Uchwała Nr... Rady Gminy w Mieścisku z dnia... w sprawie: przyjęcia Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2009-2013. Na podstawie: art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. Nr 142, poz. 1591 z 2001r. ze zm.) oraz art. 10 ust. 2, 3 i 4 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z 2005r. ze zm.). 1. Przyjmuje się Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2009-2013, stanowiący załącznik do niniejszej Uchwały. 2. Wykonanie Uchwały powierza się Wójtowi Gminy Mieścisko. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem 01.01.2009r. i podlega ogłoszeniu na tablicach ogłoszeń Urzędu Gminy i wsiach sołeckich. Przygotowała: Z-ca Przewodniczącego GKRPA: Anna Twardowska 1
GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA ROK 2009-2013 Mieścisko, 2008 rok Zał. do Uchwały Nr Rady Gminy Mieścisko z dnia 2
SPIS TREŚCI PREAMBUŁA I. CHARAKTERYSTYKA GMINY II. DIAGNOZA 1. Mapa źródeł informacji i podjęte działania 2. Efekty działań 3. Analiza interesariuszy 4. Podsumowanie analiza SWOT III. PLAN 1. Cel główny (strategiczny) 2. Cele szczegółowe i działania w ramach poszczególnych celów IV. REALIZACJA 1. System zarządzania programem 2. System monitoringu i ewaluacji V. ZASADY FINANSOWANIA 3
PREAUMBUŁA Narkomania jest problemem społecznym i aktualnym wyzwaniem cywilizacyjnym. Rozpowszechnienie używania środków psychoaktywnych często występuje z innymi problemami społecznymi takimi jak: ubóstwo, bezrobocie, przestępczość, bezdomność. Używanie narkotyków wiąże się z ryzykiem dla zdrowia publicznego (HIV, żółtaczka, gruźlica). Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii umożliwia lepszą realizację działań profilaktycznych, jak i zaradczych na szczeblu gminnym. Ustawodawca wskazał zarówno zadania, jakie mają być realizowane, formę prawną w postaci gminnego programu przeciwdziałania narkomanii, jak i środki na realizację tych zadań oraz podmioty odpowiedzialne za ich wykonanie. W art. 10.1. określa się, że przeciwdziałanie narkomanii należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania te obejmują: 1) zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem; 2) udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej; 3) prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie zajęć sportowo-rekreacyjnych dla uczniów, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczowychowawczych i socjoterapeutycznych; 4) wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących rozwiązywaniu problemów narkomanii; 5) pomoc społeczną osobom uzależnionym i rodzinom osób uzależnionych dotkniętym ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego. Dokumentem, który oprócz ustawy stanowi prawną podstawę podejmowanych działań jest Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii, uwzględniający zadania określone w art. 2. ust. 1-3 oraz kierunki działań wynikających z Krajowego Programu Przeciwdziałania 4
Narkomanii. Jest on uchwalany przez Radę Gminy (art. 10. ust. 3 wymienionej ustawy), a realizacja koordynowana przez Wójta Gminy. Program został opracowany w ramach projektu Wsparcia województw i społeczności lokalnych w zapobieganiu narkomanii na poziomie lokalnym, realizowanego przez Fundację Demokracji Lokalnej na zlecenie Fundacji Fundusz Współpracy i Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii w ramach Projektu Tarnsition Facility. Cele, warunki realizacji i kierunki działań, wyznaczone zostały w oparciu o dostępne zasoby występujące na terenie Gminy Mieścisko. Uwzględniając uwarunkowania, program ten, wyznacza zadania możliwe do zrealizowania w roku 2009, biorąc pod uwagę warunki sprzyjające i ograniczające realizację. Program został opracowany przez zespół w składzie : Anna Twardowska - Z-ca Przewodniczącego GKRPA w Mieścisku Małgorzata Duszyńska - Specjalista Pracy Socjalnej, OPS Mieścisko Irmina Rębas - Pedagog Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Mieścisku Magdalena Kurdelska - Członek GKRPA w Mieścisku, wychowawca Świetlicy Środowiskowej w Mieścisku 5
