Sprawozdanie z realizacji Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii dla Miasta Giżycka w 2013 r. Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii dla Miasta Giżycka został przyjęty Uchwałą nr XXXVI/97/09 Rady Miejskiej w Giżycku z dnia 17 grudnia 2009 r. W imieniu Burmistrza zadania programu realizowało i koordynowało Centrum Profilaktyki Uzależnień i Integracji Społecznej w Giżycku przy współpracy z instytucjami, służbami, stowarzyszeniami, osobami prawnymi działającymi w zakresie przeciwdziałania narkomanii. Polski model przeciwdziałania narkomanii ustanowiony Ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii oparty jest na trzech wzajemnie uzupełniających się programach realizowanych na różnych poziomach administracji: rządowej, samorządu województwa i samorządu gminnego. Jednym z problemów społecznych występujących w naszym kraju są problemy związane z używaniem substancji psychoaktywnych. Wynika to z rozmiarów szkód jakie niesie za sobą używanie narkotyków w tym: szkód zdrowotnych, społecznych ekonomicznych. Rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia promują działania zmierzające do upowszechniania zdrowego stylu życia, a jednym z jego elementów jest powstrzymanie się od nadużywania substancji psychoaktywnych, w tym narkotyków. Osiągnięcie takiego celu jest możliwe jedynie poprzez ścisłą interdyscyplinarną współpracę i ścisłą koordynację działań wielu instytucji zajmujących się profilaktyką i przeciwdziałaniem narkomanii. Warto dodać, że efektywne działania profilaktyczne zmierzające do ograniczania używania środków odurzających mogą wpływać korzystnie na szersze aspekty życia społecznego, zapobiegać przestępczości, chronić zdrowie, zapobiegać problemom szkolnym i rodzinnym. Używanie substancji psychoaktywnych przez dzieci, młodzież i osoby dorosłe w naszym kraju oraz psychospołeczne skutki skupione wokół tego są zagrożeniem, któremu należy zapobiegać. Problem ten dotyczy coraz młodszej grupy wiekowej. Używanie środków psychoaktywnych współegzystuje z zachowaniami zagrażającymi zdrowiu i życiu, destrukcyjnymi, i przestało dotyczyć środowisk głęboko patologicznych i dużych skupisk miejskich. Migracje wewnątrz kraju i czasowe przemieszczanie się obywateli, a także
coraz większy dostęp do wytworów techniki wpływa na dostępność środków psychoaktywnych także w naszym mieście. Wyniki badań ogólnopolskich realizowanych metodologią ESPAD w 2007 r. wskazały na stabilizację lub nawet spadek problemu używania narkotyków wśród młodzieży szkolnej. W 2007 r. 16% badanej młodzieży (15-16 lat) deklarowało chociaż jednorazowy kontakt z marihuaną i haszyszem, a w przypadku amfetaminy 4%. Rozpowszechnienie używania narkotyków w Polsce jest niższe niż w innych krajach UE, z wyłączeniem zażywania leków uspokajających i nasennych bez przepisu lekarza (18% badanych). W przypadku tych środków Polska należy do krajów o najwyższym rozpowszechnieniu (więcej informacji dostępnych w międzynarodowym raporcie ESPAD 2007). Wyniki badania ESPAD z 2011 r. wskazały, że najbardziej popularne substancje nielegalne, po które sięga młodzież, to marihuana i haszysz. Do używania przetworów konopii przyznało się 24,3% 15-16-latków i 37,3% 17-18-latków. W obu przypadkach stanowiło to wzrost względem wyników z 2007 r. Wśród substancji nielegalnych na drugim miejscu pod względem rozpowszechnienia używania uplasowała się amfetamina. Nie odnotowano jednak zdecydowanego zróżnicowania pomiędzy pomiarami w 2007 r. i 2011 r. w przypadku stymulantów oraz innych substancji. Do Miejsko-Gminnej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych nie wpłynął w 2013 r. żaden wniosek o objęcie leczeniem odwykowym osoby podejrzanej o stosowanie narkotyków. W punkcie konsultacyjnym rodzice, którzy mają problemy z dziećmi eksperymentującymi ze środkami psychoaktywnymi mogą skorzystać z pomocy psychologa i pedagoga, w przypadku stwierdzenia uzależnienia kierowani są do specjalistycznej pomocy terapeutycznej (m.in. NZOZ Poradnia Terapii Uzależnień, ośrodki Monar ). Centrum Profilaktyki zwróciło się do szkół z terenu miasta o podanie informacji odnośnie problemów związanych z używaniem środków psychoaktywnych przez dzieci i młodzież. W żadnej ze szkół, które przekazały informacje, nie odnotowano na terenie placówki przypadków przebywania uczniów pod wpływem środków uzależniających. Dyrektorzy nie posiadają informacji o używaniu narkotyków przez uczniów poza terenem szkoły. Niemniej jednak z ankiet i rozmów indywidualnych przeprowadzanych przez pedagogów szkolnych wynika, że niektórzy uczniowie przyznają się do brania narkotyków. Szkolne programy 2
