* zarejestrowany znak towarowy firmy Dow AgroSciences Thiodan P ynny 350 EC roztocz truskawkowy Gallant Plus* 104 EC jednoroczne chwasty jednoliêcienne przed zbiorem i mi dzy zbiorami Gallant Plus* 104 EC Teldor 500 SC szara pleêƒ kwitnienie perz w aêciwy Euparen Multi 50 WG szara pleêƒ, bia a plamistoêç liêci, màczniak prawdziwy, skórzasta zgnilizna, prz dziorki po zbiorach Pomarsol Forte 80 WG szara pleêƒ, bia a plamistoêç liêci poczàtek kwitnienia Mitac 200 EC prz dziorki, roztocz truskawkowy Decis 2,5 EC Betanal Progress AM 180 EC Preparat wi kszoêç chwastów dwuliêciennych i niektóre jednoliêcienne Problem kwieciak malinowiec przed kwitnieniem wczesna wiosna wschody chwastów Termin stosowania Dawka 2,0-2,5 l/ha 1,0-1,25 l/ha 0,5 l/ha 1,5 l/ha 5 kg/ha 4,0 kg/ha 0,6-0,8 l/ha 3,0 l/ha plantacje nowo za o one: 3 x 1,5 l/ha plantacje owocujàce: 3 x 1,5 l/ha lub 2 x 2,0 l/ha Program ochrony truskawek Truskawki od Bayer Sp. z o.o. Al. Jerozolimskie 158 02-326 Warszawa tel. (0-22) 57 23 602, 57 23 621 fax (0-22) 57 23 603 Edycja 2003 A do Z
Euparen Multi Rozwiàzuje problemy z odpornoêcià grzybów, doskonały w programach IPO. EUPAREN MULTI ZALECANY w IPO Multi poniewa skutecznie chroni roêliny i ich owoce przed wieloma chorobami wi cej korzyêci Multi poniewa pozwala osiàgnàç i utrzymaç równowag pomi dzy szkodliwymi i po ytecznymi roztoczami Multi poniewa jest odporny na zmywanie i zapewnia długotrwały efekt działania Multi poniewa korzystnie wpływa na jakoêç owoców Gwarancja udanych zbiorów.
T ruskawki w Polsce uprawia si na ponad 50 tys. ha. JesteÊmy zatem jednym z czo owych producentów truskawek w Europie i na Êwiecie. W ostatnich latach wzrasta popularnoêç tej uprawy, rosnà tak e wymagania jakoêciowe wobec owoców. Smak, kolor, wielkoêç i j drnoêç, a przede wszystkim ich zdrowotnoêç i trwa oêç sà wa nymi cechami, które liczà si przy sprzeda y truskawek. Tylko pewnoêç uzyskiwania wysokich plonów najlepszej jakoêci umo liwia osiàgni cie wysokiego zysku z tej plantacji. Coraz lepsze metody uprawy, optymalne nawo enie, zdrowe sadzonki, a przede wszystkim ochrona chemiczna stosowana w oparciu o porady doêwiadczonych fachowców, powodujà, e plon owoców jest wysoki i spe nia wymagania rynku. Wychodzàc naprzeciw tym potrzebom chcemy przybli yç g ówne zagadnienia dotyczàce piel gnacji i ochrony plantacji truskawek. Wybór lokalizacji plantacji ukszta towanie terenu Truskawka jest roêlinà klimatu umiarkowanego, mo na jà uprawiaç na terenie ca ej Polski. Zagro enie dla plantacji mogà stanowiç jedynie temperatury poni ej -20 C w bezênie ne zimy. Takie warunki mogà spowodowaç wymarzni cie truskawek, nawet odmian odpornych na mrozy, np. Senga Sengana. Dlatego te nie nale y zak adaç plantacji na szczytach wzniesieƒ, gdzie na skutek dzia ania wiatrów okrywa Ênie na jest mniejsza. Kotliny i zag bienia terenu te nie sà dobrym miejscem na plantacj, gdy gromadzi si w nich zimne powietrze. Je eli wyst pujà przymrozki to takie zastoiska mrozowe stanowià zagro enie dla kwiatów. wymagania glebowe Truskawki rosnà i plonujà dobrze na wszystkich typach gleb. Na glebach lekkich trzeba jednak liczyç si ze s abszym plonowaniem, spowodowanym niewielkà zdolnoêcià tych gleb do zatrzymywania wody. Niekorzystne sà gleby ci kie o wysokiej zawartoêci cz Êci sp awialnych, jak równie o wysokim ph (r dziny) oraz gleby 1
podmok e i zlewne, gdzie poziom wody gruntowej jest wysoki powy ej 60-80 cm. Najlepsze do uprawy truskawek sà gleby o dobrej strukturze i uregulowanych stosunkach wodnych tzn. gleby kompleksu pszenno-buraczanego i ytnio-ziemniaczanego. Przygotowanie pola 2 wapnowanie Aby truskawki dobrze plonowa y koniecznie trzeba zachowaç w aêciwà kwasowoêç gleby ph 5,5 do 6,0. Przed za o eniem plantacji nale y zatem zbadaç ph gleby i wykonaç analiz jej sk adu mineralnego. JeÊli ph jest zbyt niskie trzeba wysiaç nawozy wapniowe w sezonie poprzedzajàcym zak adanie plantacji lub pod przedplon. Wybór i dawk nawozu wapniowego nale y uzale niç od typu gleby i jej zasobnoêci w sk adniki mineralne (np. magnez). przedplon W aêciwe umieszczenie truskawek w p odozmianie jest jednym z czynników zapewniajàcych powodzenie uprawy. Korzenie truskawek sà wra liwe na pora enie przez grzyby z rodzaju Verticillium, dlatego plantacji nie nale y zak adaç po roêlinach sprzyjajàcych rozwojowi tego patogena czyli po pomidorach, ziemniakach i malinach. Niekorzystne jest tak e sadzenie truskawek po roêlinach wieloletnich (np. po lucernie, koniczynie, trawach), gdy sprzyjajà one rozwojowi wielu szkodników glebowych uszkadzajàcych korzenie truskawek drutowców, p draków, opuchlaków. Nie nale y uprawiaç truskawek po sobie na tym samym polu, poniewa sprzyja to gromadzeniu si szkodników i czynników chorobotwórczych w glebie. Przedplonami najlepiej wp ywajàcymi na póêniejsze plonowanie truskawek sà roêliny krzy owe (kapusta wczesna, rzepik, rzepak ozimy, gorczyca), motylkowe ( ubin, peluszka, wyka), warzywa korzeniowe oraz zbo a. nawo enie organiczne Stosowanie nawozów organicznych przed za o eniem plantacji poprawia w aêciwoêci fizyczne gleby, zwi ksza zawartoêç próchnicy, a w przypadku obornika wzbogaca ycie biologiczne gleby. Wp ywa te korzystnie na plonowanie.
