4. POMIARY PARKOWANIA

4. POMIARY PARKOWANIA Pomiary parkowania w śródmieściu Leszna przeprowadzono w 3 postaciach: 1. automatycznego zestawienia sprzedawanych biletów w miesiącu marcu 2008 na obszarze SPP z pominięciem Pl. Metziga, uwzględniające czas na jaki został zakupiony bilet, 2. pomiaru zajętości dokonanego przez uczniów leszczyńskich szkół średnich w dniach 8-10 maja 2008, 3. pomiaru rotacji dokonanego przez uczniów leszczyńskich szkół średnich w dniach 8-10 maja 2008. 4.1 POMIAR ZAJĘTOŚCI 4.1.1 Pomiar Największy obszar śródmieścia Leszna został pomierzony pomiarem zajętości. Pomiar ten miał na celu wskazanie liczby samochodów parkujących na danym odcinku pomiarowym co pół godziny, z podziałem na: - ze względu na sposób parkowania: parkowanie właściwe (prawidłowe), czyli zgodne z przepisami ruchu drogowego, parkowanie niewłaściwe, czyli w miejscu w którym parkowanie jest dozwolone, ale w sposób niezgodny z przepisami ruchu drogowego (np. parkowanie ukośne w miejscu gdzie naleŝy parkować równolegle), parkowanie w miejscu niedozwolonym (parkowanie nieprawidłowe), parkowanie na kopercie inwalidzkiej, z podziałem na samochody z widocznym znaczkiem inwalidzkim i pozostałe; - ze względu na sposób opłacenia parkowania (poza SPP podział mierzono tylko czy postój jest długi, czy teŝ chwilowy): postój opłacony w parkomacie, postój z wykupionym abonamentem mieszkańca, postój z wykupionym innym abonamentem, postój chwilowy jako postój chwilowy uznawano postój w czasie widocznego załadunku lub wyładunku towarów, lub postój w czasie którego kierowca pozostaje w pojeździe; praktyka działania SPP w Lesznie wskazuje, Ŝe od takich kierowców nie egzekwuje się opłat za parkowanie, postój nieopłacony. Pomiar był wykonywany w czwartek 8 maja w godzinach od do 13:30 i od 13:30 do 17:00, w piątek 9 maja w godzinach od do 13:30 i od 13:30 do 17:00 oraz w sobotę 10 maja w godzinach od do 13:00; jeden pomiarowy mierzył więc zajętość miejsc parkingowych przez 3,5 godziny, a w sobotę przez 3 godziny. Obszar objęty pomiarami został podzielony na 27 tras: 18 głównych i 9 pomocniczych. 7 tras (numery 1-7) obejmowało obszar obecnej SPP, 1 trasa (numer 8) obejmowała częściowo obszar SPP i częściowo obszar poza SPP, 10 tras głównych (numery 9-18) i wszystkie trasy pomocnicze (numery 19-27) zostało zlokalizowanych poza obszarem SPP. KaŜdy pomiarowy dostawał 1 trasę, która była podzielona na odcinki, mające na celu uszczegółowienie pomiaru. Pomiarami nie objęto parkingów zlokalizowanych na posesjach wyraźnie oddzielonych od ulicy. Podział obszaru śródmieścia Leszna na trasy i odcinki pokazuje tabela 4.1 i rysunki 4.1 i 4.2. Ze względu na liczbę pomiarowych nie wszystkie trasy zostały pomierzone rolę bufora na wypadek mniejszej liczby pomiarowych pełniły trasy pomocnicze. Pomiary wykonywane przez uczniów mogą być obarczone błędami, wynikającymi zarówno z braku doświadczenia pomiarowych (w tym np. problem znajomości prawa o ruchu drogowym), ale równieŝ z braku rzetelności. Rezultaty jakościowe badań zajętości przedstawia tabela 4.2: 31

TRASA 1 STREFA 1 Wolności i Zakątek 2 Aptekarska od Narutowicza do Zielonej 3 4 Rynek 5 Leszczyńskich od Rynku do Małej Kościelnej 6 Mała Kościelna i Kościelna od Wąskiej do Rynku TRASA 2 STREFA 1 Narutowicza od Rynku do Marcinkowskiego 2 Gołębia i Pl. Powstańców 3 Wałowa 4 Średnia 5 Tylna od Średniej do Słowiańskiej i Boczna od Tylnej do Grodzkiej 6 Boczna od Grodzkiej do Krasińskiego i Grodzka od Bocznej do Wałowej 7 Więzienna i Tylna od Pl. Powstańców do Średniej TRASA 3 STREFA 1 Łaziebna 2 Skarbowa 3 Słowiańska od Klonowicza do Krasińskiego 4 Słowiańska od Krasińskiego do Rynku i Grodzka od Słowiańskiej do Bocznej TRASA 4 STREFA 1 Wąska 2 Pl. Metziga strona wschodnia obie strony jezdni 3 Szkolna od Pl. Metziga do Grodzkiej 4 Pl. Metziga strona północna, zachodnia i południowa obie strony jezdni 5 Front kościoła na Pl. Metziga i Świętokrzyska od Krasińskiego do Leszczyńskich 6 Szkolna od Leszczyńskich do Pl. Metziga 7 Kościelna od Szkolnej do Małej Kościelnej TRASA 5 STREFA 1 Wróblewskiego od Rynku do Chrobrego 2 Chrobrego od Wróblewskiego do Szkolnej 3 Świętojańska od Chrobrego do Zielonej i Zielona od Świętojańskiej do Szkolnej 4 Szkolna od Leszczyńskich do Chrobrego 5 Chrobrego od Szkolnej do Jana Pawła II i Świętokrzyska od Chrobrego do Leszczyńskich 6 Leszczyńskich od Świętokrzyskiej do Jana Pawła II 7 Leszczyńskich od Świętokrzyskiej do Małej 32

