Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1997 r. III ZP 34/97

Podobne dokumenty
Postanowienie z dnia 25 marca 1999 r. III RN 156/98

Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2000 r. III ZP 11/00

Postanowienie z dnia 9 lipca 2002 r. III RN 129/01

Postanowienie z dnia 3 lutego 2000 r. III RN 195/99

Postanowienie z dnia 4 czerwca 1998 r. III RN 35/98

Postanowienie z dnia 22 lutego 2001 r. III RN 71/00

Wyrok z dnia 1 czerwca 2000 r. III RN 178/99

Postanowienie z dnia 27 marca 2002 r. III RN 9/01

Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 1998 r. III ZP 46/97

Wyrok z dnia 17 listopada 2000 r. III RN 52/00

Postanowienie z dnia 22 lutego 2001 r. III RN 78/00. Sobota jest dniem ustawowo wolnym od pracy w rozumieniu art. 57 4

Wyrok z dnia 4 listopada 1998 r. III RN 78/98

Postanowienie z dnia 14 listopada 2002 r. III RN 7/02

Wyrok z dnia 4 grudnia 2002 r. III RN 212/01

Wyrok z dnia 22 października 1998 r. III RN 71/98

Wyrok z dnia 21 maja 2002 r. III RN 77/01

Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 9 października 1997 r. III ZP 23/97

Wyrok z dnia 5 kwietnia 2002 r. III RN 125/01

R E G U L U S. Zrzeszenie Związków Zawodowych Energetyków. zapytanie Zleceniodawcy INFORMACJA PRAWNA

Wyrok z dnia 8 maja 1998 r. III RN 23/98

Postanowienie z dnia 14 listopada 2002 r. III RN 64/02

Postanowienie Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 1995 r. II UZP 18/95

Postanowienie z dnia 1 czerwca 2000 r. III RN 179/99

Wyrok z dnia 7 lipca 1999 r. III RN 23/99

Wyrok z dnia 2 grudnia 1998 r. III RN 89/98

Wyrok z dnia 6 kwietnia 2000 r. III RN 149/99

Wyrok z dnia 13 stycznia 2000 r. III RN 126/99

Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 1996 r. III AZP 23/95

Wyrok z dnia 7 maja 2002 r. III RN 62/01

POSTANOWIENIE. SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący) SSN Halina Kiryło (sprawozdawca) SSN Jerzy Kwaśniewski

Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 1997 r. III ZP 18/97

Wyrok z dnia 20 lutego 2002 r. III RN 3/01

Wyrok z dnia 10 czerwca 2003 r. III RN 116/02

Wyrok z dnia 23 stycznia 2003 r. III RN 3/02

Wyrok z dnia 22 października 1998 r. III RN 62/98

Postanowienie z dnia 22 lipca 2003 r. III RN 45/03. Uchwała zarządu gminy (miasta) w przedmiocie wypowiedzenia zarządu

Wyrok z dnia 8 maja 1998 r. III RN 34/98

Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. [ ]

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Romualda Spyt

Wyrok z dnia 6 lipca 2001 r. III RN 116/00

WŁADZA SĄDOWNICZA W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Organizacja wymiaru sprawiedliwości

Wyrok z dnia 2 grudnia 1999 r. III RN 104/99

Postanowienie z dnia 13 stycznia 2000 r. III RN 123/99

Postanowienie z dnia 8 marca 2001 r. III KKO 2/01

- 1 - Wyrok z dnia 5 października 1995 r. III ARN 36/95

Wyrok z dnia 12 lipca 2000 r. III RN 2/00

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II CZ 15/15. Dnia 24 kwietnia 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie:

Podstawy prawa administracyjnego (PPA) - postępowanie przed sądami - Rola sądów w funkcjonowaniu administracji publicznej.

Wyrok z dnia 22 lutego 2001 r. III RN 75/00

Wyrok z dnia 9 listopada 2001 r. III RN 149/00

Wyrok z dnia 9 czerwca 1999 r. III RN 15/99

UCHWAŁA. składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego

Wyrok z dnia 13 czerwca 2002 r. III RN 97/01

Wyrok z dnia 7 lipca 1999 r. III RN 22/99

Wyrok z dnia 3 września 1998 r. III RN 83/98

POSTANOWIENIE UZASADNIENIE

Postanowienie z dnia 23 listopada 2006 r. II PZ 43/06

Postanowienie z dnia 26 marca 1997 r. III RN 9/97

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wyrok z dnia 8 października 2002 r. III RN 175/01

Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa.

