PL 217711 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 217711 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 390591 (22) Data zgłoszenia: 02.03.2010 (51) Int.Cl. D03D 1/00 (2006.01) D06M 11/00 (2006.01) A61F 13/15 (2006.01) A61L 15/16 (2006.01) (54) Sposób wytwarzania tkaniny prozdrowotnej oraz tkanina prozdrowotna otrzymana tym sposobem (73) Uprawniony z patentu: ZAKŁAD PRODUKCJI CHRONIONEJ TEXPOL SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Dłutów, PL (43) Zgłoszenie ogłoszono: 12.09.2011 BUP 19/11 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 29.08.2014 WUP 08/14 (72) Twórca(y) wynalazku: ALICJA WAJCHERT, Borkowice, PL MAREK SNYCERSKI, Łódź, PL STANISŁAWA JANINA STASIAK, Zduńska Wola, PL MIROSŁAW ROMANOWICZ, Zduńska Wola, PL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Grażyna Tomaszewska
2 PL 217 711 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania tkaniny prozdrowotnej oraz tkanina prozdrowotna otrzymana tym sposobem. Wynalazek dotyczy zwłaszcza tkanin z włókien naturalnych, a w szczególności tkanin z włókien roślinnych, przeznaczonych na specjalne wyroby odzieżowe, pościelowe, sanitarne i higieniczne. Wynalazek dotyczy też sposobu wytwarzania gotowej tkaniny, przydatnej do dalszego przerobu na wyroby finalne, polegającego na tkaniu w celu uzyskania surowej tkaniny oraz na wykończeniu otrzymanej tkaniny surowej. Z opisu chińskiego wynalazku nr CN101575757 A1, znana jest tematyka wytwarzania tkanin zawierających 60+1,5% włókien bambusa i 40+1,5% włókien bawełny jednocześnie w nitkach osnowy i wątku. Z opisu chińskiego wynalazku nr CN1009999846 A1, znany jest sposób wytwarzania tkaniny charakteryzującej się tym, że zawiera 50-80% włókien bambusa i włókien bawełny jednocześnie w nitkach osnowy i wątku. Z opisu polskiego wynalazku nr PL 213 351, znana jest tkanina o właściwościach bakteriostatycznych. Tkanina ta zawiera 20-79,9% włókien poliestrowych, 20-79,9% włókien bawełny oraz 0,1-6% włókien węglowych. Liczność osnowy wynosi 150-550 na 10 cm, liczność wątku wynosi 100-350 na 10 cm, a masa powierzchniowa tkaniny wynosi 110-240 g/m 2. Masa liniowa osnowowej i wątkowej przędzy poliestrowej i bawełnianej albo mieszankowej poliestrowo-bawełnianej wynosi tex 10-40, masa liniowa osnowowej i wątkowej przędzy mieszankowej z włóknami węglowymi wynosi tex 12-35, a jej rozmieszczenie w tkaninie jest takie, że raport osnowy i wątkowy wynosi 9-39. Przędza mieszankowa z włóknami węglowymi znajduje się w osnowie i wątku albo tylko w osnowie albo tylko w wątku. W znanym z powszechnego stosowania sposobie wytwarzania standardowej tkaniny ogólnego przeznaczenia oraz tkanin na wyroby specjalnego przeznaczenia zwykle występują - po operacji tkania, w której stosuje się przędzę z surowców naturalnych sztucznych lub syntetycznych, jednoskładnikową albo dwu- lub wieloskładnikową - konwencjonalne operacje wykończające: pranie, bielenie, gładzenie, barwienie, drukowanie, stabilizacja oraz ewentualnie uszlachetnienie chemicznie. Wspomniane operacje technologiczne są stosowane także w procesach wytwarzania tkanin uznawanych za tkaniny przyjazne człowiekowi i przyrodzie, wykonywanych z przędzy sporządzanej z włókien naturalnych, zwłaszcza roślinnych, na przykład z bawełny i/lub innej przędzy a w ostatnich latach także z przędzy sporządzonej z włókna bambusowego. Te operacje wykończające zazwyczaj prowadzi się z zastosowaniem substancji chemicznych, używanych w ilościach stosowanych do osiągnięcia zakładanych parametrów technicznych tkaniny, bez specjalnych ograniczeń ilościowych. Znana