INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE CIEŚLA kod 711501 ZAKRES TEMATYCZNY INFORMACJI: 1. ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY 2. SYTUACJA NA RYNKU PRACY MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH 3. ZAPOTRZEBOWANIE NA PRACOWNIKÓW BADANIA PRACODAWCÓW I ANALIZA INTERNETOWYCH OFERT PRACY 4. PROGNOZY RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW 5. KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE 6. INFORMACJE DODATKOWE 7. MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku
1. ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY Cieśla (kod 711501) to jeden z 2443 zawodów i specjalności ujętych w obowiązującej od 01 stycznia 2015r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. z 2014r. poz. 1145). W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej od 01 lipca 2010r. do 31 grudnia 2014r. zawód miał tę samą nazwę i kod (7115501). Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie cieśla jest przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: przygotowanie elementów z drewna oraz materiałów drzewnych do montażu, wykonywania konstrukcji drewnianych, wykonywania form i deskowań elementów konstrukcji betonowych i żelbetowych, wykonywania rusztowań drewnianych oraz pomostów roboczych, wykonywania napraw, renowacji i rozbiórki konstrukcji drewnianych 1. Profil kompetencyjny 2 dla grupy Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) - kod 71 3 Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) budują, wykańczają i remontują budynki i inne obiekty oraz zajmują się obróbką kamienia. Przykładowe zawody: monter konstrukcji budowlanych, murarz, kamieniarz, betoniarzzbrojarz, cieśla, monter nawierzchni kolejowej, monter rusztowań, tynkarz, monter izolacji budowlanych, szklarz budowlany, hydraulik, mechanik urządzeń klimatyzacyjnych, malarz budowlany, lakiernik, kominiarz. Kompetencje to cechy osoby, które przejawiają się w działaniach prowadzących do wykonywania zadań zawodowych na wymaganym poziomie oraz w zachowaniach przekładających się na konkretne efekty, dzięki czemu są obserwowalne, podlegają rozwojowi poprzez szkolenia oraz nabyte doświadczenia w realizacji określonych zadań. Dla grupy Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) określono cztery kluczowe kompetencje: 1)Sprawność motoryczna - wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają: zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjne (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności: utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). 2)Elastyczność dostosowywanie działania do zmieniających się okoliczności. Nadawanie konstruktywnych znaczeń różnorodnym sytuacjom zawodowym, pomimo niejednoznaczności napływających informacji oraz efektywne działanie, nawet w sytuacji nieprzewidzianych trudności. Łączenie informacji z różnych źródeł, dostrzeganie połączeń między danymi 1 Podstawa programowa kształcenia w zawodzie http://www.koweziu.edu.pl/ 2 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych Warszawa, 2014 3 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7.08.2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. 2014 poz. 1145). 2
Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w okresie ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w okresie ogółem Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu z dziedzin niezbędnych do dobrej pracy. Umiejętność znalezienia związków pomiędzy uprzednio niepowiązanymi pojęciami oraz tworzenie ogólnych planów działania pomimo braku kompletnych informacji. 3)Podzielność uwagi efektywne wykonywanie kilku czynności jednocześnie i zdolność do pracy w warunkach rozpraszających uwagę. 