MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE M. WROCŁAWIU W 2010 ROKU ANALIZA ABSOLWENTÓW SZKÓŁ W POWIECIE M. WROCŁAWIU W 2010 ROKU

Transkrypt

1 MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE M. WROCŁAWIU W 2010 ROKU ANALIZA ABSOLWENTÓW SZKÓŁ W POWIECIE M. WROCŁAWIU W 2010 ROKU Wstęp Analizę absolwentów szkół na terenie miasta Wrocławia przeprowadzono w dwóch układach: 1. dla absolwentów szkół wyższych, 2. dla absolwentów szkół ponadgimnazjalnych. Taki podział uzasadniony jest brakiem danych dotyczących absolwentów szkół wyższych według zawodów zgodnie z Klasyfikacją zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy 1. Dane o tych absolwentach, pochodzące z obligatoryjnych sprawozdań szkół wyższych, są dostępne jedynie według kierunków studiów, a w pojedynczych przypadkach według specjalizacji w ramach kierunku. Dlatego analiza absolwentów szkół wyższych została ograniczona do kierunku studiów. Natomiast w analizie absolwentów szkół ponadgimnazjalnych uwzględniono układ zawodowy (według wielkich i elementarnych grup zawodowych). 1. Analiza absolwentów szkół wyższych W roku akademickim 2009/2010 wrocławskie publiczne i niepubliczne szkoły wyższe ukończyło na wszystkich poziomach (licencjackich, inżynierskich i magisterskich) i we wszystkich formach studiów (stacjonarnych i niestacjonarnych) studentów 88 kierunków studiów (tab. 1). W badanym okresie (począwszy od roku 2006/2007) liczba absolwentów wrocławskich szkół wyższych stale wzrastała. W roku 2006/2007 wyniosła osoby (95 kierunków), w roku 2007/ osób (97 kierunków), a w kolejnym przekroczyła 30 tys. (30564 osoby). 1 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania Dz. U. nr 82, poz

2 Tempo wzrostu w ostatnim roku w porównaniu do poprzedniego wynosiło 109,2%, a do roku wyjściowego 129,2%. Świadczy to o wysokiej randze wrocławskiego ośrodka akademickiego, nie tylko w skali regionalnej. Bogata oferta edukacyjna obejmuje wiele kierunków kształcenia w zakresie nauk technicznych, ekonomicznych, przyrodniczych, rolniczych, administracyjnoprawnych, humanistycznych i społecznych, medycznych i artystycznych. Tab. 1. Absolwenci szkół wyższych we Wrocławiu według kierunku studiów (łącznie z cudzoziemcami) w roku akademickim 2009/2010 Kierunek studiów Liczba osób Udział w % Zarządzanie ,2 Finanse i rachunkowość ,2 Administracja ,5 Ekonomia ,6 Filologia obca nowożytna ,4 Pedagogika ,8 Fizjoterapia ,7 Stosunki międzynarodowe ,4 Turystyka i rekreacja 930 2,8 Dziennikarstwo i komunikacja społeczna 929 2,8 Informatyka 811 2,4 Pedagogika specjalna 749 2,2 Prawo 676 2,0 Elektronika i telekomunikacja 636 1,9 Wychowanie fizyczne 583 1,8 Politologia 544 1,6 Zarządzanie i inżynieria produkcji 479 1,4 Budownictwo 451 1,4 Ochrona środowiska 450 1,4 Filologia polska 439 1,3 Inżynieria środowiska 439 1,3 Kosmetologia 428 1,3 Biologia 390 1,2 Historia 362 1,1 Pielęgniarstwo 345 1,0 Nauczanie początkowe z wychowaniem przedszkolnym 333 1,0 Europeistyka 318 1,0 Chemia 307 0,9 Informatyka i ekonometria 307 0,9 Architektura i urbanistyka 305 0,9 Technologia żywności i żywienia człowieka 277 0,8 Biotechnologia 273 0,8 2

3 Kierunek lekarski 266 0,8 Automatyka i robotyka 263 0,8 Mechanika i budowa maszyn 258 0,8 Rolnictwo 247 0,7 Geodezja i kartografia 240 0,7 Zootechnika 240 0,7 Logistyka 212 0,6 Elektrotechnika 208 0,6 Matematyka 206 0,6 Gospodarka przestrzenna 202 0,6 Weterynaria 198 0,6 Górnictwo i geologia 179 0,5 Socjologia 163 0,5 Psychologia 159 0,5 Geografia 155 0,5 Położnictwo 133 0,4 Instrumentalistyka 132 0,4 Technologia chemiczna 129 0,4 Farmacja 122 0,4 Informacja naukowa i bibliotekoznawstwo 122 0,4 Fizyka techniczna 121 0,4 Fizyka 119 0,4 Architektura krajobrazu 117 0,4 Technika rolnicza i leśna 113 0,3 Geologia 104 0,3 Kulturoznawstwo 103 0,3 Ogrodnictwo 103 0,3 Transport 99 0,3 Kierunek lekarsko-dentystyczny 98 0,3 Teologia 98 0,3 Architektura wnętrz 93 0,3 Historia sztuki 91 0,3 Filozofia 80 0,2 Wzornictwo 77 0,2 Energetyka 72 0,2 Archeologia 70 0,2 Etnologia 67 0,2 Grafika 67 0,2 Zdrowie publiczne 66 0,2 Teleinformatyka 62 0,2 Malarstwo 47 0,1 Filologia klasyczna 42 0,1 Inżynieria materiałowa 37 0,1 Inżynieria chemiczna i procesowa 36 0,1 3

4 Analityka medyczna 34 0,1 Ratownictwo medyczne 27 0,1 Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej 24 0,1 Kompozycja i teoria muzyki 24 0,1 Muzykologia 22 0,1 Ochrona dóbr kultury 20 0,1 Wokalistyka 18 0,1 Praca socjalna 13 0,0 Rzeźba 10 0,0 Astronomia 7 0,0 Bezpieczeństwo narodowe 7 0,0 Dyrygentura 4 0,0 Razem ,0 Liczba absolwentów poszczególnych kierunków była bardzo zróżnicowana, gdyż mieściła się w przedziale od 4 osób (dyrygentura) do 4071 (zarządzanie). W roku poprzednim rozpiętość wynosiła od 1 (dyrygentura) do 3284 (zarządzanie). Tempo wzrostu liczby absolwentów najliczniejszego kierunku studiów (zarządzanie) przekroczyło wartość ogólnego tempa dla całej populacji absolwentów wrocławskich szkół (wynosiło 144,9% w porównaniu do roku 2006/2007). Z ogólnej liczby 88 kierunków 32,9% (29 kierunków) liczyło po mniej niż 100 absolwentów, zaś 18,2% (16 kierunków) po więcej niż 500 absolwentów. Udziały najliczniejszych kierunków w stosunku do ogółu absolwentów mieściły się pomiędzy 1,6% a 12,2%, łącznie dając sumę 64,3% ogółu absolwentów wrocławskich szkół wyższych w roku akademickim 2009/2010. W roku poprzednim liczba najliczniejszych kierunków (powyżej 500 absolwentów) również wynosiła 16, natomiast łączny udział ich absolwentów 60,5%. W roku 2009/2010 kierunki z udziałami w wysokości co najmniej 1,5% pokrywały się z tymi, które przekraczały 500 absolwentów, i tworzyły grupę złożoną z 16 jednostek o łącznym udziale wynoszącym 64,3%, a kierunki z udziałami co najmniej 1% grupę 27 jednostek o łącznym udziale 77,7%. Na 30,7% ogólnej liczby kierunków studiów przypadało zatem ponad 3/4 ogółu absolwentów. Natomiast udziały poniżej 1% dotyczyły absolwentów 61 kierunków studiów, ale łącznie osoby te stanowiły tylko 22,3% wszystkich absolwentów wrocławskich szkół wyższych. Struktura zawodowa absolwentów szkół wyższych miasta Wrocławia jest zatem bardzo bogata i zróżnicowana 4