I. CHARAKTERYSTYKA GMINY www.miescisko.nowoczesnagmina.pl 1. POŁOŻENIE, POWIERZCHNIA, LUDNOŚĆ Gmina wiejska Mieścisko położona jest w północno - wschodniej części województwa wielkopolskiego w powiecie wągrowieckim. Gmina sąsiaduje z gminami Damasławek, Skoki i Wągrowiec (powiat wągrowiecki), Kłecko i Mieleszyn (powiat gnieźnieński) oraz Gminą Janowiec Wielkopolski w powiecie żnińskim. Gmina zajmuje powierzchnię 135,62 km 2. Użytki rolne zajmują ok. 77% powierzchni gminy, lasy 15%. Mieścisko położone jest w odległości 65 km od Poznania i 320 km od Warszawy. Odległość od ośrodka powiatowego w Wągrowcu wynosi 13 km. Administracyjnie Gmina podzielona jest na 32 miejscowości, w których łącznie zamieszkuje 6081 mieszkańców. Poniżej przedstawiono spis miejscowości Gminy Mieścisko wraz z liczbą mieszkańców każdej z nich uszeregowane wg kolejności malejącej. Tabela 1. Spis miejscowości gminy Mieścisko wraz z liczbą mieszkańców. Lp. Nazwa miejscowości Liczba osób zameldowanych 1. Mieścisko 2370 2. Popowo Kościelne 735 3. Żabiczyn 352 4. Sarbia 267 5. Zbietka 235 6. Gołaszewo 206 7. Wiela 196 8. Kłodzin 180 9. Miłosławice 173 10. Podlesie Kościelne 169 11. Podlesie Wysokie 152 12. Nieświastowice 131 6
3. Jaroszewo Pierwsze 125 14. Gorzewo 101 15. Budziejewo 91 16. Zakrzewo 89 17. Pląskowo 88 18. Mirkowice 74 19. Popowo- Kolonia 58 20. Jaroszewo Drugie 50 21. Jaworówko 44 22. Strzeszkowo 38 23. Mirkowiczki 36 24. Wybranówko 28 25. Budziejewko 25 26. Popowo- Huby 25 27. Wymysłowo 22 28. Piastowice 14 29. Gółka 6 30.. Tumidaj 1 31. Mieścisko-Ulica - 32. Ruda-Koźlanka - Razem 6081 * Podstawa: Dane Urzędu Gminy Mieścisko stan na 30.06.2008r. Wskaźnik zaludnienia wynosi 22 osoby na 1km 2. 4. MIESZKAŃCY Wielkość populacji. Wskaźniki demograficzne mają zasadniczy wpływ na jakość życia, szanse rozwojowe i tempo wzrostu poziomu życia w Gminie. Takie parametry jak wykształcenie mieszkańców, gęstość zaludnienia, dodatni poziom przyrostu naturalnego, dodatnie saldo migracji, zachowanie równowagi pomiędzy płciami, właściwe proporcje pomiędzy grupami ludności w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym decydują o przyszłości Gminy. Poniżej przedstawiono dane dotyczące populacji Gminy na przestrzeni 10 ostatnich lat. 7
Tabela 2. Wielkość populacji i zmiany w czasie. Liczba Przyrost Rok Urodzenia Zgony ludności naturalny 1998 5924 95 63 32 1999 5927 60 61 1 2000 5934 78 61 17 2001 5950 77 49 28 2002 5965 81 51 30 2003 5970 66 60 6 2004 5992 80 43 37 2005 6000 71 42 26 2006 6032 87 61 26 2007 6064 85 47 38 * Podstawa: Dane UG Mieścisko Jak widać z umieszczonej wyżej tabeli liczba mieszkańców w Gminie systematycznie rośnie. Dzieje się tak dzięki ciągle dodatniemu przyrostowi naturalnemu. Struktura wiekowa Poniższa tabela przedstawia populację Gminy w rozbiciu na grupy wiekowe uwzględniając płeć (stan na 15.09.2008r.) Tabela 3. Populacja Gminy w rozbiciu na grupy wiekowe z uwzględnieniem płci. Grupa wiekowa Ogółem Mężczyźni Kobiety 0-14 lata 1146 573 573 15-19 lat 514 276 238 20-29 lat 1079 549 530 30-39 lat 850 437 413 40-49 lata 761 398 363 50-59 lat 805 418 387 60-69 lata 465 215 250 70 powyżej 468 184 284 Razem 6088 3050 3038 *Podstawa: Dane UG Mieścisko 8
Najliczniejszą grupą w gminie są osoby pomiędzy 20 i 29 rokiem życia. Zachowana jest równowaga pomiędzy płcią żeńska i męską. Największa różnica między kobietami i mężczyznami występuje w przedziale wiekowym 70 lat i powyżej. Spowodowane jest to wyższą umieralnością mężczyzn w tym wieku. Struktura ludności według wieku mająca wpływ na kształtowanie się struktur społecznoekonomicznych przedstawia się następująco: Tabela 4. Struktura ludności według wieku w Gminie. Grupa wiekowa Osoby % ogółu Wiek przedprodukcyjny: - kobiety - mężczyźni Wiek produkcyjny: - kobiety - mężczyźni Wiek produkcyjny mobilny - kobiety - mężczyźni Wiek produkcyjny niemobilny: - kobiety - mężczyźni Wiek poprodukcyjny: - kobiety - mężczyźni 1465 727 738 3827 1777 2050 2495 1209 1286 1332 568 764 796 534 262 24,06 11,94 12,12 62,86 29,19 33,67 40,98 19,86 21,12 21,88 9,32 12,55 13,07 8,77 4,30 Ogółem 6088 100 *Podstawa: Dane UG Mieścisko Obecnie największą grupę stanowią osoby w wieku produkcyjnym. Jednakże w przyszłości zwiększać się będzie procentowy udział osób w wieku poprodukcyjnym. Na uwagę zasługuje również wkraczający na rynek pracy wyż demograficzny. Spowoduje to znaczące perturbacje na rynku pracy w przyszłości. Poziom wykształcenia ludności Niekorzystnie przedstawiają się natomiast wskaźniki dotyczące wykształcenia mieszkańców. Około 45% ogółu z nich legitymuje się co najwyżej wykształceniem podstawowym, natomiast osób z wykształceniem wyższym jest zaledwie 4%. 9
