PRAWO O RUCHU DROGOWYM

PRAWO O RUCHU DROGOWYM Wojciech Kotowski 3. wydanie Warszawa 2011

Spis treści Wykaz skrótów... 15 Wprowadzenie... 21 Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym... 155 Dział I. Przepisy ogólne... 155 Art. 1 [Zakres regulacji]... 155 Art. 2 [Definicje pojęć]... 167 Dział II. Ruch drogowy... 249 Rozdział 1. Zasady ogólne... 249 Art. 3 [Zasada ostrożności i szczególnej ostrożności]... 249 Art. 4 [Zasada ograniczonego zaufania]... 255 Art. 5 [Hierarchia ważności dyrektyw]... 261 Art. 6 [Zakres poleceń i sygnałów]... 263 Art. 7 [Znaki i sygnały drogowe]... 288 Art. 8 [Osoba niepełnosprawna]... 357 Art. 8a (uchylony)... 361 Art. 9 [Uprzywilejowanie w ruchu]... 362 Art. 10 [Kompetencje]... 363 Rozdział 2. Ruch pieszych... 376 Art. 11 [Obowiązki pieszego]... 376 Art. 12 [Ruch kolumny pieszych]... 379 Art. 13 [Przejście dla pieszych]... 382 Art. 14 [Bezpieczeństwo pieszego]... 384 Art. 15 [Zakaz ruchu pojazdów]... 385

Rozdział 3. Ruch pojazdów... 386 Oddział 1. Zasady ogólne... 386 Art. 16 [Ruch prawostronny]... 386 Oddział 2. Włączanie się do ruchu... 396 Art. 17 [Włączanie się do ruchu]... 396 Art. 18 [Ruch autobusu]... 401 Art. 18a [Autobus szkolny]... 402 Oddział 3. Prędkość i hamowanie... 403 Art. 19 [Prędkość bezpieczna i droga zatrzymania]... 403 Art. 20 [Dozwolone prędkości]... 409 Art. 21 [Regulacja prędkości]... 413 Oddział 4. Zmiana kierunku jazdy lub pasa ruchu... 415 Art. 22 [Zmiana kierunku jazdy lub pasa ruchu]... 415 Oddział 5. Wymijanie, omijanie i cofanie... 419 Art. 23 [Podstawowe manewry]... 419 Oddział 6. Wyprzedzanie... 426 Art. 24 [Wyprzedzanie]... 426 Oddział 7. Przecinanie się kierunków ruchu... 431 Art. 25 [Skrzyżowania]... 431 Art. 26 [Przejście dla pieszych]... 442 Art. 27 [Rowerzysta]... 446 Art. 28 [Przejazd kolejowy]... 449 Oddział 8. Ostrzeganie oraz jazda w warunkach zmniejszonej przejrzystości. powietrza... 451 Art. 29 [Ostrzeganie]... 451 Art. 30 [Zmniejszona przejrzystość powietrza]... 453 Oddział 9. Holowanie... 454 Art. 31 [Zasady holowania]... 454 Oddział 10. Ruch pojazdów w kolumnie... 456 Art. 32 [Kolumna pojazdów]... 456 6

Oddział 11. Przepisy dodatkowe o ruchu rowerów, motorowerów oraz pojazdów zaprzęgowych... 459 Art. 33 [Ruch rowerów]... 459 Art. 34 [Ruch pojazdów zaprzęgowych]... 462 Rozdział 4. Ruch zwierząt... 463 Art. 35 [Jeździec i poganiacz]... 463 Art. 36 [Jazda wierzchem]... 464 Art. 37 [Pędzenie zwierząt]... 465 Rozdział 5. Porządek i bezpieczeństwo ruchu na drogach... 466 Oddział 1. Przepisy porządkowe... 466 Art. 38 [Dokumenty]... 466 Art. 39 [Pasy bezpieczeństwa]... 481 Art. 40 [Hełmy ochronne]... 485 Art. 41 [Elementy odblaskowe]... 486 Art. 42 [Niewidomy]... 486 Art. 43 [Dziecko na drodze]... 486 Art. 44 [Wypadek drogowy]... 487 Art. 45 [Zakazy porządkowe]... 519 Oddział 2. Zatrzymanie i postój... 526 Art. 46 [Zasady zatrzymywania i postoju]... 526 Art. 47 [Wykorzystanie chodnika]... 529 Art. 47a [Zasady ruchu w tunelu]... 530 Art. 48 (uchylony)... 531 Art. 49 [Zakazy zatrzymywania i postoju]... 531 Art. 50 [Obowiązek sygnalizowania postoju]... 536 Art. 50a [Brak tablic rejestracyjnych]... 538 Oddział 3. Używanie świateł zewnętrznych... 543 Art. 51 [Zasady używania świateł]... 543 Art. 52 [Światła pozycyjne]... 549 Oddział 4. Warunki używania pojazdów w ruchu drogowym... 550 Art. 53 [Pojazd uprzywilejowany]... 550 Art. 54 [Pojazd specjalny]... 561 Art. 55 [Pojazd nauki jazdy]... 564 Art. 56 (uchylony)... 567 7