5 ilościowo. W strukturze kształcenia na poziomie wyższym we Wrocławiu zwraca uwagę, podobnie jak w latach poprzednich, bardzo duża liczba absolwentów kierunków ekonomicznych: zarządzania (4071 osób), finansów i rachunkowości (3084) oraz ekonomii (1528). Łączny udział tych trzech kierunków w roku 2009/2010 wynosił bowiem ponad 8,5 tys. osób (8683), czyli 26% ogółu absolwentów wrocławskich uczelni, w roku poprzednim 7021 osób (23%), a rok wcześniej 6371 osób (22%). Wiąże się to z dynamicznym rozwojem sektora niepublicznego w tej dziedzinie edukacji począwszy od lat 90-tych ubiegłego wieku. Wysoką pozycję zajmuje też niezmiennie administracja 1830 absolwentów w roku 2009/2010, w poprzednim 1641, a w roku 2007/ osoby. Co najmniej 1 tys. absolwentów w roku 2009/2010 opuściło mury wrocławskich uczelni także z kilku innych kierunków: filologii obcych nowożytnych (1469), pedagogiki (1262), fizjoterapii (1230) oraz stosunków międzynarodowych (1120). Znaczący wzrost liczby absolwentów w porównaniu do zeszłego roku odnotowała w tej grupie fizjoterapia (z 818, czyli ponad 50%). Kierunki mające powyżej 1000 absolwentów (8 kierunków) koncentrowały niemalże połowę (46,7%) ogółu absolwentów wrocławskich uczelni w roku 2009/2010 (w przedziałach 3,4-12,2%). W roku poprzednim odsetek takich absolwentów (7 kierunków) wynosił ponad 40%, a rok wcześniej (5 kierunków) tylko 32,5%. Kolejne osiem miejsc w rankingu absolwentów z roku 2009/2010 zajmowały kierunki z liczebnością w przedziale (ich łączny udział w ogóle absolwentów 17,5%, w przedziałach od 1,6-2,8%): turystyka i rekreacja (930), dziennikarstwo i komunikacja społeczna (929), informatyka (811), pedagogika specjalna (749), prawo (676), elektronika i telekomunikacja (636), wychowanie fizyczne (583) oraz politologia (544). W przedziale od 1-1,4% ogólnej liczby absolwentów (od osób) mieściło się 11 kierunków (uszeregowanych w ciągu malejącym): zarządzanie i inżynieria produkcji, budownictwo, ochrona środowiska, filologia polska, inżynieria środowiska, kosmetologia, biologia, historia, pielęgniarstwo, nauczanie początkowe z wychowaniem przedszkolnym oraz europeistyka. Udział poniżej 1% mieli absolwenci pozostałych 61 kierunków (w przedziale od 4 do 307 osób) 5

6 reprezentujących różne dziedziny wiedzy. Do oceny dostosowania struktury kształcenia do popytu na pracę można wykorzystać analizę bezrobotnych absolwentów według kierunków studiów. Pod koniec 2010 r. we Wrocławiu było 558 bezrobotnych absolwentów szkół wyższych, zarówno publicznych, jak i niepublicznych (tab. 2) a reprezentowali oni 68 kierunków studiów. Udział bezrobotnych absolwentów w ich ogólnej liczbie wynosił 1,7%. W porównaniu do stanu z roku poprzedniego liczba bezrobotnych absolwentów spadła o około 8% (z 606 osób), ich udział w ogólnej liczbie nieznacznie zmalał (z 2%). Zwiększyła się natomiast liczba reprezentowanych przez nich kierunków (z 60). Można zatem uznać, że sytuacja wrocławskich absolwentów na rynku pracy nieznacznie się polepszyła. Tab. 2. Bezrobotni absolwenci szkół wyższych we Wrocławiu według stanu na r. w porównaniu do absolwentów tych szkół w roku akademickim 2009/2010 Lp. Kierunek studiów Liczba absolwentów Liczba bezrobotnych absolwentów Udział bezrobotnych absolwentów (w %) 1 Psychologia ,2 2 Praca socjalna ,7 3 Architektura krajobrazu ,0 4 Prawo ,6 5 Inżynieria chemiczna i procesowa ,6 6 Transport ,1 7 Ochrona środowiska ,7 8 Biotechnologia ,4 9 Architektura wnętrz ,3 10 Socjologia ,3 11 Archeologia ,3 12 Biologia ,9 13 Historia ,6 14 Filologia polska ,4 15 Fizyka techniczna ,3 16 Architektura i urbanistyka ,3 17 Grafika ,0 18 Gospodarka przestrzenna ,0 19 Inżynieria środowiska ,0 20 Chemia ,9 21 Ogrodnictwo ,9 22 Technologia żywności i żywienia człowieka ,9 6

7 23 Geologia ,9 24 Fizjoterapia ,9 25 Zarządzanie i inżynieria produkcji ,7 26 Inżynieria materiałowa ,7 27 Informacja naukowa i bibliotekoznawstwo ,5 28 Technologia chemiczna ,3 29 Automatyka i robotyka ,3 30 Malarstwo ,1 31 Teologia ,0 32 Geografia ,9 33 Politologia ,8 34 Turystyka i rekreacja ,8 35 Pedagogika ,7 36 Górnictwo i geologia ,7 37 Zootechnika ,7 38 Kosmetologia ,6 39 Teleinformatyka ,6 40 Europeistyka ,6 41 Weterynaria ,5 42 Zdrowie publiczne ,5 43 Etnologia ,5 44 Stosunki międzynarodowe ,3 45 Wzornictwo ,3 46 Dziennikarstwo i komunikacja społeczna ,3 47 Geodezja i kartografia ,3 48 Zarządzanie ,2 49 Rolnictwo ,2 50 Mechanika i budowa maszyn ,2 51 Administracja ,2 52 Budownictwo ,1 53 Elektronika i telekomunikacja ,1 54 Historia sztuki ,1 55 Wychowanie fizyczne ,0 56 Informatyka i ekonometria ,0 57 Kulturoznawstwo ,0 58 Matematyka ,0 59 Logistyka ,9 60 Technika rolnicza i leśna ,9 61 Ekonomia ,9 62 Fizyka ,8 63 Położnictwo ,8 64 Finanse i rachunkowość ,7 65 Pedagogika specjalna ,7 66 Informatyka ,6 7

