Tworzenie baz i użytkowników.

Tworzenie baz i użytkowników. Mając już za sobą żmudny proces analizy wymagań stawianych bazie danych i stworzenia jej projektu, możemy zająć się fizycznym tworzeniem naszej bazy. Aby rozpocząć pracę konieczne jest posiadanie konta użytkownika serwera PostgreSQL oraz dostępu do bazy danych. Przeważnie jest to do uzyskania dzięki kontaktowi z administratorem serwera. Jednakże jeśli mamy stosowne uprawnienia, lub sami jesteśmy administratorem, warto znać sposoby tworzenia użytkowników i baz danych. Zacznijmy od tworzenia użytkowników. Użytkowników mogą tworzyć tylko użytkownicy posiadający prawo tworzenia użytkowników ( super użytkownicy). Są dwa sposoby zakładania kont użytkowników serwera PostgreSQL. Pierwszy to polecenie zewnętrzne createuser, drugi to polecenie CREATE USER dostępne po zalogowaniu do serwera (np. przy użyciu programu psql). Składnia polecenia createuser jest następująca: createuser [opcje...] [nazwa_uzytkownika] Gdzie: nazwa_uzytkownika to nazwa uzytkownika do utworzenia. Opcje mog ą by ć następujące: -a, --adduser - nowy użytkownik bę dzie uprawniony do tworzenia nowych użytkowników. Jest to równoważ ne z nadaniem uprawnie ń super-użytkownika ( zatem należy nadawa ć je z rozwag ą) -A, --no-adduser - nowy użytkownik nie będzie mógł tworzyć użytkowników. Będzie zatem zwykłym użytkownikiem. Ta opcja jest domyślna. -d, --cratedb nowy użytkownik będzie mógł tworzyć bazy. -D, -no-createdb nowy użytkownik nie będzie mógł tworzyć baz. Ta opcja jest domyślna. -P, --pwprompt użytkownika. wygeneruje zapytanie o hasło dla nowego 1

Program zapyta o nazwę użytkownika i inne brakujące parametry, jeśli nie zostaną podane z linii poleceń. Istnieją też opcje dotyczące połączenia z serwerem: -h, --host - to nazwa maszyny na której jest uruchomiony serwer. -p, --port określa port połą czenia TCP, na którym serwer oczekuje połącze ń. -U, --username nazwa użytkownika do połączenia z baz ą (nie nazwa użytkownika do utworzenia). Przed przejściem do przykładów, warto jeszcze raz wspomnie ć o tym, ż e tylko super-użytkownicy mog ą zakłada ć konta nowym użytkownikom. Istotna jest takż e informacja i ż domyśln ą metod ą autoryzacji użytkowników jest metoda IDENT, polegająca na dopuszczeniu tylko połączenia uż ytkowników o takiej samej nazwie jak użytkownik wykonujący połączenie. Na przykład uż ytkownik systemu o nazwie student może połączy ć si ę z baz ą danych tylko jako uż ytkownik serwera PostgreSQL o identycznej nazwie czyli: student. Wię cej o metodach uwierzytelniania w rozdziale Administrowanie serwerem PostgreSQL. Przykłady: Mając do czynienia z nowym (pustym) serwerem, dysponujemy tylko jednym super- użytkownikiem o nazwie postgres. Należy zatem zmieni ć bieżą cego użytkownika na użytkownika postgres poleceniem su. ( Prawdopodobnie będziemy musieli dokona ć tego korzystając z konta root) $ su postgres Zacznijmy więc od najprostszej postaci polecenia. $ createuser Enter name of user to add: administrator Shall the new user be allowed to create databases? (y/n) y Shall the new user be allowed to create more new users? (y/n) y CREATE USER 2