8 Kościelnej Świętojańska od Leszczyńskich do Zielonej i Zielona od Świętojańskiej do Wróblewskiego TRASA 6 STREFA 1 Królowej Jadwigi od Niepodległości do Wróblewskiego 2 Wróblewskiego od Królowej Jadwigi do Dąbrowskiego 3 Krótka od Dąbrowskiego do Królowej Jadwigi 4 5 Królowej Jadwigi od Wróblewskiego do Pl. Komeńskiego 6 Pl. Komeńskiego z przyległymi ulicami za wyjątkiem jezdni północnej 7 Pl. Komeńskiego jezdnia północna TRASA 7 STREFA 1 Zielona od Wróblewskiego do Niepodległości 2 Chrobrego od Niepodległości do Wróblewskiego 3 Wróblewskiego od Chrobrego do Królowej Jadwigi 4 Krótka od Królowej Jadwigi do Chrobrego i Bracka TRASA 8 POŚREDNIA 1 Słowackiego 2 Mickiewicza od Słowackiego do Niepodległości strona zachodnia 3 Niepodległości od Mickiewicza do Chrobrego 4 Niepodległości od Chrobrego do Ofiar Katynia i Ofiar Katynia od Niepodległości do wjazdu do Urzędu Wojewódzkiego 5 wjazd do Urzędu Wojewódzkiego 6 Ofiar Katynia od wjazdu do Urzędu Wojewódzkiego do Narutowicza i Narutowicza od Ofiar Katynia do Słowackiego TRASA 9 POZA STREFĄ 1 Opalińskich od Narutowicza do bez nazwy 2 Zacisze od Narutowicza do Frankiewicza 3 Narutowicza od Opalińskich do Słowackiego 33

TRASA 10 POZA STREFĄ 1 Karasia od Berwińskich do Narutowicza 2 Frankiewicza od Karasia do Zacisze 3 Zacisze od Frankiewicza do Śniadeckich 4 Berwińskich od Zacisze do Karasia TRASA 11 POZA STREFĄ 1 Berwińskich od Poniatowskiego do Karasia z parkingiem Urzędu Miasta włącznie 2 Karasia od Poniatowskiego do Śniadeckich 3 Śniadeckich od Karasia do Zacisze strona wschodnia i zachodnia 4 Śniadeckich od Karasia do Poniatowskiego strona zachodnia 5 Przemysłowa od Śniadeckich do Marcinkowskiego 6 Marcinkowskiego od Przemysłowej do Krasińskiego 7 Krasińskiego od Marcinkowskiego do Poniatowskiego strona zachodnia 8 Śniadeckich od Poniatowskiego do Karasia strona wschodnia TRASA 12 POZA STREFĄ 1 Marcinkowskiego od Narutowicza do Krasińskiego 2 Krasińskiego od Marcinkowskiego do Poniatowskiego strona wschodnia 3 Poniatowskiego od Krasińskiego do Kurpińskiego 4 Poniatowskiego od Kurpińskiego do Narutowicza. 5 Paderewskiego od Narutowicza do Kurpińskiego 6 Kurpińskiego od Poniatowskiego do Marcinkowskiego TRASA 13 POZA STREFĄ 1 Krasińskiego od RóŜanej do Jana Pawła II strona zachodnia i Krasińskiego od Jana Pawła II do RóŜanej strona zachodnia 2 Krasińskiego od RóŜanej do Marcinkowskiego strona wschodnia i Krasińskiego od Marcinkowskiego do RóŜanej strona zachodnia 3 Skwer na rogu Krasińskiego Matejki oraz Matejki od Krasińskiego do Nowego Rynku 4 Nowy Rynek przy budynkach 5 Nowy Rynek parkowanie od strony placu 6 Nowy Rynek parkowanie wewnątrz placu 7 łącznik Nowy Rynek Krasińskiego 34

TRASA 14 POZA STREFĄ 1 RóŜana od Krasińskiego do Nowego Rynku z zaułkami 2 Klonowicza od Nowego Rynku do Słowiańskiej i Przemysłowa od Słowiańskiej do Marcinkowskiego 3 Słowiańska od Klonowicza do Tamy Kolejowej 4 Tama Kolejowa od Słowiańskiej do Matejki 5 Matejki od Tamy Kolejowej do Nowego Rynku TRASA 15 POZA STREFĄ 1 ulica równoległa do Wiaduktu Gen. GrotaRoweckiego od Krasińskiego do Klonowicza 2 ulica równoległa do Wiaduktu Gen. GrotaRoweckiego od Klonowicza do Tamy Kolejowej łącznie z parkingiem pod wiaduktem Gen. GrotaRoweckiego 3 Tama Kolejowa od Matejki do Klonowicza 4 Tama Kolejowa od Klonowicza do Obrońców Lwowa 5 Obrońców Lwowa od Tamy Kolejowej do Krasińskiego 6 Krasińskiego od Obrońców Lwowa do Jana Pawła II TRASA 16 POZA STREFĄ 1 Skwer na skrzyŝowaniu 17 Stycznia i Starozamkowej i Poplińskiego z zaułkami 2 Lipowa 3 Obrońców Lwowa od Lipowej do Krasińskiego 4 Starozamkowa TRASA 17 POZA STREFĄ 1 17 Stycznia od skweru przy Starozamkowej do Sienkiewicza i wjazd z 17 Stycznia na Jana Pawła II 2 Sienkiewicza od 17 Stycznia do Racławickiej 3 Ułańska i parkingi między blokami 4 17 Stycznia od Ułańskiej do Korcza strona zachodnia 5 Korcza strona zachodnia 6 Jana Pawła II strona południowa 35

