CZYM PAMIĘTAĆ PRZY ZBIORZE NASION? Hodowla lasu Opr. Red. O czym pamiętać przy zbiorze nasion? Hodowla lasu O CZYM PAMIĘTAĆ PRZY ZBIORZE NASION? 36 37
Hodowla lasu Hodowla lasu O CZYM PAMIĘTAĆ PRZY ZBIORZE NASION? O CZYM PAMIĘTAĆ PRZY ZBIORZE NASION? 38 39
Hodowla lasu Hodowla lasu O CZYM PAMIĘTAĆ PRZY ZBIORZE NASION? O CZYM PAMIĘTAĆ PRZY ZBIORZE NASION? 40 41
Hodowla lasu Wojciech GIL Instytut Badawczy Leśnictwa Hodowla lasu WIĄZY GATUNKI SPECJALNEJ TROSKI Wiązy gatunki specjalnej troski WIĄZY GATUNKI SPECJALNEJ TROSKI 42 43
Hodowla lasu Hodowla lasu WIĄZY GATUNKI SPECJALNEJ TROSKI WIĄZY GATUNKI SPECJALNEJ TROSKI 44 45
KONSTRUKCJE WIĘŹBY DACHOWEJ Inżynieria Konstrukcje więźby dachowej jak sprawdzić dekarza? A.W. (cz. VII) Inżynieria KONSTRUKCJE WIĘŹBY DACHOWEJ 46 47
Inżynieria Inżynieria KONSTRUKCJE WIĘŹBY DACHOWEJ KONSTRUKCJE WIĘŹBY DACHOWEJ 48 49
SPRAWDZANIE DETEKTOREM GAZU... Moja leśniczówka Zbigniew GĘSIŃSKI Rzeczoznawca NOT, wieloletni biegły sądowy Sprawdzanie w dziedzinie technologii drewna detektorem gazu szczelności domowych urządzeń i instalacji gazowych Moja leśniczówka SPRAWDZANIE DETEKTOREM GAZU... 50 51
ROBOT DO CZYSZCZENIA SZYB OKIENNYCH Moja leśniczówka Zbigniew GĘSIŃSKI Rzeczoznawca NOT, wieloletni biegły sądowy w dziedzinie technologii drewna Przedświąteczne porządki Robot do czyszczenia szyb okiennych Moja leśniczówka ROBOT DO CZYSZCZENIA SZYB OKIENNYCH 52 53
ROBOT DO CZYSZCZENIA SZYB OKIENNYCH Moja leśniczówka Użytkowanie lasu Jacek STOCKI Jak zbierać i wykorzystywać leśne rośliny zielarskie? JAK ZBIERAĆ I WYKORZYSTYWAĆ LEŚNE ROŚLINY ZIELARSKIE? 54 55
Użytkowanie lasu Użytkowanie lasu JAK ZBIERAĆ I WYKORZYSTYWAĆ LEŚNE ROŚLINY ZIELARSKIE? JAK ZBIERAĆ I WYKORZYSTYWAĆ LEŚNE ROŚLINY ZIELARSKIE? 56 57
Użytkowanie lasu Użytkowanie lasu JAK ZBIERAĆ I WYKORZYSTYWAĆ LEŚNE ROŚLINY ZIELARSKIE? JAK ZBIERAĆ I WYKORZYSTYWAĆ LEŚNE ROŚLINY ZIELARSKIE? 58 59
Użytkowanie lasu Użytkowanie lasu JAK ZBIERAĆ I WYKORZYSTYWAĆ LEŚNE ROŚLINY ZIELARSKIE? JAK ZBIERAĆ I WYKORZYSTYWAĆ LEŚNE ROŚLINY ZIELARSKIE? 60 61
Kulinaria Aleksandra NOWAKOWSKA Kulinaria IDĄ ŚWIĘTA... Idą Święta IDĄ ŚWIĘTA... 62 63
Kulinaria Kulinaria IDĄ ŚWIĘTA... IDĄ ŚWIĘTA... 64 65
Artykuły z a Leśniczego do października 2015 r. Hodowla lasu Fitomelioracje znaczenie i zalecenia wykonawcze Jak się przygotowuje i stosuje kompost? Wyjmowanie materiału sadzeniowego w szkółkach otwartych Wykorzystanie naturalnych procesów sukcesyjnych w odnowieniu lasu Zalesienia gruntów porolnych z wykorzystaniem wiedzy o przebiegu sukcesji Podkrzesywanie drzew z punktu widzenia hodowli i ochrony lasu praktyczne uwagi Systemy przechowywania materiału sadzeniowego Deszczowanie w szkółkach otwartych trzy powody stosowania Plantacje nasienne i plantacyjne uprawy nasienne ważne ogniwo w selekcji drzew leśnych Trzcinniczyska zagrożenie dla wzrostu i rozwoju drzew Naturalne odnowienie jodły Renaturyzacja i zalesianie torfowisk Rudawiec Grab cenna domieszka Ochrona lasu Ogniskowo kompleksowa metoda ochrony lasu porady praktyczne Rola biegaczowatych w ekosystemach leśnych Choroby igieł i pędów sosny Część I. Osutki sosny Część II. Wierzchołkowe zamieranie sosny Część III. Rdze Sukcesja roślinności w lasach i na gruntach nieleśnych Ochrona roślin kwiatowych zadania dla leśniczych wynikające z obowiązujących aktów prawnych Jak prognozować i zwalczać