8 67 Elektrotechnika ,5 68 Filologia obca nowożytna ,3 69 Analityka medyczna ,0 70 Astronomia 7 0 0,0 71 Bezpieczeństwo narodowe 7 0 0,0 72 Dyrygentura 4 0 0,0 73 Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej ,0 74 Energetyka ,0 75 Farmacja ,0 76 Filologia klasyczna ,0 77 Filozofia ,0 78 Instrumentalistyka ,0 79 Kierunek lekarski ,0 80 Kierunek lekarsko-dentystyczny ,0 81 Kompozycja i teoria muzyki ,0 82 Muzykologia ,0 83 Nauczanie początkowe z wychowaniem przedszkolnym ,0 84 Ochrona dóbr kultury ,0 85 Pielęgniarstwo ,0 86 Ratownictwo medyczne ,0 87 Rzeźba ,0 88 Wokalistyka ,0 Razem ,7 Spośród 68 kierunków, które reprezentowali bezrobotni absolwenci wrocławskich szkół wyższych w roku 2009/2010 zdecydowana większość (48 kierunków) charakteryzowała się jednocyfrową liczbą bezrobotnych, a tylko 20 liczbą dwucyfrową (w roku 2008/ , w 2007/2008 1). W rankingu tych 20 kierunków kolejne miejsca zajmowały: zarządzanie (50 osób), prawo (38 osób), fizjoterapia (35 osób), psychologia (29 osób), pedagogika (22 osoby), ochrona środowiska, administracja, finanse i rachunkowość (po 21 osób), turystyka i rekreacja (17 osób), biologia, filologia polska i stosunki międzynarodowe (po 15 osób), historia, inżynieria środowiska, zarządzanie i inżynieria produkcji oraz ekonomia (po 13 osób), biotechnologia i dziennikarstwo i komunikacja społeczna (po 12 osób), architektura i urbanistyka oraz politologia (po 10 osób). W roku poprzednim najwięcej bezrobotnych absolwentów reprezentował również kierunek zarządzanie (44 osoby), a kolejny prawo (37 osób). Wyższe miejsce w rankingu zajmowały wówczas: ekonomia (34 osoby), pedagogika i technologia żywności i żywienia 8

9 człowieka (po 27 osób), a niższe psychologia (26 osób) fizjoterapia (25 osób) i ochrona środowiska (15 osób). Dodatkowe informacje daje analiza udziału bezrobotnych absolwentów szkół wyższych we Wrocławiu w ogólnej liczbie absolwentów tych szkół (tab. 2). Ranking kierunków według tych udziałów różni się od kierunków według struktury absolwentów podobnie jak w latach poprzednich. Najliczniejsze kierunki pod względem liczby absolwentów podobnie jak w poprzednim roku znalazły się w większości w drugiej połowie analizowanego rankingu bezrobotnych z niskimi udziałami (0,3%-2,9%): filologia obca nowożytna (0,2%), finanse i rachunkowość (0,7%), ekonomia (0,9%), administracja (1,2%), zarządzanie (1,2%), stosunki międzynarodowe (1,3%), pedagogika (1,7%) oraz fizjoterapia (2,9). Natomiast w czołówce rankingu (z udziałem bezrobotnych co najmniej 5%) znalazło się 6 kierunków z liczbą absolwentów w przedziale od 13 do 676 osób (z odsetkami w przedziale 5,1%-18,2%). W roku 2008/2009 udział powyżej 5% zanotowało 14 kierunków z liczbą absolwentów w przedziale od 7 do 645 osób. Można więc stwierdzić, że wyższy odsetek bezrobotnych nie łączył się z podobną skalą kształcenia w szkołach wyższych miasta Wrocławia. Co najmniej 3- procentowe udziały bezrobotnych dotyczyły 13 kierunków z trzycyfrową liczbą absolwentów, takich jak: psychologia (159 absolwentów i udział 18,2%), architektura krajobrazu (117 osób i 6%), prawo (676 osób i 5,6%), ochrona środowiska (450 osób i 4,7%), biotechnologia (273 osoby i 4,4 %), socjologia (163 osoby i 4,3%), biologia (390 osób i 3,9%), historia (362 osoby i 3,6%), filologia polska (439 osób i 3,4%), fizyka techniczna (121 osób i 3,3%), architektura i urbanistyka (305 osób i 3,3%), gospodarka przestrzenna (202 osoby i 3%) oraz inżynieria środowiska (439 osób i 3%). Podobnie było w poprzednim roku (18 takich kierunków). Pięć kierunków o trzycyfrowej liczbie absolwentów miało zerowy udział bezrobotnych: farmacja, instrumentalistyka, kierunek lekarski, nauczanie początkowe z wychowaniem przedszkolnym i pielęgniarstwo. W poprzednim roku takich kierunków było 11 i jeden z czterocyfrową liczba absolwentów (stosunki międzynarodowe). Oceniając dostosowanie struktury kształcenia według kierunków do potrzeb rynku pracy, należałoby uwzględniać obydwa parametry: zarówno odsetek bezrobotnych jak i liczbę absolwentów. Wysoki odsetek bezrobotnych i duża 9

10 liczba absolwentów danego kierunku oznaczałaby potrzebę stabilizacji zakresu kształcenia, a brak bezrobotnych jego zwiększenie. Analiza danych o bezrobotnych absolwentach nie wskazuje jednoznacznie na konieczność ograniczenia zakresu szkolenia na którymś z kierunków. Najliczniej reprezentowane były kierunki ekonomiczne, ale odsetki bezrobotnych absolwentów tych kierunków były niskie. Za wyjątkiem zarządzania i inżynierii produkcji nie osiągnęły bowiem nawet 2% i wynosiły odpowiednio: finanse i rachunkowość 0,7%, ekonomia 0,9%, zarządzanie 1,2%, a tylko zarządzanie i inżynieria produkcji 2,7%. Wrocławski ośrodek akademicki ma jednakże charakter ponadregionalny i nie można ograniczać tutejszej struktury kształcenia do potrzeb rynku pracy miasta Wrocławia. 2. Analiza absolwentów szkół ponadgimnazjalnych Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych we Wrocławiu w roku szkolnym 2009/2010 tworzyli grupę 9872 osób, czyli 29,6% liczby absolwentów szkół wyższych w tym samym okresie. W porównaniu do poprzedniego roku szkolnego liczba tych absolwentów zmniejszyła się o 3,7% (o 382 osoby). Od roku 2008/2009 rozpoczął się systematyczny spadek liczby absolwentów szkół ponadgimnazjalnych (wówczas było to -3,3% w porównaniu do poprzedniego z liczbą absolwentów 10601). W strukturze kształcenia ponadgimnazjalnego według typów szkół ponad połowę (58,8%) zajmowali absolwenci liceów ogólnokształcących i profilowanych, czyli osoby nie posiadające zawodu (tab.3.). Struktura kształcenia ponadgimnazjalnego, ukierunkowana na kształcenie ogólne, stanowi m.in. spuściznę reformy szkolnictwa ponadgimnazjalnego, przenoszącej zdobywanie kwalifikacji zawodowych na poziomie średnim do szkół policealnych. Tab. 3. Typy szkół ponadgimnazjalnych i ich absolwenci we Wrocławiu w latach Typ wykształcenia Absolwenci w roku szkolnym 2009/2010 Bezrobotni absolwenci -stan na Przewidywani absolwenci w roku szkolnym 2010/2011 Udział bezrobotnych absolwentów w 2010 r. (3):(2) w % Indeks dynamiki absolwentów w latach (4):(2) w %