POSTANOWIENIE. Sygn. akt I NSW 1/19. Dnia 11 lutego 2019 r. Sąd Najwyższy w składzie:

Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 1997 r. III ZP 5/96

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wyrok z dnia 2 kwietnia 2009 r. III UK 86/08

Sądownictwo administracyjne. Ustrój, skarga do sądu, wyroki sądowe

SĄDOWNICTWO ADMINISTRACYJNE. Ustrój, skarga do sądu, wyroki sądowe

Wyrok z dnia 7 czerwca 2001 r. III RN 103/00

POSTANOWIENIE. Sygn. akt III SPP 30/17. Dnia 12 lipca 2017 r. Sąd Najwyższy w składzie:

Wyrok z dnia 8 maja 1998 r. III RN 26/98

Postanowienie z dnia 20 czerwca 1995 r. III ARN 21/95

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II UZ 102/17. Dnia 10 października 2018 r. Sąd Najwyższy w składzie:

Dz.U Nr 34 poz. 201 USTAWA

Uchwała z dnia 21 czerwca 2006 r. III SPZP 1/06. Przewodniczący SSN Jerzy Kwaśniewski, Sędziowie SN: Zbigniew Hajn, Andrzej Wróbel (sprawozdawca).

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II UK 333/11. Dnia 25 lipca 2012 r. Sąd Najwyższy w składzie :

Wyrok z dnia 14 października 1999 r. III RN 82/99

POSTANOWIENIE. Sygn. akt III SPP 12/17. Dnia 4 kwietnia 2017 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. Sygn. akt III SPP 28/15. Dnia 15 grudnia 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie:

USTAWA z dnia 24 września 2010 r. o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka oraz niektórych innych ustaw 1)

POSTANOWIENIE. SSN Piotr Prusinowski

Wyrok z dnia 18 października 1995 r. III ARN 46/95

POSTANOWIENIE. Prezes SN Dariusz Zawistowski (przewodniczący) SSN Krzysztof Strzelczyk SSN Maria Szulc (sprawozdawca) Protokolant Bożena Kowalska

POSTANOWIENIE. Prezes SN Józef Iwulski (przewodniczący) SSN Romualda Spyt (sprawozdawca) SSA Marek Procek

POSTANOWIENIE. SSN Romualda Spyt (przewodniczący) SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca) SSN Józef Iwulski

POSTANOWIENIE UZASADNIENIE

Wyrok z dnia 6 marca 2002 r. III RN 19/01

Wyrok z dnia 3 października 2002 r. III RN 160/01

Postanowienie z dnia 14 listopada 2002 r. III RN 92/02

ZAGADNIENIE PRAWNE U Z A S A D N I E N I E

Spis treści Rozdział I. Geneza, rozwój i model sądownictwa administracyjnego w Polsce

Wyrok z dnia 4 września 2008 r. III SN 1/08

Wyrok z dnia 21 stycznia 1998 r. III RN 110/97

POSTANOWIENIE. SSN Jan Górowski (przewodniczący) SSN Irena Gromska-Szuster SSN Władysław Pawlak (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wyrok z dnia 8 października 1998 r. III RN 58/98

Wyrok z dnia 7 lipca 1999 r. III RN 20/99

POSTANOWIENIE. SSN Józef Iwulski (przewodniczący) SSN Zbigniew Myszka SSN Krzysztof Staryk (sprawozdawca)

Wyrok z dnia 13 marca 2009 r. III PK 59/08

Skarżący : Rzecznik Praw Obywatelskich Organ : Rada m. st. Warszawy. Skarga kasacyjna

Transkrypt:

Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1997 r. III ZP 34/97 Przewodniczący: Prezes SN Jan Wasilewski, Sędziowie SN: Adam Józefowicz, Jerzy Kwaśniewski (współsprawozdawca), Janusz Łętowski, Maria Mańkowska, Andrzej Wasilewski (sprawozdawca), Andrzej Wróbel. Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej Waldemara Grudzieckiego, po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 5 listopada 1997 r. zagadnienia prawnego przedstawionego przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego składowi siedmiu sędziów Izby Administracyjnej, Pracy I Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego o podjęcie uchwały zawierającej odpowiedź na następujące pytanie prawne: Czy warunkiem dopuszczalności skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego od orzeczenia działającej przy Ministrze Pracy i Polityki Socjalnej Społecznej Komisji Rewindykacyjnej jest wystąpienie z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy (art. 127 3 KPA w związku z art. 8 ustawy z dnia 25 października 1990 r. o zwrocie majątku utraconego przez związki zawodowe i organizacje społeczne w wyniku wprowadzenia stanu wojennego, Dz. U. z 1996 r. Nr 143, poz. 661; zm.: Dz. U z 1997 r. Nr 82, poz. 518) w sytuacji, gdy ze skargą nie występuje ani Rzecznik Praw Obywatelskich, ani prokurator (art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym - Dz. U. Nr 74, poz. 368 ze zm.)? p o d j ą ł następującą uchwałę: Uprzednie zwrócenie się z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy do Społecznej Komisji Rewindykacyjnej działającej przy Ministrze Pracy i Polityki Socjalnej (art. 127 3 KPA w związku z art. 8 ustawy z dnia 25 października 1990 r. o zwrocie majątku utraconego przez związki zawodowe i organizacje społeczne w wyniku wprowadzenia stanu wojennego - jednolity tekst: Dz. U. z 1996 r. Nr 143, poz. 661 ze zm.) nie jest warunkiem dopuszczalności skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Warunkiem takim jest uprzednie zwrócenie się do Komisji z wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa (art. 34 ust. 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym - Dz. U. Nr 74, poz. 68 ze zm.). U z a s a d n i e n i e Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, działając na podstawie art. 16 ust. 2 w związku z art. 13 pkt 3 ustawy z dnia 20 września 1984 r. o Sądzie Najwyższym (jednolity tekst: Dz.U. z 1994 r. Nr 13, poz. 48 ze zm.), zwrócił się z wnioskiem o rozpoznanie przez skład siedmiu sędziów Sądu Najwyższego przedstawionej kwestii prawnej. W uzasadnieniu wniosku Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego wskazał na dwa postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego (z dnia 8 kwietnia 1997 r., I SA

198/97 oraz z dnia 10 kwietnia 1997 r., I SA 116/97), mocą których Naczelny Sąd Administracyjny odrzucił skargi Wojewody R. na orzeczenia Społecznej Komisji Rewindykacyjnej działającej przy Ministrze Pracy i Polityki Socjalnej w przedmiocie zwrotu majątku utraconego w wyniku wprowadzenia stanu wojennego. W obu wymienionych postanowieniach Naczelny Sąd Administracyjny powołał się przy tym na uchwałę składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 grudnia 1996 r., OPS 4/96, w myśl której:?skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego można wnieść, stosownie do przepisu art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.), po wyczerpaniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy określonego w art. 127 3 KPA@. Tymczasem, zdaniem Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, w rozpoznawanych sprawach należało uprzednio rozważyć trzy podstawowe zagadnienia prawne: Po pierwsze - Czy działająca przy Ministrze Pracy i Polityki Socjalnej Społeczna Komisja Rewindykacyjna jest naczelnym organem administracji państwowej w rozumieniu przepisów KPA? W opinii wnioskodawcy brak jest podstaw prawnych dla traktowania Społecznej Komisji Rewindykacyjnej jako naczelnego organu administracji państwowej w rozumieniu przepisów KPA, a w konsekwencji nie ma też podstaw do stwierdzenia, że od orzeczenia Komisji służy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, o którym mowa w art. 127 3 KPA. Po drugie - Czy w sytuacji, gdy art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 25 października 1990 r. o zwrocie majątku utraconego przez związki zawodowe i organizacje społeczne w wyniku wprowadzenia stanu wojennego (powoływanej dalej jako:?ustawa o zwrocie majątku utraconego@) wyraźnie stanowi, że:?na orzeczenie Komisji przysługuje skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego@, uzasadnione jest odwoływanie się do postanowienia art. 127 3 KPA w związku z art. 8 ustawy o zwrocie majątku, wedle którego przepisy KPA stosuje się w sprawach nie uregulowanych w tej ustawie? W opinii wnioskodawcy brak jest podstaw dla uzależnienia rozpatrzenia przez Naczelny Sąd Administracyjny skargi na orzeczenie Społecznej Komisji Rewindykacyjnej od uprzedniego wystąpienia przez skarżącego z wnioskiem do tej Komisji o ponowne rozpatrzenie sprawy w trybie art. 127 3 KPA. Po trzecie - Czy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy składany w trybie art. 127 3 KPA jest środkiem odwoławczym w rozumieniu art. 34 ust. 1 i 2 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym? Wnioskodawca powołuje się w tym kontekście na uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 1996 r. (III AZP 23/95, OSNAPiUS 1996 nr 15 poz. 205), wskazującej na swoistość?wniosku o ponowne rozpatrzenie@ jako środka zaskarżenia, która nie pozwala na zaliczenie go ani do zwykłych, ani do nadzwyczajnych środków zaskarżenia. Prokurator Prokuratury Krajowej wyraził pogląd, że mając na uwadze przedmiot działania Społecznej Komisji Rewindykacyjnej przy Ministrze Pracy i Polityki Socjalnej, tryb jej powoływania, charakter i sposób działania, oraz okoliczność, że załatwia ona sprawy przez wydanie rozstrzygnięcia mającego moc decyzji administracyjnej, należy przyjąć, że Społeczna Komisja Rewindykacyjna działająca przy Ministrze Pracy i Polityki Społecznej jest centralnym organem administracji państwowej, który z mocy ustawy powołany został do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej. Przy czym należy przyjąć, że do orzeczeń tej Komisji jako rozstrzygnięć ostatecznych należy stosować przepisy KPA, w tym także przepis dotyczący