jest z polskiego opisu zgłoszeniowego wynalazku numer 383747 bioaktywna tkanina przeznaczona na odzież medyczną. Tkanina ta ma co najmniej 505 bioaktywnej przędzy poliestrowej Trevira T 350 Perform Bioactive maksimum 50% przędzy bawełnianej. Liczba nitek osnowy i wątku w tkaninie wynosi 20-40 na 1 cm, a masa powierzchniowa tkaniny wynosi 150-200 g/m 2. Masa liniowa osnowowej przędzy poliestrowej Trevira T 350 Perform Bioactive i bawełnianej wynosi tex 8 x 2-20 x 2, a masa liniowa wątkowej przędzy poliestrowej Trevira T 350 Perform Bioactive i bawełnianej wynosi tex 20-40. Bioaktywna tkanina ma wiązanie w splocie skośnym o symbolu 2/1. Z polskiego opisu zgłoszonego wynalazku numer 380629 jest znana tkanina antyelektrostatyczna, w której nitki osnowy i nitki wątku przeplatają się wzajemnie tak, aby utworzyć strukturę reliefową. Osnowę tworzą standardowe nitki nieprzewodzące i nitki przewodzące, a wątek tworzą nitki standardowe i nitki elastyczne termokurczliwe. Nitki termokurczliwe zapewniają umiejscowienie nitek przewodzących w szczytach wyobleń, dzięki czemu jest ułatwione odprowadzenie ładunków elektrostatycznych. Znana jest z polskiego opisu zgłoszeniowego wynalazku numer 380629 wzmocniona dodatkowym wątkiem tkanina chłonąca wilgoć. Tkanina ta ma jeden układ nitek osnowy i dwa układy nitek wątku. Jeden układ nitek wątku jest z przędzy hydrofilowej, a drugi z przędzy hydrofobowej. Nitki osnowy i jeden układ nitek wątku z przędzy hydrofilowej występują na jednej, hydrofilowej powierzchni tkaniny. Nitki osnowy i drugi układ nitek wątku z przędzy hydrofobowej występują na drugiej, hydrofobowej powierzchni tkaniny. Dotychczas, poprzez bardzo długi okres czasu, za tkaniny prozdrowotne uznano tkaniny wykonane z przędzy sporządzonej z włókien roślinnych, zwłaszcza z bawełny. Włókno bawełny występuje w tych tkaninach samodzielnie albo w połączeniu z innymi włóknami naturalnymi, niekiedy także
PL 217 711 B1 3 w połączeniu z włóknami sztucznymi lub syntetycznymi. W ostatnich latach pojawiły się rozwiązania przedstawiające tkaniny, które mają włókna bawełny ewentualnie inne włókna oraz włókna bambusa. Zagadnieniem technicznym postawionym do rozwiązania jest opracowanie takiego sposobu wytwarzania, który zapewni łatwe i tanie otrzymywanie tkanin czystych chemicznie, antybakteryjnych i antyalergicznych, przeznaczonych na odzież ochronną w medycynie, na wyroby pościelowe, sanitarne i higieniczne, a także na odzież dla niemowląt, odzież dla kobiet w ciąży oraz dla innych osób szczególnie podatnych na działanie czynników chemicznych. Otrzymana tkanina powinna być przyjazna zarówno dla człowieka jak i dla naturalnego środowiska człowieka. Sposób wytwarzania tkaniny prozdrowotnej według wynalazku, polegający na tkaniu surowej tkaniny i jej wykończeniu, odznacza się tym, że surową tkaninę, zawierającą w swej masie co najmniej 25% nitek z włókien bambusa i co najwyżej 75% nitek z włókien bawełny, przy czym poszczególne nitki są albo z przędzy z bambusa albo z przędzy z bawełny lub ewentualnie z dodatkiem nitek z włókien uszlachetniających, poddaje się znanej w istocie operacji prania, gładzenia i stabilizacji, z pominięciem bielenia, barwienia, drukowania oraz innych operacji uszlachetnienia. Korzystnie wykończenie tkaniny przeprowadza się bez użycia substancji chemicznych, gładzie tkaniny wykonuje się wyłącznie za pomocą urządzeń mechanicznych. Do wykonania surowej tkaniny stosuje się przędze, w których włókna bambusa i włókna bawełny posiadają naturalny kolor rośliny macierzystej. Tkanina prozdrowotna według