Tabela 5. Poziom wykształcenia mieszkańców gminy Mieścisko. Rodzaj wykształcenia Ogółem Kobiety Mężczyźni Wyższe 159 96 63 Policealne 59 45 14 Średnie 826 469 357 Zasadnicze zawodowe 1602 573 1029 Podstawowe ukończone 1876 1057 819 Podstawowe nieukończone i bez 176 wykształcenia 86 90 * Podstawa: Dane GUS Narodowy Spis Powszechny 2002 r. Wykres graficzny powyższych danych przedstawia się następująco: Wykres 1. Poziom wykształcenia ludności w gminie Mieścisko. Poziom wykształcenia ludności w Gminie Mieścisko 1200 1000 800 1029 1057 819 600 400 469 357 573 Kobiety Mężczyźni 200 96 63 45 14 86 90 0 Wyższe Policealne Średnie Zasadnicze zawodowe Podstawowe ukończone Podstawowe nieukończone i bez wykształcenia Poziom bezrobocia Bezrobocie należy do największych problemów społecznych w Gminie. Istniejące podmioty gospodarcze nie mają wystarczającego potencjału, by stworzyć miejsca pracy dla bezrobotnych mieszkańców Gminy. Rolnictwo natomiast, nawet w okresach rozwojowych nie generuje przyrostu miejsc pracy, a w miarę wprowadzania coraz nowocześniejszych narzędzi ujawnia ukryte bezrobocie. Dlatego też w najbliższym czasie nie należy spodziewać się znaczącej zmiany na rynku pracy. Szansą dla Gminy mogłyby być nowe inwestycje w Gminie (choćby w zakresie przetwórstwa rolno spożywczego czy turystyki) lub też na terenie pobliskiego Wągrowca. Choć ciągle wysokie, jednak bezrobocie powoli spada. 10
Tabela 6. Dynamika bezrobocia w gminie Mieścisko. Data Liczba bezrobotnych Liczba bezrobotnych z prawem do zasiłku 31.12.2001 r. 633 180 31.12.2002 r. 626 135 31.12.2003r. 585 139 31.12.2004r. 595 112 31.12.2005r. 536 92 31.12.2006r. 430 82 31.12.2007r. 361 63 *Podstawa: dane PUP w Wągrowcu Ochrona zdrowia Podstawową opiekę medyczną mieszkańcom gminy zapewnia działająca w Mieścisku spółka cywilna - Ośrodek Zdrowia Lekarzy Rodzinnych, który zatrudnia trzech lekarzy i 5 pielęgniarek. Usługi lecznictwa zamkniętego oraz specjalistyczne porady lekarskie dostępne są w Szpitalu Powiatowym w Wągrowcu. Szkolnictwo Na terenie gminy funkcjonują dwie szkoły podstawowe, gimnazjum i przedszkole samorządowe. Przedszkole Leśne Ludki w Mieścisku dysponuje zadowalającą bazą lokalową. Placówka prowadzi 4 oddziały w tym 2 oddziały 0 i 2 oddziały 3,4,5-latków. Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Popowie Kościelnym wyposażona jest w salę komputerową z dostępem do Internetu. Prowadzi 7 oddziałów (w tym jeden oddział klasy 0 ), do których łącznie uczęszcza 93 dzieci. W budynku szkoły brak jest sali gimnastycznej. Szkoła Podstawowa im. Stefana Czarnieckiego w Mieścisku wyposażona jest w salę gimnastyczną i salę komputerową z dostępem do Internetu. Szkoła prowadzi 17 oddziałów, do których uczęszcza 370 dzieci. Gimnazjum w Mieścisku - brak sali gimnastycznej. Funkcjonuje natomiast sala komputerowa z dostępem do Internetu. Prowadzi 12 oddziałów, do których uczęszcza 248 dzieci. 11
Kultura Infrastruktura kultury na terenie Gminy Mieścisko obejmuje Dom Kultury i Bibliotekę Publiczną w Mieścisku, wiejskie Domy Kultury w Sarbii, Popowie Kościelnym i Gołaszewie, Klub Rolnika w Podlesiu Wysokim oraz świetlice w Mirkowicach, Miłosławicach, Żabiczynie, Budziejewie, Nieświastowicach, Jaroszewie Pierwszym, Jaroszewie Drugim i Zakrzewie. Wśród imprez o charakterze kulturalnym należy wymienić organizowane corocznie od z górą ćwierć wieku Targi Michałowskie. Impreza, połączona z Dożynkami Gminnymi, prezentuje gminny dorobek kulturalno sportowy, odbywają się występy zespołów folklorystycznych oraz liczne kiermasze. Na terenie gminy działa Zespół Ludowy Sarbianie działający przy Domu Kultury w Sarbii, szkolna orkiestra dęta działająca przy Szkole Podstawowej w Mieścisku, Koło Gospodyń Wiejskich, Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów, Związek Kombatantów i Byłych Więźniów Politycznych. Sport Na terenie gminy działa klub sportowy Gmina Mieścisko, który powstał z połączenia