zaskarżenia decyzji w postaci wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy (art. 127 3 KPA), którego wykorzystanie musi poprzedzić wniesienie skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego (art. 34 ust. 1 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym). Podejmując uchwałę w niniejszej sprawie skład siedmiu sędziów Sądu Najwyższego zważył, co następuje: I. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483), która weszła w życie z dniem 17 października 1997 r., stanowi, że wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują: Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe (art. 175 ust. 1). Przy czym Sąd Najwyższy sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych w zakresie orzekania (art. 183 ust. 1) oraz wykonuje także inne czynności określone w Konstytucji i ustawach (art. 183 ust. 2), a kontrolę działalności administracji publicznej sprawować ma Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne (art. 184 zdanie pierwsze). Ta rozdzielność zakresu właściwości Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego i innych sądów administracyjnych świadczy o tym, że nadzór judykacyjny Sądu Najwyższego nie obejmuje orzecznictwa sądów administracyjnych. Jednakże zgodnie z art. 78 Konstytucji RP każde postępowanie sądowe musi mieć co najmniej dwuinstancyjny charakter. Tymczasem aktualnie Naczelny Sąd Administracyjny sprawuje funkcje sądowej kontroli administracji publicznej jednoinstancyjnie. Dlatego art. 236 ust. 2 zdanie pierwsze przepisów przejściowych i końcowych Konstytucji RP stanowi, że przed upływem 5 lat od dnia wejścia w życie Konstytucji RP powinny zostać uchwalone ustawy wprowadzające w życie art. 176 ust. 1 Konstytucji RP w zakresie dotyczącym postępowania przed sądami administracyjnymi. Do tego czasu obowiązywać mają nadal dotychczasowe przepisy dotyczące rewizji nadzwyczajnej od orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego (art. 236 ust. 2 zdanie drugie Konstytucji RP), czyli art. 10 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych ustaw (Dz.U. Nr 43, poz. 189). Wynika stąd, że w okresie przejściowym, o którym mowa w art. 236 ust. 2 Konstytucji RP, Sąd Najwyższy sprawuje nadal nadzór judykacyjny nad orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego. W konsekwencji oznacza to, że określone w art. 13 pkt 3 i pkt 4 ustawy z dnia 20 września 1984 r. o Sądzie Najwyższym (jednolity tekst: Dz.U. z 1994 r. Nr 13, poz. 48 ze zm.) kompetencje tego Sądu zarówno w zakresie?podejmowania uchwał mających na celu wyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości w praktyce lub których stosowanie wywołało rozbieżność w orzecznictwie@ (art. 13 pkt 3 w związku z art. 16), jak i w zakresie?podejmowania uchwał zawierających rozstrzygnięcia zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie@ (art. 13 pkt 4 w związku z art. 17), które stanowią szczególne formy prawne wykonywania funkcji nadzoru judykacyjnego, w okresie przejściowym odnoszą się nadal także do przepisów lub zagadnień prawnych pojawiających się na gruncie praktyki administracji publicznej lub orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego.