Wzbogaciç gleb w substancj organicznà mo na stosujàc nawozy zielone lub obornik. Jako nawozy zielone stosuje si najcz Êciej mieszanki roêlin motylkowych lub gorczyc. Bardzo dobrym nawozem organicznym jest obornik w dawce 40-60 t/ha, najlepiej pod przedplon. Niekorzystne jest natomiast stosowanie obornika bezpoêrednio przed sadzeniem truskawek. Nie poleca si tak e obornika s omiastego, gdy powoduje on zubo enie gleby w azot. Nawo enie obornikiem jest szczególnie po àdane przy zak adaniu plantacji matecznych oraz owocujàcych, sadzonych latem. Na glebach zasobnych w próchnic nawo enie obornikiem nie jest konieczne. zwalczanie chwastów Truskawki rosnà w tym samym miejscu 3-4 lata, dlatego bardzo wa ne jest odpowiednie przygotowanie pola, szczególnie zniszczenie chwastów trwa ych. Jednym ze sposobów ich usuni cia jest kilkakrotna uprawa mechaniczna. Jednak chwasty wieloletnie najskuteczniej mo na zwalczyç stosujàc Êrodki chemiczne. Przed za o eniem plantacji poleca si herbicydy o dzia aniu systemicznym, które pozwalajà zniszczyç nie tylko cz Êci nadziemne chwastów, lecz tak e ich korzenie lub k àcza. Najcz Êciej wykorzystuje si tu preparaty zawierajàce glifosat w dawkach polecanych przez producenta. nawo enie mineralne Nale y je wykonywaç na podstawie wyników analizy gleby, uwzgl dniajàc jenoczeênie stosowanie lub zaniechanie stosowania obornika. Pozwoli to uniknàç ewentualnych niedoborów sk adników mineralnych i nie trzeba b dzie stosowaç dawek nawozów przewy szajàcych zapotrzebowanie roêlin. Wymagania pokarmowe truskawek sà niedu e. Na glebach Êrednio zwi z ych i Êrednio zasobnych w sk adniki pokarmowe* poleca si wysianie przed ostatnià orkà ok. 80-120 kg potasu i 40-60 kg fosforu w czystym sk adniku. Z uwagi na wra liwoêç truskawki na chlor do nawo enia nale y stosowaç siarczan potasu. Sól potasowà (chlorek potasu) mo na wysiewaç jedynie jesienià, jeêli plantacja zak adana b dzie wiosnà. * tj. 2-4 mg fosforu, 8-13 mg potasu, 4-6 mg magnezu w 100 g gleby w warstwie 0-20 cm 3
Niedobory fosforu sà rzadko spotykane, dlatego na zwi z ych glebach mo na zaniechaç nawo enia fosforem. JeÊli trzeba wzbogaciç gleb w magnez mo na stosowaç nawozy fosforowo-magnezowe lub wapno magnezowe (w trakcie wapnowania). Zak adanie plantacji 4 materia szkó karski Podstawowym warunkiem dobrych plonów truskawek jest za o- enie plantacji z sadzonek kwalifikowanych w stopniu orygina u. Plantacji nie mo na zak adaç z sadzonek nieznanego pochodzenia, bàdê z plantacji owocujàcej, gdy nie ma co liczyç wtedy na wysokie plony, raczej na silne pora enie plantacji przez choroby i szkodniki. Uprawa staje si wtedy nieop acalna i trzeba jà zlikwidowaç. termin sadzenia Plantacje truskawek mo na zak adaç od wczesnej wiosny do póênej jesieni. Najbardziej powszechnym terminem sadzenia truskawek jest jesieƒ, od poczàtku wrzeênia. Panujàce wtedy niezbyt wysokie temperatury i cz ste opady sprzyjajà szybkiemu korzenieniu si sadzonek. W rejonach, gdzie wyst pujà d u sze okresy mrozu i bezênie ne zimy m ode roêliny posadzone jesienià mogà przemarznàç. Lepiej wtedy posadziç truskawki wiosnà, gdy tylko mo na wejêç w pole. Z plantacji posadzonych jesienià i wiosnà w pierwszym roku uzyskuje si bardzo niewielki plon, dlatego korzystnie jest usunàç kwiaty, co zapewni wysokie plony w nast pnych latach. Truskawki mo na tak e sadziç latem wykorzystujàc tzw. sadzonki frigo (przechowywane w ch odni od jesieni poprzedniego roku do momentu sadzenia), co pozwala na osiàgni cie wysokiego plonu ju w pierwszym roku po posadzeniu plantacji. rozstawa roêlin Truskawk uprawia si najcz - Êciej w systemie rz dowym. Rozstawa roêlin zale y g ównie od maszyn i narz dzi do piel gnacji, typu gleby oraz si y wzrostu odmiany. Rozstaw nale y dobraç tak, by w czasie pracy ko a ciàgnika znajdowa y si w mi dzyrz dziach. Obecnie optymalna rozstawa wynosi: 80-90 cm mi dzy rz dami i 25-30 cm mi dzy roêlinami.