dwóch klubów sportowych LZS Orkan Popowo Kościelne i LZS Sokół Mieścisko prowadzący sekcję piłki nożnej. Współpraca z gminami partnerskimi Gmina Mieścisko posiada bogate kontakty zagraniczne w ramach współpracy z gminami partnerskimi. Są to: gmina Retiers (Francja), Scharnebeck (Niemcy) i De Bilt (Holandia). Dzięki współpracy możliwa jest wymiana zagraniczna dzieci i młodzieży, a także poszczególnych grup zawodowych służąca wymianie doświadczeń. Szczególnie owocną jest współpraca z holenderską gminą De Bilt. Partnerzy z Holandii czynnie uczestniczą w dorocznych Targach Michałowskich oraz przekazują pomoc rzeczową. Bezpieczeństwo publiczne Komisariat Policji w Skokach obejmuje Zespół Dzielnicowych w Mieścisku, który zatrudnia 3 dzielnicowych. Dysponują oni 1 radiowozem. Wskaźniki dotyczące przestępczości na terenie gminy nie odbiegają od notowanych w sąsiednich gminach i są niższe od średniej krajowej. Najczęstsze czyny zabronione na terenie gminy to kradzieże, kradzieże z włamaniem i drobne rozboje. Odnotowywane są również przestępstwa związane z prowadzeniem pojazdów mechanicznych w stanie nietrzeźwości. 12
Pomoc społeczna Zadania wynikające z ustawy o pomocy społecznej w gminie Mieścisko realizowane są przez Ośrodek Pomocy Społecznej. Formy pomocy są wielorakie, ale do najczęstszych należą różnego rodzaju zasiłki pieniężne i usługi opiekuńcze. Adresatami pomocy są między innymi rodziny wielodzietne, osoby, które pozostają w trudnej sytuacji życiowej, dotknięte długotrwałym bezrobociem. Beneficjantami pomocy społecznej są również osoby przewlekle chore, niedostosowane społecznie oraz ludzie starzy i samotni. Poniżej przedstawiono dane dotyczące rodzaju i skali pomocy społecznej w gminie Mieścisko. Tabela 7. Rodzaje i skala pomocy społecznej w gminie Mieścisko Powód trudnej sytuacji życiowej Liczba rodzin Liczba osób w tych rodzinach 2002 2003 2004 2005 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Ubóstwo bd. bd. 147 150 bd. bd. 645 642 620 576 Sieroctwo - - - - - - - - Bezdomność - - - - - - - - Potrzeba ochrony macierzyństwa 30 29 11-168 150 50 - - 24 - - - - Bezrobocie 144 159 127 134 684 747 550 576 587 523 Niepełnosprawność 98 104 80 77 413 440 326 298 292 262 Długotrwała choroba 40 20 14 24 190 99 55 73 56 105 Bezradność w sprawach opiek.- wych. i prowadzeniu gospodarstwa domowego 49 73 42 43 266 384 215 223 363 628 w tym: - rodziny niepełne 17 28 17 16 78 139 82 82 88 107 - rodziny wielodzietne 26 34 20 22 187 182 143 153 178 194 Alkoholizm 20 30 14 13 104 156 65 65 35 82 Narkomania - - - - - - - - Trudności w przystosowaniu się do życia po opuszczeniu zakładu karnego 13 - - 1-2 4 2-11 26 53 26
Przemoc w rodzinie - - - - - - - - 7 1 Brak umiejętności w przystosowaniu. do życia młodzieży opuszczającej placówki opiek.-wych. - - - - - - - - Zdarzenia losowe i sytuacja kryzysowa - - - - - - - - Trudności w integracji osób, które otrzymały status - - - - - - - - uchodźcy Klęska żywiołowa lub ekologiczna - - - - - - - - *Podstawa: Dane OPS w Mieścisku - - - - - - - - jest organizatorem badań profilaktycznych: mammografii, badań prostaty oraz badań mających na celu wczesne wykrywanie nowotworu złośliwego jelita grubego. Na terenie Gminy działa również Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Wsparciem dla OPS w rozwiązywaniu problemów społecznych są działające na terenie gminy Polski Komitet Pomocy Społecznej oraz Stowarzyszenie Pomocy Uczniom im. Jana Pawła II oraz Zakład Aktywności Zawodowej w Gołaszewie. II. DIAGNOZA Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii na 2008 rok opracowany został w oparciu o diagnozę zjawiska narkomanii w Gminie Mieścisko. Do opracowania diagnozy wykorzystano zarówno badania ankietowe jak również informacje z instytucji zajmujących się tematyką narkomanii oraz udzielaniem pomocy osobom uzależnionym i ich rodzinom prowadzących statystyki w tym zakresie. 1. MAPA ŹRÓDEŁ INFORMACJI I PODJĘTE DZIAŁANIA Informacje nt. problemu narkomanii na terenie Gminy Mieścisko pozyskano z : Ośrodka Pomocy Społecznej w Mieścisku: Wg sprawozdania przekazywanego do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz informacji od pracowników socjalnych nie stwierdzono występowania zjawiska narkomanii na terenie Gminy Mieścisko. 14