II. Społeczna Komisja Rewindykacyjna działająca przy Ministrze Pracy i Polityki Socjalnej jest organem utworzonym na podstawie ustawy z dnia 25 października 1990 r. o zwrocie majątku utraconego przez związki zawodowe i organizacje społeczne w wyniku wprowadzenia stanu wojennego (jednolity tekst: Dz.U. z 1996 r. Nr 143, poz. 661 ze zm.) i powołanym do rozstrzygania spraw o zwrot majątku lub o odszkodowanie na rzecz jednostek organizacyjnych związków zawodowych i organizacji społecznych, które zostały pozbawione majątku w wyniku wprowadzenia stanu wojennego (art. 1 - art. 2 oraz art. 5 i nast. ustawy o zwrocie majątku). Na mające moc decyzji administracyjnej orzeczenia wydawane przez Społeczną Komisję Rewindykacyjną działającą przy Ministrze Pracy i Polityki Socjalnej przysługuje skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego (art. 7 ust. 3 ustawy o zwrocie majątku). Z kolei art. 34 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm. - powoływanej dalej jako:?ustawa o NSA@), określający przesłanki prawne dopuszczalności złożenia skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego, opiera się na założeniu, że w zasadzie w każdym wypadku złożenie skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego powinno być poprzedzone działaniami prawnymi, które mają umożliwić usunięcie zarzucanego naruszenia prawa w ramach postępowania, w którym podjęto dane rozstrzygnięcie, chyba że wyraźny przepis ustawy stanowi inaczej. Ustawa o Naczelnym Sądzie Administracyjnym wyróżnia w szczególności dwa typy sytuacji prawnych: 1. Sytuacje, w których ustawa przyznaje skarżącemu środki odwoławcze w postępowaniu przed organem właściwym w określonej sprawie i wówczas skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego można wnieść zasadniczo dopiero po wyczerpaniu środków odwoławczych (art. 34 ust. 1 i ust. 2 ustawy o NSA oraz uchwała składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 grudnia 1996 r., OPS 4/96, ONSA 1997 Nr 2 poz. 44). Z mocy wyraźnego postanowienia ustawy, obowiązek ten nie dotyczy jedynie sytuacji, gdy skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego wnosi prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich (art. 127 1 KPA in fine). Przy czym pojęcie?środka odwoławczego@ jest w danym wypadku rozumiane szeroko i obejmuje nie tylko znane Kodeksowi postępowania administracyjnego?odwołania@ (art. 127 1 KPA) i?zażalenia@ (art. 141 KPA), lecz także analogiczne środki prawne przysługujące na mocy przepisów innych ustaw (np. art. 17 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jednolity tekst: Dz.U. z 1991 r. Nr 36, poz. 161 ze zm.) oraz przyznane ustawą prawo zwrócenia się do właściwego organu z?wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy@ (czyli tzw. prawo remonstracji - art. 127 3 i 4 KPA; por. także powołaną wyżej uchwałę składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 grudnia 1996 r., OPS 4/96). 2. Sytuacje, w których ustawa nie przewiduje środków odwoławczych (w rozumieniu art. 34 ust. 2 ustawy o NSA) w sprawie będącej przedmiotem skargi i wówczas, przed wniesieniem skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego, skarżący obowiązany jest zwrócić się do właściwego w danej sprawie organu z wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa. Natomiast skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego może być wniesiona dopiero po upływie 30 dni od dnia doręczenia właściwemu organowi takiego wezwania (art. 34 ust. 3 ustawy o NSA). III. Podstawowe zasady i tryb postępowania oraz rozstrzygania w sprawach o zwrot majątku rozpoznawanych przez Społeczną Komisję Rewindykacyjną działającą