Art. 57 [Przewóz dzieci i młodzieży]... 567 Art. 57a [Bezpieczeństwo dzieci]... 568 Art. 58 [Przewóz niepełnosprawnego]... 569 Art. 59 [Pojazd w ruchu międzynarodowym]... 569 Art. 60 [Obowiązki właściciela pojazdu i kierującego]... 571 Art. 61 [Przewóz ładunków]... 573 Art. 62 [Przyczepa i zespół pojazdów]... 576 Art. 63 [Przewóz osób]... 578 Art. 64 [Przepis kompetencyjno-delegacyjny]... 580 Oddział 5. Wykorzystanie dróg w sposób szczególny... 588 Art. 65 [Imprezy na drodze]... 588 Art. 65a [Zadania organizatora imprezy]... 592 Art. 65b [Warunki wydania zezwolenia]... 595 Art. 65c [Odmowa wydania zezwolenia]... 597 Art. 65d [Cofnięcie zezwolenia]... 598 Art. 65e [Termin zawity]... 598 Art. 65f [Obligatoryjne przerwanie imprezy]... 599 Art. 65g [Fakultatywne przerwanie imprezy]... 599 Art. 65h [Zakres regulacji]... 600 Art. 65i [Zastosowanie kodeksu postępowania administracyjnego]... 602 Art. 65j [Przewóz osób kolejką turystyczną]... 602 Dział III. Pojazdy... 603 Rozdział 1. Warunki techniczne pojazdów... 603 Art. 66 [Warunki techniczne pojazdów]... 603 Art. 66a [VIN]... 672 Art. 67 [Odstępstwa od wymagań]... 674 Art. 68 [Świadectwo homologacji]... 675 Art. 68a [Przepis kompetencyjny]... 696 Art. 69 [Wyciąg ze świadectwa homologacji]... 697 Art. 70 [Zwolnienie z obowiązku wydania wyciągu]... 697 Rozdział 2. Warunki dopuszczenia pojazdów do ruchu... 698 Art. 71 [Dopuszczenie pojazdu do ruchu]... 698 Art. 72 [Rejestracja pojazdów]... 700 Art. 73 [Tryb rejestracji pojazdu]... 704 Art. 74 [Czasowa rejestracja pojazdu]... 709 8

Art. 75 [Opłaty rejestracyjne]... 711 Art. 75a [Produkcja tablic rejestracyjnych]... 715 Art. 75b [Legalizacja tablic rejestracyjnych]... 718 Art. 75c [Delegacja ustawowa]... 719 Art. 75d [Przetarg]... 722 Art. 76 [Delegacja ustawowa]... 723 Art. 77 [Karta pojazdu]... 762 Art. 78 [Przeniesienie własności pojazdu]... 768 Art. 78a [Czasowe wycofanie pojazdu z ruchu]... 771 Art. 79 [Wyrejestrowanie pojazdu]... 773 Art. 79a [Rzeczoznawca]... 777 Art. 79b [Zmiana adresu właściciela lub posiadacza pojazdu]... 779 Art. 80 [Granice upoważnienia]... 779 Rozdział 2a. Centralna ewidencja pojazdów... 780 Art. 80a [Ewidencja pojazdów]... 780 Art. 80b [Zawartość ewidencji]... 781 Art. 80c [Udostępnianie danych]... 786 Art. 80d [Warunki udostępniania danych]... 791 Art. 80e [Delegacja ustawowa]... 796 Rozdział 2b (uchylony)... 801 Rozdział 3. Badania techniczne pojazdów... 801 Art. 81 [Badanie techniczne pojazdu]... 801 Art. 82 [Wpis badania technicznego]... 865 Art. 83 [Miejsce i koszty badania technicznego]... 866 Art. 83a [Rejestr przedsiębiorców]... 868 Art. 83b [Nadzór nad stacjami kontroli pojazdów]... 873 Art. 83c [Kontrola działalności gospodarczej]... 874 Art. 84 [Uprawnienia diagnosty]... 883 Art. 84a [Delegacja ustawowa]... 884 Art. 85 [Badanie techniczne tramwajów i trolejbusów]... 904 Art. 86 [Pojazdy resortowe]... 906 Art. 86a [Producent i importer]... 912 9