wychowawcze i szkolne programy profilaktyczne przewidują działania wśród uczniów, nauczycieli i rodziców na rzecz wzrostu wiedzy i świadomości dotyczącej używania substancji psychoaktywnych (prelekcje, lekcje wychowawcze, programy profilaktyczne, plakaty, ulotki, filmy profilaktyczne, spotkania z ekspertami). Wydaje się, że najsłuszniejszymi działaniami podejmowanymi przez samorząd są akcje edukacyjne i informacyjne, których adresatami są różne grupy wiekowe, przy czym uzasadnione jest wkraczanie z nimi systematycznie już od najwcześniejszych lat szkolnych. Dlatego też Centrum Profilaktyki od lat włącza się w ogólnopolskie kampanie profilaktyczne i za pośrednictwem szkół przekazuje materiały najmłodszym mieszkańcom Giżycka oraz młodzieży. Zadania w zakresie profilaktyki i edukacji dotyczącej problematyki narkomanii korespondują ściśle z zadaniami Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, dlatego też część działań została ujęta w sprawozdaniu z realizacji w/w programu. Zwrócić tu warto uwagę na udział w ogólnopolskich kampaniach Postaw na rodzinę i Zachowaj Trzeźwy Umysł, które zmierzają do modyfikowania stylu życia, propagowania zdrowia psychicznego, kondycji fizycznej, zdrowego stylu życia wolnego od narkotyków i innych używek, szczególnie wśród dzieci i młodzieży. Wypracowaniu wśród dzieci, młodzieży i osób dorosłych racjonalnych postaw wobec narkotyków i innych substancji o działaniu odurzającym zapewniają nowoczesne programy profilaktyczne realizowane w ramach Gminnego Programu Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Elementy przeciwdziałania narkomanii i szkodliwości zażywania środków uzależniających wpisane są w funkcjonowanie Świetlicy Socjoterapeutycznej i Młodzieżowego Klubu Integracji Społecznej Pełna Chata. Dzieci korzystające z opieki tych placówek objęte są opieką psychologa i pedagoga. Organizowane są też dla nich spotkania z funkcjonariuszami Policji i Straży Miejskiej w celu uświadomienia prawnych konsekwencji posiadania i spożywania narkotyków.
Dodatkowo w celu realizacji założeń Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii dla Miasta Giżycka podjęto następujące działania: 1. Centrum Profilaktyki Uzależnień i Integracji Społecznej w Giżycku przystąpiło do ogólnopolskiej kampanii "Narkotyki? To mnie nie kręci". Kampania informacyjno-edukacyjna Narkotyki? To mnie nie kręci! miała na celu dostarczenie rzetelnych informacji o zjawisku używania marihuany oraz nowych substancji psychoaktywnych, a pośrednio także przeciwdziałanie próbom użycia tych środków psychoaktywnych. W ramach kampanii zostały zakupione materiały dla gimnazjalistów, które zostały przekazane do dwóch giżyckich szkół. W roku bieżącym Centrum planuje dokupić pozostałe pomoce dydaktyczne, by trafiły do większej ilości adresatów. 2. Na wniosek kierownika Internatu Zespołu Szkół Kształtowania Środowiska i Agrobiznesu zakupiono narkotesty w celu działań profilaktycznych wśród młodzieży. 3. Sfinansowano zajęcia pozalekcyjne dla dzieci i młodzieży w zakresie profilaktyki uzależnień od środków psychoaktywnych: 1. Szkoła Podstawowa nr 7, tytuł programu Moje, dobre życie 2. Zespół Szkół nr 1 tytuł programu Bajkowa podróż 3. Gimnazjum nr 2 tytuł programu Życie to nie teatr 4. Zespół Szkół nr 1 tytuł programu Promocja zdrowia i profilaktyka uzależnień 5. Szkoła Podstawowa nr 4 tytuł programu Program przeciwdziałania narkomanii 4. Sfinansowano muzyczny program profilaktyczny Kuszenie śmierci dla giżyckiej młodzieży. 5. Zakupiono publikacje o tematyce związanej z przeciwdziałaniem narkomanii dla Miejskiej Biblioteki Publicznej. 4
Źródłem finansowania zadań Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii były dochody budżetu gminy pochodzące z opłat za wydanie i korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Szczegółowe finansowe sprawozdanie z realizacji Gminnego Przeciwdziałania Narkomanii dla Miasta Giżycka za rok 2013 zostało ujęte w sprawozdaniu z wykonania budżetu miasta Giżycka. Opracowała: Ewa Ostrowska Dyrektor Centrum Profilaktyki Uzależnień I Integracji Społecznej w Giżycku Giżycko, 2014-03-07