4)Sumienność w dążeniu do rezultatów wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie i z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymywanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. 2. SYTUACJA NA RYNKU PRACY MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE CIEŚLA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH 2010-2015 4 2015 166 83 1 0 269 8 2014 143 92 5 1 229 16 2013 155 104 11 4 163 12 2012 144 101 5 2 170 0 2011 78 53 2 2 287 5 2010 252 24 6 1 233 10 Z uwagi na zmianę metodologii prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych zawód cieśla w 2015r. nie miał określonego statusu na rynku pracy. 5 4 Informacja przygotowana na podstawie Załącznika Nr3 do Sprawozdania o rynku pracy MRPiPS- Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności dane za 2015r. Raporty z lat 2010-2014 znajdują się na stronie WUP Toruń http://podlupa.wup.torun.pl/ 5 Metodologia została wprowadzona od 2015 roku. Wypracowana została w ramach projektu Opracowanie nowych zaleceń metodycznych prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych na lokalnym rynku pracy zainicjowanego 3
Większa liczba zgłoszonych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej niż zawodowej spowodowała, że w latach 2011 i 2014 zawód ten sklasyfikowano jako zawód deficytowy, w latach 2010, 2012 i 2013 jako zawód nadwyżkowy tzn. taki, na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie 6. LICZBA BEZROBOTNYCH ZAREJESTROWANYCH W OKRESIE PRZYPADAJĄCYCH NA JEDNĄ OFERTĘ PRACY W CIEŚLA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH 2010-2015 2015 2014 2013 2012 2011 2010 0,6 0,9 1,1 1,2 1,6 3,7 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z raportów monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE CIEŚLA W 2015R. WEDŁUG POWIATÓW Powiat Bezrobotni nowozarejestrowani w 2015r. CIEŚLA Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone w 2015r. Bezrobotni wg stanu w dniu 31.12.2015r. Województwo kujawsko-pomorskie 166 269 83 Bydgoszcz grodzki 13 51 4 Bydgoszcz ziemski 2 9 2 Grudziądz grodzki 9 4 0 Grudziądz ziemski 2 6 1 Toruń grodzki 5 63 2 przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Metodologia dostępna jest na stronie internetowej http://podlupa.wup.torun.pl/ w zakładce Biblioteka/Materiały ze spotkań. 6 W 2015 roku zmieniono metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Zmianę zainicjował Departament Rynku Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach projektu Opracowanie nowych zaleceń metodycznych prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych na lokalnym rynku pracy. Metodologia dostępna jest na stronie internetowej http://podlupa.wup.torun.pl/ w zakładce Biblioteka. Informacja o zawodach deficytowych i nadwyżkowych za rok 2015 dostępna jest na stronie www.mz.praca.gov.pl 4
Toruń ziemski 15 5 7 Włocławek grodzki 10 52 8 Włocławek ziemski 7 0 3 Aleksandrów Kujawski 6 1 3 Brodnica 18 12 7 Chełmno 7 2 6 Golub - Dobrzyń 9 3 4 Inowrocław 6 13 3 Lipno 16 10 8 Mogilno 1 6 0 Nakło nad Notecią 1 7 0 Radziejów 2 0 1 Rypin 0 15 0 Sępólno Krajeńskie 17 3 6 Świecie 12 3 8 Tuchola 1 2 3 Wąbrzeźno 0 0 0 Żnin 7 2 7 Źródło: Załącznik 3 do Sprawozdania MIPS-01 o rynku pracy. 3. ZAPOTRZEBOWANIE NA PRACOWNIKÓW BADANIA PRACODAWCÓW I ANALIZA INTERNETOWYCH OFERT PRACY W badaniu ankietowym pracodawców kluczowych branż województwa kujawskopomorskiego w 2014 roku nie występują informacje na temat zawodu cieśla 7. W 2013 roku pracodawcy planowali zatrudnić 10 osób z zawodem cieśla, w 2012 roku- 7 osób, w 2011-30 osób, w 2010 roku - 29. 8 W perspektywie zatrudnienia do 2017 roku zawód cieśla występuje 1 raz. W Raporcie końcowym z badania internetowych ofert pracy dla województwa kujawsko-pomorskiego od września do listopada 2014 roku oraz od lutego do kwietnia 2015 roku dla osób z zawodem cieśla było 8 ofert pracy 9. 