wynalazku, miejsca w swej masie co najmniej 25% nitek z włókien bambusa i co najwyżej 75% nitek z włókien bawełny oraz ewentualnie dodatkiem nitek z włókien uszlachetniających, wykonana znanym w istocie splotem tkackim, charakteryzuje się tym, że włókno z bambusa ma tylko w nitkach osnowy lub tylko w nitkach wątku, albo jednocześnie w nitkach osnowy i nitkach wątku. Istotną cechą wynalazku jest to, że pojedyncze nitki osnowy i pojedyncze nitki wątku są wykonane tylko z włókna z bambusa lub tylko z włókna z bawełny, lub ewentualnie dodatkiem nitek z włókien uszlachetniających. Wytwarzanie tkanin sposobem według wynalazku jest procesem energooszczędnym i mniej pracochłonnym od procesów tradycyjnych, a ze względu na wyeliminowanie środków chemicznych także procesem ekologicznym. Otrzymana tkanina jest przyjazna dla człowieka. Odznacza się dobrymi właściwościami antybakteryjnymi i antyalergicznymi. Stanowi zaporę dla promieni ultrafioletowych, ma też właściwości antyodorowe. Tkanina odznacza się wysoką absorbcją wilgoci, dobrą retencją wody, posiada zdolność łatwej transmisji pary wodnej, jest szybkoschnąca. Tkanina charakteryzuje się miękkim chwytem i dobrą układalnością. Wyroby wyprodukowane z tkaniny dają uczucie świeżości i odczucie chłodu. Dzięki takim właściwościom tkanina według wynalazku jest stosowana na odzież całodzienną, zwłaszcza na koszule, bluzki, sukienki, spodnie, żakiety, na odzież ochronną w medycynie, na wyroby pościelowe szczególnie dla szpitali, hospicjów, hoteli, domów opieki, na wyroby higieniczne i sanitarne, na przykład na kąpielowe ręczniki i płaszcze. Otrzymana tkanina jest także przyjazna dla środowiska. Jest produktem czystym ekologicznie, nie zawierającym zanieczyszczeń chemicznych. Tkanina jest biodegradowalna, proces jej rozkładu jest całkowicie bezpieczny dla środowiska, a utylizowane wyroby zużyte, wyprodukowane z tej tkaniny, łatwo asymilują się ze środowiskiem. Dwa przykłady realizacji sposobu według wynalazku przedstawiono poniżej. P r z y k ł a d I. Tkaninę wykonuje się z przędzy bambusowej tex 25 x 2 zastosowanej na nitki osnowy oraz przędzy bawełnianej tex 30/1, zastosowanej na nitki wątku. Surową tkaninę poddaje się operacji prania, gładzenia i stabilizacji. Pranie wykonuje się w wodnym roztworze mydła piorącego, posiadającym odczyn ph = 5,5-6,0. Gładzenie i stabilizacja tkaniny wykonuje się za pomocą urządzeń mechanicznych. P r z y k ł a d II. Tkaninę wykonuje się z przędzy bambusowej tex 30/1 zastosowanej zarówno na nitki osnowy jak i na nitki wątku. Surową tkaninę poddaje się operacji prania, gładzenia i stabilizacji. Pranie wykonuje się w wodnym roztworze mydła piorącego, posiadającym odczyn ph = 5,5-6,0. Gładzenie i stabilizację tkaniny wykonuje się za pomocą urządzeń mechanicznych. Przykłady tkaniny otrzymanej sposobem według wynalazku są pokazane na rysunku, na którym Fig. 1 - Fig. 8 przedstawiają sploty tkanin przeznaczonych na odzież całodzienną, zwłaszcza na koszule, bluzki, sukienki, spodnie letnie, żakiety, ubrania dla dzieci, na odzież ochronną dla personelu