11 Wykształcenie policealne i średnie zawodowe Wykształcenie średnie ogólnokształcące ,3 164, ,6 105,4 Wykształcenie zasadnicze zawodowe ,7 107,7 Razem ,3 125,4 W porównaniu do poprzedniego roku odsetek tych absolwentów zmniejszył się (z 65,5%), co może oznaczać powolny odwrót od kształcenia ponadgimnazjalnego ogólnego na rzecz zawodowego. Na kształcenie zawodowe w roku szkolnym 2009/2010 przypadało: 33,8% absolwentów w szkołach policealnych i średnich zawodowych oraz 7,5% zasadniczych zawodowych. W porównaniu do roku poprzedniego wzrósł nieznacznie odsetek absolwentów szkół zasadniczych zawodowych (z 6,2% w zeszłym roku), a znaczący wzrost odnotowały szkoły policealne i średnie zawodowe (z 28,3%). Ten kierunek zmian strukturalnych będzie kontynuowany w roku szkolnym 2010/2011. Największą dynamikę wzrostu osiągnie bowiem liczba absolwentów szkół policealnych i średnich zawodowych aż 164,3%, dużo mniejszą zasadniczych zawodowych (107,7%). Przy tym jednak zwiększy się też nieznacznie liczba absolwentów szkół kształcenia ogólnego (105,4%). Powyższe zmiany i ogólny wzrost przewidywanej liczby absolwentów szkół ponadgimnazjalnych (125,4%) sprawią, iż struktura kształcenia ponadgimnazjalnego w podziale na ogólne i zawodowe będzie zbliżać się do równowagi (49,4% wobec 50,6%). Natomiast kształcenie zawodowe będzie zdominowane przez szkoły policealne oraz średnie zawodowe 44,2% wobec 6,4% przewidywanych absolwentów szkół zasadniczych zawodowych. Uszczegółowieniu badania absolwentów szkół ponadgimnazjalnych posłużyło przeprowadzenie analizy według grup zawodowych (wielkich i elementarnych), co obrazuje tab. 4 i tab

12 Tab. 4. Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych we Wrocławiu według wielkich grup zawodowych w latach Grupa zawodowa Absolwenci w roku szkolnym 2009/2010 Bezrobotni absolwenci ze szkół we Wrocławiu, stan na Przewidywani absolwenci w roku szkolnym 2010/2011 Udział bezrobotnych absolwentów w 2010 r. (3):(2) w % Indeks dynamiki absolwentów w latach (4):(2) w % Specjaliści ,0 187,6 Technicy i inny średni personel ,7 179,7 Pracownicy biurowi ,4 167,6 Pracownicy usług i sprzedawcy ,1 177,6 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy ,0 91,7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy ,7 96,1 Operatorzy i monterzy maszyn i urzą- dzeń Pracownicy przy pracach prostych Razem ,5 168,8 W układzie wielkich grup zawodowych ponad połowę (57,2%) ogólnej liczby absolwentów z zawodem w roku szkolnym 2009/2010 stanowili technicy i inny średni personel (2111 osób). Na grupę pracowników usług osobistych i sprzedawców przypadało znacznie mniej 22,6% (834 osoby), a na robotników przemysłowych i rzemieślników 11,7% (431 osoby). Ponad stu absolwentów reprezentowało jeszcze grupy pracowników biurowych (170 osób i 4,6%) oraz specjalistów (129 osób i 3,5%). Minimalne udziały natomiast zajmowali: rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy (12 osób i 0,3%) oraz pracownicy przy pracach prostych (5 osób i 0,1%). Natomiast nie było reprezentantów wielkiej grupy zawodowej operatorów maszyn i urządzeń. W porównaniu do poprzedniego roku ponad pięciokrotnie zwiększył się udział pracowników biurowych (z 1%). Zmniejszył się udział grupy technicy i średni personel (z 64,2%), a do zera spadł udział wielkiej grupy zawodowej: operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń. Nie zmienił się natomiast znacznie 12

13 udział takich grup jak: pracownicy usług osobistych i sprzedawcy, robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy oraz rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy. W układzie wielkich grup zawodowych pojawili się przedstawiciele grup: specjaliści (129 osób i udział 3,5%) oraz pracownicy przy pracach prostych (5 osób i udział 0,1%). W krótkookresowej, rocznej perspektywie (roku szkolnego 2010/2011) można spodziewać się wyraźnego wzrostu liczby absolwentów większości analizowanych wielkich grup, za wyjątkiem rolników, ogrodników, leśników i rybaków (spadek o 8,3%) oraz robotników przemysłowych i rzemieślników (spadek o 4,9%). Najwyższą dynamikę wzrostu osiągnie grupa specjalistów (187,6%), co wiążę się z rozwojem szkolnictwa policealnego kształcącego absolwentów tej grupy. Znaczny wzrost odnotują także grupy: technicy i średni personel (179,7%), pracownicy usług i sprzedawcy (177,6%) oraz pracownicy biurowi (167,6%). Nieco mniejszą dynamikę wzrostu uzyska grupa: pracownicy przy pracach prostych (140%). Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych z zawodem w roku szkolnym 2009/2010 tworzyli zbiór 64 elementarnych grup zawodowych (tab. 5) W roku poprzednim było ich 53, a jeszcze wcześniej 54. Tab. 5. Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych we Wrocławiu według elementarnych grup zawodowych w roku szkolnym 2009/2010 Lp. Kod grupy zawodowej Nazwa grupy elementarnej Liczba osób Udział w % Kosmetyczki i pokrewni 315 8, Pracownicy administracyjni 201 5, itechtechnicznegotechnicznego 192 5, Fryzjerzy 176 4, Kucharze 165 4, Technicy farmaceuci 150 4, Średni personel ochrony środowiska, medycyny pracy, bhp 118 3, Spedytorzy i pokrewni 117 3, Technicy medyczni i dentystyczni 114 3, Technicy fizjoterapii i masażyści 91 2, Fotografowie 89 2, Pomocniczy personel medyczny 85 2, Recepcjoniści hotelowi 80 2,2 13

14 Pracownicy pomocy społecznej i pracy socjalnej 79 2, Średni personel do spraw statystyki i 78 2, Pośrednicy usług biznesowych gdzie indziej nie sklasyfikowani 76 2, Mechanicy pojazdów samochodowych 76 2, Muzycy i pokrewni 74 2, Filolodzy i tłumacze 70 1, Plastycy, dekoratorzy wnętrz i pokrewni 70 1, Ratownicy medyczni 67 1, Technicy elektrycy 60 1, Technicy nauk chemicznych, fizycznych i pokrewni Operatorzy urządzeń do rejestracji i transmisji obrazu i dźwięku 59 1,6 59 1, Technicy rolnictwa i pokrewni 58 1, Elektromechanicy i elektromonterzy 58 1, Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) 56 1, Technicy budownictwa 54 1, Technicy mechanicy 54 1, Konsultanci i inni pracownicy biur podróży Średni personel do spraw zdrowia gdzie indziej nie sklasyfikowany 53 1,4 47 1, Elektrycy budowlani i pokrewni 45 1, Monterzy i serwisanci urządzeń elektronicznych 43 1, Pracownicy ochrony osób i mienia 37 1, Pisarze, cukiernicy i pokrewni 36 1, Asystenci dentystyczni 35 0, Technicy elektronicy i pokrewni 34 0, Średni personel w zakresie działalności artystycznej i kulturalnej gdzie indziej nie sklasyfikowany Nauczyciele gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych (z wyjątkiem nauczycieli kształcenia zawodowego) Wizytatorzy i specjaliści metod nauczania Szefowie kuchni i organizatorzy usług gastronomicznych Pracownicy do spraw rachunkowości i księgowości Ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali i pokrewni Technicy nauk fizycznych i technicznych gdzie indziej nie sklasyfikowania 32 0,9 30 0,8 29 0,8 26 0,7 26 0,7 25 0,7 24 0,5 14