TRASA 18 POZA STREFĄ 1 Dąbrowskiego od Niepodległości do Wróblewskiego strona zachodnia 2 Dąbrowskiego od Wróblewskiego do Jana Pawła II strona zachodnia 3 Dąbrowskiego od Jana Pawła II do Wróblewskiego strona wschodnia 4 Dąbrowskiego od Wróblewskiego do Niepodległości strona wschodnia TRASA 19* POZA STREFĄ 1 Racławicka 2 Lipowa od Racławickiej do Obrońców Lwowa 3 Lipowa do łącznika 4 łącznik i Sienkiewicza od łącznika do Racławickiej TRASA 20* POZA STREFĄ 1 Korcza strona wschodnia 2 17 Stycznia od Korcza do Grunwaldzkiej strona wschodnia oraz 17 Stycznia od Grunwaldzkiej do Ułańskiej strona zachodnia 3 Por. Andrzejewskiego od Ułańskiej do por. Włodarczaka z parkingami między budynkami 4 Por. Włodarczaka od Por. Andrzejewskiego do Jana Pawła II TRASA 21* POZA STREFĄ Uliczki wewnętrzne na Nowym Mieście łącznie z fragmentami ulic Por. Andrzejewskiego i Por. Włodarczaka 36

TRASA 22* POZA STREFĄ 1 jezdnia serwisowa wzdłuŝ ulicy Grunwaldzkiej 2 Por. Włodarczaka od Grunwaldzkiej do Mierosławskiego i Mierosławskiego 3 Grunwaldzka strona zachodnia TRASA 23* POZA STREFĄ 1. Bohaterów Westerplatte od Jagiellońskiej do Dąbrowskiego 2-4. Uliczki wewnętrzne ograniczone ulicami Dąbrowskiego, Wojska Polskiego, Jagiellońską i Bohaterów Westerplatte TRASA 24* POZA STREFĄ 1 Wojska Polskiego 2 Jagiellońska od Wojska Polskiego do Bohaterów Westerplatte 3 Zwycięstwa i Gen. Dowbora Muśnickiego 4 Bohaterów Westerplatte od Grunwaldzkiej do Jagiellońskiej TRASA 25* POZA STREFĄ 1 Niepodległości od Grunwaldzkiej do Dąbrowskiego 2 Jagiellońska od Niepodległości do 21 Października 3 21 Października od Jagiellońskiej do Dąbrowskiego 4 5 Prochownia od Dąbrowskiego do Jagiellońskiej 6 Prochownia od Jagiellońskiej do Grunwaldzkiej TRASA 26* POZA STREFĄ 1. I kwartał osiedla przy ulicy Ostroroga 2. II kwartał osiedla przy ulicy Ostroroga 3. Mickiewicza strona wschodnia od II kwartału do Niepodległości 37

TRASA 27* POZA STREFĄ 1 Mickiewicza od Słowackiego do Opalińskich strona zachodnia jezdnia 2 Parking 1 3 Parking 2 4 Parking na tyłach szkoły 5 Cicha 6 Korczaka, bez nazwy i Opalińskich od bez nazwy do Mickiewicza Tabela 4.1 Podział śródmieścia Leszna na trasy pomiarowe i podział tras na odcinki pomiarowe Rys. 4.1 Trasy i odcinki pomiarowe na obszarze SPP w Lesznie wraz z trasą nr 8 38

Rys. 4.2 Trasy i odcinki pomiarowe poza obszarem SPP w Lesznie bez trasy nr 8. 39

Trasa Czwartek Piątek Sobota Orientacyjny opis trasy: 8.05.2008 9.05.2008 10.05.2008 Tło niebieskie strefa rano popołudniu rano popołudniu rano Tło Ŝółte poza strefą Tło zielone trasa wspólna 1 Rynek i uliczki przyrynkowe 2 Dzielnica śydowska 3 Słowiańska, Łaziebna 4 Pl. Metziga 5 Leszczyńskich i Chrobrego 6 Kościół Św. Jana 7 Krótka i Chrobrego 8 Urząd Wojewódzki 9 Opalińskich i Narutowicza 10 K Karasia i Zacisze 11 UM i Śniadeckich 12 Szkoły przy Kurpińskiego 13 Nowy Rynek i Krasińskiego 14 K Ulice przy PKS i PKP 15 Tama Kolejowa za wiaduktem 16 Lipowa i okolice 17 17 Stycznia i Sienkiewicza 18 Dąbrowskiego 19 Leszczynko 20 Osiedle Wojskowe 21 Nowe Miasto 22 Grunwaldzka 23 Majdy 24 Grunwald 25 Prochownia 26 Antoniny 27 Szkoły przy Mickiewicza Legenda: K pomiar wykonany przez kontrolera (ramka nie wyznaczono pomiarowego), Pomiar wykonany prawidłowo Pomiar nieprawidłowy/fikcyjny Dane uzupełnione z pomiaru rotacji (cała lub część strefy) Brak pomiaru Dane z pomiaru kontrolnego Nie wyznaczono pomiarowego lub brak danych; Tabela 4.2 Wyniki pomiarów zajętości przeprowadzonych w Lesznie w dniach 8-10 maja 2008 - pomiary oznaczone na zielono to pomiary wykonane prawidłowo lub z niewielkimi błędami, na przykład pomiarowy zauwaŝył bilet z parkomatu, ale nie sprawdził czy czas opłaconego postoju nie minął, - pomiary oznaczone na szaro to pomiary które zostały wydane, natomiast pomiarowi nie odnieśli formularzy, - pomiary oznaczone na czerwono to pomiary wykonane nieprawidłowo (np. zamiast zmierzyć wszystkie odcinki co ½ godziny pomiarowy mierzył 1 odcinek w ciągu ½ godziny) lub sfałszowane, - pomiary oznaczone grubszą ramką trasy dla których nie wyznaczono pomiarowych, 40