Ośrodka Zdrowia Lekarzy Rodzinnych w Mieścisku i higienistki szkolnej: Lekarze i pielęgniarki nie udzielali pomocy w związku z zażyciem narkotyków oraz nie stwierdzili występowania narkomanii na terenie Gminy Mieścisko. Komisariatu Policji w Skokach Rewir Dzielnicowych w Mieścisku Odnotowano jeden czyn związany z narkotykami popełniony przez nieletnich (posiadanie narkotyków). Nie odnotowano czynów popełnionych przez osoby dorosłe. Punktu Konsultacyjno Edukacyjno dla Osób z Problemem Narkotycznym w Mieścisku i Popowie Kościelnym: Osoba zatrudniona w powyższych punktach poinformowała, że od chwili uruchomienia w/w Punktów tj. od czerwca 2006 roku nie zgłosiła się żadna osoba z problemem narkotykowym. O skali zjawiska narkomanii świadczy analiza zagadnienia dokonana za pomocą badań ankietowych. 1. W marcu 2007r. przeprowadzono badania ankietowe wśród uczniów Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Mieścisku dotyczące oceny skali zjawiska uzależnienia wśród młodzieży szkolnej od środków psychoaktywnych. 2. Badania przeprowadzono również wśród radnych i sołtysów Gminy Mieścisko. 3. Badaniem objęto łącznie 58 uczniów klas szóstych Szkoły Podstawowej, 163 uczniów Gimnazjum oraz 22 radnych i sołtysów Gminy Mieścisko. Wyżej wymienione źródła i metody uznano za wystarczające do zdiagnozowania zjawiska narkomanii na terenie Gminy Mieścisko. 2. EFEKTY DZIAŁAŃ Wnioski z przeprowadzonych badań: Szkoła Podstawowa: uczniowie nie mieli kontaktu z narkotykami, nie zdarzyło im się zażywać narkotyków większości nie proponowano narkotyków i większość też nie zna ludzi którzy biorą uczniowie uważają, że najczęstszym powodem sięgania po narkotyki jest ciekawość szpan, problemy rodzinne oraz niepowodzenia szkolne 12% uważa, że narkotyki są dostępne w szkole, a 88% że nie 15
66% zna skutki zażywania narkotyków, a 34% nie zna 24% uważa, że narkotyki są atrakcyjne dla młodych ludzi, dla 32% nie są atrakcyjne, a 44% nie ma zdania na ten temat Gimnazjum: 95% uczniów nigdy nie miało kontaktu z narkotykami, 2,5% kupowało raz i 2,5% robi to okazjonalnie; nikt nie robi tego systematycznie częściej narkotyki proponowane są dziewczynkom niż chłopcom 58% ankietowanych nie zna nikogo kto bierze narkotyki, 13% zna jedną osobę w przedziale 2-10 osób 23% i 6% zna powyżej 10 osób, które biorą najczęstszym powodem sięgania po narkotyki jest ciekawość, szpan i problemy rodzinne; w mniejszym stopniu moda i niepowodzenia szkolne 7% uczniów zdarzyło się zażywać narkotyk, a 93% nigdy nie zażywało najczęstszym miejscem gdzie następuje pierwszy kontakt z narkotykiem wśród uczniów którym zdarzyło się go zażyć - 2,5% jest szkoła, dyskoteka oraz na wyjeździe wakacyjnym najczęściej uczniowie zaczynają brać z inicjatywy kolegi lub koleżanki, a jako najczęstsze miejsca możliwości zakupu narkotyku uczniowie wymieniają dyskoteki 16% ankietowanych uważa, że narkotyki są dostępne w ich szkole, a 84% że nie 50% uczniów zna skutki zażywania narkotyków, ale też 50% nie zna ich 11% uczniów uważa, że narkotyki są atrakcyjne dla młodych ludzi, dla 48% nie są atrakcyjne, a 41% nie ma zdania na ten temat. Radni i sołtysi: 19% ankietowanych spotkało się z problemem narkomanii, a 81% nie 32% uważa, że mieszkańcy poruszają problem narkomanii w rozmowach, 27% twierdzi że problem nie jest poruszany, a 41 % nie ma wiedzy na ten temat 36% ankietowanych uważa, że mieszkańcy mają wiedzę na temat skutków zażywania 32% uważa, że mieszkańcy nie mają tej wiedzy oraz 32% nie ma wiedzy na ten temat 46% widzi potrzebę objęcia działaniami profilaktycznymi w zakresie narkomanii miejscowości, w której mieszka, poprzez rozpropagowanie ulotek, plakatów i pogadanek podczas spotkań wiejskich, a 54% nie widzi takiej potrzeby. 16