Piel gnacja plantacji owocujàcej zwalczanie chwastów Istotnym czynnikiem wp ywajàcym na rozwój i plonowanie truskawek, a tym samym na op acalnoêç uprawy jest skuteczne zwalczanie chwastów. Chwasty konkurujà z roêlinami truskawek o wod, Êwiat o i substancje pokarmowe, dlatego plantacja powinna byç przez ca y okres wegetacji wolna od chwastów. Wykonywanie zabiegów mechanicznych skutecznie niszczy chwasty tylko wtedy, gdy przeprowadza si je cz sto. Trzeba jednak pami taç, e cz ste i g bokie wzruszanie gleby uszkadza system korzeniowy truskawki, co êle wp ywa na jej wzrost i plonowanie. Znacznie prostsze i skuteczniejsze jest stosowanie Êrodków chwastobójczych. Wybór preparatu i jego dawka zale à od wieku plantacji i stanu jej zachwaszczenia. Zarówno na plantacjach m odych, Êwie o posadzonych, jak i na starszych mo na z powodzeniem stosowaç Betanal Progress AM 180 EC, który zwalcza chwasty dwuliêcienne i niektóre jednoliêcienne (patrz tabela 1). Betanal Progress AM 180 EC jest pobierany przez liêcie i korzenie chwastów. Dzia anie doglebowe jednego ze sk adników preparatu (etofumesatu) ogranicza wtórne zachwaszczenie plantacji. Herbicyd ten najlepiej dzia a na m ode chwasty, dlatego optymalnym terminem opryskiwania jest zabieg na chwasty w fazie liêcieni. Szczególnie polecane i wygodne jest stosowanie Betanalu Progress AM 180 EC w dawkach dzielonych. Na plantacjach nowo za o onych nale y wykonaç trzy zabiegi, ka dy w dawce 1,5 l/ha. Pierwsze opryskiwanie wykonuje si zazwyczaj 7-10 dni po uprawieniu gleby i posadzeniu truskawek. Odst py mi dzy kolejnymi zabiegami powinny wynosiç 7-14 dni w zale noêci od tempa rozwoju chwastów. Na plantacjach owocujàcych zwalczanie chwastów nale y prowadziç przed kwitnieniem lub po zbiorze owoców. Betanal Progress AM 180 EC polecamy stosowaç w dawce 1,5 l/ha wykonujàc 3 zabiegi na chwasty w fazie liêcieni, podobnie jak na plantacjach nowo za o onych. Zwalczanie chwastów starszych, w fazie 5
2 liêci w aêciwych prowadzi si opryskujàc plantacj dwukrotnie w dawce 2,0 l/ha. Odst py mi dzy zabiegami nale y dostosowaç do rozwoju chwastów. Zabieg opryskiwania herbicydem nale y wykonywaç na suche roêliny zu ywajàc 200-300 litrów cieczy roboczej na 1 ha. Tak jak inne herbicydy o dzia aniu nalistnym Betanal Progress AM 180 EC nale y stosowaç w temperaturze powietrza (przy gruncie) 12-20 C. Przy opryskiwaniu odmian innych ni : Senga Sengana, Real, Dukat i Kama nale y zwróciç uwag na reakcj roêlin po pierwszym zabiegu. W celu zwalczania chwastów jednoliêciennych nale y przed kwitnieniem zastosowaç jeden z zarejestrowanych w uprawie truskawek graminicydów. Zabieg ten mo na równie przeprowadziç po zbiorze owoców. Mo na wtedy zastosowaç preparat Gallant Plus* 104 EC, który w dawce 0,5 l/ha doskonale zwalcza jednoroczne chwasty jednoliêcienne, natomiast w dawce 1,0-1,25 l/ha niszczy perz i inne jednoliêcienne chwasty wieloletnie. Najbardziej wra- liwe na dzia anie herbicydu Gallant Plus* 104 EC sà chwasty jednoroczne w fazie 2 liêci do poczàtku krzewienia, natomiast perz i inne chwasty wieloletnie w fazie 4-8 liêci. Przy opryskiwaniu pola herbicydami bardzo wa na jest prawid owa technika. W tym przypadku zabieg nale y wykonywaç opryskiwaczem z belkà polowà z zainstalowanymi koƒcówkami szczelinowymi. nawo enie Truskawka ma niewielkie wymagania pokarmowe, dlatego dobre przygotowanie pola pod plantacj (nawo enie obornikiem, fosforem i potasem) wystarcza na 2-3 lata. Nawo enie fosforem lub potasem mo na stosowaç na podstawie analizy chemicznej gleby i liêci. Nie mo na te nawoziç obornikiem i wapnowaç ju posadzonej plantacji. Zaleca si natomiast wysianie niewielkich iloêci nawozów azotowych (40 kg/ha) po zbiorach owoców, zw aszcza na glebach lekkich. Êció kowanie G ównym jego celem jest ochrona owoców przed zapiaszczeniem, co jest szczególnie wa ne w produkcji truskawek deserowych. Âció kowanie oddziela owo- 6 * zarejestrowany znak towarowy firmy Dow AgroSciences
ce od ziemi, przez co ogranicza ich gnicie, chroni gleb przed parowaniem, hamuje kie kowanie i wzrost chwastów, a tak e podwy sza temperatur gleby, dzi ki czemu owoce dojrzewajà nieco wczeêniej. Najcz Êciej do Êció kowania wykorzystuje si s om, którà rozk ada si bezpoêrednio przed kwitnieniem. Coraz cz Êciej w uprawie truskawek stosuje si czarnà foli, rozk adanà wzd u rz dów. Chroni ona przed wyrastaniem chwastów, powoduje szybsze nagrzewanie si gleby wiosnà. Znacznie lepsza jest geotkanina, która spe nia podobne funkcje, ale jest du o trwalsza i pozwala na wymian gazowà mi dzy glebà a powietrzem. nawadnianie Truskawka jest roêlinà o du ych wymaganiach wodnych, brak wody prowadzi do silnego drobnienia owoców, a w skrajnych przypadkach do zasychania roêlin. Zapewnienie dostatecznej wilgotnoêci gleby jest szczególnie wa ne w okresie wyrastania i dojrzewania owoców. W naszych warunkach klimatycznych w tym okresie opady sà zwykle niewielkie, dlatego nale y koniecznie plantacje nawadniaç. W latach przeci tnie wilgotnych zwy ka plonów spowodowana nawadnianiem wynosi 30-50%, natomiast w suchych nawet kilkaset procent. Nawadnianie truskawek wykonuje si poprzez deszczowanie lub nawadnianie kroplowe. Pierwszy sposób wymaga jednak wi kszych iloêci wody i intensywniejszej ochrony przed chorobami. Ochrona plantacji owocujàcej szkodniki truskawek drutowce, p draki (fot. 1 i 2) Du e szkody w uprawie truskawek mogà wyrzàdzaç drutowce i p draki. Drutowce to cylindryczne, lekko sp aszczone larwy, d ugoêci ok. 2 cm o barwie ó tawej lub jasnobrunatnej. P draki zaê, to larwy chrabàszcza majowego, dorastajàce do 5 cm, grube, kremowo-bia e, wygi te w kszta cie litery U. Szkodniki te erujà na szyjce korzeniowej, uszkadzajà korzenie, przez co roêliny wi dnà i zasycha- 7
