System egzaminów przeprowadzanych przez Komisje Egzaminacyjne Izb Rzemieślniczych Kaków, 27 stycznia 2014
Akty prawne określające powoływanie komisji, warunki dopuszczania do egzaminów oraz sposób przeprowadzania egzaminów na tytuły czeladnika, mistrza oraz przeprowadzania egzaminów sprawdzających * Ustawa o rzemiośle Dz.U. z 2002r Nr 112 poz. 979 ze zmianą z dnia 19 sierpnia 2011r Dz.U.z 2011 Nr 205 poz 1206 * Ustawa z dnia 19 grudnia 2008r o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz o zmianie innych ustaw Dz.U. Nr 6 poz.690
* Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 września 2012 r. w sprawie egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (Dz. U. z 2012 r., poz. 1117) * Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2011 nr 205 poz. 1206)
Zasady powoływania i działania komisji egzaminacyjnych: komisje egzaminacyjne powołuje Zarząd Izby na pięcioletnią kadencję; osoby wchodzące w skład komisji muszą posiadać odpowiednie wykształcenie i okres wykonywania zawodu; są obowiązane ukończyć szkolenie zorganizowane przez Izbę Rzemieślniczą.
Komisje egzaminacyjne Izby przeprowadzają następujące typy egzaminów: Egzaminy mistrzowskie; Egzaminy czeladnicze; Egzaminy sprawdzające: dla osób dorosłych, dla młodocianych pracowników po ukończeniu przyuczenia do wykonywania określonej pracy.
Komisja przeprowadza egzaminy w zespołach egzaminacyjnych, powołanych przez przewodniczącego komisji, w porozumieniu z izbą rzemieślniczą. W skład zespołu egzaminacyjnego przeprowadzającego egzamin sprawdzający i czeladniczy wchodzą co najmniej cztery osoby: 1) przewodniczący komisji lub jego zastępca - jako przewodniczący zespołu egzaminacyjnego; 2) co najmniej dwóch członków komisji - jako członkowie zespołu egzaminacyjnego; 3) sekretarz zespołu egzaminacyjnego.
W skład zespołu egzaminacyjnego przeprowadzającego egzamin mistrzowski wchodzi co najmniej pięć osób: 1) przewodniczący komisji lub jego zastępca - jako przewodniczący zespołu egzaminacyjnego; 2) co najmniej trzech członków komisji - jako członkowie zespołu egzaminacyjnego; 3) sekretarz zespołu egzaminacyjnego. W skład zespołu egzaminacyjnego nie może wchodzić nauczyciel kandydata lub inna osoba pozostająca z kandydatem w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości co do jej bezstronności, albo która w okresie ostatnich trzech lat pozostawała z kandydatem w stosunku pracy lub zlecenia.
Sekretarzem zespołu egzaminacyjnego jest osoba wyznaczona przez Izbę Rzemieślniczą. Sekretarz zespołu egzaminacyjnego sprawuje obsługę administracyjno-biurową zespołu egzaminacyjnego. Sekretarz zespołu egzaminacyjnego nie uczestniczy w przeprowadzaniu egzaminu praktycznego ani w ocenianiu i ustalaniu wyniku egzaminu; Przewodniczący zespołu egzaminacyjnego, w porozumieniu z Izbą Rzemieślniczą, ustala listę zdających egzamin sprawdzający, czeladniczy lub mistrzowski.
Zasady dopuszczenia do egzaminu sprawdzającego,czeladniczego i mistrzowskiego Do egzaminu sprawdzającego dopuszcza się osobę, która ukończyła kształcenie ustawiczne w formie pozaszkolnej z zakresu umiejętności zawodowych wchodzących w zakres zawodu, którego dotyczy egzamin oraz posiada zaświadczenie potwierdzające ukończenie tej formy kształcenia
Do egzaminu czeladniczego dopuszcza się osobę, która: 1) ukończyła naukę zawodu u rzemieślnika jako młodociany pracownik oraz dokształcanie teoretyczne młodocianych pracowników w szkole lub w formach pozaszkolnych 1) posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły podstawowej oraz ukończyła kształcenie ustawiczne w formie pozaszkolnej, dotyczące umiejętności zawodowych wchodzących w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin; 2) jest uczestnikiem praktycznej nauki zawodu dorosłych, o której mowa w art. 53c ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
4) posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły podstawowej i co najmniej trzyletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin; 5) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej, prowadzącej kształcenie zawodowe o kierunku związanym z zawodem, w którym zdaje egzamin; 6) posiada tytuł zawodowy w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, oraz co najmniej półroczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin; 7) posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły podstawowej oraz zaświadczenie o zdaniu egzaminu sprawdzającego lub świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie, a także co najmniej roczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego lub świadectwa potwierdzającego kwalifikację w zawodzie.
Do egzaminu mistrzowskiego dopuszcza się osobę, która: 1) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej oraz tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie, w którym zdaje egzamin, a także: a) co najmniej trzyletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego, albo b) co najmniej sześcioletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, łącznie przed i po uzyskaniu tytułu zawodowego; 2) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej oraz co najmniej sześcioletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, w ramach samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej;
3) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej oraz tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, a także co najmniej trzyletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego; 4) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej oraz tytuł mistrza w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, a także co najmniej roczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu mistrza;
Metodyka przeprowadzania egzaminów
Egzamin czeladniczy i egzamin mistrzowski przeprowadza się w dwóch etapach: praktycznym i teoretycznym Etap teoretyczny składa się z dwóch części: pisemnej i ustnej. Etap praktyczny polega na samodzielnym wykonaniu przez zdającego zadań egzaminacyjnych sprawdzających umiejętności praktyczne. Kolejność zdawania etapów egzaminu w danym zawodzie ustala przewodniczący komisji w porozumieniu z izbą rzemieślniczą.