Dział IV. Kierujący... 913 Rozdział 1. Uprawnienia do kierowania... 913 Art. 87 [Uprawnienie do kierowania]... 913 Art. 88 [Kategorie prawa jazdy]... 918 Art. 89 (uchylony)... 926 Art. 90 [Warunki uzyskania prawa jazdy]... 926 Art. 91 [Zakaz wydawania prawa jazdy]... 928 Art. 92 [Ograniczenie zawarte w prawie jazdy]... 929 Art. 93 [Międzynarodowe prawo jazdy]... 931 Art. 94 [Krajowe prawo jazdy wydane za granicą]... 934 Art. 95 [Pozwolenie na kierowanie tramwajem]... 935 Art. 95a [Zaświadczenie kwalifikacyjne]... 936 Art. 95b [Kierujący kolejką turystyczną]... 938 Art. 96 [Prowadzenie pojazdów przez osoby, które nie ukończyły 18 lat]... 938 Art. 97 [Organ wydający prawo jazdy]... 941 Art. 97a [Wpis do prawa jazdy]... 946 Art. 97b [Tachograf cyfrowy]... 953 Art. 98 [Zmiana danych kierowcy]... 954 Art. 98a [Ulgi w wysokości opłaty]... 955 Art. 99 [Zakres kompetencji]... 956 Art. 99a [Tryb wyboru producenta]... 957 Art. 100 [Delegacja ustawowa]... 957 Rozdział 1a. Centralna ewidencja kierowców... 969 Art. 100a [Ewidencja kierowców]... 969 Art. 100b [Zawartość ewidencji]... 970 Art. 100c [Zasady udostępniania danych]... 978 Art. 100d [Zasady odpłatności]... 981 Art. 100e [Delegacja ustawowa]... 982 Rozdział 2. Szkolenie i egzaminowanie... 985 Art. 101 [Termin ubiegania się o prawo jazdy]... 985 Art. 102 [Miejsce szkolenia]... 986 Art. 103 [Zezwolenie na prowadzenie szkolenia]... 997 Art. 103a (uchylony)... 999 Art. 104 [Cofnięcie zezwolenia]... 1000 Art. 105 [Instruktor]... 1002 Art. 106 [Wpis do ewidencji instruktorów]... 1017 10