Wnioski wynikające z przeprowadzonych badań ankietowych stanowią podstawę do określenia działań mających na celu podniesienie świadomości społeczności lokalnej oraz uczniów w tym zakresie. W 2010 roku planowane jest przeprowadzenie badań ankietowych wśród uczniów klas VI Szkoły Podstawowej w Popowie Kościelnym, powtórzenie badań ankietowych wśród radnych i sołtysów oraz przeprowadzenie badań wśród opiekunów świetlic wiejskich. 3. ANALIZA INTERESARIUSZY Beneficjenci: rodzice, młodzież, kadra pedagogiczna placówek oświatowo wychowawczych, pozostała społeczność lokalna. przedstawiciele instytucji i organizacji pozarządowych działających na rzecz rozwiązywania problemów uzależnień Partnerzy: Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Punkt Konsultacyjno Edukacyjny dla Osób z Problemem Narkotycznym w Mieścisku i Popowie Kościelnym, Centrum Pomocy Rodzinie w Wągrowcu, Ośrodek Pomocy Społecznej w Mieścisku, Placówki oświatowe (Gimnazjum i Szkoła Podstawowa w Mieścisku oraz Szkoła Podstawowa w Popowie Kościelnym), Świetlica Środowiskowa w Mieścisku, Świetlice wiejskie działające na terenie Gminy, Komenda Powiatowa Policji w Wągrowcu, Komisariat Policji w Skokach i Zespół Dzielnicowych w Mieścisku, Ośrodek Zdrowia Lekarzy Rodzinnych w Mieścisku. 17
4. PODSUMOWANIE ANALIZA SWOT Tabela 8. Analiza Swot + ( plusy) - ( minusy) Dzisiaj Tutaj MOCNE STRONY Wzrost zainteresowania społeczeństwa zdrowym stylem życia Kadra pedagogiczna nastawiona na wzmocnienie umiejętności społecznych uczniów Zwiększający się potencjał specjalistów w samorządzie lokalnym Funkcjonowanie instytucji i organizacji zajmujących się pomocą dzieciom i młodzieży Funkcjonowanie punktów Konsultacyjno Edukacyjnego dla Osób z Problemem Narkotycznym Zorganizowany system pomocy społecznej wspomagający finansowo i rzeczowo rodziny ubogie, wyrównujący deficyty materialne rodzin Możliwość dotarcia do dzieci i młodzieży szkolnej za pośrednictwem placówek oświatowych SŁABE STRONY Ograniczone środki finansowe Utrzymujące się bezrobocie skutkujące m.in. ograniczeniem perspektyw i pogłębiająca się frustracja części społeczeństwa Niedostateczna współpraca w zakresie współdziałania i wymiany informacji między służbami, instytucjami zajmującymi się rozwiązywaniem problemów uzależnień Brak sytemu prawnego zobowiązującego Gminę do powstania zespołów interdyscyplinarnych osiągających skuteczniejsze rezultaty podczas rozwiązywania problemów patologicznych Jutro Tam (Na zewnątrz) SZANSE Wyedukowane społeczeństwo i młodzież Integracja środowiska działającego na rzecz rozwiązywania problemów Wzrost środków finansowych w ramach zwalczania narkomanii ZAGROŻENIA Zwiększenie skali narkomanii Zwiększenie przestępczości Szkody zdrowotne na jakie narażone są osoby biorące narkotyki 18
III. PLAN 1. Cel główny (strategiczny). PODNIESIENIE WIEDZY SPOŁECZEŃSTWA NA TEMAT PROBLEMÓW ZWIĄZANYCH Z UŻYWANIEM ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH W CELU ZPOBIEGANIA ROZPOWSZECHNIENIU SIĘ ZJAWISKA NARKOMANII ORAZ REALIZACJA ZADAŃ WYNIKAJĄCYCH Z USTAWY O PRZECIWDZIAŁANIU NARKOMANII. Na podstawie przeprowadzonej diagnozy stwierdzić można, że na terenie Gminy nie występuje zjawisko narkomanii. Dzieci ze Szkoły Podstawowej w Mieścisku nie miały kontaktu z narkotykami i nie zażywały ich. 95% uczniów gimnazjum nigdy nie miało kontaktu z narkotykami, 2,5% kupowało raz i 2,5% robi to okazjonalnie; nikt nie robi tego systematycznie. 16% ankietowanych uważa, że narkotyki są dostępne w ich szkole, co nie znalazło potwierdzenia w informacjach uzyskanych z Policji czy szkół. 66% uczniów szkoły podstawowej i 50% uczniów gimnazjum zna skutki zażywania narkotyków. 36% ankietowanych sołtysów i radnych uważa, że mieszkańcy mają wiedzę na temat skutków zażywania, a 32% uważa, że mieszkańcy takiej wiedzy nie mają, jednocześnie 46% widzi potrzebę objęcia działaniami profilaktycznymi w zakresie narkomanii miejscowości, w których mieszkają, a 54% nie widzi takiej potrzeby. 2. Cele szczegółowe (operacyjne) oraz działania w ramach poszczególnych celów. 19