7 Raport z badania ankietowego 445 pracodawców 6 kluczowych branż woj. kujawsko-pomorskiego przeprowadzonego w 2014r. w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą II znajduje się na stronie 8 Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raporty z badań pracodawców znajdują się na stronie internetowej WUP oraz na stronie www.podlupa.wup.torun.pl. 9 Analiza ilościowa i jakościowa treści 10406 internetowych ofert pracy o zasięgu regionalnym. Badanie przeprowadzono w 2 okresach, tj. IX-XI 2014r. oraz II-IV 2015r. Analiza obejmowała wybrane portale ogólnopolskie: Pracuj.pl, Praca.Gratka.pl, GazetaPraca.pl, Regiopraca.pl. Raport z badania znajduje się na stronie http://podlupa.wup.torun.pl/ 5
4. PROGNOZY RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW Barometr zawodów to jednoroczna prognoza sytuacji w zawodach. Opiera się na opinii ekspertów (pracowników urzędów pracy oraz agencji zatrudnienia), którzy wspólnie analizują sytuację w poszczególnych zawodach. Ocenie podlegają zawody najczęściej występujące na rynku pracy. Na podstawie podobieństwa wykonywanych zadań, zawody te zostały zgrupowane w 177 grup. Cieśle i stolarze budowlani (nazwa grupy elementarnej w KZiS 10 ) oraz zawody cieśla, cieśla szalunkowy, stolarz budowlany tworzą w barometrze grupę zawodową Cieśle i stolarze budowlani. W 2016 roku, wg prognozy zapotrzebowania na pracowników w województwie kujawsko-pomorskim, Cieśle i stolarze budowlani będą grupą deficytową, to znaczy taką, w której nie powinno być trudności ze znalezieniem pracy, gdyż zapotrzebowanie pracodawców będzie duże, a podaż pracowników o odpowiednich kwalifikacjach niewielka 11. PROGNOZA NA 2016, WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE ZMIANA ZAPOTRZEBOWANIA NA PRACOWNIKÓW CIEŚLE I STOLARZE BUDOWLANI 10 Klasyfikacja Zawodów i Specjalności 11 Raport podsumowujący badanie w województwie kujawsko-pomorskim znajduje się na stronie http://podlupa.wup.torun.pl/ 6
PROGNOZA NA 2016, WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE RELACJA MIĘDZY DOSTĘPNĄ SIŁĄ ROBOCZĄ A ZAPOTRZEBOWANIEM NA PRACOWNIKÓW CIEŚLE I STOLARZE BUDOWLANI Źródło: http://barometrzawodow.pl/ 5. KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 roku w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowej (Dz. U. z 2012 r., poz. 7 z późn. zm.) określa, że zawód kamieniarz od 01.09.2012 roku można zdobyć w trzyletniej zasadniczej szkole zawodowej oraz na kursach kwalifikacyjnych. Dla zawodu cieśla wyodrębniono jedną kwalifikację: K1 Wykonywanie robót ciesielskich Wg danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej udostępnianych przez Centrum Informatyczne Edukacji na stronie http://sio.men.gov.pl/index.php/rspo 7
(stan na dzień 31.05.2016r.) w województwie kujawsko-pomorskim zawód cieśla można zdobyć w 18 szkołach: LICZBA ABSOLWENTÓW ORAZ UCZNIÓW KONTYNUUJĄCYCH NAUKĘ W ZAWODZIE CIEŚLA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH 2012-2015 WG STANU NA 30 WRZEŚNIA DANEGO ROKU 25 20 15 10 5 0 22 19 16 12 9 6 5 0 2012 2013 2014 2015 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z raportów monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Kwalifikacyjny kurs zawodowy to kurs prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej kwalifikacji. Ukończenie tego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji. Osoba, która zda egzamin otrzymuje świadectwo. Osoba, która posiada poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu (odpowiednio wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie) oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, czyli posiada świadectwa potwierdzające uzyskanie kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie otrzymuje dyplom. Kwalifikacyjne kursy zawodowe mogą prowadzić: szkoły realizujące kształcenie zawodowe (publiczne i niepubliczne); placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego; instytucje rynku pracy prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową; podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej 12. W roku 2014 i 2013 powiatowe urzędy pracy ani instytucje szkoleniowe nie planowały szkoleń związanych z zawodem cieśla. W 2012r. powiatowe urzędy pracy planowały zorganizowanie szkolenia związanego z zawodem cieśla dla 20 osób. 12 https://men.gov.pl/pl/ksztalcenie-zawodowe/ksztalcenie-doroslych 8