przy Ministrze Pracy i Polityki Socjalnej reguluje wspomniana ustawa o zwrocie majątku. Ustawa ta wyraźnie stanowi, że:?w sprawach nie uregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego@ (art. 8 ustawy o zwrocie majątku). Oznacza to, że z woli samego ustawodawcy przepisy ustawy o zwrocie majątku, w zakresie w jakim dotyczą one uregulowań prawnoproceduralnych w sprawach rozpatrywanych przez Społeczną Komisję Rewindykacyjną, powinny być traktowane jako lex specialis względem uregulowań prawnych Kodeksu postępowania administracyjnego. Ma to zasadnicze znaczenie z punktu widzenia rozważanej tutaj kwestii prawnej, bowiem oznacza w konsekwencji, że w tym zakresie w jakim ustawa o zwrocie majątku reguluje określone kwestie prawne, nie mogą być stosowane (ani odpowiednio, ani tym bardziej wprost) przepisy KPA (art. 8 ustawy o zwrocie majątku a contrario). Następujące zagadnienia prawnoproceduralne zostały uregulowane przepisami ustawy o zwrocie majątku: 1.Postępowanie o zwrot majątku wszczyna się na wniosek zainteresowanych podmiotów (art. 4 ust. 1 w związku z art. 2 ust. 1 i ust. 2 ustawy o zwrocie majątku), który winien czynić zadość określonym w tej ustawie wymaganiom (art. 4 ust. 2 ustawy o zwrot majątku). 2. Postępowanie o zwrot majątku prowadzone jest przed Społeczną Komisją Rewindykacyjną, która rozpatruje sprawy w trzyosobowych zespołach orzekających na posiedzeniach jawnych (art. 5 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 6 ustawy o zwrocie majątku). Natomiast zasady organizacji i szczegółowy zakres działania Społecznej Komisji Rewindykacyjnej określone zostały rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 marca 1991 r. (Dz.U. Nr 24, poz. 101 ze zm. - powoływane dalej jako: "rozporządzenie@) wydanym na podstawie upoważnienia wynikającego z art. 5 ust. 3 ustawy o zwrocie majątku. 3. Komisja rozstrzyga sprawę wydając orzeczenie, które ma moc decyzji administracyjnej (art. 7 ust. 1 ustawy o zwrocie majątku). Przy czym szczegółowe zasady podejmowania przez Komisję tego typu orzeczeń oraz ich doręczania, a także trybu zawierania przed Komisją ugód między stronami regulują przepisy wspomnianego wyżej rozporządzenia. Nota bene, akurat w tym zakresie (szczególnie, gdy chodzi o wprowadzony rozporządzeniem tryb zawierania ugód między stronami) regulacja prawna rozporządzenia przekracza granice przyznanego ustawą upoważnienia do jego wydania. Art. 5 ust. 3 ustawy o zwrocie majątku stanowi bowiem, że Minister Pracy i Polityki Socjalnej określi w drodze rozporządzenia wyłącznie: "szczegółowy zakres działania, skład osobowy, tryb powoływania oraz organizację Komisji@. 4. Orzeczenie Komisji jest ostateczne i stanowi tytuł prawny do wszczęcia postępowania egzekucyjnego w administracji (art. 7 ust. 2 ustawy o zwrocie majątku). 5. Na orzeczenie Komisji przysługuje skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego (art. 7 ust. 3 ustawy o zwrocie majątku). Z powyższego wynika, że ustawa o zwrocie majątku nie przewiduje żadnych środków odwoławczych od orzeczeń wydawanych przez Społeczną Komisję Rewindykacyjną. W szczególności ustawa ta nie przewiduje w tym wypadku ani możliwości wniesienia odwołania do innego organu, ani też możliwości zwrócenia się do samej Komisji z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy (tzw. prawa remonstracji). Przeciwnie, ustawa ta przesądza jednoznacznie, że orzeczenie Komisji jest ostateczne i