chrabąszczowate w lasach metody stare i nowe Szerszeń europejski coraz groźniejszy szkodnik w lasach i w sadach Punkty obserwacyjne (PO) w ocenie prognozowania zagrożenia lasów przykładowe wytyczne stosowania Przypadki chorób grzybowych sosny trudnych do rozpoznania Jak kiedyś chroniono lasy przed szkodnikami owadzimi? Dawne rozwiązania do stosowania obecnie Naturalne i syntetyczne pułapki w ochronie lasu przed owadami Ochrona ptaków na terenach leśnych. Zadania dla leśniczych Użytkowanie lasu Jak Nowa Zelandia zarabiała na włączeniu swoich lasów do systemu obrotu uprawnieniami do emisji CO 2? Wykorzystanie cisów do produkcji farmaceutyków w leczeniu nowotworów Technika Czy można wykorzystywać drony w leśnictwie? Cz. I. Budowa i działanie dronów Cz. II. Jak zbudowany jest dron? Cz. III. Na czym polega fotografowanie w podczerwieni z drona? Perspektywy wykorzystania dronów w gospodarce leśnej Informatyzacja Strategia rozwoju informatyki z perspektywy leśniczych Jak przyspieszyć rejestrator? Źródła wiedzy wspomagające pracę Moja leśniczówka Podłogi korkowe budowa i zalety Podłogi korkowe montaż Drewniane ogrodzenie leśniczówki Z jakiego drewna wykonać podłogę w łazience? Konstrukcje więźby dachowej jak sprawdzić dekarza? Systemy grzewcze w domach wolnostojących Energooszczędność budynku jak ją policzyć? Jak zbudować przydomowe oczko wodne? Jak uszczelnić dno oczka wodnego? Renowacja drewna ogrodowego i tarasowego Mini elektrownia fotowoltaiczna Obwód łowiecki Dokarmianie zwierzyny drobnej Polowania na dzikie gęsi Inwentaryzacja zwierzyny Polowania na dzikie kaczki Szkody powodowane przez bobry i metody zapobiegania Polowania na lisy Borelioza a zwierzostany dwa spojrzenia na problem Choroby wywoływane przez kleszcze u człowieka i zwierząt Polowania na borsuki Inżynieria Jak naprawiać izolację budynków? Wzmacnianie gruntu pod budynkiem i wzmacnianie fundamentów jak to można zrobić? Jak można naprawić i wzmocnić ścianę i strop? Jak zamontować przydomową oczyszczalnię ścieków? Prawo podatkowe Czy Nadleśnictwo zobowiązane jest zapłacić podatek od nieruchomości, w sytuacji ustanowienia służebności na rzecz zakładów energetycznych? Czy nadleśnictwo musi zapłacić podatek VAT od czynności nieodpłatnego przekazania budynków innej jednostce Lasów Państwowych? Z Wokandy Czy myśliwy może być skazany za nieumyślne spowodowanie śmierci uczestnika naganki, w wyniku rykoszetu strzału? Czy niepoinformowanie przedsiębiorcy, uczestniczącego do tej pory w konsorcjum przedsiębiorstw usług leśnych, o zawiązaniu nowego bez jego udziału, stanowi przejaw nieuczciwej konkurencji? Czy nadleśniczy może zmienić formę rozliczania zamówienia publicznego ustnym oświadczeniem woli? Kulinaria Przyprawy to w nich tkwi sekret smaku Tytuły niektórych filmów dołączonych do a Inżynieria ekologiczna. Średnia Biomasa Osobnicza wskaźnik stanu środowiska leśnego. Szwedzki model leśnictwa. Edukacja leśna przykład popularnego przedstawienia gospodarki leśnej. Inżynieria ekologiczna. Sukcesja na terenach polnych, polno-leśnych i bagiennych. Poprawianie formy drzew i podkrzesywanie. Legalność pozyskania drewna przez kraje eksportujące je do UE (FLEGT). Plantacje nasienne i plantacyjne uprawy nasienne cz. I i II. XIV Światowy Kongres Leśnictwa. Jak wykonuje się pomiary CO 2, korzystając z wieży na terenie Nadleśnictwa Tuczno?