Art. 107 [Skreślenie z ewidencji instruktorów]... 1018 Art. 108 [Nadzór nad szkoleniem]... 1019 Art. 109 [Przeprowadzanie egzaminów]... 1020 Art. 110 [Egzaminator]... 1044 Art. 110a [Etyka]... 1059 Art. 111 [Wpis do ewidencji egzaminatorów]... 1060 Art. 112 [Nadzór nad przeprowadzaniem egzaminów]... 1061 Art. 113 [Skreślenie z ewidencji egzaminatorów]... 1062 Art. 114 [Kontrolne sprawdzenie kwalifikacji]... 1063 Art. 115 [Delegacja ustawowa]... 1066 Rozdział 2a. (uchylony)... 1071 Rozdział 2b. Doskonalenie umiejętności osób posiadających uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym... 1072 Art. 115f [Doskonalenie umiejętności kierowców]... 1072 Art. 115g [Ośrodek doskonalenia techniki jazdy]... 1073 Art. 115h [Uprawnienia rejestrowe wojewody]... 1075 Art. 115i [Prowadzenie ośrodka przez jednostkę wojskową]... 1077 Art. 115j [Instruktor techniki jazdy]... 1078 Art. 115k [Nadzór wojewody]... 1079 Art. 115l [Przepis delegacyjny]... 1081 Rozdział 3. Wojewódzki ośrodek ruchu drogowego... 1096 Art. 116 [Ośrodek ruchu drogowego]... 1096 Art. 117 [Zadania ośrodka]... 1096 Art. 118 [Dyrektor ośrodka]... 1098 Art. 119 [Gospodarka finansowa ośrodka]... 1098 Art. 120 [Statut ośrodka]... 1100 Art. 121 [Delegacja ustawowa]... 1100 Rozdział 4. Sprawdzanie stanu zdrowia i predyspozycji psychicznych. do kierowania pojazdami... 1104 Art. 122 [Badania lekarskie]... 1104 Art. 123 [Delegacja ustawowa]... 1107 Art. 124 [Badania psychologiczne]... 1114 Art. 124a [Warunki uzyskania zezwolenia na badania psychologiczne]... 1116 Art. 124b [Nadzór marszałka]... 1119 11

Art. 124c [Kontrola działalności gospodarczej]... 1121 Art. 125 [Delegacja ustawowa]... 1130 Art. 126 [Badanie stanu trzeźwości]... 1133 Art. 127 [Badanie na zawartość środków odurzających]... 1134 Art. 128 [Badanie na zawartość alkoholu lub innych środków we krwi]... 1139 Dział V. Kontrola ruchu drogowego... 1141 Rozdział 1. Uprawnienia Policji i innych organów... 1141 Art. 129 [Uprawnienia policjantów]... 1141 Art. 129a [Uprawnienia Inspekcji Transportu Drogowego]... 1156 Art. 129b [Uprawnienia straży gminnej]... 1159 Art. 129c [Uprawnienia strażników leśnych i funkcjonariuszy Straży Parku]... 1163 Art. 129d [Uprawnienia osób działających w imieniu zarządcy drogi]... 1166 Art. 129e [Upoważnienie do kontroli ruchu drogowego]... 1168 Art. 129f [Warunki uniemożliwiające kierowanie pojazdem]... 1169 Art. 129g [Urządzenia rejestrujące]... 1170 Art. 129h [Zakres rejestracji danych]... 1174 Art. 129i [Obligatoryjne badanie uczestnika ruchu drogowego]... 1177 Art. 130 [Ewidencja osób naruszających przepisy]... 1177 Art. 130a [Usuwanie pojazdów]... 1232 Art. 131 [Delegacja ustawowa]... 1245 Rozdział 2. Zatrzymywanie i zwracanie dowodów rejestracyjnych... 1265 Art. 132 [Zatrzymanie dowodu rejestracyjnego]... 1265 Art. 133 [Zwrot dokumentów]... 1271 Art. 134 [Uprawnienia Żandarmerii Wojskowej]... 1272 Art. 134a [Uprawnienia Inspekcji Transportu Drogowego]... 1279 Rozdział 3. Zatrzymywanie praw jazdy i pozwoleń oraz cofanie i przywracanie uprawnień do kierowania pojazdami... 1286 Art. 135 [Zatrzymanie prawa jazdy]... 1286 Art. 136 [Postępowanie z zatrzymanym prawem jazdy]... 1291 Art. 137 [Postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy]... 1292 Art. 138 [Decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy]... 1293 Art. 139 [Zatrzymywanie dokumentów zasady szczególne]... 1294 Art. 140 [Decyzja o cofnięciu lub przywróceniu uprawnień do kierowania pojazdami]... 1296 Art. 140a [Granice upoważnienia]... 1300 12