15 Optycy okularowi 18 0, Hydraulicy i monterzy instalacji sanitarnych Monterzy i serwisanci sieci, instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych Pracownicy bibliotek, galerii, muzeów i informacji naukowej Mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych i przemysłowych 18 0,5 17 0,4 16 0,4 16 0, Stolarze meblowi i pokrewni 16 0, Krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i pokrewni 15 0, Betoniarze, zbrojarze i pokrewni 13 0, Ogrodnicy 12 0, Ślusarze i pokrewni 12 0, Sekretarki 11 0, Blacharze 11 0, Introligatorzy i pokrewni 11 0, Operatorzy aparatury medycznej 10 0, Murarze i pokrewni 10 0, Operatorzy urządzeń telekomunikacyjnych 9 0, Posadzkarze, parkieciarze i glazurnicy 7 0, Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne 5 0, Jubilerzy, złotnicy i pokrewni 1 0, Rękodzielnicy wyrobów z tkanin, skóry i pokrewnych materiałów 1 0,0 Razem ,0 Liczebność poszczególnych grup była zróżnicowana i mieściła się w przedziale od 1 osoby do 315 osób (w roku poprzednim był to przedział od 1 do 448 osób). Do pierwszych 10 grup w rankingu według tej liczebności, o łącznym udziale w wysokości 44% (w przedziale 2,5%-8,5%) należeli: kosmetyczki i pokrewni (315 osób i 8,5%), pracownicy administracyjni i sekretarze biura zarządu (201 osób i 5,4%), technicy wsparcia informatycznego i technicznego (192 osoby i 5,2%), fryzjerzy (176 osób i 4,8%), kucharze (165 osób i 4,5%), technicy farmaceutyczni (150 osób i 4,1%), średni personel ochrony środowiska, medycyny pracy i bhp (118 osób i 3,2%), spedytorzy i pokrewni (118 osób i 3,2%), technicy medyczni i dentystyczni (114 osób i 3,1%), technicy fizjoterapii i masażyści (91 osób i 2,5%). W roku poprzednim w pierwszych 10 grupach elementarnych znalazło 15

16 się 7 podobnych grup 2, a dwa lata wcześniej 5, co świadczy o stopniowych zmianach struktury kształcenia zawodowego we Wrocławiu. Łączny udział tych 10 grup w poprzednich latach był wyższy (w 2009 roku 55,9%, w ,4%). Spadek ich udziału jest spowodowany zwiększeniem udziałów uprzednio mniej reprezentowanych elementarnych grup zawodowych oraz pojawieniem się nowych, wcześniej przez absolwentów szkół ponadgimnazjalnych nie reprezentowanych. Na kolejne 8 grup elementarnych z udziałami co najmniej 2% (od 2%- 2,4%) przypadło w roku szkolnym 2009/ ,3% ogółu absolwentów z wykształceniem zawodowym. Występowali tutaj prawie wyłącznie reprezentanci wielkiej grupy techników i innego średniego personelu: fotografowie (89 osób i 2,4%), pracownicy pomocy społecznej i pracy socjalnej (79 osób i 2,1%), średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych (78 osób i 2,1%), pośrednicy usług biznesowych gdzie indziej niesklasyfikowani (76 osób i 2,1%) oraz muzycy i pokrewni (74 osoby i 2,0%), a także pomocniczy personel medyczny (85 osób i 2,3%), recepcjoniści hotelowi (80 osób i 2,2%) oraz mechanicy pojazdów samochodowych (76 osób i 2,1%). Łączny udział absolwentów w 18 wyżej analizowanych grupach stanowił 61,7% ogółu absolwentów z wykształceniem zawodowym. W roku poprzednim na dodatkowe 7 grup elementarnych z udziałami powyżej 2% przypadało 15,6% ogółu absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z wykształceniem zawodowym, a łączny odsetek absolwentów z udziałem co najmniej 2% wynosił 71,5%, czyli był znacznie wyższy niż w 2010 roku. Kolejne 17 grup elementarnych charakteryzowało się niższymi udziałami (w przedziale 1,0%-1,9%) i liczebnością (36-70 osób). W tym podzbiorze dominowali także przedstawiciele wielkiej grupy zawodowej technicy i inny średni personel (aż 9 elementarnych grup): plastycy, dekoratorzy wnętrz i pokrewni, ratownicy medyczni, technicy elektrycy, technicy nauk chemicznych, fizycznych i pokrewni, operatorzy urządzeń do rejestracji i transmisji obrazu i dźwięku, technicy rolnictwa i pokrewni, technicy budownictwa, technicy mechanicy oraz średni personel do spraw zdrowia gdzie indziej 2 Różnice wynikają z wejścia w życie z dniem 1 lipca 2010 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania Dz. U. nr 82, poz

17 niesklasyfikowany. Kolejną licznie reprezentowaną wielką grupą zawodową byli robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (4 elementarne grupy): elektromechanicy i elektromonterzy, elektrycy budowalni i pokrewni, monterzy i serwisanci urządzeń oraz piekarze cukiernicy i pokrewni. Powyżej 1% udziałów w ogóle absolwentów szkół ponadgimnazjalnych w roku 2010 miało też dwóch reprezentantów grupy pracownicy usług i sprzedawcy: sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) oraz pracownicy ochrony osób i mienia). Na powyższych pozycjach w rankingu znalazło się też po 1 reprezentancie wielkich grup zawodowych pracowników biurowych (konsultanci i inni pracownicy biur podróży) oraz specjalistów (filolodzy i tłumacze 3 ). Na ostatni podzbiór o bardzo małej liczebności w grupach elementarnych (poniżej 1%, w przedziale od 1 do 35 osób) przypadało łącznie 29 zróżnicowanych grup oraz 10,4% udziału w ogólnej liczbie absolwentów z ponadgimnazjalnym wykształceniem zawodowym. Zagadnienia dostosowania struktury kształcenia do potrzeb rynku pracy można rozpatrywać przy uwzględnieniu bezrobocia absolwentów (tab. 6). Według stanu na koniec 2010r. z wrocławskich szkół ponadgimnazjalnych pochodziło 167 bezrobotnych absolwentów z kwalifikacjami zawodowymi, zaliczonych do 40 elementarnych grup zawodowych. Stanowili oni 4,5% ogółu absolwentów z zawodem z roku szkolnego 2009/2010 oraz 62,5% liczby grup elementarnych tych absolwentów. W roku poprzednim tych bezrobotnych było mniej (133 osoby), ale ich udział w ogólnej liczbie absolwentów z zawodem pozostawał na podobnym poziomie (4,3%). Natomiast reprezentowali oni mniej grup elementarnych 30, które stanowiły mniejszy odsetek ogólnej liczby grup absolwentów. Sytuacja wrocławskich absolwentów szkół ponadgimnazjalnych na rynku pracy miasta Wrocławia nie zmieniła się znacznie. Tab.6. Bezrobotni absolwenci szkół ponadgimnazjalnych we Wrocławiu według elementarnych grup zawodowych w 2010 r. 3 Absolwenci prywatnych szkół policealnych, które kształcą na kierunkach filologicznych. 17