Po wydaniu polecenia, program zapyta nas o nazw ę uż ytkownika do utworzenia, w przykładzie by ł to administrator. Następnie musimy zadecydowa ć czy nowy użytkownik ma posiada ć prawo tworzenia baz oraz użytkowników, w powyż szym przykładzie została wyraż ona zgoda na obydwa uprawnienia. Utworzenie nowego użytkownika sygnalizowane jest przez napis CREATE USER. Spróbujmy ograniczy ć teraz ilo ść pyta ń stawianych przez program createuser. Na początek podajmy nazw ę użytkownika. $ createuser administrator Program zada nam pytania dotyczące możliwości tworzenia baz i uż ytkowników przez nowego użytkownika. Możemy także zadecydowa ć o możliwościach tworzenia baz danych ju ż na etapie wydawania polecenia, opcja -d jeśli wyrażamy zgod ę na to uprawnienie lub -D jeśli si ę nie zgadzamy. $createuser administrator -d Zostaniemy zapytani tylko o możliwo ść tworzenia nowych uż ytkowników,a użytkownik administrator będzie móg ł tworzy ć nowe bazy. Decyzj ę o przyznaniu uprawnienia do tworzenia nowych użytkowników moż emy podj ąć przy użyciu opcji -a, jeśli wyrażamy zgod ę, lub -A jeś li zgody nie wyrażamy. $ createuser administrator -d -a Wszystkie decyzje zostały ju ż podjęte i program nie zada nam ż adnych dodatkowych pyta ń. Natomiast nasz administrator będzie móg ł tworzy ć nowe bazy i użytkowników. Dobrym pomysłem jest zabezpieczenie konta użytkownika administrator hasł em. W tym celu należy dodać parametr -P. $ createuser administrator -a -d -P Enter password for new user: Enter it again: CREATE USER Zostaniemy poproszeni o dwukrotne wprowadzenie hasła. Można ustawi ć sposób autoryzacji, tak aby jako administrator móg ł pracowa ć dowolny uż ytkownik systemu znający hasło ( patrz rozdzia ł Administrowanie serwerem PostgreSQL ). 3

Utwórzmy zatem konto telewizja korzystając z konta administrator pracując w powłoce jako dowolny użytkownik. $ createuser telewizja -d -A -U administrator Password: CREATE USER Została użyta opcja -U która powoduje wykonanie polecenia jako podany użytkownik, w tym przypadku administrator. Poniewa ż konto administrator zostało zabezpieczone hasłem, zostaliś my poproszeni o jego podanie. Utworzony użytkownik telewizja może tworzy ć bazy i nie może tworzy ć użytkowników. Drugim sposobem tworzenia użytkowników jest wykonanie polecenia CREATE USER po zalogowaniu do serwera PostgreSQL. Załóżmy, ż e tak jak poprzednio dysponujemy nowym serwerem, w którym jedynym super-uż ytkownikiem jest postgres. Zatem zmieniamy użytkownika na postgres, $ su postgres następnie łączymy si ę z baz ą template1 ( tworzona domyś lnie) przy pomocy programu psql. $ psql -d template1 Opis programu psql znajduje si ę w innym rozdziale. Składnia polecenia CREATE USER ( język SQL nie jest czuły na wielko ść liter, polecenia SQL piszemy dużymi literami zgodnie z panując ą konwencj ą): CREATE USER nazwa [ [ WITH ] opcje [... ] ] Gdzie : nazwa to nazwa użytkownika do utworzenia, jak wida ć jest konieczna.. Opcje mog ą by ć następujące: CREATEDB użytkownik może tworzy ć bazy, NOCREATEDB użytkownik nie może tworzy ć baz, CREATEUSER użytkownik może tworzy ć użytkowników, NOCREATEUSER użytkownik nie może tworzy ć użytkowników, PASSWORD 'haslo' ustalenie hasła dla użytkownika, IN GROUP nazwa_grupy [,... ] - dołą czenie uż ytkownika do grupy lub grup ( informacje o grupach w rozdziale Administrowanie serwerem PostgreSQL ). SYSID numer nadanie użytkownikowi okreś lonego numeru użytkownika. VALID UNTIL 'data' określenie daty ważności konta. 4