Dział Va. Działania na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego... 1301 Art. 140b [Krajowa Rada]... 1301 Art. 140c [Kompetencje Krajowej Rady]... 1301 Art. 140d [Skład Krajowej Rady]... 1302 Art. 140e [Uprawnienia przewodniczącego Krajowej Rady]... 1302 Art. 140f [Zadania sekretariatu Krajowej Rady]... 1303 Art. 140g [Wojewódzka Rada]... 1303 Art. 140h [Zadania Wojewódzkiej Rady]... 1303 Art. 140i [Skład Wojewódzkiej Rady]... 1304 Art. 140j [Uprawnienia przewodniczącego Wojewódzkiej Rady]... 1305 Art. 140k [Obsługa Wojewódzkiej Rady]... 1305 Art. 140l [Udział w pracach Rady]... 1305 Dział VI. Zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy przejściowe i końcowe... 1313 Art. 141 148. (pominięte)... 1313 Art. 149 [Delegacja ustawowa]... 1313 Art. 150 [Ważność dotychczasowych dokumentów]... 1313 Art. 151 [Przepisy tracące moc]... 1316 Art. 152 [Data wejścia przepisów w życie]... 1317 Wykaz aktów wykonawczych... 1321 Literatura... 1333 Rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych... 1351 13

14

Wykaz skrótów Źródła prawa ADR umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) sporządzona w Genewie dnia 30 września 1957 r. (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 27, poz. 162 z późn. zm.) d.k.k. ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 13, poz. 94 z późn. zm.; uchylony z dniem 1 września 1998 r.) d.p.r.d. ustawa z dnia 1 lutego 1983 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 1992 r. Nr 11, poz. 41 z późn. zm.; uchylona z dniem 30 czerwca 1999 r.) EKPC europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z późn. zm.) k.c. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) k.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) k.p.a. ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) k.p.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.) 15

Wykaz skrótów k.p.w. k.w. pr. bud. p.r.d., kodeks drogowy r.h.p. r.u.r. r.w.t.p. ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848 z późn. zm.) ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 z późn. zm.) ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.) ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z późn. zm.) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 561/2006 z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz. Urz. UE L 102 z 11.04.2006, s. 1) rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. WE L 370 z 31.12.1985, s. 8; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 7, t. 1, s. 227) rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. z 2003 r. Nr 32, poz. 262 z późn. zm.) r.z.r. rozporządzenie Ministra Transportu z dnia 31 lipca 2007 r. w sprawie okresowych ograniczeń oraz zakazu ruchu niektórych rodzajów pojazdów na drogach (Dz. U. Nr 147, poz. 1040 z późn. zm.) r.z.s.d. rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. Nr 170, poz. 1393 z późn. zm.) TWE Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz. U. u.c.p.g. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 z późn. zm.) ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.) 16

Wykaz skrótów u.d.p. u.e.m.p.d. u.p.d.t.n. u.s.d.g. ustawa o lasach u.s.t.c. u.t.d. u.u.o. ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 z późn. zm.) umowa europejska dotycząca pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe (AETR), sporządzona w Genewie dnia 1 lipca 1970 r. (Dz. U. z 1999 r. Nr 94, poz. 1086) ustawa z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 199, poz. 1671 z późn. zm.) ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 12, poz. 59 z późn. zm.) ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o systemie tachografów cyfrowych (Dz. U. Nr 180, poz. 1494 z późn. zm.) ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 z późn. zm.) ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.) Czasopisma, publikatory urzędowe, zbiory orzecznictwa Annales UMCS Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Biul. PK Biuletyn Prawa Karnego Biul. SN Biuletyn Sądu Najwyższego BRD Bezpieczeństwo Ruchu Drogowego CzPKiNP Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Dz. U. Dziennik Ustaw Dz. Urz. MI Dziennik Urzędowy Ministra Infrastruktury Dz. Urz. MON Dziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej Dz. Urz. MSWiA Dziennik Urzędowy Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Dz. Urz. UE Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej Dz. Urz. WE Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich 17