- pomiary oznaczone literą K to trasy na których pomiaru dokonywał kontroler w wyniku braku pomiarowego, wynikającego albo z braku osób do pomiaru wtedy litera K w ramce lub z dezercji, - pomiary oznaczone kolorem Ŝółtym oznaczają trasy, dla których pomiar zajętości był moŝliwy do uzyskania (dla wszystkich tras silny Ŝółty, dla niektórych tras bladoŝółty) na podstawie pomiaru rotacji. Kolor Ŝółty w grubszej ramce oznacza, Ŝe pomiarowy nie został wyznaczony, bez ramki Ŝe pomiar nie został wykonany, został wykonany nieprawidłowo lub został sfałszowany. Ogółem do pomierzenia przekazano 84 trasy pomiarowe (za okresową trasę pomiarową uwaŝa się trasę pomiarową mierzoną w czasie jednego okresu, a więc jedna trasa moŝe obejmować 5 okresowych tras), dla których otrzymano z powrotem 64 zestawy formularzy (76%). Pomiary zostały wykonane prawidłowo lub z niewielkimi błędami dla 46 okresowych tras (55% wyznaczonych okresowych tras, 72% oddanych zestawów formularzy). Na 14 okresowych trasach pomiarowych część danych z pomiaru zajętości moŝna odczytać na podstawie pomiaru rotacji, przy czym na 5 okresowych trasach dla wszystkich odcinków, a na 9 dla wybranych odcinków. Dwie trasy pomiarowe zostały pomierzone przez kontrolerów. 4.1.2 Wyniki pomiaru zajętości Wyniki prawidłowych pomiarów zajętości pokazuje wykres 4.3. Tak duŝa liczba danych powoduje, Ŝe wykres staje się nieczytelny, z tego powodu podzielono odcinki na 6 grup o zbliŝonych profilach wykresu, co pokazują rys. 4.4-4.7. 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 13:00 13:30 14:00 14:30 15:00 15:30 16:00 16:30 13:00 13:30 14:00 14:30 15:00 15:30 16:00 16:30 8-05 9-05 10-05 Rys. 4.3 Rezultaty pomiaru zajętości. 41

90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 13:00 13:30 14:00 14:30 15:00 15:30 16:00 16:30 13:00 13:30 14:00 14:30 15:00 15:30 16:00 16:30 8-05 9-05 10-05 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 7.1 7.2 7.3 7.4 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 9.1 9.2 9.3 10.1 10.2 10.3 10.4 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 11.6 11.7 11.8 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6 13.1 13.2 13.3 13.4 13.5 13.6 13.7 14.1 14.2 14.3 14.4 14.5 15.1 15.2 15.3 15.4 Rys. 4.4 Pomiar zajętości w grupie 1 rezydencjonalnej (szkoły, dostawy). Maksymalne obciąŝenie parkingu występuje o godzinie, minimalne o 13:00-15:00. Grupa obejmuje obszary: 2.1, 2.6, 3.2, 4.2, 4.7, 7.2, 11.1, 11.8, 12.4, 12.5, 15.4. 70 60 50 40 30 20 10 0 13:00 13:30 14:00 14:30 15:00 15:30 16:00 16:30 13:00 13:30 14:00 14:30 15:00 15:30 16:00 16:30 8-05 9-05 10-05 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 7.1 7.2 7.3 7.4 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 9.1 9.2 9.3 10.1 10.2 10.3 10.4 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 11.6 11.7 11.8 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6 13.1 13.2 13.3 13.4 13.5 13.6 13.7 14.1 14.2 14.3 14.4 14.5 15.1 15.2 15.3 15.4 15.5 15.6 15.7 16.1 16.2 16.3 16.4 17.1 17.2 42