8 jà. Sà one szkodliwe przede wszystkim na m odych plantacjach za- o onych po ugorach i nieu ytkach. Ze wzgl du na bardzo d ugi rozwój tych szkodników w glebie (p draki - 4 lata, drutowce - 5 lat) walk z nimi prowadzi si przed za o eniem plantacji, stosujàc preparaty doglebowe. Trzeba jednak mieç ÊwiadomoÊç, e zabieg taki w warunkach polowych nie zniszczy ca kowicie szkodników glebowych. opuchlaki Sà to ma e jasnobràzowe lub czarne chrzàszcze wielkoêci ok. 0,5 do 1 cm. Szkody wyrzàdzajà ó tawobia e, rogalikowato wygi te larwy wielkoêci ok. 7 mm erujàce na korzeniach truskawek. Na pora onych plantacjach roêliny placowo wi dnà i zamierajà, co jest najcz Êciej widoczne w okresie kwitnienia. Podobnie jak p draki i drutowce, opuchlaki trzeba zwalczaç przed za o eniem plantacji. Nie nale y sadziç truskawek po wieloletnich uprawach roêlin motylkowych np. koniczynie, lucernie, ani w ich sàsiedztwie, gdy sà one ywicielami opuchlaków. Zabiegi chemiczne przeciwko p drakom i drutowcom wykonywane przed sadzeniem truskawek zwalczajà tak e opuchlaki. Na plantacjach owocujàcych opuchlaki zwalcza si przed kwitnieniem i po zbiorze owoców. W tym celu mo na stosowaç doglebowo preparaty w formie granulatu zawierajàce diazynon. Wa ne jest te skrócenie okresu uprawy truskawki, gdy w miar starzenia si plantacji wzrasta liczebnoêç opuchlaków. Zaraz po zbiorach, jeêli masowo wyst pujà chrzàszcze, roêliny i gleb wokó nich mo na opryskiwaç dwukrotnie, co 14 dni preparatem Decis 2,5 EC w dawce 0,6-0,8 l/ha. kwieciak malinowiec (rys. 1) Szkodnik ten niszczy pàki kwiatowe truskawek. Jest to ma y (d ugoêci ok. 4 mm), czarny chrzàszcz z charakterystycznym ryjkiem. Szkody wyrzàdzajà tylko samice. Sk adajà one jaja w pàku kwiatowym, a nast pnie podgryzajà szypu k, która po 2-3 dniach zasycha i za amuje si. Pàki kwiatowe bràzowiejà i zwisajà ku do owi. Wyrzàdzane straty mogà si gaç 20-50% plonu, ale szkodnik ten niszczy g ównie owoce z pierwszych kwiatów stanowiàce najcenniejszy plon. Chrzàszcze kwieciaka zimujà
w resztkach roêlinnych, a ukrycia swoje opuszczajà w po owie kwietnia przy temperaturze powy ej 12 C. Decyzj o wykonaniu zabiegu zwalczania kwieciaka producent podejmuje po zauwa eniu chrzàszczy erujàcych na liêciach, w momencie, gdy pàki kwiatostanowe rozluêniajà si. Zabieg nale y wykonaç, gdy Êwieci s oƒce, a temperatura powietrza wynosi co najmniej 15 C, gdy chrzàszcze sà wtedy najbardziej aktywne. W ni szych temperaturach pozostajà w ukryciu, gdzie trudno je zwalczyç. Skutecznà ochron przed kwieciakiem zapewnia preparat Decis 2,5 EC, zaleca si stosowaç go w dawce 0,6-0,8 l/ha przy zu yciu wody 750-1000 l/ha. Przy licznym wyst powaniu szkodnika zabieg nale y powtórzyç po 7-10 dniach lub na poczàtku kwitnienia. Zabieg preparatem Decis w okresie kwitnienia (nale y wtedy przestrzegaç okresu prewencji dla pszczó ) zwalcza tak e zmieniki. Owady doros e i larwy tych szkodników erujà na kwiatach i zawiàzkach owoców powodujàc zasychanie kwiatów i deformacj owoców. Typowe objawy uszkodzeƒ przez zmieniki na owocach to twarde, zielone koƒce, szczególnie widoczne po zamro- eniu owoców. prz dziorek chmielowiec (fot. 3) Ledwie widoczny go ym okiem szkodnik wyst puje na dolnej stronie liêci. Osobniki doros e d ugoêci ok. 0,5 mm sà zielono ó te. Prz dziorki pojawiajà si w wi kszym nasileniu dopiero w okresie dojrzewania owoców. Na silnie pora- onych liêciach mo na wtedy zauwa yç paj czyn. Osobniki doros e i larwy wysysajà sok, na liêciach pojawiajà si jasno ó te plamki, które przy silnym pora eniu pokrywajà ca y liêç. Pora one liêcie brunatniejà, zasychajà, a ich brzegi zawijajà si ku górze. Ograniczona asymilacja powoduje drobnienie owoców i opóênia ich dojrzewanie. Przy silnym pora eniu spadek plonów jest znaczny. Prz dziorki nale y zwalczaç, jeêli wyst powa y na plantacji w poprzednim sezonie. Dwukrotne stosowanie preparatu Euparen Multi 50 WG przeciwko szarej pleêni w okresie kwitnienia skutecznie ogranicza ich populacj (wykres 1). Przy bardzo silnym pora eniu plantacji trzeba dodatkowo zwalczaç prz dziorki. Opryskiwanie najlepiej jest wykonaç przed po- 9
szkodniki truskawek fot. 1. P draki - larwy chrabàszcza majowego. doros y chrzàszcz - wielkoêç 2-3 mm fot. 2. Drutowce. rys.1. Uszkodzenia powodowane przez kwieciaka malinowca. 10 fot. 3. Uszkodzenia liêci powodowane przez prz dziorki. Powy ej prz dziorek chmielowiec.
