MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE WROCŁAWSKIM W 2009 ROKU ANALIZA ABSOLWENTÓW SZKÓŁW POWIECIE WROCŁAWSKIM W 2009 R. Wstęp Analizę absolwentów szkół na terenie powiatu wrocławskiego przeprowadzono w dwu układach: 1. dla absolwentów szkół wyższych, 2. dla absolwentów szkół ponadpodstawowych. Taki podział jest uzasadniony brakiem danych dotyczących absolwentów szkół wyższych według zawodów zgodnie z Klasyfikacją zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy 1. Dane o tych absolwentach, pochodzące z obligatoryjnych sprawozdań szkół wyższych, są dostępne jedynie według kierunków studiów, a w pojedynczych przypadkach według specjalizacji w ramach kierunku. Dlatego analiza absolwentów szkół wyższych została ograniczona do kierunku studiów. Natomiast w analizie absolwentów szkół ponadgimnazjalnych uwzględniono układ zawodowy (według grup zawodowych). W badaniu absolwentów szkół wyższych powiatu wrocławskiego zabrakło także porównania struktur bezrobotnych absolwentów tych szkół z podobnymi strukturami ogółu absolwentów szkół wyższych, ponieważ na terenie powiatu nie istnieje żadna uczelnia. 1. Analiza bezrobotnych absolwentów szkół wyższych W końcu 2009 r. na terenie powiatu wrocławskiego było 64 bezrobotnych absolwentów szkół wyższych. W porównaniu do 2007 r. oznacza to wzrost o 42%. Bezrobotni absolwenci szkół wyższych w powiecie wrocławskim reprezentowali 29 kierunków studiów, czyli o 3 więcej niż w 2007 r. (tab.1). Najliczniej reprezentowany był kierunek zarządzanie 2 (7 osób). Dwa kolejne pod względem liczebności kierunki to ekonomia i pedagogika (po 5 osób), następnie: finanse i rachunkowość oraz fizjoterapia (po 4 osoby), ochrona środowiska, psychologia, rolnictwo oraz technologia żywności i żywienia człowieka (po 3 osoby) a także administracja, biologia, chemia, dziennikarstwo i komunikacja 1 Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy, Dz. U. nr 265, poz. 2644. 2 Nazwa kierunku zarządzanie i marketing została zmieniona na zarządzanie a kierunku finanse i bankowość na finanse i rachunkowość decyzją ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w roku szkolnym 2007/2008.
społeczna, inżynieria środowiska, socjologia oraz zarządzanie i inżynieria produkcji (po 2 osoby). Pozostałe kierunki reprezentowały pojedyncze osoby. Najliczniejsze kierunki w liczbie 5 (z liczbą bezrobotnych co najmniej 4 osoby) stanowiły łącznie prawie 40% wszystkich bezrobotnych absolwentów szkół wyższych w powiecie wrocławskim. W tej grupie były aż 3 kierunki studiów o charakterze ekonomicznym z łącznym udziałem w ogólnej liczbie bezrobotnych absolwentów szkół wyższych w wysokości około 25%. W strukturze bezrobotnych absolwentów szkół wyższych występowały różnorodne kierunki o charakterze nie tylko ekonomicznym, ale także administracyjnym, historyczno-społecznym, biologiczno-chemicznym, filologicznym, rolniczym, medycznym, technicznym i teologicznym. Tab. 1. Bezrobotni absolwenci szkół wyższych w powiecie wrocławskim według kierunków studiów. Stan na 31.12.2009 r. Kierunek studiów Liczba osób Udział w % Zarządzanie 7 11,1 Ekonomia 5 7,9 Pedagogika 5 7,9 Finanse i rachunkowość 4 6,3 Fizjoterapia 4 6,3 Ochrona środowiska 3 4,8 Psychologia 3 4,8 Rolnictwo 3 4,8 Technologia żywności i żywienia człowieka 3 4,8 Administracja 2 3,2 Biologia 2 3,2 Chemia 2 3,2 Dziennikarstwo i komunikacja społeczna 2 3,2 Inżynieria środowiska 2 3,2 Socjologia 2 3,2 Zarządzanie i inżynieria produkcji 2 3,2 Architektura krajobrazu 1 1,6 Elektronika i telekomunikacja 1 1,6 Filologia obca nowożytna 1 1,6 Grafika 1 1,6 Historia 1 1,6 Informatyka 1 1,6 Kosmetologia 1 1,6 Mechanika i budowa maszyn 1 1,6 Technologia chemiczna 1 1,6 Teologia 1 1,6 Weterynaria 1 1,6 Wychowanie fizyczne 1 1,6 (kierunek inżynieryjny bliżej nie określony) 1 1,6 Razem 64 100,0 2