18 Lp. Kod grupy zawodowej Nazwa grupy elementarnej Absolwenci szkół we Wrocławiu w roku szkolnym 2009/2010 Bezrobotni absolwenci szkół we Wrocławiu, stan na Udział bezrobotnych absolwentów (5): (4) w % 18

19 Pomoce i sprzątaczki 20, biurowe, hotelowe i pokrewne Blacharze , Mechanicy pojazdów , Fryzjerzy , Stolarze meblowi i pokrewni , Ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali i pokrewni , Technicy elektronicy i pokrewni Elektromechanicy i elektromonterzy ,8 10, Murarze i pokrewni , Pracownicy obsługi biurowej , Średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych , Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) Ślusarze i pokrewni , Kucharze , Technicy wsparcia informatycznego i technicznego Betoniarze, zbrojarze i pokrewni Technicy medyczni i dentystyczni Krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i pokrewni Technicy medyczni i dentystyczni Krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i pokrewni Hydraulicy i monterzy ,6 instalacji sanitarnych Piekarze, cukiernicy i , pokrewni Technicy mechanicy , Technicy fizjoterapii i masażyści Średni personel ochrony środowiska, medycyny pracy i bhp Technicy nauk fizycznych i technicznych gdzie indziej nie sklasyfikowani Technicy budownictwa ,7 8,9 7,8 7,7 7,0 6,7 6,5 5,9 4,4 4,2 4,2 19

20 Technicy nauk chemicznych, fizycznych i pokrewni Technicy elektrycy , Technicy farmaceutyczni , Kosmetyczki i pokrewni , Pośrednicy usług biznesowych gdzie indziej nie sklasyfikowani Recepcjoniści hotelowi , Monterzy i serwisanci urządzeń elektronicznych Średni personel do spraw zdrowia gdzie indziej nie sklasyfikowany Konsultanci i inni pracownicy biur podróży Technicy rolnictwa i pokrewni , Spedytorzy i pokrewni , Pracownicy pomocy społecznej i pracy socjalnej Pomocniczy personel medyczny Rękodzielnicy wyrobów z tkanin, skóry i pokrewnych materiałów Jubilerzy, złotnicy i pokrewni 1 0 0, Posadzkarze, parkieciarze i pokrewni Operatorzy urządzeń telekomunikacyjnych Operatorzy aparatury medycznej Introligatorzy i pokrewni , Ogrodnicy , Mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych i przemysłowych Pracownicy bibliotek, galerii, muzeów i informacji naukowej Optycy okularowi , Pracownicy do spraw rachunkowości i księgowości Szefowie kuchni i organizatorzy usług gastronomicznych Wizytatorzy i specjaliści metod nauczania Nauczyciele gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych (z ,4 2,6 2,3 2,1 1,9 1,3 1,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0, ,0 20

21 wyjątkiem nauczycieli kształcenia zawodowego) Średni personel w zakresie działalności artystycznej i kulturalnej gdzie indziej nie sklasyfikowany Asystenci dentystyczni , Pracownicy ochrony osób i mienia Elektrycy budowlani i pokrewni Operatorzy urządzeń do rejestracji i transmisji obrazu i dźwięku Ratownicy medyczni , Plastycy, dekoratorzy wnętrz i pokrewni Filolodzy i tłumacze , Muzycy i pokrewni , Fotografowie ,0 Razem ,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Liczebność bezrobotnych w poszczególnych grupach była jednocyfrowa, za wyjątkiem: fryzjerów (23 osoby), techników wsparcia informatycznego i technicznego (15 osób), kucharzy oraz pracowników administracyjnych i sekretarzy biura zarządu (po 13 osób). W roku poprzednim lista ta była dłuższa i obejmowała: sprzedawców i demonstratorów (15 osób), fryzjerów, kosmetyczek i pokrewnych (13 osób), spedytorów i pokrewnych (13 osób), techników elektroników, telekomunikacji i pokrewnych (11 osób) oraz pracowników do spraw finansowych i handlowych gdzie indziej niesklasyfikowanych (10 osób). Na tle grup z jednocyfrową liczbą bezrobotnych absolwentów w 2010 r. pod względem wielkości wyróżniało się 5 grup: asystenci i technicy dentystyczni (9 osób), organizatorzy turystyki i pokrewni (8 osób), technicy mechanicy oraz pracownicy administracyjni, sekretarze i pokrewni (po 6 osób) i kucharze (5 osób). Analizując najliczniej reprezentowane przez bezrobotnych absolwentów elementarne grupy zawodowe, zwraca uwagę fakt, iż znajdują one swoje miejsce na początku rankingu w strukturze kształcenia zawodowego. Pod względem udziału bezrobotnych absolwentów szkół ponadgimnazjalnych w ogólnej liczbie absolwentów tych szkół posiadających zawód analizowane grupy elementarne w 2010 r. zawierały się w przedziale 21

22 od 1,2% (pomocniczy personel medyczny) do 20% (pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne. W przedziale powyżej 5% bezrobotnych absolwentów znajdowały się aż 23 grupy elementarne, w tym 9 mających powyżej 10% bezrobotnych absolwentów: pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne (20%), blacharze (18,2%), mechanicy pojazdów samochodowych (14,5%), fryzjerzy (13,1%), stolarze meblowi i pokrewni (12,5%), ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali i pokrewni (12%), technicy elektronicy i pokrewni (11,8%), elektrotechnicy i elektromonterzy (10,3%) oraz murarze i pokrewni (10%). W przedziale od 5% do 10% mieściły się pozostałe 13 z najliczniej reprezentowanych grup: pracownicy obsługi biurowej (9,1%), średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych (9%), sprzedawcy sklepowi [ekspedienci] (8,9%), ślusarze i pokrewni (8,3%), kucharze (7,9%), technicy wsparcia informatycznego i technicznego (7,8%), betoniarze, betoniarze zbrojarze i pokrewni (7,7%), technicy medyczni i dentystyczni (7%), krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i pokrewni (6,7%), pracownicy administracyjni i sekretarze biura zarządu (6,5%), monterzy i serwisanci sieci instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych (5,9%), hydraulicy i monterzy instalacji sanitarnych, piekarze, cukiernicy i pokrewni oraz technicy mechanicy (po 5,6%). Odsetek bezrobotnych absolwentów poniżej 4,4% w roku 2010 cechował zbiór 17 grup elementarnych, w którym przeważali reprezentanci wielkiej grupy techników i innego średniego personelu (12 grup), a po dwóch reprezentantów przypadało na wielkie grupy pracowników biurowych oraz pracowników usług i sprzedawców, natomiast tylko jedna grupa elementarna w tym zbiorze była przedstawicielem wielkiej grupy robotników przemysłowych i rzemieślników. Porównując wyżej analizowane rankingi grup zawodowych bezrobotnych absolwentów dla dwu kolejnych lat (2009 i 2010) należy stwierdzi, że w 2010 r. oprócz wzrostu liczby grup elementarnych, wystąpiły także znaczne przemieszczenia tych grup, związane ze spadkiem bezrobocia absolwentów w grupach na początku szeregu rangowego w 2009 r., a wzrostem w grupach na dalszych miejscach rankingu. W porównaniu do bezrobotnych absolwentów szkół wyższych odsetek bezrobotnych absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z zawodem w 2010 r. był 22