choroby truskawek fot. 4. Szara pleêƒ na owocach. fot. 6. Truskawki pora one przez màczniaka. fot. 5. Objawy bia ej plamistoêci liêci. fot. 7. Owoc pora ony przez skórzastà zgnilizn. 11
Tabela 1. Wra liwoêç chwastów na Betanal Progress AM 180 EC Gatunek Wra liwoêç bieluƒ dzi dzierzawa chwastnica jednostronna dymnica pospolita fio ek polny gorczyca polna komosa bia a oboda roz o ysta maki mlecz zwyczajny niezapominajka polna ostro eƒ polny owies g uchy pokrzywa egawka poziewnik szorstki przetaczniki przytulia czepna psianka czarna rdesty rumian polny rumianek pospolity rzodkiew Êwirzepa samosiewy rzepaku skrzyp polny starzec zwyczajny szar at szorstki szczyr roczny tasznik pospolity tobo ki polne wiechlina roczna w oênica zielona wyczyniec polny ó tlica drobnokwiatowa 12 wra liwe Êrednio wra liwe odporne
Tabela 2. Wra liwoêç chwastów na Gallant Plus* 104 EC Chwasty wra liwe w dawce 0,5 l/ha Chwasty wra liwe w dawce 1,0-1,25 l/ha chwastnica jednostronna mietlica olbrzymia manneczka piaskowa perz w aêciwy mozga psi zàb miot a zbo owa trawa Johnsona owies g uchy wiechlina zwyczajna palusznik krwawy ycica wielokwiatowa samosiewy zbó stok osy wiechlina roczna w oênica sina w oênica zielona wyczyniec polny ycice Chwasty odporne: roêliny dwuliêcienne wyniki badaƒ Wykres 1. Wp yw preparatu Euparen i Euparen Multi zastosowanego do zwalczania szarej pleêni na liczebnoêç populacji prz dziorka chmielowca na truskawce. odm. Senga Sengana Miedniewice 1995 Liczba osobników / 1 liêç 31.1 32.6 2.1 2.2 Stadia ruchome Jaja 1.4 1.6 kontrola Euparen 5 kg/ha 2x Euparen Multi 5 kg/ha 2x Terminy zabiegów: 23 i 30 maja, termin obserwacji: 23 czerwca. 13
wyniki badaƒ Wykres 2. SkutecznoÊç preparatu Euparen i Euparen Multi w zwalczaniu szarej pleêni na truskawce. odm. Senga Sengana, plantacja 2-letnia Miedniewice 1995 Liczba pora onych owoców / 40 roêlin 15.5 0.9 0.5 kontrola Euparen 50 WP 5 kg/ha Terminy zabiegów: 23, 30 maja; 6 czerwca. Termin oceny: tu przed zbiorem tj. 20 czerwca. Euparen Multi 5 kg/ha Wykres 3. SkutecznoÊç ochrony truskawek preparatami Euparen Multi i Teldor przed szarà pleênià - ocena w trakcie przechowywania (po 48 godz. w temp. 20 C). odm. Senga Sengana plantacja 3-letnia Dàbrowice 1996 % pora onych owoców 43.3 25.1 9.4 14 kontrola Euparen Multi 5 kg/ha Terminy zabiegów: 20, 27 maja; 3,7 czerwca. Teldor stosowano 3 dni przed zbiorem. Euparen Multi 5 kg/ha +Teldor 50 WP 1.5 kg/ha
wyniki badaƒ Wykres 4. SkutecznoÊç preparatu Euparen Multi w zwalczaniu skórzastej zgnilizny owoców truskawki. % pora onych owoców - Êrednia z 3 zbiorów 5.1% 2.4% kontrola Terminy zabiegów: 20, 27 maja; 3,7 czerwca. odm. Elsanta, plantacja 3-letnia Dàbrowice 1996 Euparen Multi 5 kg/ha Wykres 5. Wp yw preparatu Teldor 500 SC na trwa oêç owoców. kontrola Ochrona standardowa odm. Senga Sengana Zarzecze, 1998 % zgni ych owoców w: 1 dniu po zbiorze Teldor Ochrona standardowa +Teldor 500 SC 1.5 l/ha przed zbiorem owoce ciàgle zdrowe 2 dniu po zbiorze 3 dniu po zbiorze 4 dniu po zbiorze 15
czàtkiem kwitnienia truskawek. Polecamy wtedy zastosowanie preparatu Mitac 200 EC, który w dawce 3,0 l/ha zwalcza jednoczeênie jaja letnie, larwy i formy doros e prz dziorków. W uzasadnionych przypadkach zabieg mo na równie przeprowadziç po zbiorze owoców. roztocz truskawkowy To jeden z najgroêniejszych szkodników truskawki. Larwy i osobniki doros e d ugoêci ok. 0,2-0,3 mm sà przeêroczyste, bia e lub jasnobràzowe. Roztocza wysysajà soki z nierozwini tych liêci i kwiatostanów, z pàków kwiatowych, kwiatów i zawiàzków owoców. Uszkodzone liêcie sà drobne, ó tawe, pomarszczone, majà skrócone ogonki. RoÊliny majà zahamowany wzrost, kar owaciejà, zaê owoce drobniejà, s abo bàdê wcale nie dojrzewajà. Straty w plonie si gajà 10-50%, przy silnym pora eniu ca e roêliny zasychajà. G ównym sposobem ochrony plantacji przed roztoczem truskawkowym jest sadzenie zdrowych sadzonek, wolnych od tego szkodnika. Wówczas przez 2-3 lata mo na uniknàç koniecznoêci zwalczania tego szkodnika. Je eli zachodzi koniecznoêç chemicznego zwalczania roztocza truskawkowego polecamy zastosowanie preparatu Mitac 200 EC w dawce 3,0 l/ha, który stosowany przed kwitnieniem zwalcza jednoczeênie roztocza i prz dziorki. Gdy szkodnik wyst puje na plantacji po zbiorze owoców polecamy wykonanie dwóch zabiegów preparatem Thiodan P ynny 350 EC w dawce 2,0-2,5 l/ha co 7 dni. Warunkiem osiàgni cia wysokiej skutecznoêci zabiegu jest dok adne opryskanie najm odszych liêci truskawek. choroby truskawek 16 wertycilioza Jest to choroba systemu korzeniowego powodowana przez grzyby z rodzaju Verticillium wyst pujàce w glebie. Objawy choroby widoczne sà latem liêcie brunatniejà i zamierajà, na ogonkach liêciowych mo na zauwa yç bràzowo-czarne smugi lub plamy, roêliny wi dnà i zasychajà. Poszczególne odmiany truskawek ró nià si mi dzy sobà podatnoêcià na t chorob. Do odmian wra liwych nale y coraz cz Êciej u nas uprawiana Elsanta; natomiast Senga Sengana jest ma o wra liwa, Retgauntlet odporny.