W porównaniu do struktury bezrobotnych absolwentów szkół wyższych w 2007 r. w badanym roku siedmiokrotnie zmniejszył się odsetek absolwentów administracji (z 22,2% do 3,2%) a ponad 3,5-krotnie wzrósł udział kierunku ekonomia (z 2,2% do 7,9%), prawie trzykrotnie kierunku fizjoterapia (z 2,2% do 6,3%) a prawie dwukrotnie kierunku pedagogika (z 4,4% do 7,9%) nieznacznie wzrósł udział kierunku finanse i rachunkowość (z 4,4% do 6,3%) oraz zarządzanie (z 8,9% do 11,1%). Wśród bezrobotnych absolwentów pojawiły się nowe w porównaniu do 2007 r. kierunki: technologia żywności i żywienia człowieka (4,8%), biologia, dziennikarstwo i komunikacja społeczna, socjologia oraz zarządzanie i inżynieria produkcji (po 3,2%) a także teologia i weterynaria (po 1 osobie 1,6%). Nie było już bezrobotnych absolwentów filologii polskiej (w 2007 r. stanowili 6,7%) gospodarki przestrzennej, stosunków międzynarodowych oraz techniki rolniczej i leśnej (w 2007 r. po 1 osobie 2,2%). 2. Analiza absolwentów szkół ponadgimnazjalnych Na terenie powiatu wrocławskiego w roku szkolnym 2008/2009 szkoły ponadgimnazjalne ukończyło 196 osób, czyli mniej o 10,5% (o 23 osoby) w porównaniu do roku poprzedniego (tab. 2). Tab. 2. Typy szkół ponadgimnazjalnych i ich absolwenci w powiecie wrocławskim w latach 2009-2010 Typ szkoły Bezrobotni Indeks Przewidywan Udział Absolwenci absolwenci ze dynamiki i absolwenci bezrobotnych w roku szkół powiatu absolwentów w roku absolwentów szkolnym wrocławskiego w latach szkolnym w 2009 r. 2008/2009 Stan na 2009-2010 2009/2010 (3):(2) w % 31.12.2009 (4):(2) w % 1 2 3 4 5 6 Szkoły policealne 22 1 30 4,5 136,4 Technika i licea zawodowe 26 38 0,0 146,2 Licea ogólnokształcące 130 10 122 7,7 93,8 i profilowane Zasadnicze szkoły 18 1 17 5,6 94,4 zawodowe Razem 196 12 207 6,1 105,6 Liczba absolwentów tych szkół zmniejsza się sukcesywnie, gdyż w roku szkolnym 2006/2007 było ich 240, a w roku szkolnym 2007/2008 liczba ta zmniejszyła się do 219 osób, czyli o 8,8% (o 21 osób) w stosunku do roku poprzedniego. Absolwenci reprezentowali pięć typów szkół: licea ogólnokształcące, licea profilowane, zasadnicze szkoły zawodowe, średnie szkoły 3
zawodowe oraz szkoły policealne. Najwięcej absolwentów ukończyło szkoły nie przygotowujące do zawodu, czyli licea profilowane i ogólnokształcące: 130 osób, czyli 66,3% ogółu absolwentów szkół ponadgimnazjalnych. Oznacza to wzrost liczby absolwentów tego typu szkół w porównaniu do roku poprzedniego o 10 osób a odsetka o 11,5 pkt procentowych (ze 120 osób oraz 54,8% ogółu absolwentów). Nastąpiło zatem tutaj odwrócenie tendencji spadkowej z roku 2007/2008 w porównaniu do roku 2006/2007, gdy liczba tych absolwentów zmniejszyła się o 53 osoby i o 17,3 pkt procentowych (ze 173 do 120 osób) Kilkakrotnie mniejsze liczby absolwentów w roku szkolnym 2008/2009 reprezentują pozostałe typy szkół ponadgimnazjalnych: 26 osób średnie szkoły zawodowe (technika i licea zawodowe), 22 osoby szkoły policealne oraz 18 osób zasadnicze szkoły zawodowe. Odsetki tych absolwentów w ogólnej liczbie absolwentów szkół ponadgimnazjalnych ukształtowały się następująco: 13,3%; 11,2% i 9,2%. W porównaniu do struktury absolwentów z roku