Przy podaniu samej nazwy użytkownika, np.: =# CREATE USER pracownik; przyjmowane s ą jako domyślne brak możliwości tworzenia baz i uż ytkowników, oraz automatycznie nadawany jest numer uż ytkownika. Przypomnijmy o konieczności kończenia polece ń znakiem średnika. Aby wyświetli ć listę użytkowników uż ywamy polecenia \du, jest to polecenie wewnę trzne programu psql. =# \du List of database users User name User ID Attributes ---------------+---------+---------------------------- administrator 101 superuser, create database postgres 1 superuser, create database pracownik 103 telewizja 102 create database Przykłady: Najprostsz ą wersj ę polecenia mamy ju ż za sob ą. Stwórzmy uż ytkownika który będzie móg ł tworzy ć bazy. =# CREATE USER uzytkownik_1 WITH CREATEDB; Jeśli zechcemy aby użytkownik móg ł dodatkowo tworzy ć innych uż ytkowników, to dokładamy CREATEUSER =# CREATE USER uzytkownik_2 WITH CREATEDB CREATEUSER; Załóżmy teraz konto użytkownika ważne do 01.01.2010 =# CREATE USER uzytkownik_3 WITH VALID UNTIL '01.01.20010'; Stwórzmy użytkownika należącego do grup projekt i administratorzy 5

=# CREATE USER uzytkownik_3 WITH IN GROUP projekt, administratorzy; Gdy poznaliśmy już sposoby tworzenia kont użytkowników, poznamy w jaki sposób konta te można skasować. Podobnie jak poprzednio mamy do wyboru dwie możliwości. Pierwsza to polecenie zewnętrzne dropuser przeciwieństwo polecenia createuser, o następującej składni: dropuser [ ocje... ] nazwa_uzytkownika Gdzie nazwa_uzytkownika to nazwa uzytkownika do usunięcia. Ważniejsze opcje: -h, --host - to nazwa maszyny na której jest uruchomiony serwer. -p, --port określa port połą czenia TCP, na którym serwer oczekuje połącze ń. -U, --username nazwa użytkownika do połączenia z baz ą (nie nazwa użytkownika do usunięcia). Oczywiście musimy posiada ć odpowiednie uprawnienia. Obowiązuj ą te same zasady co przy poleceniu createuser. Najprostsza wersja polecenia $ dropuser uzytkownik_4 usunie konto użytkownika o nazwie uzytkownik_4. Drugim sposobem jest wykonanie polecenia SQL DROP USER, oczywiście po zalogowaniu się do serwera. Składnia polecenia jest bardzo prosta i nie wymaga komentarza: DROP USER nazwa_uzytkownika; Przejdźmy teraz do tworzenia baz. Bazy można tworzy ć na moż na na dwa sposoby ( podobnie jak tworzenie użytkowników). 6

Sposób pierwszy to użycie zewnętrznego programu serwera PostgreSQL createdb dostępnego z powłoki. Składnia tego polecenia jest następująca: createdb [opcje... ] [nazwa] [opis] Polecenie tworzy now ą baz ę o domyślnej nazwie użytkownika wydają cego polecenie będącej także jego własności ą. Oczywiście jeżeli uż ytkownik systemu istnieje także w systemie bazy danych ( a tak by ć nie musi) i ma uprawnienia do tworzenia bazy danych ( te ż nie musi ich posiada ć). Załóżmy, ż e w systemie pracujemy jako użytkownik o nazwie student, który jest także uż ytkownikiem serwera bazy danych posiadają cym uprawnienia do tworzenia tabel. Wówczas wykonanie polecenia createdb zakończy si ę wyświetleniem informacji o prawidłowym utworzeniu bazy: CREATE DATABASE Utworzyliśmy zatem baz ę o nazwie student której właścicielem jest student. Załóżmy teraz że użytkownik student nie jest uż ytkownikiem w systemie bazy danych, otrzymamy wówczas następujący komunikat o błędzie: createdb: could not connect to database template1: FATAL: user "student" does not exist Natomiast gdy użytkownik jest także uż ytkownikiem w systemie bazy danych, ale nie posiada uprawnie ń do tworzenia nowych baz, otrzymamy następują cy komunikat: createdb: database creation failed: ERROR: permission denied to create database Poniewa ż pierwszy przypadek występuje stosunkowo rzadko warto pozna ć opcje polecenia createdb. Opcje: nazwa to nazwa bazy do utworzenia. Nazwa musi by ć unikalna wśród wszystkich baz serwera PostgreSQL. Domyś lnie pobierana jet nazwa użytkownika wydającego polecenie. 7