stanowi tytuł egzekucyjny do wszczęcia postępowania egzekucyjnego w administracji (art. 7 ust. 2 ustawy o zwrocie majątku). Wynika stąd, że: Po pierwsze - Problem?ostateczności@ orzeczeń Społecznej Komisji Rewindykacyjnej został uregulowany wprost (expressis verbis) przepisami samej ustawy o zwrocie majątku, podczas gdy wyraźny przepis tej ustawy stanowi, że przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego stosuje się odpowiednio jedynie?w sprawach nie uregulowanych w niniejszej ustawie@ (art. 8 ustawy o zwrocie majątku). Dlatego już z tej przyczyny należy przyjąć, że w tym zakresie nie jest dopuszczalne odpowiednie stosowanie art. 127 3 KPA. Ponadto zważyć należy także, że art. 127 3 KPA dopuszcza wprawdzie możliwość zwrócenia się do organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, ale dotyczy to wyłącznie wypadków, gdy określone rozstrzygnięcie wydane zostało w pierwszej instancji przez?naczelny organ administracji państwowej@. Przy czym Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483) w ogóle nie posługuje się pojęciem?naczelnego organu administracji państwowej@. Natomiast w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego?organami naczelnymi@ są Prezes Rady Ministrów i właściwi ministrowie (art. 18 pkt 1 KPA), a w stosunku do organów organizacji społecznych - naczelne organy tych organizacji, a w razie braku takiego organu - naczelny organ administracji państwowej, sprawujący zwierzchni nadzór nad ich działalnością (art. 18 pkt 2 KPA). Tymczasem Społeczna Komisja Rewindykacyjna działa wprawdzie przy Ministrze Pracy i Polityki Socjalnej, ale nie jest?organem naczelnym@ w rozumieniu art. 18 KPA. Jest to organ utworzony na podstawie przepisów ustawy szczególnej, określony przez samego ustawodawcę jako kolegialny organ?społeczny@, w którego skład wchodzą osoby wyznaczone przez:?ministra Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z innymi ministrami sprawującymi nadzór nad organizacjami społecznymi@ (art. 5 ust. 2 ustawy o zwrocie majątku). Komisja ta jest jedynym organem upoważnionym do rozstrzygania spraw o zwrot majątku (czyli sporów majątkowych), których dotyczą przepisy przedmiotowej ustawy i podejmuje rozstrzygnięcia prawne wyłącznie w tych sprawach (art. 5 ust. 1 ustawy o zwrocie majątku). Wynika stąd, że szczególny status prawny Społecznej Komisji Rewindykacyjnej z jednej strony oraz szczególny charakter środka prawnego, o którym mowa w art. 127 3 KPA, z drugiej strony, wykluczają także dopuszczalność odpowiedniego stosowania art. 127 3 KPA w stosunku do orzeczeń tej Komisji. Po drugie - Równocześnie ustawa o zwrocie majątku przesądza, że na orzeczenia Społecznej Komisji Rewindykacyjnej, jako orzeczenia ostateczne, przysługuje wyłącznie skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego (art. 7 ust. 3 ustawy o zwrocie majątku, co odpowiada także ogólnej zasadzie prawnej wyrażonej w art. 16 KPA). W konsekwencji, uwzględniając określone w art. 34 ustawy o NSA wymogi prawne dotyczące wszczęcia postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, w wypadku orzeczeń Społecznej Komisji Rewindykacyjnej, co do których ustawa o zwrocie majątku nie przewiduje środków odwoławczych, wniesienie skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego nie jest wprawdzie uwarunkowane uprzednim wystąpieniem do Komisji o ponowne rozpatrzenie sprawy w trybie art. 127 3 KPA, ale musi być poprzedzone zwróceniem się przez uprawniony podmiot do Społecznej Komisji Rewindykacyjnej z wezwaniem jej do usunięcia naruszenia prawa. Dopiero po upływie 30 dni od dnia doręczenia Społecznej Komisji Rewindykacyjnej takiego wezwania uprawniony podmiot może wnieść skargę do Naczelnego Sądu Adminis-

tracyjnego (art. 34 ust. 3 ustawy o NSA). Biorąc powyższe pod uwagę, skład siedmiu sędziów Sądu Najwyższego działając na podstawie art.13 pkt 3 w związku z art. 16 ust. 2 ustawy z 20 września 1984 r. o Sądzie Najwyższym (jednolity tekst: Dz.U. z 1994 r. Nr 13, poz. 48 ze zm.) podjął powyższą uchwałę. ========================================