A. W zakresie zwiększania dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem oraz udzielania rodzinom, w których występuje problem narkotyczny, pomocy psychospołecznej i prawnej. Odpowiedzialny za realizację zadania Termin realizacji Lp. Nazwa zadania ----------------------------- Partnerzy w realizacji zadania ------------------ Uwagi 1. W razie konieczności udzielanie bezpłatnych porad osobom przyjmującym narkotyki i członkom ich rodzin w ramach działalności Punktów Konsultacyjno-Edukacyjnych dla Osób z Problemem Narkotycznym w Mieścisku i Popowie Kościelnym, oraz motywowanie do podjęcia leczenia osób uzależnionych od narkotyków. 2. Prowadzenie porad dla dzieci biorących incydentalnie i zagrożonych narkomanią oraz ich rodziców w Punkcie Konsultacyjno-Edukacyjnym dla Osób z Problemem Narkotycznym w Mieścisku i Popowie Kościelnym. 3. Prowadzenie świetlicy środowiskowej w Mieścisku dla dzieci z dysfunkcjami osobistymi w celu korekty zachowań ryzykownych oraz motywowania do podejmowania właściwych wyborów życiowych. 4. Dożywianie dzieci uczestniczących w zajęciach świetlicy środowiskowej. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, szkoły Praca ciągła Praca ciągła Praca ciągła Praca ciągła 5. Sfinansowanie profilaktycznych koloni i obozów dzieciom z rodzin patologicznych. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych W okresie wakacji letnich lub zimowych. 20
B. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży. Odpowiedzialny za realizację zadania Termin realizacji Lp. Nazwa zadania ----------------------------- Partnerzy w realizacji zadania ------------------ Uwagi 1. Wspieranie szkół podstawowych oraz gimnazjum w rozwijaniu działań profilaktycznych poprzez wdrażanie, i finansowanie programów profilaktycznych dla dzieci i młodzieży z zakresu problematyki narkomanii. 2. Prowadzenie kampanii edukacyjnych obejmujących problematykę narkomanii adresowanych do dzieci i młodzieży szkół podstawowych i gimnazjum. 3. Wspieranie merytoryczne kadry pedagogicznej przy opracowywaniu szkolnych programów profilaktycznych 4. Zwiększanie kompetencji osób zajmujących się problematyką narkomanii poprzez dofinansowanie lub sfinansowanie szkoleń w tym zakresie. 5. Realizowanie informacyjnych programów profilaktycznych dla rodziców. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, szkoły Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, szkoły GKRPA, szkoły członkowie GKRPA, pedagodzy i nauczyciele, pracownicy socjalni, pielęgniarki środowiskowe, policja, wychowawca świetlicy środowiskowej i in. GKRPA, szkoły, rodzice W okresie roku szkolnego W okresie roku szkolnego W okresie roku szkolnego W trakcie danego roku kalendarzowego w zależności od ofert i potrzeb W okresie roku szkolnego 21
C. Podniesienie poziomu wiedzy społeczeństwa na temat problemów związanych z używaniem środków psychoaktywnych i możliwości zapobiegania zjawisku. Odpowiedzialny za realizację zadania Termin realizacji Lp. Nazwa zadania ----------------------------------- Partnerzy w realizacji zadania ------------------ Uwagi 1. Upowszechnianie materiałów informacyjno-edukacyjnych z zakresu promocji zdrowia i problematyki narkomanii. GKRPA, placówki oświatowe, OPS, policja, szkoły, ośrodek zdrowia lekarzy rodzinnych, inne instytucje i osoby fizyczne Praca ciągła 3. Opracowanie i rozpowszechnienie materiałów informacyjnych o możliwościach uzyskania pomocy w zakresie narkomani. GKRPA, szkoły, OPS, policja, placówki oświatowe, ośrodek zdrowia lekarzy rodzinnych, osoby fizyczne Praca ciągła 4. Udział w regionalnych i ogólnopolskich akcjach i kampaniach edukacyjnych uwzględniających profilaktykę narkotykową i rozwiązywanie problemów społecznych związanych z uzależnieniami. GKRPA, placówki oświatowe, OPS, policja, szkoły, ośrodek zdrowia lekarzy rodzinnych, osoby fizyczne W trakcie danego roku kalendarzowego 5. Organizowanie, dofinansowanie imprez i akcji profilaktycznych takich jak: konkursy, happeningi profilaktyczne promujące zdrowy styl życia, właściwe wzorce rodzinne i społeczne. 6 Doposażenie Gminnej Biblioteki Publicznej w Mieścisku w literaturę z zakresu problemów narkomanii. 7. Promowanie zdrowego stylu życia wolnego od narkotyków i innych używek oraz różnych form spędzania wolnego czasu poprzez: - inicjowanie i organizowanie imprez rekreacyjnych dla dzieci, młodzieży i dorosłych takich jak: 22 szkoły, OPS, policja, ośrodek zdrowia lekarzy rodzinnych, osoby fizyczne Gminna Biblioteka Publiczna GKRPA, szkoły W trakcie danego roku kalendarzowego Według zapotrzebowania biblioteki W trakcie danego roku kalendarzowego
