Agroenergetyka. I co dalej? Ryszard Gajewski POLSKA IZBA BIOMASY www.biomasa.org.pl Kielce, 02 marca 2011 roku
Powierzchnia użytków rolnych w UE w przeliczeniu na jednego mieszkańca Źródło: ecbrec ieo 2
Jakie są dziś warunki inwestowania w Polsce? Ranking Banku Światowego dla 183 krajów (2010 r.) www.doingbusiness.org Ease of Doing Business Rank Starting a Business Dealing with Construction Permits Getting Credit Paying Taxes Singapore 1 4 2 6 4 Hong Kong SAR, China 2 6 1 2 3 New Zealand 3 1 5 2 26 United Kingdom 4 17 16 2 16 United States 5 9 27 6 62 Denmark 6 27 10 15 13... Germany 22 88 18 15 88 Lithuania 23 87 59 46 44 Latvia 24 53 79 6 59 Belgium 25 31 41 46 70 France 26 21 19 46 55... Azerbaijan 54 15 160 46 103 Tunisia 55 48 106 89 58 Romania 56 44 84 15 151 Oman 57 76 70 128 8... Czech Republic 63 Belarus 68 7 44 89 183 Namibia 69 124 36 15 99 Poland 70 113 164 15 121 Tonga 71 30 34 116 31 Panama 72 23 66 32 175 Mongolia 73 86 104 72 66 3
zużycie energii finalnej brutto Jaki mamy cel dla energii ze źródeł odnawialnych 15% w 2020 udział energii ze źródeł odnawialnych zielona energia elektr. 15% zielone ciepło zielone paliwa x 100% = 15% 4
Produkcja energii elektrycznej w 2009 roku w podziale na technologię wytwarzania stan na 16.04.2010 r. Elektrownie na biogaz Elektrownie na biomasę Elektrownie wiatrowe Elektrownie wodne Współspalanie 47,0% 3,6% 6,3% 12,9% 30,3% 5
tys. ton Potencjał rynkowy biomasy 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 lata słoma TUZ las Źródło:Opracowanie własne PIB 6
Zestawienie powierzchni upraw wieloletnich roślin energetycznych w poszczególnych województwach w 2009 roku [ha] Województwo Wierzba Miskant Ślazowiec Rodzaje wieloletnich roślin energetycznych Trawy wieloletnie Mozga Trzcinowata Topola Brzoza Olszyna Razem Dolnośląskie 600 11,0 0,3 0,4 611,7 Kujawsko- Pomorskie 198 1,3 281,6 0,5 481,4 Lubelskie 305 10,7 3,4 14,7 5,0 338,8 Lubuskie 409 0,9 1,0 410,9 Łódzkie 211 1,6 3,3 215,9 Małopolskie 62 9,5 1,3 72,8 Mazowieckie 762 1 200,0 30,1 0,2 0,3 1 992,6 Opolskie 226 7,5 1,0 28,6 19,1 2,0 1,6 285,8 Podkarpackie 651 42,1 12,7 45,2 751,0 Podlaskie 156 3,8 4,0 1,7 165,5 Pomorskie 394 17,4 0,2 487,7 3,6 902,9 Śląskie 259 2,8 39,2 17,1 0,7 318,8 Świętokrzyskie 99 0,5 28,5 0,2 0,2 128,4 Warmińsko- Mazurskie 571 382,1 26,7 8,3 5,6 993,7 Wielkopolskie 765 31,7 21,9 10,5 13,0 4,5 2,9 849,5 Zachodniopomorskie 489 116,2 2,6 985,4 83,8 1,2 1 678,2 Polska 6 157 1 832,6 121,5 1 364,0 52,6 647,7 16,7 6,0 10 198,1 Źródło: Opracowanie własne PIB na podstawie ARiMR 7
Produkcja biogazu w UE w 2008 i 2009 roku [ktoe] Źródło:EurObserw ER 2010 8
Produkcja biogazu w krajach UE w przeliczeniu na 1000 mieszkańców [toe] Źródło:EurObserw ER 2010
Biogaz jako paliwo 8,3 Mtoe energii pierotnej wyprodukowano z biogazu w krajach UE w 2009 roku 25,2 TWh energii elektrycznej wyprodukowano z biogazu w krajach UE w 2009 roku 56,4 TWh energii elektrycznej planuje się wyprodukować z biogazu w krajach UE w 2020 roku 1 Źródło:EurObserw ER 2010 10
Czechy, Niemcy i Polska Czechy Niemcy Polska Liczba mieszkańców w mln 10,3 82,1 38,1 Powierzchnia w km2 79000 357000 312000 Grunty orne w mln ha 3,1 11,9 11,8 Grunty rolne na 1 mieszkańca 0,35 O,21 0,42 Liczba biogazownii rolniczych 235 6000 11 Moc zainstalowana w MW 120,12 2300 9 11