poprzedniego o około 1/3 zmniejszyły się udziały zasadniczych szkół zawodowych (z 13,7% do 9,2%) i średnich szkół zawodowych (z 20,1% do 13,3%) a nie zmienił się udział szkół policealnych (około 11%). Spadki bezwzględnej liczby absolwentów wyniosły odpowiednio: z 44 do 26 dla średnich szkół zawodowych oraz z 30 do 18 dla zasadniczych szkół zawodowych. Zatem odwróceniu uległa wzrostowa tendencja kształcenia zawodowego w powiecie wrocławskim. Oceniając aktualną strukturę kształcenia ponadgimnzjalnego w roku szkolnym 2008/2009 według typów szkół należy stwierdzić, że była ona ukierunkowana na edukację ogólną (bez zawodu), przygotowującą do zdobywania kwalifikacji zawodowych w szkołach policealnych lub wyższych (2/3 : 1/3). Taka struktura kształcenia nie odpowiada strukturze popytu na pracę, zgłaszanego do Powiatowego Urzędu Pracy we Wrocławiu z obszaru powiatu wrocławskiego. Popyt ten jest bowiem zdominowany przez stanowiska robotnicze, zwłaszcza robotników wykwalifikowanych. Pewne potwierdzenie niedopasowania kształcenia ponadgimnazjalnego znajdujemy także w strukturze bezrobotnych absolwentów, w której na koniec 2009 r. było 10 osób z wykształceniem średnim ogólnokształcącym i profilowanym, tylko po 1 osobie z zasadniczym zawodowym i policealnym wykształceniem, a brak ze średnim zawodowym. Odsetek bezrobotnych absolwentów największą wartość osiągnął zatem w grupie absolwentów z wykształceniem ogólnym (7,7%), mniejszą z zasadniczym zawodowym (5,6%) i policealnym (4,5%) a zerową ze średnim zawodowym wykształceniem. W porównaniu z rokiem poprzednim wzrósł on wśród absolwentów bez zawodu (z 5,0% do 7,7%) oraz szkół policealnych (od zera do 4,5%), a zmniejszył się absolwentów średnich szkół zawodowych (z 4,5% do zera) oraz zasadniczych szkół zawodowych (z 6,7% do 5,6%). 4
W krótkiej, rocznej perspektywie (dla roku szkolnego 2009/2010) zauważa się niewielki (o 5,6%) wzrost ogólnej liczby absolwentów szkół ponadgimnazjalych oraz korzystną tendencję zmian struktury kształcenia w kierunku wyposażenia absolwentów w kwalifikacje zawodowe, przy niewielkim ograniczeniu kształcenia ogólnego (tab. 2). Dotyczy to jedynie poziomu średniego (szkół policealnych oraz techników i liceów zawodowych) a nie zasadniczego zawodowego. Liczba absolwentów zasadniczych szkół zawodowych zmniejszy się bowiem o 1 osobę. Uszczegółowienie badania absolwentów szkół umożliwia ich analiza w układzie grup zawodowych. Uwzględniono tutaj tzw. grupy wielkie (oznaczone kodem jednocyfrowym) i elementarne (z kodem czterocyfrowym). Absolwenci szkół ponadpodstawowych powiatu wrocławskiego z roku szkolnego 2008/2009, z wyłączeniem osób bez zawodu (130), należą do dwu wielkich grup zawodowych (tab. 3): 1. techników i innego personelu średniego (48 osób), 2. robotników przemysłowych i rzemieślników (18 osób). W porównaniu do roku poprzedniego (2007/2008) ogólna liczba absolwentów z zawodem zmniejszyła się o 1/3 (z 99 osób do 66 osób) a liczba absolwentów bez zawodu wzrosła o 8,3% (ze 120 do 130 osób). Kod i nazwa grupy zawodowej 3 Technicy i inny średni personel 7 Robotnicy przemysł. i rzemieślnicy Tab.3. Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych powiatu wrocławskiego według wielkich grup zawodowych w latach 2009-2010 Bezrobotni absolwenci Przewidywan Udział Absolwenci ze szkół i absolwenci bezrobotnych w roku powiatu w roku absolwentów szkolnym wrocł. szkolnym w 2009 r. 2008/2009 Stan na 2009/2010 (3):(2) w % 31.12.2009 Indeks dynamiki absolwentów w latach 2009-2010 (4):(2) w % 48 1 68 2,1 141,7 18 1 17 5,6 94,4 Razem 66 2 85 3,0 128,8 Osoby bez zawodu 130 10 122 7,7 93,8 Ogółem 196 12 207 6,1 105,6 Najwięcej bezrobotnych absolwentów ze szkół zlokalizowanych na terenie powiatu wrocławskiego, pozostających w rejestrze Powiatowego Urzędu Pracy we Wrocławiu wg 5