Rys. 4.5 Pomiar zajętości w grupie 2 handlowej (w tym równieŝ powrót ze szkoły lub urzędu). Maksymalne obciąŝenie parkingu występuje około godziny 15:00, minimalne około 13:00. Grupa obejmuje obszary: 2.2, 3.1, 3.3, 4.4, 5.2, 6.1, 6.4, 6.5, 8.5, 9.2, 10.1, 10.3, 10.4, 15.6, 16.1, 16.4, 17.2, 17.3, 19.3, 20.2, 20.3, 20.4, 23.3. 70 60 50 40 30 20 10 0 13:00 13:30 14:00 14:30 15:00 15:30 16:00 16:30 13:00 13:30 14:00 14:30 15:00 15:30 16:00 16:30 8-05 9-05 10-05 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 7.1 7.2 7.3 7.4 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 9.1 9.2 9.3 10.1 10.2 10.3 10.4 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 11.6 11.7 11.8 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6 13.1 13.2 13.3 13.4 13.5 13.6 13.7 14.1 14.2 14.3 14.4 14.5 15.1 15.2 15.3 15.4 15.5 15.6 15.7 16.1 16.2 16.3 16.4 17.1 17.2 17.3 17.4 17.5 17.6 18.1 18.2 18.3 18.4 19.1 19.2 19.3 19.4 20.1 20.2 20.3 20.4 23.1 23.2 23.3 23.4 25.1 25.2 25.3 25.4 25.5 27.1 27.2 27.3 27.4 27.5 27.6 Rys. 4.6 Pomiar zajętości w grupie 3 urzędowej (roboczej). Maksymalne obciąŝenie parkingu występuje około południa. Grupa obejmuje obszary: 2.7, 4.6, 5.3, 5.7, 9.1, 11.2, 11.4, 11.5, 11.6, 11.7, 13.5, 14.4, 14.5, 15.1, 15.2, 15.3, 16.2, 17.4, 18.1, 18.2, 18.4, 23.1, 23.2, 27.4, 27.5, 27.6. Do grupy 5 zaliczono odcinki wyłączone z ruchu lub parkowania, a więc: 1.1, 1.2, 1.3, 1.5, 2.5, 3.4, 4.1, 4.5, 5.1, 6.2, 6.3, 6.6, 7.1, 7.3, 7.4, 8.1, 8.2, 8.3, 8.4, 8.6, 9.3, 10.2 (roboty drogowe), 11.3, 12.1, 12.2, 13.1, 13.2, 13.3, 14.1, 14.2, 14.3, 15.5, 16.3, 17.1, 17.5, 19.2, 20.1, 25.3, 27.1. Pozostałe odcinki pozostały niesklasyfikowane, głównie ze względu na niewystarczający pomiar; są to: 1.4, 13.4, 19.1, 19.4, 23.4, 27.2, 27.7 oraz całe trasy 21, 22, 24, 26. Na rys. 4.8 zestawiono na mapie podział na 6 grup pod względem zajętości miejsc parkingowych. 43

90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 13:00 13:30 14:00 14:30 15:00 15:30 16:00 16:30 13:00 13:30 14:00 14:30 15:00 15:30 16:00 16:30 8-05 9-05 10-05 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 7.1 7.2 7.3 7.4 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 9.1 9.2 9.3 10.1 10.2 10.3 10.4 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 11.6 11.7 11.8 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6 13.1 13.2 13.3 13.4 13.5 13.6 13.7 14.1 14.2 14.3 14.4 14.5 15.1 15.2 15.3 15.4 15.5 15.6 15.7 16.1 16.2 16.3 16.4 17.1 17.2 17.3 17.4 17.5 17.6 18.1 18.2 18.3 18.4 19.1 19.2 19.3 19.4 20.1 20.2 20.3 20.4 23.1 23.2 23.3 23.4 25.1 25.2 25.3 25.4 25.5 27.1 27.2 27.3 27.4 27.5 27.6 Rys. 4.7 Pomiar zajętości w grupie 4 zrównowaŝonej. Zajętość miejsc parkingowych nie zaleŝy istotnie od godziny pomiaru. Grupa obejmuje obszary: 2.3, 2.4, 4.3, 5.4, 5.5, 5.6, 5.8, 12.3, 12.6, 17.6 (NOMI), 18.3, 25.1, 25.2, 25.4, 25.5, 27.3. 44

Rys. 4.8 Podział badanego obszaru na podstawie wyników pomiaru zajętości. 4.1.3 Procent wykorzystania miejsc parkingowych Porównanie wyników pomiaru zajętości z liczbą miejsc parkingowych pozwoliło określić obciąŝenie miejsc parkingowych parkującymi samochodami. Optymalna wartość takiego obciąŝenia w godzinie szczytu powinna wynosić 70-90% - w razie osiągnięcia większych wartości naleŝy rozwaŝyć podwyŝszenie opłat w SPP, a w razie niŝszych obniŝyć. Wykorzystanie miejsc na poziomie niewiele większym od 100% moŝe wynikać z gęstszego niŝ to wynika z Rozporządzenia Ministra Transportu parkowania pojazdów, zazwyczaj jednak wiąŝe się z postojem pojazdów w miejscach niedozwolonych lub w sposób niewłaściwy; wykorzystanie miejsc na poziomie istotnie większym od 100% zawsze wiąŝe się z łamaniem przepisów prawa wynikającym z wyraźniej przewagi popytu nad podaŝą miejsc. Rezultaty analizy wykorzystania miejsc parkingowych pokazuje rys. 4.10 i tabele 4.3-4.4. 45

Rys. 4.9 Parkowanie w miejscu niedozwolonym powoduje, Ŝe zajętość miejsc parkingowych osiąga wartości przekraczające 100%. Rys. 4.10 Procent wykorzystania miejsc parkingowych. 46