opis to możliwy opis który bę dzie przechowywany z nowo utworzon ą baz ą. -O, --owner właściciel utworzonej bazy danych. -q, --quiet nie wyświetla żadnych komunikatów. -h, --host - to nazwa maszyny na której jest uruchomiony serwer. -p, --port określa port połą czenia TCP, na którym serwer oczekuje połącze ń. -E, --encoding kodowanie określa jakiego kodowania znaków będzie używa ć baza. -T, --template wzorzec okreś la na podstawie jakiej wzorcowej bazy ma zosta ć utworzona nowa baza, domyślnie template1. -U, --username nazwa użytkownika do połączenia z baz ą, gdy tworzymy baz ę dla innego użytkownika ni ż użytkownik powłoki. Przykłady: Zakładamy że pracujemy w powłoce jako użytkownik student. createdb baza_testowa utworzy baz ę o nazwie baza_testowa której właścicielem będzie uż ytkownik student. createdb -U admin baza_testowa utworzy baz ę o nazwie baza_testowa łącząc si ę z serwerem jako uż ytkownik admin, właścicielem bazy będzie admin. createdb -U admin -O student baza_testowa utworzy baz ę o nazwie baza_testowa łącząc si ę z serwerem jako uż ytkownik admin, właścicielem bę dzie student. Łączenie si ę jako inny użytkownik jest bardzo często praktykowane, gdy ż jak już 8

wspomniano, nie jest wymagana zbieżno ść nazw uż ytkowników systemu i serwera bazy danych. Tworzenie bazy danych z innym, ni ż tworzący właścicielem, jest takż e praktyk ą bardzo powszechn ą. Większo ść uż ytkowników serwera bazy danych nie ma uprawnie ń do tworzenia baz, jedyn ą możliwości ą utworzenia przez nich bazy jest zwrócenie si ę do administratora z uprzejm ą prośb ą o jej utworzenie. Drugim sposobem na utworzenie bazy danych jest wykonanie polecenia CREATE DATABASE np. w programie psql. Składnia polecenia CREATE DATABASE nazwa Gdzie: [ [ WITH] [OWNER [=] wlasciciel_bazy ] [ LOCATION [=] 'sciezka' ] [ TEMPLATE [=] wzorzec ] [ ENCODING [=] kodowanie ] ] nazwa nazwa tworzonej bazy ( obowiązkowa). OWNER właściciel utworzonej bazy ( domyślnie tworzący). LOCATION inna od standardowej lokacja bazy danych, lokację należy najpierw utworzyć TEMPLATE wzorzec na podstawie ktrego zostanie utworzona baza. ENCODING określenie kodowania znaków w bazie. Przykłady: =# CREATE DATABASE baza_testowa TEMPLATE wzorzec; Utworzy baz ę o nazwie baza_testowa na podstawie bazy wzorzec. =# CREATE DATABASE baza_testowa OWNER student ENCODING latin1; Utworzy baz ę o nazwie baza_testowa, której właścicielem będzie uż ytkownik student, a znaki będ ą kodowane w systemie latin1. Pozostało jeszcze tylko wyjaśni ć w jaki sposób można usun ąć bazy. Podobnie jak przy usuwaniu użytkowników istniej ą dwie metody. Pierwsza to polecenie zewnętrzne: dropdb [ opcje... ] nazwa_bazy 9

Gdzie nazwa_bazy to nazwa bazy do usunięcia. Ważniejsze opcje: -h, --host - to nazwa maszyny na której jest uruchomiony serwer. -p, --port określa port połą czenia TCP, na którym serwer oczekuje połącze ń. -U, --username nazwa użytkownika do połączenia z baz ą. Przykład: $ dropdb -U administrator baza_testowa Polecenie usunie baz ę o nazwie baza_testowa, łącząc si ę z serwerem jako użytkownik administrator. Drugi sposób to polecenie DROP DATABASE o bardzo prostej skł adni nie wymagającej wyjaśnie ń: DROP DATABASE nazwa_bazy Na zakończenie ustalmy jakie konta użytkowników i bazy będ ą potrzebne do dalszej nauki. Powinniśmy posiada ć konto administratora utworzone np. poleceniem: $ createuser administrator -d -a konto zwykłego użytkownika mogącego tworzy ć bazy: $ createuser telewizja -d -A oraz baza o nazwie telewizja, której właścicielem będzie uż ytkownik o tej samej nazwie: $ createdb -O telewizja telewizja Pozostałe tworzone w trakcie nauki konta i bazy można usun ąć. 10