stanu na koniec 2009 r. nie miało zawodu (10 osób, czyli 7,7% ogółu absolwentów w tej grupie). Pojedyncze osoby z obydwu grup wielkich (3 i 7) były bezrobotne a wskaźniki udziału w ogólnej liczbie absolwentów w poszczególnych grupach wielkich wynosiły odpowiednio: 2,1% oraz 5,6%. Przewidywane w rocznej perspektywie (roku 2009/2010) zmiany liczby absolwentów w układzie wielkich grup zawodowych odpowiadają zmianom w strukturze kształcenia wg typów szkół w kierunku szkolnictwa zawodowego kosztem ogólnego. Liczba absolwentów z zawodem wzrośnie o 19 osób a spadnie bez zawodu o 8 osób. Wzrost będzie jednak dotyczył tylko grupy techników i innego personelu średniego (o 20 osób), natomiast o 1 osobę zmniejszy się liczba absolwentów z grupy robotników przemysłowych i rzemieślników. W układzie elementarnych grup zawodowych struktura kształcenia ponadgimnazjalnego jest uboga (tab. 4), co jest uzasadnione lokalizacją powiatu wrocławskiego w okolicach m. Wrocławia z bogatszą ofertą edukacyjną szkolnictwa zawodowego. Prawie 3/4 ogółu absolwentów w roku szkolnym 2008/2009 stanowili technicy rolnicy, leśnicy i pokrewni (48 osób, czyli 72,7% ogółu absolwentów z zawodem), a dwie pozostałe grupy były niewielkie: malarze budowlani i pokrewni (12 osób, czyli 18,2%) oraz krawcy, kapelusznicy i pokrewni (6 osób, czyli 9,1%). Kod i nazwa grupy zawodowej 3212 Technicy rolnicy, leśnicy i pokrewni 3225 Asystenci weterynaryjni 7141 Malarze budowlani i pokrewni 7433 Krawcy, kapelusznicy i pokrewni Tab.4. Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych powiatu wrocławskiego według elementarnych grup zawodowych w latach 2009-2010 Bezrobotni absolwenci Przewidywan Udział Absolwenci ze szkół i absolwenci bezrobotnych w roku powiatu w roku absolwentów szkolnym wrocł. szkolnym w 2009 r. 2008/2009 Stan na 2009/2010 (3):(2) w % 31.12.2009 Indeks dynamiki absolwentów w latach 2009-2010 (4):(2) w % 48 1 38 2,1 79,2 0 0 30 12 0 5 0,0 41,7 6 1 12 16,7 200,0 Razem 66 2 85 3,0 128,8 Uwzględniając odsetek bezrobotnych absolwentów należy stwierdzić, że największe możliwości podjęcia pracy zapewniło kształcenie w grupie zawodowej malarzy budowlanych 6
i pokrewnych (zerowe bezrobocie), nieco mniejsze w grupie techników rolników, leśników i pokrewnych (wskaźnik bezrobotnych na poziomie 2,1%) a najmniejsze w grupie krawców, kapeluszników i pokrewnych (wskaźnik w wysokości 16,7%). W porównaniu do poprzedniego roku szkolnego (2007/2008) podwoiła się liczba malarzy budowlanych i pokrewnych (z 6 osób do 12) a czterokrotnie spadła liczba krawców, kapeluszników i pokrewnych (z 24 do 6 osób). W okresie trzyletnim (od roku 2006/2007) zauważa się ograniczenie struktury kształcenia (brak absolwentów z grupy 7231 mechaników pojazdów samochodowych) i różnokierunkowe zmiany udziałów pozostałych grup, za wyjątkiem grupy dominującej (techników rolników, leśników i pokrewnych) ze stałą tendencją wzrostową (z 65,6% do 72,7%). Uwzględniając zróżnicowanie bezrobocia absolwentów wg elementarnych grup zawodowych (tab. 4) powyższe zmiany strukturalne w kształceniu zawodowym należy uznać za prawidłowe. Najwyższy odsetek bezrobotnych absolwentów z roku szkolnego 2006/2007 wystąpił bowiem w grupie