Nr odc. Opis odcinka Procent wykorzystania miejsc parkingowych Nr odc. Opis odcinka Procent wykorzystania miejsc parkingowych 1.5 Kościelna 100 4.6 Szkolna 467 2.1 G. Narutowicza 126 4.7 Kościelna 107 2.2 Pl. Powstańców,Gołębia 144 5.2 B. Chrobrego cz. połudn. 129 2.3 Wałowa 120 5.3 Zielona 88 2.4 Średnia 141 5.4 Szkolna cz. wschodnia 150 2.6 Boczna, Grodzka 110 5.6 Leszczyńskich cz. płdn. 111 2.7 Więzienna, Tylna 133 5.7 Leszczyńskich 110 3.1 Łaziebna 122 6.1 Kr. Jadwigi cz. północna 184 3.2 Skarbowa 119 6.4 Kr. Jadwigi cz. połudn. 139 3.3 Słowiańska 129 6.5 Pl. J. A. Komeńskiego 190 4.2 Pl. J. Metziga, cz. wsch. 127 7.2 B. Chrobrego cz. północ. 153 4.3 Szkolna przy Słowiańsk. 150 8.5 Pl. T. Kościuszki 124 4.4 Pl. J. Metziga reszta 131 Tabela 4.3 Procent wykorzystania miejsc parkingowych w Strefie Płatnego Postoju Nr odc. Opis odcinka Procent wykorzystania miejsc parkingowych Nr odc. Opis odcinka Procent wykorzystania miejsc parkingowych 9.1 Opalińskich 112 19.3 Lipowa jezdnia parking. 47 10.1 Karasia cz. wschodnia 74 19.4 Sienkiewicza bloki 84 10.3 Zacisze cz. zachodnia 54 20.2 17 Stycznia bloki 80 10.4 Berwińskich cz. północ. 88 20.3 Andrzejewskiego 100 11.1 Berwińskich cz. połudn. 92 20.4 Włodarczaka północna 106 11.2 Karasia cz. zachodnia 105 21.6 Włodarczaka południowa 75 11.7 Krasińskich część 95 23.1 Bohaterów Westerplatte 86 12.3 Poniatowskiego zach. 82 23.2 Dąbrowskiego bloki 84 12.4 Poniatowskiego wsch. 85 23.3 Wojska Polskiego bloki 88 12.5 Paderewskiego 111 24.2 Jagiellońska południowa 40 12.6 Kurpińskiego 110 24.4 Bohaterów Westerplatte 91 13.5 Nowy Rynek wewnętrz. 66 24.6 Wojska Polskiego 87 13.6 Nowy Rynek plac 82 25.1 Niepodległości osiedle 73 14.5 Matejki 109 25.2 Jagiellońska północna 90 15.1 Grota-Roweckiego 166 25.4 Prochownia zachodnia 53 15.2 Parkingi pod Wiadukt. 66 25.5 Prochownia wschodnia 98 16.1 Poplińskiego 100 26.1 Ostroroga 1 66 16.2 Lipowa 117 26.2 Ostroroga 2 47 16.4 Starozamkowa 98 26.3 Market Tesco 25 17.2 Sienkiewicza działki 100 27.2 47 Parkingi przy szkołach 17.3 Ułańska i osiedle 94 27.3 13 na ulicy Mickiewicza 17.6 Market Nomi 108 27.4 74 18.2 Dąbrowskiego str. zach. 135 27.5 Cicha 55 18.3 Dąbrowskiego str. wsch. 100 27.6 Korczaka 111 19.1 Racławicka 73 27.7 Opalińskich wschodnia 94 Tabela 4.4 Procent wykorzystania miejsc parkingowych poza Strefą Płatnego Postoju 47

4.1.4 Efektywność egzekucji opłat za parkowanie Przy okazji pomiaru zajętości pomiarowi sprawdzali, czy postój został opłacony. Dane uzyskane z SPP wykazały, Ŝe w 2007 roku wystawiono 5025 wezwań do zapłaty, co w przeliczeniu na dzień roboczy (soboty, ze względu na krótszy czas funkcjonowania Strefy, były liczone jako ½ dnia roboczego) daje około 20 wezwań dziennie 1. Tymczasem liczba pojazdów parkujących bez opłaconego postoju, z pominięciem inwalidów, pojazdów postawionych niewłaściwie lub w miejscach niedozwolonych oraz pojazdów parkujących chwilowo, została na podstawie pomiarów oszacowana na poziomie 240 dziennie oznacza to Ŝe jedynie co 12 kierowca jest wzywany do uiszczenia opłaty. O ile osiągnięcie 100-procentowej liczby wezwań jest mało realne (np. kierowca kupuje coś w kiosku i sprawdza czy kontroler nie nadchodzi, jeŝeli nadchodzi to szybko pojawia się koło parkomatu, nie reaguje natomiast na ucznia robiącego pomiary), o tyle naleŝałoby zalecić zwiększenie udziału kierowców wzywanych do zapłacenia za postój w stosunku do liczby kierowców parkujących bez opłaty. Zaleca się teŝ okresowe badanie ilu kierowców parkujących bez opłaty zostaje wezwanych do uiszczenia tej opłaty, z uwzględnieniem lenistwa parkujących (kontroler wie, Ŝe to inwalida, pomiarowy nie). Brak naleŝytej kontroli pojazdów parkujących w SPP moŝe wpływać na zwiększenie jej obciąŝenia parkującymi samochodami. 4.2 POMIAR ROTACJI Pomiar rotacji przewidziano jako pomiar pomocniczy w stosunku do pomiaru zajętości, jego zadaniem było oszacowanie czasu postoju poszczególnych pojazdów. Pomiar wykonano na wybranych trasach zlokalizowanych poza strefą, trasie nr 4 (celem było sprawdzenie rotacji na Pl. Metziga, gdzie, ze względu na starszy tym parkomatów, nie było moŝliwości automatycznego odczytu danych z kupowanych biletów) oraz trasie nr 6 (celem było porównanie pomiaru rotacji dokonanego przez studentów i odczytu rotacji na podstawie danych z parkomatów). Pomiarowi zapisywali co ½ godziny ostatnie 4 symbole tablicy rejestracyjnej kaŝdego pojazdu na kaŝdym wyznaczonym odcinku ze względu na czasochłonność takiego zapisu na kaŝdą trasę wyznaczano 2 pomiarowych, bądź teŝ pomiarowy mierzył tylko na wybranych odcinkach danej trasy. Podobnie jak przy pomiaru zajętości, pomiary rotacji były obarczone błędami, tym razem wynikającymi głównie z pomyłek przy wpisywaniu w odpowiednią rubrykę oraz z braku rzetelności. Rezultaty jakościowe badań rotacji przedstawia tabela 4.5: - pomiary oznaczone na zielono to pomiary wykonane prawidłowo lub z niewielkimi błędami, - pomiary oznaczone na szaro to pomiary które zostały wydane, natomiast pomiarowi nie odnieśli formularzy, - pomiary oznaczone na czerwono to pomiary wykonane nieprawidłowo (np. zamiast zmierzyć wszystkie odcinki co ½ godziny pomiarowy mierzył 1 odcinek w ciągu ½ godziny) lub sfałszowane, - pomiary oznaczone grubszą ramką trasy dla których nie wyznaczono pomiarowych, - pomiary oznaczone na Ŝółto to pomiary wykonane tylko dla części wyznaczonej trasy. Ogółem do pomiaru rotacji przekazano 45 okresowych tras pomiarowych (za okresową trasę pomiarową uwaŝa się trasę pomiarową mierzoną w czasie jednego okresu, a więc jedna trasa moŝe obejmować 5 okresowych tras), dla których otrzymano z powrotem 42 zestawy formularzy (93%). Pomiary zostały wykonane prawidłowo lub z niewielkimi błędami dla 28 okresowych tras (62% wyznaczonych okresowych tras, 67% oddanych zestawów formularzy). Na kilku odcinkach dane z pomiarów kontrolnych uzupełniały informację o czasie postoju. 1 Faktycznie liczba oscylowała w granicach 18-19 wezwań dziennie. Ze względu jednak na zróŝnicowanie obciąŝenia SPP (inne w lecie, inne na jesieni, jeszcze inne w tygodniach typu długi weekend majowy) oraz porównywanie danych z 2007 roku z danymi z 2008 roku w analizie zastosowano wartości zaokrąglone. 48