Na egzaminie czeladniczym: 1) część pisemna polega na udzieleniu przez zdającego odpowiedzi na pytania z zakresu następujących tematów: a) rachunkowość zawodowa, b) dokumentacja działalności gospodarczej, c) rysunek zawodowy, d) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, e) podstawowe zasady ochrony środowiska, f) podstawowe przepisy prawa pracy, g) podstawowa problematyka z zakresu podejmowania działalności gospodarczej i zarządzania przedsiębiorstwem.
2) część ustna polega na udzieleniu przez zdającego odpowiedzi na pytania z zakresu następujących tematów: technologia, maszynoznawstwo, materiałoznawstwo.
Na egzaminie mistrzowskim: 1) część pisemna polega na udzieleniu przez zdającego odpowiedzi na pytania z zakresu następujących tematów: a) rachunkowość zawodowa wraz z kalkulacją, b) dokumentacja działalności gospodarczej, c) rysunek zawodowy, d) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, e) podstawowe zasady ochrony środowiska, f) podstawowe przepisy prawa pracy, g) podstawowa problematyka z zakresu podejmowania działalności gospodarczej i zarządzania przedsiębiorstwem, h) podstawy psychologii i pedagogiki, i) metodyka nauczania.
2) część ustna polega na udzieleniu przez zdającego odpowiedzi na pytania z zakresu następujących tematów: a) technologia, b) maszynoznawstwo, c) materiałoznawstwo.
Zadania egzaminacyjne do etapu praktycznego i pytania do obu części etapu teoretycznego oraz zestawy tych pytań przygotowują członkowie zespołu egzaminacyjnego w uzgodnieniu z przewodniczącym zespołu egzaminacyjnego w oparciu o standardy wymagań egzaminacyjnych. Zadania, pytania oraz zestawy pytań, przewodniczący zespołu egzaminacyjnego przedstawia do zatwierdzenia izbie rzemieślniczej. Przy ustalaniu zadań egzaminacyjnych do etapu praktycznego i miejsca ich wykonania bierze się pod uwagę niepełnosprawność zdającego.
Termin i miejsce przeprowadzenia etapu praktycznego oraz poszczególnych części etapu teoretycznego egzaminu ustala przewodniczący zespołu egzaminacyjnego. Etap praktyczny przeprowadza się u pracodawców lub w warsztatach szkoleniowych, posiadających warunki organizacyjne i techniczne niezbędne do wykonania przez zdającego zadań egzaminacyjnych. Liczba zdających nie może być większa niż liczba stanowisk pracy przygotowanych do przeprowadzenia etapu praktycznego egzaminu.
Nadzór nad wykonywaniem przez zdającego zadań egzaminacyjnych etapu praktycznego sprawuje co najmniej dwóch członków zespołu egzaminacyjnego wyznaczonych przez przewodniczącego zespołu egzaminacyjnego. Część pisemna odbywa się w warunkach zapewniających samodzielną pracę zdającego.
CZAS TRWANIA EGZAMINÓW: Etap praktyczny: 120 min. 24 godz. (3 dni) (egz. czeladniczy i mistrzowski) Etap praktyczny: nie dłużej niż 8 godzin (egz. sprawdzający dla dorosłych) Etap praktyczny: nie dłużej niż 3 godziny (egz. sprawdzający dla młodocianych) Etap teoretyczny (cz. pisemna): 45 min. 210 min. Etap teoretyczny (cz. ustna): max 30 min. + 10 min. na przygotowanie się do odpowiedzi.
W części pisemnej zdający odpowiada na 7 lub 9 pytań z zakresu każdego tematu egzaminu, zawarte w arkuszu egzaminacyjnym przygotowanym przez izbę rzemieślniczą. W części ustnej zdający losuje jeden zestaw zawierający po trzy pytania z zakresu każdego tematu egzaminu. Na zapoznanie się z treścią pytań zdający ma około 10 minut, których nie wlicza się do czasu trwania części ustnej egzaminu. Na etap praktyczny i teoretyczny egzaminu zdający zgłasza się z dowodem osobistym lub innym dokumentem ze zdjęciem potwierdzającym jego tożsamość.
Zdający, który otrzymał ocenę niedostateczną ma prawo przystąpić do egzaminu poprawkowego obejmującego zadanie lub temat, z którego otrzymał ocenę niedostateczną. Egzamin poprawkowy przeprowadza komisja, w terminie i miejscu ustalonym przez przewodniczącego komisji. Na wniosek zdającego egzamin poprawkowy może obejmować cały etap lub część pisemną lub ustną etapu teoretycznego. Po upływie dwóch lat od daty pierwszego egzaminu osoby zdają egzamin w pełnym zakresie.
Przewodniczący informuje zdających o wynikach etapu praktycznego i teoretycznego egzaminu, ogłasza wyniki końcowe egzaminu oraz informuje zdających o prawie złożenia skargi dotyczącej prawidłowości przeprowadzenia egzaminu. Kwestie sporne powstałe podczas egzaminu rozstrzyga przewodniczący. Skargę dotyczącą prawidłowości przeprowadzenia egzaminu zdający może złożyć do Izby Rzemieślniczej w terminie 3 dni od dnia zakończenia egzaminu.
w okresie od 1945 r. - 2012 roku Izby Rzemieślnicze w Polsce wydały: 2.598 720 świadectw czeladniczych 485 563 dyplomów mistrzowskich w 2012 roku 30 350 - świadectw czeladnicze 3 552 - dyplomy mistrzowskie dane: Związek Rzemiosła Polskiego
Dziękuję za uwagę Lesław Kucharczyk Małopolska Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości w Krakowie