Jak wygląda rynek biogazownii rolniczych w Polsce obecnie w Polsce działa 11 biogazowni o łącznej mocy 9 MW. Jednocześnie w trakcie realizacji jest ok. 50 projektów, a około 190 w planach. 12
Niemiecki rynek biogazownii rolniczych Do końca 2010 roku działało około 6000 biogazowni rolniczych, o łącznej mocy zainstalowanej ok. 2300 MW energii elektrycznej W 2010 r. niemiecki sektor biogazu zatrudniał ponad 11.000 ludzi. W kwietniu 2010 roku 32 biogazownie podłączony były do sieci gazowej W 2020 roku biogaz wprowadzony do sieci będzie stanowił 6% konsumowanego gazu 13
Czeski rynek biogazownii rolniczych Aktualny stan bigazownii 235 Aktualna moc zainstalowana 120,12 MW Aktualna produkcji energii el. 484,2 GWh Udział biogazownii w OZE 9% 14
Dlaczego biogazownie są opłacalne w Niemczech 20 letni gwarantowany okres gratyfikacji biogazownii rolniczych od zakończenia inwestycji Przyłączanie w pierwszej kolejności do krajowych sieci energetycznych i sieci przesyłowych gazu oraz energii elektrycznej wytwarzanej z OZE Zobowiązanie zarządców sieci przesyłowych do odbioru i dokonywania płatności w pierwszej kolejności dla wytwórców energii elektrycznej z OZE 15
Dlaczego biogazownie są opłacalne w Czechach 15 letni gwarantowany okres gratyfikacji biogazownii rolniczych jeden z najwyższych w EU Kredyty preferencyjne na biogazownie rolnicze 30% refundacja kosztów budowy biogazownii rolniczych w ramach PROW w latach2007-2013 Ulgi w podatkach lokalnych 16
Dlaczego rozwój biogazowni w Polsce jest tak spowolniony? Niestabilny system wsparcia brak gwarancji ceny i prawa żądania zakupu dla energii elektrycznej z biogazu rolniczego (wszystkie inne OZE mają, bo mają koncesję URE, rolnicze mogą mieć jedynie co miało być ułatwieniem - wpis ARR) brak gwarancji ceny dla biogazu wtłaczanego do sieci oraz brak obowiązku zakupu, jest tylko gwarancja odbioru przez dystrybutora sieci krótki i niestabilny system wsparcia (zielone, brązowe, żółte, fioletowe) Procedury realizacji inwestycji w oparciu o biogazownię Biogaz do sieci gazowej wtłaczany może być tylko biogaz rolniczy. To nie jest zgodne z dyrektywą 2009/28/WE Skomplikowane procedury, praktycznie jednakowe bez względu na wielkość jednostki 17
Polityka rolna w zakresie wieloletnich roślin energetycznych Zlikwidowano dopłaty bezpośrednie Zlikwidowano dopłaty do zakładania plantacji Nie powstały mechanizmy współpracy energetyka rolnictwo energetyczne Kwestionuje się słomę oraz TUZ jako paliwa Likwiduje się plantacje wieloletnich roślin energetycznych 18
Wnioski Polska dysponuje dużym potencjałem rynkowym biomasy, który może być przeznaczony na cele energetyczne. Posiada znaczący potencjał dla rozwoju agroenergetyki, szczególnie w zakresie produkcji wieloletnich roślin energetycznych. Brak jednak strategii rozwoju dedykowanych plantacji wieloletnich roślin energetycznych, których rozwój wydaje się być jednym z najbardziej obiecujących kierunków zrównoważonego rozwoju lokalnego. Należy zatem dążyć do stworzenia dogodnych warunków aby takie plantacje powstawały i były głównym źródłem zaopatrzenia w biomasę dla wytwórców energii. 19
Przyszłość energetyczna wielu społeczności lokalnych to biomasa POLSKA IZBA BIOMASY www.biomasa.org.pl E-mail: biuro@biomasa.org.pl 20