W walce z wertyciliozà najwa niejsze jest odpowiednie zmianowanie i zak adanie plantacji ze zdrowego materia u szkó karskiego, gdy cz sto grzyb ten przenoszony jest z sadzonkami, na których wyst puje w formie bezobjawowej. Truskawek nie nale y te sadziç po roêlinach b dàcych ywicielami grzybów Verticillium (ziemniaki, pomidory, tytoƒ, ogórki, maliny). Walka z wertyciliozà po za o eniu plantacji jest ma o skuteczna. szara pleêƒ (fot. 4) To choroba najbardziej rozpowszechniona na plantacjach truskawek i która powoduje straty w plonie si gajàce 70%, przy braku ochrony szczególnie odmian wra liwych. Silnemu pora eniu sprzyja ciep a, wilgotna pogoda, du a iloêç opadów oraz d ugo utrzymujàce si mg y i rosy w okresie kwitnienia i dojrzewania truskawek. Choroba wyst puje rokrocznie. Grzyb Botrytis cinerea - sprawca szarej pleêni rozwija si saprofitycznie na resztkach roêlinnych, êród o infekcji pierwotnej jest wi c obecne na ka dej plantacji. Zarodniki grzyba infekujà pàki kwiatowe, kwiaty, owoce, a nawet liêcie truskawek. Najwi kszy wp yw na plon ma jednak pora enie truskawek w okresie kwitnienia. Pora one pàki i kwiaty bràzowiejà, cz sto jednak grzyb pozostaje w formie utajonej na dnie kwiatowym, by uaktywniç si w czasie dojrzewania owoców. Na zielonych owocach pojawiajà si bràzowo-brunatne plamy. Natomiast pierwszym objawem szarej pleêni na dojrza ych truskawkach sà plamy podobne do zgniecenia, w ich miejscu pojawia si zgnilizna, która szybko obejmuje ca y owoc, a nast pnie pokrywa si szarym nalotem (stàd nazwa choroby). Masowe gnicie truskawek wyst puje szczególnie cz sto podczas ich transportu i przechowywania. Poszczególne odmiany ró nià si wra liwoêcià na t chorob. Odmiany o kwiatostanach schowanych pod liêçmi (np. Senga Sengana, Kama) sà bardzo podatne na szarà pleêƒ, natomiast Dukat czy Elsanta majà kwiatostany wystajàce ponad liêcie i sà mniej wra liwe. Wyst powaniu choroby sprzyja du e zag szczenie i zachwaszczenie plantacji, dlatego te w walce z szarà pleênià wa na jest prawid owa piel gnacja truskawek. Nie mo na jednak zrezygnowaç z ochrony chemicznej. Pierwszy zabieg nale y wykonaç na poczàtku kwitnienia (gdy ok. 10% kwiatów jest w stadium bia ego pàka) preparatem Pomarsol Forte 80 WG, w dawce 4,0 kg/ha; kolejne 2-3 opryskiwania co 7 dni preparatem Euparen Multi 50 WP w dawce 5,0 kg/ha (wykres 2 i 3). 17
18 Nowe mo liwoêci ochrony przed szarà pleênià Ochronà przed szarà pleênià mo na objàç tak e owoce tu przed zbiorem. Zapewnia to nowy preparat Teldor 500 SC. Ma on bardzo krótkà karencj, tote zabiegi ochronne przeciwko szarej pleêni mo na wykonywaç nim nawet 1 dzieƒ przed zbiorem. Ponadto Teldor 500 SC mo na stosowaç mi dzy zbiorami. Nie oznacza to, i mo- liwe jest zrezygnowanie z ochrony truskawek w okresie kwitnienia. Teldor 500 SC stosowany przed zbiorem zmniejsza infekcje owoców, zw aszcza wtedy, gdy warunki pogodowe sprzyjajà rozwojowi choroby, a okres karencji innych preparatów nie pozwala ju wykonywaç zabiegów. Taka ochrona znacznie ogranicza tak e gnicie owoców po zbiorze powodowane nie tylko przez szarà pleêƒ, lecz tak e grzyby saprofityczne z rodzaju Rhizopus. Zabiegi preparatem Teldor 500 SC korzystnie wp ywajà te na jakoêç zbieranych owoców. Technika wykonywania zabiegów Spe nia ona szczególnie wa nà rol w ochronie przed szarà ple- Ênià. Bardzo wa ne jest dok adne pokrycie roêlin cieczà roboczà. Je- Êli zabiegi wykonywane sà opryskiwaczami ciênieniowymi z belkà polowà wtedy zu ycie cieczy roboczej zapewniajàce dobrà skutecznoêç zabiegu powinno wynosiç 2500 l/ha. Znacznie lepsze pokrycie roêlin cieczà mo na osiàgnàç wykorzystujàc belki typu Fragaria, zu ycie cieczy mo e byç wtedy mniejsze (500-700 l/ha). W przypadku opryskiwaczy drobnokroplistych (Arymitsu, Solo, Turbine) stosuje si 250 l cieczy roboczej na 1 ha. bia a plamistoêç liêci truskawki (fot. 5) Choroba ta mo e powodowaç du e straty na plantacjach owocujàcych. Pierwsze objawy wyst pujà w po owie maja. Na liêciach pora- onych roêlin pojawiajà si brunatne plamy, które z czasem jaêniejà i otoczone sà tylko brunatnà obwódkà. Najcz Êciej plamy te sà okràg e, lecz na niektórych odmianach wra liwych (np. Senga Sengana) mogà byç du e i nieregularne. Silne pora enie roêlin prowadzi do ograniczenia powierzchni asymilacyjnej, co os abia wzrost i plonowanie w nast pnym roku. Choroba rozprzestrzenia si przez ca y okres wegetacji, najwi ksze pora enie przez grzyba obserwuje si w drugiej po owie lata. Star-
sze plantacje sà przewa nie silniej pora one przez bia à plamistoêç liêci truskawki, co wià e si z nagromadzeniem êróde infekcji i zag szczeniem roêlin. Bia ej plamistoêci liêci najskuteczniej zapobiega zak adanie plantacji ze zdrowego materia u nasadzeniowego. Na plantacjach owocujàcych chorob ograniczajà zabiegi przeciwko szarej pleêni wykonywane w okresie kwitnienia preparatami Pomarsol Forte 80 WG, a przede wszystkim Euparen Multi 50 WG. W rejonach, gdzie choroba wyst puje regularnie, w latach szczególnie jej sprzyjajàcych, nale y wykonaç tak e po zbiorze owoców 1-2 zabiegi preparatem Euparen Multi 50 WG. màczniak prawdziwy (fot. 6) Choroba powoduje lokalnie powa ne straty w plonie, zw aszcza na odmianach wra liwych. Pierwsze objawy obserwuje si w drugiej po owie maja. Na dolnej stronie pora onych liêci pojawia si bia y, màczysty nalot grzybni i zarodników, nast pnie liêcie zwijajà si ku górze, a ich brzegi zasychajà. Na owocach wyst puje bia y nalot, natomiast pora enie niedojrza ych owoców powoduje ich deformacj i gorsze wybarwianie si. Odmiany mniej wra liwe na chorob np. Senga Sengana majà s abiej pora ane liêcie, ale owoce sà silnie atakowane. Wa nà rol w zapobieganiu màczniakowi