Trasa Czwartek Piątek Sobota Orientacyjny opis trasy: i odcinek 8.05.2008 9.05.2008 10.05.2008 Tło niebieskie strefa rano popo- rano popo- rano Tło Ŝółte poza strefą łudniu łudniu 4.2-3 Wąska, Pl. Metziga, Szkolna 6.1,4 Królowej Jadwigi 11.1-3 Okolice Urzędu Miasta 12.1,2 Marcinkowskiego, Śniadeck. 12.3-5 Poniatowskiego, Paderewsk. 12.6 Kurpińskiego 13.4-6 Nowy Rynek 16.1-2 Lipowa, Poplińskiego 16.3-4 Starozamkowa, Obr. Lwowa 19.2-4 Lipowa, Sienkiewicza 23.1,4 Bohaterów Westerplatte 23.2-3 Wojska Polskiego Pomiar wykonany prawidłowo Brak pomiaru Pomiar nieprawidłowy/fikcyjny Pomiar częściowy Nie wyznaczono pomiarowego lub brak danych; Tabela 4.5 Wyniki pomiarów rotacji przeprowadzonych w Lesznie w dniach 8-10 maja 2008 Na rys. 4.11 pokazano wyniki pomiaru rotacji: wyraźnie widać dominację krótkich postojów, przy czym dla niektórych odcinków kształt wykresu jest jednoznacznie wykładniczy, a la innych (trasy 12 i 16) pojawia się drugie maksimum związane z długimi postojami. Obserwacje te potwierdza dokładniejsza analiza wyników na trasach 4, 6 i 13 (dla odcinka 13 wpływ moŝe mieć mała ilość danych!) średni czas postoju jest krótszy niŝ 1 godzina, podczas gdy na trasach 12 i 16 czas ten przekracza 2 godziny (rys. 4.12). RównieŜ mediana dla tras 4, 6 i 13 jest zlokalizowana w grupie postojów do ½ h, podczas gdy na trasach 12 i 16 występuje przy dłuŝszych postojach. Pozostałe trasy mają charakter pośredni, przy czym trasy 19 i 23 (odcinki 1, 2 i 3) mają parametry rotacji zbliŝone do tras 12 i 16, a trasy 11 i 23 odcinek 4 do tras 4 i 6. 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 4.2 4.3 6.4 11.1 11.2 49 11.3 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6 13.4 13.5 13.6 16.1 16.2 16.3 16.4 19.2 19.3 19.4 23.1 23.2 23.3 23.4 Rys. 4.12 Średni czas parkowania pojazdów na wybranych trasach pomiarowych. 8.05 9.05 10.5