W 2011 i 2010 roku powiatowe urzędy pracy ani instytucje szkoleniowe nie organizowały szkoleń w tym zawodzie 13. Informacje o szkoleniach dostępne są w Rejestrze Instytucji Szkoleniowych: http://stor.praca.gov.pl/portal/#/ris/wyszukiwarkaszkolen 6. INFORMACJE DODATKOWE ADRESY INTERNETOWE www.zawodowe.com Kategorie Inżynieria i Budownictwo Cieśla www.koweziu.edu.pl/programy_nauczania/pliki/711501_p.doc listazawodow.pl/ciesla http://budownictwo.wnp.pl/ http://www.budowlaniec.org/ podstawa programowa kształcenia w zawodzie cieśla http://www.koweziu.edu.pl/pp_zawod.php?nr_zawodu=711501 LITERATURA 1.Z. Gołębiowski: Konstrukcje drewniane. PWN. W-wa 1983 2.Dyżewski: Technologia i organizacja budowy. Arkady. W-wa 1971 3.Warunki techniczne wykonywania i odbioru robót budowlano montażowych. pr. zbior. Arkady. W-wa 1990 4.Rusztowania budowlano montażowe. Arkady. W-wa 1979 5. Instrukcje stosowania i obsługi deskowań. Zremb. Wrocław 1978 Opracowała: Iwona Lisiecka Doradca zawodowy WUP w Toruniu - Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku Akceptowała: Bogusława Szewczyk-Modrzejewska Kierownik Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku Aktualizacja: czerwiec 2016r. 7. MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ DOSTĘP DO RYNKÓW PRACY KRAJÓW EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO (EOG) W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach 13 Raporty z badań rynku szkoleniowego znajdują się na stronie http://podlupa.wup.torun.pl/ 9
jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. INFORMACJA DLA OSÓB POSZUKUJĄCYCH PRACY W ZAWODZIE CIEŚLA W KRAJACH EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako cieśla w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód cieśla jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie w dziewięciu krajach EOG zawód cieśla jest regulowany, są to: Austria, Belgia, Czechy, Francja, Niemcy, Węgry, Islandia, Liechtenstein i Słowacja. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm Zapotrzebowanie na osoby z zawodem cieśla wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z zawodami cieśla, stolarz budowlany, zawody pokrewne zostało zgłoszonych 6299 ofert pracy w 25 krajach EOG. Najwięcej ofert pracy w ww. zawodach znajduje się w: Wielkiej Brytanii (3164 ofert), Niemczech (1225 ofert), Francji (553 ofert), Austrii (386 ofert) i Holandii (291 ofert) - dane wg stanu na dzień 15.07.2013 r. Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie cieśla w krajach EOG powinny dysponować 2-3 letnim udokumentowanym doświadczeniem zawodowym wraz z odpowiednimi uprawnieniami, posiadać znajomość przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy potwierdzoną certyfikatem (lub odpowiednią kartą) wydanym przez państwo przyjmujące, ponadto wymagana jest znajomość rysunku technicznego. Należy pamiętać, że najczęściej pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę oraz posiadania własnego samochodu. Przykładowe stawki płacy w zawodzie cieśla w wybranych krajach: Wielka Brytania: 8-13 funtów/godz. brutto, Niemcy: 11-13 euro/godz. brutto, Francja: 11-13 euro/godz. brutto, Austria: 9,5-12 euro/godz. brutto, Holandia: 9,5 13 euro/godz. brutto. Wydział Pośrednictwa Pracy WUP w Toruniu 10