23 prawie trzykrotnie wyższy (4,5% wobec 1,7%). Oznacza to nieznaczne zwiększenie dysproporcji z roku poprzedniego (4,3% wobec 2%). Krótkookresowe przewidywania zmian kształcenia zawodowego na poziomie ponadgimnazjalnym we Wrocławiu (na rok szkolny 2010/2011) wskazują na znaczny wzrost liczby absolwentów z zawodem (o 2541 osób, czyli 68,8%). Natomiast w roku poprzednim przewidywany wzrost był nieco mniejszy (o 1711 osób, czyli 55%). Kontynuacja tego kierunku zmian powoduje stopniowe odbudowywanie szkolnictwa ponadgimnazjalnego zawodowego we Wrocławiu. Godne podkreślenia są też zróżnicowane zmiany strukturalne według elementarnych grup zawodowych (tab. 7). Na ogólną liczbę 64 grup absolwentów tych szkół z roku szkolnego 2009/2010 w aż 50 wrośnie liczba absolwentów, a indeks dynamiki dla nich ukształtuje się w przedziale od 105,2% do 338,5%, w 1 nie zmieni się, a w pozostałych 13 spadnie w tempie zróżnicowanym (indeks dynamiki w przedziale od 0% do 97,4%). Tab. 7. Zmiany liczby absolwentów szkół ponadgimnazjalnych we Wrocławiu według elementarnych grup zawodowych w latach Lp. Kod grupy zawodowej Nazwa grupy elementarnej Absolwenci szkół we Wrocławiu w roku szkolnym 2009/2010 Przewidywani absolwenci w roku szkolnym 2010/2011 Indeks dynamiki absolwentów w latach (5):(6) w % Szefowie kuchni i 338, organizatorzy usług gastronomicznych Technicy mechanicy , Średni personel w zakresie działalności artystycznej i kulturalnej gdzie indziej nie sklasyfikowany , Średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych , Technicy budownictwa ,0 Plastycy, dekoratorzy wnętrz i 281, pokrewni Operatorzy urządzeń telekomunikacyjnych Wizytatorzy i specjaliści metod nauczania ,7 237,9 23

24 Średni personel do spraw zdrowia gdzie indziej nie sklasyfikowany Technicy nauk fizycznych i technicznych gdzie indziej nie sklasyfikowani Operatorzy aparatury medycznej Technicy elektronicy i pokrewni Technicy wsparcia informatycznego i technicznego ,0 233,3 220,0 217,6 209, Asystenci dentystyczni , Kosmetyczki i pokrewni , Sprzedawcy sklepowi , Konsultanci i inni pracownicy biur podróży Średni personel ochrony środowiska, medycyny pracy i bhp Pośrednicy usług biznesowych gdzie indziej nie sklasyfikowani ,8 194,9 194, Blacharze , Technicy farmaceutyczni , Recepcjoniści hotelowi , Kucharze , Introligatorzy i pokrewni , Pracownicy ochrony osób i mienia , Optycy okularowi , Pracownicy bibliotek, galerii, muzeów i informacji naukowej Pracownicy do spraw rachunkowości i księgowości ,0 150, Fryzjerzy , Spedytorzy i pokrewni , Fotografowie , Monterzy i serwisanci sieci, instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne ,2 140, Stolarze meblowi i pokrewni , Ratownicy medyczni , Pracownicy administracyjni i sekretarze biura zarządu ,9 24

25 Piekarze, cukiernicy i pokrewni , Pomocniczy personel medyczny Technicy nauk chemicznych, fizycznych i pokrewni ,4 122, Muzycy i pokrewni , Technicy elektrycy , Operatorzy urządzeń do rejestracji i transmisji obrazu i dźwięku Elektromechanicy i elektromonterzy Technicy medyczni i dentystyczni Technicy fizjoterapii i masażyści Posadzkarze, parkieciarze i glazurnicy Nauczyciele gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych (z wyjątkiem nauczycieli kształcenia zawodowego) ,9 115,5 114,9 114,3 114,3 113, Pracownicy obsługi biurowej , Krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i pokrewni , Technicy rolnictwa i pokrewni , Rękodzielnicy wyrobów z tkanin, skóry i pokrewnych materiałów Mechanicy pojazdów samochodowych ,0 97, Filolodzy i tłumacze , Ogrodnicy , Pracownicy pomocy społecznej i pracy socjalnej Monterzy i serwisanci urządzeń elektronicznych Mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych i przemysłowych ,8 83,7 75, Elektrycy budowlani i pokrewni , Hydraulicy i monterzy instalacji sanitarnych , Murarze i pokrewni , Ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali i pokrewni , Betoniarze, betoniarze ,0 25

26 zbrojarze i pokrewni Ślusarze i pokrewni , Jubilerzy, złotnicy i pokrewni 1 0 0,0 Nowe grupy zawodów Operatorzy urządzeń teleinformatycznych Projektanci grafik i multimediów Praktykujący niekonwencjonalne lub komplementarne metody terapii Pracownicy opieki osobistej w ochronie zdrowia i pokrewni gdzie indziej nie sklasyfikowani Specjaliści do spraw księgowości i rachunkowości Kelnerzy Robotnicy budowlani robót wykończeniowych i pokrewnych gdzie indziej nie sklasyfikowani Lakiernicy Razem , Godne uwagi jest zjawisko, iż najwyższy wzrost odnotują elementarne grupy zawodów, które składają się na wielką grupę techników i innego średniego personelu (aż 13 z 17 grup, w których liczba absolwentów wzrośnie co najmniej dwukrotnie). Zauważa się też odwrót od wykształcenia zasadniczego zawodowego na rzecz średniego w niektórych zawodach. Przykładem jest przewidywany spadek liczby absolwentów w zawodzie mechanicy pojazdów samochodowych (indeks dynamiki 97,4%), a wzrost w zawodzie technicy mechanicy (331%) czy zmniejszenie liczby absolwentów w robotniczych zawodach budowlanych, a wzrost techników budownictwa (287%). Najwyższy wzrost liczby absolwentów ponad trzykrotny osiągną elementarne grupy zawodowe: szefowie kuchni i organizatorzy usług turystycznych (338,5%), technicy mechanicy (331,5%) oraz średni personel w zakresie działalności artystycznej i kulturalnej gdzie indziej niesklasyfikowany (318,8%). Istotne wydaje się też znaczne zwiększenie liczby absolwentów w takich grupach jak: technicy budownictwa (292,3%), 26