odgrywa zak adanie plantacji ze zdrowych, kwalifikowanych sadzonek. Walka z tà chorobà na plantacji owocujàcej jest doêç trudna. Stosowanie preparatu Euparen Multi 50 WG w okresie kwitnienia przeciwko szarej pleêni ogranicza wyst powanie màczniaka truskawki. Przy niezbyt du ym pora eniu roêlin zabiegi te sà wystarczajàco skuteczne. JeÊli wyst puje szczególnie silne pora enie trzeba stosowaç preparaty màczniakobójcze po zbiorze owoców. skórzasta zgnilizna (fot. 7) Na plantacjach truskawek w Polsce choroba wyst puje dopiero od kilku lat. Powodowana jest przez grzyba Phytophthora cactorum sprawc dwóch chorób truskawki skórzastej zgnilizny owoców i zgnilizny korony truskawek. Rozwojowi choroby sprzyja wilgotna pogoda. M ode owoce pora- one przez grzyba Phytophthora bràzowiejà, ich powierzchnia staje si skórzasta i twarda. Po zbiorze ulegajà mi kkiej zgniliênie, stajà si mlecznobia e i majà gorzki smak. 19
Na razie choroba wyst puje regionalnie. DoÊwiadczenia przeprowadzone w ISK Skierniewice wskazujà, e skórzastà zgnilizn mo- na zwalczaç preparatem Euparen Multi 50 WG wykonujàc typowe zabiegi przeciwko szarej pleêni w okresie kwitnienia (wykres 4). Zbiór owoców W naszych warunkach okres od poczàtku rozwoju kwiatostanów do zbioru trwa 35-42 dni. Owoce zbiera si w ró nych fazach dojrza oêci, zale nie od ich przeznaczenia; deserowe gdy ok. 75% powierzchni owocu jest czerwona; do przetwórstwa gdy sà j drne i wybarwione. Po zbiorze truskawki bardzo szybko tracà naturalnà j drnoêç owoców i ulegajà gniciu. Ubytki z tego powodu wyst pujà nawet, gdy okres pomi dzy zbiorem owoców a dostarczeniem ich koƒcowemu odbiorcy jest krótki. Straty te mo na ograniczyç stosujàc przed zbiorem Teldor 500 SC, który zwalcza szarà pleêƒ nie tylko w polu, ale znacznie zmniejsza te gnicie owoców powodowane przez t chorob w trakcie przechowywania owoców (wykres 5). Piel gnacja plantacji po zbiorach 20 koszenie liêci Wykonuje si je po zbiorze owoców na plantacjach silnie rosnàcych, pora onych przez choroby (bia à i czerwonà plamistoêç liêci, màczniaka truskawki) i szkodniki (roztocza truskawkowego, prz dziorka chmielowca). LiÊcie mo na kosiç najpóêniej 2 tygodnie po zbiorach owoców. Opóênienie tego zabiegu êle wp ywa na przezimowanie roêlin i owocowanie w nast pnym roku. Nale y zwróciç uwag, by nie kosiç liêci zbyt nisko, aby nie uszkodziç wierzcho ków wzrostu. LiÊci nie kosi si na plantacjach zdrowych oraz m odych, jednorocznych. zabezpieczenie przed mrozem Truskawka jako roêlina klimatu umiarkowanego jest doêç odporna
na mrozy. Coraz cz Êciej jednak uprawia si u nas odmiany atwiej wymarzajàce np. Elsant. Najbardziej szkodliwe sà mrozy jesienià i na przedwioêniu. Poleca si wi c okrywanie s omà plantacji nowo posadzonych, a tak e odmian wra liwych na wymarzanie. Âció kowanie s omà wykonuje si po pierwszym zamarzni ciu ziemi. Doskona ym materia em s u àcym do zabezpieczania truskawek przed mrozem jest równie agrow óknina. Charakterystyka preparatów Betanal Progress AM 180 EC Nowoczesny herbicyd zawierajàcy 3 substancje aktywne o uzupe niajàcym si sposobie dzia ania: fenmedifam, desmedifam i etofumesat. Przeznaczony jest do powschodowego zwalczania chwastów dwuliêciennych i niektórych jednoliêciennych w uprawie truskawki. Preparat pobierany jest zarówno przez korzenie, jak i liêcie chwastów. Najskuteczniej dzia a na chwasty m ode, we wczesnych fazach rozwojowych. Z tego wzgl du preparat polecamy stosowaç metodà dawek dzielonych tzn. nale y wykonaç dwu- lub trzykrotne opryskiwanie niskà dawkà herbicydu na chwasty w fazie liêcieni do dwóch liêci w a- Êciwych. Pozwala to na skuteczne zwalczenie chwastów, a jednocze- Ênie gwarantuje, e truskawki nie zostanà uszkodzone. Dzi ki wysokiej selektywnoêci w stosunku do truskawek, Betanal Progress AM mo na stosowaç nawet na nowo zak adanych plantacjach bez obawy o ich wypadni cie. Dawka preparatu: chwasty w fazie liêcieni 3 x 1,5 l/ha (plantacje nowo zak adane i ju owocujàce) chwasty w fazie dwóch liêci w a- Êciwych 2 x 2,0 l/ha (plantacje owocujàce) Zabiegi co 7-14 dni w zale noêci od tempa rozwoju chwastów. Dawka wody: 200-300 l/ha Karencja: stosowaç przed kwitnieniem i po zbiorze owoców Decis 2,5 EC Sprawdzony w dzia aniu Êrodek owadobójczy do zwalczania szkodników gryzàcych i ssàcych polecany m.in. w ochronie roêlin jagodowych. Zawiera deltametryn 21
substancj z grupy pyretroidów. Na roêlinie dzia a powierzchniowo. Deltametryna wnika do organizmu owada ró nymi drogami kontaktowo, o àdkowo i oddechowo. W ciele owada powoduje podra- nienie komórek uk adu nerwowego, co prowadzi do parali u i Êmierci szkodników. Preparat dzia a skutecznie w temperaturze otoczenia poni ej 20 C, a aktywnoêç zachowuje przez kilka dni. Dawka preparatu: 0,6-0,8 l/ha Dawka wody: 750-1000 l/ha Karencja: 7 dni Prewencja dla pszczó : 6 godz. Gallant Plus* 104 EC Preparat przeznaczony do selektywnego, powschodowego zwalczania chwastów jednoliêciennych. Zawiera haloksyfop-r w formie estru metylowego. Herbicyd pobierany jest g ównie przez liêcie, a nast pnie przemieszczany jest do korzeni i roz ogów chwastów, powodujàc zahamowanie wzrostu i rozwoju roêliny. Dzia anie preparatu widoczne jest po up ywie 3-5 dni od wykonania zabiegu, natomiast ca kowite zniszczenie chwastów nast puje po 2-3 tygodniach. Ârodek wnika do roêliny najpóêniej w ciàgu godziny od zastosowania, a opady deszczu po tym okresie nie zmniejszajà jego skutecznoêci. Dawka preparatu: jednoroczne chwasty jednoliêcienne 0,5 l/ha perz w aêciwy i inne jednoliêcienne chwasty wieloletnie 1,0-1,25 l/ha Dawka wody: 200-300 l/ha Karencja: stosowaç po zbiorze owoców Pomarsol Forte 80 WG Fungicyd o dzia aniu kontaktowym. Zawiera 80% tiuramu, substancji aktywnej od lat wykorzystywanej w ochronie sadów i plantacji roêlin jagodowych. W uprawie truskawki preparat przeznaczony jest do stosowania zapobiegawczego przeciwko szarej pleêni i bia ej plamistoêci liêci. Jest dobrze tolerowany przez roêliny i nie powoduje na nich adnych objawów fitotoksycznoêci. Ma te krótki okres karencji. Dawka preparatu: 4 kg/ha Dawka wody: 2500 l/ha dla opryskiwaczy ciênieniowych z belkà 22 * zarejestrowany znak towarowy firmy Dow AgroSciences