4 PL 217 711 B1 medycznego oraz na pościel i bieliznę, Fig. 9 - splot tkaniny przeznaczonej na frotowe ręczniki, prześcieradła, ściereczki i płaszcze kąpielowe, Fig. 10 przedstawia splot tkaniny na ręczniki i płaszcze kąpielowe, na ręczniki do użytku w kosmetologii oraz na narzuty. P r z y k ł a d 1 - Fig. 1. Tkanina ma splot tkacki płócienny 1 R o = R w = 2 1 P r z y k ł a d 2 - Fig. 2. Tkanina ma splot skośny rządkowy wątkowy 1 Z R o = R w = 3 = 2 P r z y k ł a d 3 - Fig. 3. Tkanina ma splot tkacki skośny 2 Z R o = R w = 3 1 P r z y k ł a d 4 - Fig. 4 Tkanina ma splot tkacki płócienny 3 S R o = R w = 4 1 P r z y k ł a d 4 - Fig. 4. Tkanina ma splot tkacki płócienny 3 S R o, = R w = 4 1 P r z y k ł a d 5 - Fig. 5. Tkanina ma splot satynowy 1 (2) R o = R w = 5 4 Sw = 2 P r z y k ł a d 6 - Fig. 6. Tkania ma splot skośny wielorządkowy 2 1 Z R o = R w = 5 1 1 P r z y k ł a d 7 - Fig. 7. Tkanina ma splot rządkowy 2 Z 2 P r z y k ł a d 8 - Fig. 8. Tkanina ma splot panamowy 2 (o,2,0) 2 P r z y k ł a d 9 - Fig. 9. Tkanina ma splot frotowy trójwątkowy, gdzie poz. 1 a oznacza nitkę osnowy zasadniczej, poz. 1b - nitkę osnowy pętelkowej, a poz. 2 oznacza nitkę wątku. P r z y k ł a d 10 - Fig 10. Tkanina ma spot waflowy, gdzie poz. 1 oznacza nitkę osnowy, a poz. 2 oznacza nitkę wątku. Oczywistym jest, że podane przykłady nie wyczerpują wszystkich możliwości realizacji wynalazku, a tkaniny można również wykonywać zarówno z przędz jednoskładnikowych jak i przędzy dwu- lub wieloskładnikowej, w której obok włókien bawełny i/lub włókien bambusa znajdują się także inne włókna naturalne albo włókna sztuczne lub syntetyczne, dodawane dla wyeksponowania szczególnej cechy tkaniny, na przykład do nadania elastyczności lub poprawy wytrzymałości, zmniejszenia gniotliwości. Użycie niewielkich ilości innych, dodatkowych włókien nie zmienia istoty wynalazku.
PL 217 711 B1 5 Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób wytwarzania tkaniny prozdrowotnej, polegający na tkaniu surowej tkaniny i jej wykończeniu, znamienny tym, że surową tkaninę, zawierającą w swej masie co najmniej 25% nitek z włókien z bambusa i co najwyżej 75% nitek z włókien z bawełny oraz ewentualnie dodatkiem nitek z włókien uszlachetniających, poddaje się znanej w istocie operacji prania, gładzenia i stabilizacji, z pominięciem bielenia, barwienia, drukowania oraz innych operacji uszlachetnienia, których zastosowanie wymagałoby użycia substancji chemicznych, gdzie pojedyncze nitki osnowy są wykonane tylko z włókna z bambusa lub tylko z włókna z bawełny, a procentowy skład tkaniny wyznacza ilość nitek z bambusa w wątku w stosunku do ilość nitek z bawełny w wątku oraz ilość nitek z bambusa w osnowie stosunku do ilości nitek z bawełny w osnowie oraz ewentualnie ilość nitek włókien uszlachetniających. 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że wykończenie tkaniny przeprowadza się bez użycia substancji chemicznych. 3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że gładzenie tkaniny wykonuje się wyłącznie za pomocą urządzeń mechanicznych. 4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że do wykonania surowej tkaniny stosuje się przędze, w których włókna bambusa i włókna bawełny mają naturalny kolor rośliny macierzystej. 5. Tkanina prozdrowotna, mająca w swej masie co najmniej 25% nitek z włókien bambusa i co najwyżej 75% nitek z włókien bawełny oraz ewentualnie dodatkiem nitek z włókien uszlachetniających, wykonana znanym w istocie splotem tkackim, znamienna tym, że włókna bambusa są w nitkach osnowy (1) lub tylko w nitkach wątku (2), albo jednocześnie w nitkach osnowy (1) i nitkach wątku (2), przy czym pojedyncze nitki osnowy są wykonane tylko z włókna z bambusa lub tylko z włókna z bawełny, oraz ewentualnie dodatkiem nitek z włókien uszlachetniających. 6. Tkanina według zastrz. 4, znamienna tym, że włókna bambusa znajdują się tylko w przędzy jednoskładnikowej.
6 PL 217 711 B1 Rysunki
PL 217 711 B1 7
8 PL 217 711 B1
PL 217 711 B1 9
10 PL 217 711 B1 Departament Wydawnictw UPRP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)