mechaników pojazdów samochodowych (16,7%), zdecydowanie mniejszy w grupie techników rolników, leśników i pokrewnych (6,8%) a zerowy w pozostałych. W kolejnym roku szkolnym (2007/2008) wskaźnik bezrobocia w grupie techników rolników, leśników i pokrewnych obniżył się dwukrotnie (do 2,9%) a wzrósł w grupie krawców, kapeluszników i pokrewnych (od zera do 8,3%). Wzrostowa tendencja bezrobocia tej ostatniej grupy elementarnej okazała się trwała, gdyż w kolejnym roku szkolnym (2008/2009) wskaźnik podwoił się (z 8,3% do 16,7%), pomimo znacznego obniżenia liczby absolwentów. Natomiast grupę malarzy budowlanych i pokrewnych cechował brak bezrobotnych absolwentów w całym trzyletnim okresie badawczym, pomimo stopniowego zwiększania zakresu kształcenia (z 6 do 12 osób). Na tym tle nieuzasadnione wydają się główne kierunki i nasilenie krótkookresowych zmian podaży absolwentów w układzie elementarnych grup zawodowych (w roku szkolnym 2009/2010). Ponad dwukrotnie zmniejszy się bowiem liczba absolwentów w grupie malarzy budowlanych i pokrewnych, w której na koniec trzech kolejnych lat: 2007-2009 nie było bezrobotnych absolwentów, a dwukrotnie wzrośnie liczba krawców, kapeluszników i pokrewnych, z najwyższym wskaźnikiem bezrobocia na koniec 2009 r. 3. Należy zauważyć również próbę poszerzenia oferty edukacyjnej szkolnictwa zawodowego w powiecie wrocławskim poprzez uruchomienie kształcenia w grupie elementarnej asystenci weterynaryjni (30 absolwentów w przyszłym roku szkolnym) oraz zmniejszenie zakresu kształcenia w grupie techników rolników, leśników i pokrewnych, charakteryzującej się niskim udziałem bezrobotnych absolwentów (2,1%). 3 W wymiarze bezwzględnym liczba absolwentów wzrośnie o 6 osób. 7
Podsumowanie Bezrobotni absolwenci szkół wyższych w powiecie wrocławskim według stanu na 31.12.2009 r. tworzyli grupę 64 osób, zróżnicowaną pod względem kierunku studiów (29 kierunków). Ogólna liczba tych absolwentów wzrosła o 42% w porównaniu do stanu z 2007 r., zaś liczba reprezentowanych przez nich kierunków studiów o 3. W strukturze bezrobotnych absolwentów szkół wyższych występowały różnorodne kierunki o charakterze nie tylko ekonomicznym, ale także administracyjnym, historyczno-społecznym, biologicznochemicznym, filologicznym, rolniczym, medycznym, technicznym i teologicznym. Najliczniejsze kierunki w liczbie pięciu (z liczbą bezrobotnych co najmniej 4 osoby) stanowiły łącznie prawie 40% wszystkich bezrobotnych absolwentów szkół wyższych w powiecie wrocławskim. W tej grupie były aż 3 kierunki studiów o charakterze ekonomicznym z łącznym udziałem w ogólnej liczbie bezrobotnych absolwentów szkół wyższych w wysokości około 25% (zarządzanie 7 osób, ekonomia 5 osób oraz finanse i rachunkowość 4 osoby) oraz pedagogika (5 osób) i fizjoterapia (4 osoby). Kolejne cztery kierunki reprezentowało po 3 bezrobotnych a siedem kierunków po 2 bezrobotnych. Pozostałe trzynaście kierunków studiów miało 1 osobową reprezentację. Liczba absolwentów szkół ponadgimnazjalnych zlokalizowanych na terenie powiatu wrocławskiego w ostatnich latach systematycznie się zmniejsza: z 240 w roku szkolnym 2006/2007 do 196 w roku 2008/2009 (o ponad 18%), co odzwierciedla zmiany demograficzne w Polsce przejawiające się w starzeniu się zasobów ludzkich i niżu demograficznym młodzieży. Struktura kształcenia ponadgimnazjalnego w powiecie wrocławskim jest ukierunkowana na edukację ogólną (bez zawodu) na poziomie średnim, przygotowującą do zdobywania kwalifikacji zawodowych w szkołach