Wykaz skrótów GP GS GSiP NP NZS ONSA ONSAiWSA OSN OSNC OSNKW OSNP OSNPG OSNwSK OSP OSPiKA OTK-A PA Pal. PD PiP PiZS PiŻ Probl. Krym. Probl. Praw. Prok. i Pr. Prok. i Pr.-wkł. PS PUG SMO WPP ZN ASW ZN IBPS ZW Gazeta Prawna Gazeta Sądowa Gazeta Sądowa i Penitencjarna Nowe Prawo Nowe Zeszyty Samorządowe Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i wojewódzkich sądów administracyjnych Orzecznictwo Sądu Najwyższego Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna i Wojskowa Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych Orzecznictwo Sądu Najwyższego wydawnictwo Prokuratury Generalnej Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych Orzecznictwo Sądów Polskich Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; zbiór urzędowy, Seria A Problemy Alkoholizmu Palestra Paragraf na drodze. Prawne i kryminalistyczne problemy ruchu drogowego Państwo i Prawo Praca i Zabezpieczenie Społeczne Prawo i Życie Problemy Kryminalistyki Problemy Praworządności Prokuratura i Prawo Prokuratura i Prawo-wkładka Przegląd Sądowy Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego Służba Milicji Obywatelskiej Wojskowy Przegląd Prawniczy Zeszyty Naukowe Akademii Spraw Wewnętrznych Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego Zagadnienia Wykroczeń 18

Wykaz skrótów Inne ABW Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego AW Agencja Wywiadu BOR Biuro Ochrony Rządu CBA Centralne Biuro Antykorupcyjne dmc dopuszczalna masa całkowita EKG ONZ Europejska Komisja Gospodarcza Organizacji Narodów Zjednoczonych epuap elektroniczna platforma usług administracji publicznej ETS Europejski Trybunał Sprawiedliwości GDDKiA Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad kat. kategoria KRBRD Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego LEX System Informacji Prawnej LEX MI Minister Infrastruktury MON Minister Obrony Narodowej MS Minister Sprawiedliwości MSWiA Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji MTiGM Minister Transportu i Gospodarki Morskiej NSA Naczelny Sąd Administracyjny ORTSiRD PZMot. Organizacja Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego Polskiego Związku Motorowego SKW Służba Kontrwywiadu Wojskowego SN Sąd Najwyższy SWW Służba Wywiadu Wojskowego TK Trybunał Konstytucyjny WORD wojewódzki ośrodek ruchu drogowego WRBRD wojewódzka rada bezpieczeństwa ruchu drogowego WSA Wojewódzki Sąd Administracyjny zał. załącznik 19

Wykaz skrótów 20

Wprowadzenie System prawny odnoszący się do ruchu drogowego tworzą ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z późn. zm.) oraz 73 delegacje do wydania aktów wykonawczych w postaci rozporządzeń i zarządzeń właściwych ministrów. Najnowsza historia tego systemu, choć niedługa, obfituje w liczne poprawki, zmiany i nowelizacje. Głoszonym celem każdej nowelizacji miało być osiągnięcie wysokiego standardu bezpieczeństwa. Wypada przypomnieć, że 7 lat temu, uchwalając nową (wówczas) ustawę Prawo o ruchu drogowym, ustawodawca wyrażał najwyższe zadowolenie z powodu jej nowoczesności. Obecnie doszedł do wniosku, że ustawa ta, mimo licznych wcześniejszych poprawek, zawiera błędy i sprzeczności merytoryczne, które w wielu wypadkach wręcz uniemożliwiają właściwą interpretację przepisów. Z tego powodu uznano, że najwyższy czas, aby usunąć istniejące błędy i wprowadzić poprawne rozwiązania, w szczególności z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego. Niestety efekt tych starań w nader nikłym stopniu wypełnia założony cel. Nietrudno zauważyć, że ustawa staje się coraz obszerniejsza i bardziej skomplikowana, a większość wprowadzonych zmian ma co najmniej niewielki związek z faktycznymi problemami bezpieczeństwa ruchu drogowego. Samą ustawę nowelizowano już 88 razy: 1. Ustawę Prawo o ruchu drogowym uchwalono w dniu 20 czerwca 1997 r., a już 29 sierpnia 1997 r. dyspozycją art. 13 ustawy o strażach gminnych (Dz. U. Nr 123, poz. 779) niejako zmuszono Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji do określenia w drodze rozporządzenia trybu i zasad uznawania pojazdów straży gminnej (miejskiej) za uprzywilejowane. Podstawę stanowił art. 131 p.r.d., udzielający Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji daleko idącej delegacji w kwestii przyznawania uprawnień do zatrzymywania pojazdów lub wykonywania niektórych czynności z zakresu kontroli ruchu drogowego przez funk- 21