festyny i pikniki, - popularyzowanie placówek o charakterze otwartym (np. świetlice wiejskie, domy kultury). D. Wspomaganie działalności organizacji pozarządowych i osób fizycznych realizujących zadania związane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów narkomanii. Odpowiedzialny za realizację zadania Termin realizacji l.p. Nazwa zadania ------------------------------------ Partnerzy w realizacji zadania ------------------ Uwagi 1. Współpraca z organizacjami pozarządowymi, kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi z zakresu zapobiegania narkomanii. 2. Budowanie systemu współpracy i wymiany informacji między instytucjami zajmującymi się tymi problemami. 3. Współpraca merytoryczna, udzielanie rekomendacji, wymiana informacji. 4. Współpraca z policją w celu prowadzenia wspólnych działań profilaktycznych poprzez: przeciwdziałanie rozprowadzaniu narkotyków wśród dzieci i młodzieży, dokonywanie kontroli miejsc szczególnie narażonych na ewentualną działalność dealerów narkotykowych. organizacje pozarządowe, instytucje, kościoły, związki wyznaniowe osoby fizyczne, szkoły organizacje pozarządowe, instytucje, kościoły, związki wyznaniowe, osoby fizyczne. organizacje pozarządowe, instytucje, kościoły, związki wyznaniowe, osoby fizyczne GKRPA, policja Praca ciągła Praca ciągła Praca ciągła Praca ciągła 23
IV. REALIZACJA 1. System zarządzania. 1. Prowadzenie działań wyznaczonych przez niniejszy Program opiera się na wykorzystaniu mocnych stron środowiska lokalnego Gminy Mieścisko, dostępnych środków finansowych w ramach Funduszu Zwalczania Narkomanii oraz integracji i ciągłego doskonalenia umiejętności specjalistów-profilaktyków pracujących na rzecz eliminowania zagrożeń społecznych w środowiskach, w których te zagrożenia występują. 2. Znaczna część zadań z zakresu przeciwdziałania narkomanii będzie realizowana łącznie z zadaniami dotyczącymi przeciwdziałania alkoholizmowi i innymi uzależnieniami, wyznaczonymi w rocznym programie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Mieścisku. 3. Koordynację działań związanych z realizacją działań w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów narkotycznych, zawartych w niniejszym Programie prowadzi Wójt Gminy Mieścisko. 2. System monitoringu i ewaluacji. 1. Stałe monitorowanie sytuacji w zakresie używania i eksperymentowania z narkotykami dostarcza podstaw do planowania działań profilaktycznych raz przesłanek do oceny ich skuteczności. Monitorowanie stanu problemów narkotykowych na terenie Gminy Mieścisko we współpracy z organizacjami pozarządowymi i instytucjami, których zadania są zbieżne z celami niniejszego programu poprzez: zbieranie danych statystycznych, prowadzenie badań ankietowych dotyczących skali zjawiska, analiza uzyskanych danych, opracowanie wniosków i priorytetów do dalszej pracy. 2. Roczne sprawozdanie z realizacji Programu zostanie złożone przez Wójta Gminy Mieścisko Radzie Gminy w terminie do dnia 31 marca 20010, 2011, 2012, 2013 i 2014r. V. ŹRÓDŁA I ZASADY FINANSOWANIA ZADAŃ 1. Środki na realizację Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii pochodzą z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, mogą być również zasilane dotacjami z zewnątrz oraz darowiznami sponsorów. 2. Wydatki przeznaczone na realizację zadań własnych gminy wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niniejszego Programu ujmuje się corocznie w planie budżetu Gminy w dziale 851 - ochrona zdrowia, rozdział 85153 zwalczanie narkomanii. 3. Dysponentem w/w środków jest Wójt Gminy realizujący zadania zgodnie z przyjętym Programem Przeciwdziałania Narkomanii. 4. Uruchomienie środków następuje na podstawie umowy, porozumienia lub zlecenia. 5. Nie przewiduje się finansowania: wynagrodzeń aparatu urzędniczego klubów i stowarzyszeń, wyjazdów zagranicznych, bez względu na cel, programów, które w swoich założeniach uwzględniają zysk, indywidualnej pomocy materialnej jakimkolwiek osobom, 24
delegacji dla działaczy lub członków organizacji (z wyjątkiem przypadków oddelegowania na kursy i szkolenia specjalistyczne). 6. Realizacja niniejszego Programu następuje poprzez: finansowanie ofert lub ich zakup od osób prawnych i fizycznych na podstawie umów cywilnoprawnych oraz nadzór nad realizacja tych zadań, ogłaszanie konkursów ofert na tematyczne zadania Programu, tworzenie bazy merytorycznej, organizacyjnej i materialnej do realizacji Programu. 25
26