policealnych lub wyższych. Około 2/3 absolwentów w roku szkolnym 2008/2009 nie miało zawodu, gdyż ukończyli oni licea ogólnokształcące lub profilowane. Nie odpowiada to aktualnej strukturze popytu na pracę zgłaszanego z obszaru powiatu wrocławskiego do Powiatowego Urzędu Pracy we Wrocławiu, w którym dominują zawody robotnicze, zwłaszcza robotnicy wykwalifikowani. W trzyletniej retrospekcji zauważa się jednak stopniowe ograniczanie kształcenia ogólnego: ze 173 absolwentów w roku szkolnym 2007/2007 do 130 w roku szkolnym 2008/2009 (z 71,2% do 66,3%). Kontynuację tego kierunku zmian strukturalnych zapowiada krótkookresowa, roczna perspektywa (dla roku szkolnego 2009/2010) kształcenia w powiecie wrocławskim. Odsetek absolwentów liceów ogólnokształcących i profilowanych zmniejszy się bowiem wówczas do 58,9% (o 8 osób). 8
Cechą szkolnictwa ponadgimnazjalnego w powiecie wrocławskim jest także uboga struktura kształcenia zawodowego, ograniczona do dwu grup wielkich: techników i innego średniego personelu oraz robotników przemysłowych i rzemieślników, a także trzech grup elementarnych: techników rolników, leśników i pokrewnych, malarzy budowlanych i pokrewnych oraz krawców, kapeluszników i pokrewnych. Uzasadnienie tego stanu znajdujemy w specyfice powiatu ziemskiego pod względem liczby i rozmieszczenia ludności, uniemożliwiającej zapewnienie mieszkańcom zróżnicowanego rodzaju kształcenia zawodowego na poziomie ponadgimnazjalnym, a lukę tę może wypełnić sąsiedztwo Wrocławia z bogatszą ofertą edukacyjną. W strukturze kształcenia zawodowego wg typów szkół dominują absolwenci ze średnim wykształceniem: ze szkół policealnych oraz techników i liceów zawodowych (72,7% ogółu absolwentów z zawodem) względem absolwentów z zasadniczym zawodowym wykształceniem (27,3%). Przekłada się to na podobne proporcje liczebności absolwentów wg wielkich grup zawodowych (grupy techników i innego personelu średniego oraz grupy robotników przemysłowych i rzemieślników). W trzyletniej retrospekcji, począwszy od roku szkolnego 2006/2007 stopniowo umacniała się pozycja średniego wykształcenia (z 65,7% do 72,7%), głównie z powodu uruchomienia szkolnictwa policealnego. Utrzymanie tego kierunku rozwoju szkolnictwa zawodowego wystąpi w perspektywie roku szkolnego 2009/2010, gdyż odsetek absolwentów szkół policealnych oraz techników i liceów zawodowych wzrośnie do 80%. W układzie elementarnych grup zawodowych struktura kształcenia jest zdominowana przez techników rolników, leśników i pokrewnych (72,7% ogólnej liczby absolwentów z zawodem), a uzupełniają ją dwie grupy robotnicze: malarzy budowlanych i pokrewnych (18,2%) oraz krawców, kapeluszników i pokrewnych (9,1%). W trzyletnim okresie minionym (od roku szkolnego 2006/2007) występowały różnokierunkowe zmiany struktury kształcenia w układzie elementarnych grup zawodowych. Za dostosowane do zagrożenia absolwentów bezrobociem należy uznać ograniczenie zakresu kształcenia krawców, kapeluszników i pokrewnych na rzecz malarzy budowlanych i pokrewnych. Na tym tle nieuzasadnione wydaje się przewidywane na rok 2009/2010 odwrócenie proporcji absolwentów z zawodem robotniczym poprzez ponad dwukrotne zmniejszenie liczby malarzy budowlanych i pokrewnych a podwojenie liczby krawców, kapeluszników i pokrewnych. Należy zauważyć również próbę poszerzenia oferty edukacyjnej szkolnictwa zawodowego w powiecie wrocławskim poprzez uruchomienie kształcenia w grupie elementarnej asystenci weterynaryjni (30 absolwentów w przyszłym roku szkolnym). 9