polowà, 500-700 l/ha przy u yciu belki Fragaria Karencja: 7 dni Prewencja dla pszczó : 3 godz. Euparen Multi 50 WG Skuteczny Êrodek grzybobójczy do ochrony roêlin jagodowych, zawierajàcy 50% tolylfluanidu substancji podobnej do swego poprzednika dichlofluanidu (sk adnik Euparenu 50 WP) ale wykazujàcej poprawione w aêciwoêci biologiczne. Szczególnie polecany jest w ochronie truskawek przed szarà pleênià, bia à i czerwonà plamistoêcià liêci, màczniakiem prawdziwym i skórzastà zgniliznà. Ten preparat kontaktowy zapobiega pojawieniu si choroby, poprawia wybarwienie owoców, korzystnie wp ywa na wielkoêç owoców. Euparen Multi wykazuje tak e dzia anie prz dziorkobójcze. Fungicyd ten nie powoduje powstania odpornoêci u zwalczanych organizmów. Jest te doskonale tolerowany przez roêliny i praktycznie nieszkodliwy dla pszczó i innych owadów po ytecznych, dlatego jest w pe ni dostosowany do programów integrowanej produkcji owoców. Dawka preparatu: 5 kg/ha Dawka wody: 1200-1500 l/ha dla opryskiwaczy ciênieniowych z belkà polowà, 500-700 l/ha przy u yciu belki Fragaria lub opryskiwaczy wentylatorowych (np. Arymitsu, Solo, Turbine K-45) Karencja: 7 dni Teldor 500 SC Nowy preparat kontaktowy zawierajàcy fenheksamid substancj aktywnà z nowo odkrytej grupy hydroksyanilidów. Teldor przeznaczony jest do zwalczania szarej pleêni w uprawie truskawek. Zaletà preparatu jest bardzo krótki okres karencji, który pozwala na du à elastycznoêç terminu wykonywania zabiegów ochrony, nawet tu przed zbiorem i mi dzy zbiorami. Dzi ki temu wykazuje on doskona à skutecznoêç zwalczania szarej pleêni nie tylko w polu, ale i po zbiorze owoców. Gwarantuje to lepszà jakoêç i trwa oêç owoców. Ponadto preparat nie zmienia smaku ani te zapachu truskawek. Jest te bezpieczny dla owadów po ytecznych i przyjazny dla Êrodowiska. Dawka preparatu: 1,5 l/ha Dawka wody: 1000-1500 l/ha Karencja: 1 dzieƒ 23
Mitac 200 EC Preparat o dzia aniu kontaktowym przeznaczony do zwalczania szkodliwych roztoczy (prz dziorki, roztocz truskawkowy) w uprawach sadowniczych. Substancjà aktywnà preparatu jest amitraz zwiàzek z grupy pochodnych formamidu. Na roêlinie dzia a kontaktowo i wg bnie, tzn. naniesiony na jednà stron liêcia, zwalcza szkodniki zasiedlajàce drugà, nie traktowanà jego stron. Wykazuje wysokà skutecznoêç w zwalczaniu szkodliwych roztoczy. Jest jedynym na rynku preparatem zwalczajàcym jednoczeênie jaja lenie, larwy i formy doros e prz dziorków. Thiodan P ynny 350 EC Preparat roztoczobójczy o dzia- aniu kontaktowym i o àdkowym. Zawiera endosulfan zwiàzek z grupy chlorowanych w glowodorów. Przeznaczony do zwalczania roztocza truskawkowgo oraz wielkopàkowca porzeczkowego. Preparat charakteryzuje si niskà toksycznoêcià dla pszczó i jest selektywny dla drapie nych roztoczy naszych sprzymierzeƒców w walce z prz dziorkami. Dawka preparatu: 2,0-2,5 l/ha Dawka wody: 1500-2000 l/ha Karencja: stosowaç przed kwitnieniem i po zbiorze owoców Prewencja dla pszczó : 5 godz. Dawka preparatu: 3,0 l/ha Dawka wody: 750-1000 l/ha Karencja: stosowaç przed kwitnieniem i po zbiorze owoców Prewencja dla pszczó : 6 godz. 24 Przed zastosowaniem preparatu nale y zapoznaç si z etykietà-instrukcjà stosowania, za àczonà do opakowania. Producent nie ponosi odpowiedzialnoêci za ewentualne straty lub uszkodzenia powsta e wskutek zastosowania Êrodka niezgodnie z zaleceniami zawartymi w instrukcji, jak równie zastosowania go w warunkach niemo liwych do przewidzenia i pozostajàcych poza wp ywem producenta (z e przechowywanie, nieprawid owa technika, powstanie odpornych szczepów i gatunków zwalczanych, niekorzystne warunki klimatyczne i glebowe przed, w trakcie i po zastosowaniu Êrodka). Dodatkowe informacje: Bayer Sp. z o.o. Al. Jerozolimskie 158, 02-326 Warszawa tel. (0-22) 57-23-602, 0 601 593 513, 0 600 459 754 fax (0-22) 57-23-603
Kompleksowa ochrona truskawki Teldor 500 SC Mitac 200 EC Euparen Multi 50 WG Pomarsol Forte 80 WG Thiodan P ynny 350 EC Decis 2,5 EC Gallant Plus* 104 EC Betanal Progress AM 180 EC poczàtek wegetacji przed kwitnieniem bia y pàk kwitnienie przed zbiorem mi dzy zbiorami po zbiorach
* zarejestrowany znak towarowy firmy Dow AgroSciences Thiodan P ynny 350 EC roztocz truskawkowy Gallant Plus* 104 EC jednoroczne chwasty jednoliêcienne przed zbiorem i mi dzy zbiorami Gallant Plus* 104 EC Teldor 500 SC szara pleêƒ kwitnienie perz w aêciwy Euparen Multi 50 WG szara pleêƒ, bia a plamistoêç liêci, màczniak prawdziwy, skórzasta zgnilizna, prz dziorki po zbiorach Pomarsol Forte 80 WG szara pleêƒ, bia a plamistoêç liêci poczàtek kwitnienia Mitac 200 EC prz dziorki, roztocz truskawkowy Decis 2,5 EC Betanal Progress AM 180 EC Preparat wi kszoêç chwastów dwuliêciennych i niektóre jednoliêcienne Problem kwieciak malinowiec przed kwitnieniem wczesna wiosna wschody chwastów Termin stosowania Dawka 2,0-2,5 l/ha 1,0-1,25 l/ha 0,5 l/ha 1,5 l/ha 5 kg/ha 4,0 kg/ha 0,6-0,8 l/ha 3,0 l/ha plantacje nowo za o one: 3 x 1,5 l/ha plantacje owocujàce: 3 x 1,5 l/ha lub 2 x 2,0 l/ha Program ochrony truskawek Truskawki od Bayer Sp. z o.o. Al. Jerozolimskie 158 02-326 Warszawa tel. (0-22) 57 23 602, 57 23 621 fax (0-22) 57 23 603 Edycja 2003 A do Z