200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 <1/2 1/2 1h 1,5 2h 2,5 3h 3,5 4h 4,5 5h 5,5 6h >6h <1/2 1/2 1h 1,5 2h 2,5 3h 3,5 4h 4,5 5h 5,5 6h >6h <1/2 1/2 1h 1,5 2h >2h 8.05 9.05 10.5 4.2 4.3 6.4 11.1 11.2 11.3 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6 13.4 13.5 13.6 16.1 16.2 16.3 16.4 19.2 19.3 19.4 23.1 23.2 23.3 23.4 Rys. 4.11 Rozkład czasu parkowania na podstawie pomiaru rotacji. Pojazdy parkują nie dłuŝej niŝ wartość podana w osi rzędnych, na osi odciętych zaznaczono liczbę pojazdów. 4.3 ODCZYT ROTACJI NA PODSTAWIE WSKAZAŃ PARKOMATÓW Parkomaty zainstalowane w Strefie Płatnego Postoju (SPP), za wyjątkiem parkomatów z pl. Metziga, pozwalają zestawić dane o zakupionych biletach. Z punktu widzenia pomiaru rotacji istotne jest zestawienie kupowanej długości czasu postoju. Dla celów porównawczych na ulicy Królowej Jadwigi został wykonany pomiar rotacji ograniczony do godzin rannych (- 13:30), który w tabeli 4.6 porównano z odczytami z parkomatów: wynika z niego, Ŝe parkomaty skracają czas postoju do 1 godziny, natomiast pomiar rotacji pomija sporadyczne dłuŝsze postoje. Powodem owego skracania moŝe być postój kierowców z abonamentem oraz postój samochodów dostawczych, a takŝe róŝnica charakteru pomiaru (postój nie dłuŝszy niŝ 1 godzina oznacza, Ŝe pojazd został zauwaŝony tylko raz przez pomiarowego, mógł więc stać prawie godzinę, wykupując bilet na 1 godzinę lub lekko dłuŝej). Czas postoju: nie Pomiar rotacji Odczyt z parkomatów dłuŝszy niŝ [h] 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 Odcinek 1 72 25 3 87 4 3 4 1 1 Odcinek 4 70 28 1 1 90 3 4 1 1 1 Tabela 4.6 Porównanie wyników pomiaru rotacji wykonanego na ulicy Królowej Jadwigi i odczytu zestawienia biletów sprzedawanych w parkomatach zlokalizowanych na tej ulicy Dla celów analizy parkomaty oznaczono zgodnie z obszarami wyznaczonymi na podstawie dostępności transportowej, a więc na obszary 1 (Dzielnica śydowska i ulica Narutowicza 10 parkomatów), 2 (okolice ulicy Leszczyńskich 5 parkomatów), 3 (ulice Chrobrego i Kr. Jadwigi 8 parkomatów), 4 (Pl. Kościuszki 1 parkomat) i 5 (Słowiańska i Skarbowa 3 parkomaty). Pierwszym elementem analizowanym na podstawie pomiarów z 50

automatów była zmienność liczby wykupionych biletów w zaleŝności od dnia tygodnia (rys. 4.13): wykres tego parametru wskazuje na duŝy rozrzut tygodniowych wyników, przy czym moŝna zauwaŝyć zmniejszony zakup biletów w soboty na obszarach 1, 4 i 5 (uwzględniono krótszy czas parkowania mnoŝąc wynik sobotni razy 2). Zwraca teŝ uwagę środa na obszarach 1, 2, 4 i 5 w środę nie wystąpiło ani największe, ani najmniejsze zapotrzebowanie na bilety, natomiast na obszarze 3 minimalne zapotrzebowanie występowało tylko w środy lub soboty. 250,0 200,0 150,0 100,0 Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota*2 Sobota 50,0 0,0 1A 1B 1C1D 2A 1E 1F 1G 1H 1I 1J 3C 2B 2C 2D 2E 3A 3B 3D 3E3F 3G 3H 4 5A 5B 5C Rys. 4.13 Liczba zakupionych biletów w parkomatach w zaleŝności od parkomatu i dnia tygodnia. Analizując rozkład tygodniowy sprawdzono równieŝ średni czas wykupionego postoju, przyjmując, Ŝe postój wykupiony na <1h to postój średnio półgodzinny, na 1 h to postój średnio godzinny itd.; rezultaty pokazuje rys. 4.14: widać wyraźnie wydłuŝenie czasu kupowanego postoju w sobotę, w szczególności dla obszarów 3 i 4. 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 1A 1B 1C 1D 1E 1F 1G 1H 1I 1J 2A 2B 2C 2D 2E 3A 3B 3C 3D 3E 3F 3G 3H 4 5A 5B 5C Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Rys. 4.14 Średni czas postoju wykupiony w parkomatach w zaleŝności od parkomatu i dnia tygodnia. 51

Udział czasu wykupionego parkowania dla poszczególnych parkomatów przedstawiają rys. 4.15 i 4.16. Dominują najkrótsze bilety (bilety wykupione na mniej niŝ 1 godzinę), a ich udział waha w SPP w granicach 80-91%, przy czym maksymalne wartości osiąga na ulicach Słowiańskiej i Skarbowej, a więc tam, gdzie w pobliŝu występują bezpłatne miejsca do parkowania. Udział dłuŝszych biletów maleje wraz ze wzrostem czasu w sposób zbliŝony dla wszystkich parkomatów nie udało się tu podzielić wyników na kilka róŝniących się między sobą typów. 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 1A 1B 1C 1D 1E 1F 1G 1H 1I 1J 2A 2B 2C 0 2D 2E 3A 3B 3C 3D 3E 3F 3G 3H 4 5A 5B 5C Rys. 4.15 Udział biletów wykupionych na okres do 1 godziny w ogólnej liczbie wykupionych biletów, w zaleŝności od parkomatu. 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 1 2 3 4 5 6 7 8 >8 1A 1C 1E 1G 1I 2A 2C 2E 3B 3D 3F 1B 1D 1F 1H 1J 3H 4 Rys. 4.16 Udział biletów wykupionych na okres od 1 godziny włącznie w ogólnej liczbie wykupionych biletów, w zaleŝności od parkomatu. Podsumowując moŝna stwierdzić, Ŝe odczyt rotacji na podstawie parkomatów wskazał na brak istotnego zróŝnicowania SPP; w niewielkim zakresie moŝna uznać, Ŝe istnieje róŝnica między obszarem 3 a obszarem 1 i 2 oraz między ulicami wewnętrznymi (obszary 1, 2 i 3) i zewnętrznymi (obszary 4 i 5) SPP. Całą strefę charakteryzuje wysoki wskaźnik rotacji, który osiąga maksimum na skraju strefy. 5A 5C 2B 2D 3A 3C 3E 3G 5B 52