27 plastycy, dekoratorzy wnętrz i pokrewni (281,4%), operatorzy urządzeń telekomunikacyjnych (266,7%). Takie poszerzenie kształcenia mogą uzasadniać aktualne kierunki rozwoju miasta Wrocławia i regionu dolnośląskiego oraz prognozowany wzrost zapotrzebowania na pracowników w danych zawodach. Zawody te reprezentują w większości kluczowe i strategiczne branże dla miasta i regionu budownictwo, hotele i restauracje, produkcja maszyn i urządzeń, produkcja pojazdów samochodowych 4, a także sferę kultury, która odgrywa istotną rolę w rozwoju miasta. Struktura ponadgimnazjalnego kształcenia zawodowego we Wrocławiu wzbogaci się także w roku szkolnym 2010/2011 o 8 nowych grup zawodowych po dwie z wielkich grup zawodowych specjalistów, techników i innego średniego personelu, pracowników usług i sprzedawców oraz robotników przemysłowych i robotników. Najwięcej absolwentów przybędzie w grupach elementarnych: operatorzy urządzeń teleinformatycznych (56), projektanci grafiki i multimediów (51) oraz praktykujący niekonwencjonalne lub komplementarne metody terapii (49). Podsumowanie W edukacji na poziomie szkół wyższych Wrocław pełni rolę regionalnego ośrodka akademickiego z bogatą ofertą kształcenia w zakresie nauk technicznych, ekonomicznych, przyrodniczych, rolniczych, administracyjnoprawnych, humanistycznych i społecznych, medycznych i artystycznych. W roku akademickim 2009/2010 wrocławskie publiczne i niepubliczne szkoły wyższe ukończyło na wszystkich poziomach (licencjackich, inżynierskich i magisterskich) i we wszystkich formach studiów (stacjonarnych i niestacjonarnych) studentów 88 kierunków studiów. W okresie od roku 2006/2007 liczba absolwentów wrocławskich szkół wyższych wzrosła o 29,2%, co świadczy o wysokiej randze wrocławskiego ośrodka akademickiego nie tylko w skali regionalnej. W strukturze kształcenia na poziomie wyższym we Wrocławiu zwraca uwagę, podobnie jak w latach poprzednich, bardzo duża liczba absolwentów kierunków ekonomicznych: zarządzania, finansów i rachunkowości oraz 4 Według: Prognoza rozwoju dolnośląskiego rynku pracy, Ageron Polska, na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego, 2010 r. 27

28 ekonomii. Łączny udział tych trzech kierunków w roku 2009/2010 wynosił bowiem ponad 8,5 tys. osób (8683), czyli 26% ogółu absolwentów wrocławskich uczelni. Wiąże się to z dynamicznym rozwojem sektora niepublicznego w tej dziedzinie edukacji począwszy od lat 90-tych ubiegłego wieku. Wysoką pozycję zajmuje też niezmiennie administracja 1830 absolwentów. Co najmniej 1 tys. absolwentów w roku 2009/2010 opuściło mury wrocławskich uczelni także z kilku innych kierunków: filologii obcych nowożytnych (1469), pedagogiki (1262), fizjoterapii (1230) oraz stosunków międzynarodowych (1120). Kierunki mające powyżej 1000 absolwentów (8 kierunków) koncentrowały niemalże połowę (46,7%) ogółu absolwentów wrocławskich uczelni w roku 2009/2010. W końcu 2010 r. w Wrocławiu było 558 bezrobotnych absolwentów wrocławskich szkół wyższych, zarówno publicznych, jak i niepublicznych, z 68 kierunków studiów. Udział bezrobotnych absolwentów w ich ogólnej liczbie wynosił 1,7%. W porównaniu do stanu z roku poprzedniego liczba bezrobotnych absolwentów spadła o około 8% (z 606 osób), ich udział w ogólnej liczbie nieznacznie zmalał (z 2%). Zwiększyła się natomiast liczba reprezentowanych przez nich kierunków (z 60). Sytuacja wrocławskich absolwentów na rynku pracy nieznacznie się polepszyła. Zdecydowana większość kierunków charakteryzowała się jednocyfrową liczbą bezrobotnych, a tylko 20 - liczbą dwucyfrową. Najwięcej bezrobotnych absolwentów reprezentowało kierunki: zarządzanie, prawo, fizjoterapię, psychologię, pedagogikę (22 osoby), ochronę środowiska, administrację oraz finanse i rachunkowość (po 21 osób). Ranking kierunków studiów według udziału bezrobotnych absolwentów szkół w ogólnej liczbie absolwentów tych szkół różni się od powyższego. Najwyższe udziały bezrobotnych wśród ogółu absolwentów odnotowały: psychologia (18,2%), praca socjalna (7,7%), architektura krajobrazu (6%), prawo oraz inżynieria chemiczna i procesowa (po 5,6%). Najliczniejsze kierunki pod względem liczby absolwentów znalazły się w większości w drugiej połowie analizowanego rankingu bezrobotnych z niskimi udziałami (0,3%-2,9%). Oznacza to, że wyższy odsetek bezrobotnych z reguły nie łączył się z podobną skalą kształcenia w szkołach wyższych miasta Wrocławia. Oceniając dostosowanie struktury kształcenia według kierunków do potrzeb rynku pracy należałoby uwzględniać obydwa parametry: zarówno 28

29 odsetek bezrobotnych jak i liczbę absolwentów. Wysoki odsetek bezrobotnych i duża liczba absolwentów danego kierunku oznaczałaby potrzebę stabilizacji zakresu kształcenia, a brak bezrobotnych jego zwiększenie. Analiza danych o bezrobotnych absolwentach nie wskazuje jednoznacznie na konieczność ograniczenia zakresu szkolenia na którymś z kierunków. Najliczniej reprezentowane były kierunki ekonomiczne, ale odsetki bezrobotnych absolwentów tych kierunków były niskie. Wrocławski ośrodek akademicki ma jednakże charakter ponadregionalny i nie można ograniczać tutejszej struktury kształcenia do potrzeb rynku pracy miasta Wrocławia. Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych we Wrocławiu w roku szkolnym 2009/2010 tworzyli grupę 9872 osób, czyli 29,6% liczby absolwentów szkół wyższych w tym samym okresie. W porównaniu do poprzedniego roku szkolnego liczba tych absolwentów zmniejszyła się o 3,7% (o 382 osoby). Od roku 2008/2009 rozpoczął się systematyczny spadek liczby absolwentów szkół ponadgimnazjalnych (wówczas było to -3,3% w porównaniu do poprzedniego z liczbą absolwentów 10601). W strukturze kształcenia ponadgimnazjalnego według typów szkół ponad połowę (58,8%) zajmowali absolwenci liceów ogólnokształcących i profilowanych, czyli osoby nie posiadające zawodu. Struktura kształcenia ponadgimnazjalnego, ukierunkowana na kształcenie ogólne, stanowi m.in. spuściznę reformy szkolnictwa ponadgimnazjalnego, przenoszącej zdobywanie kwalifikacji zawodowych na poziomie średnim do szkół policealnych. Kilkuletnie doświadczenia zdobyte w okresie funkcjonowania zreformowanego systemu szkolnictwa ponadgimnazjalnego zaowocowały próbami wprowadzenia zmian w strukturze kształcenia zawodowego w kierunku zwiększenia udziału szkół zawodowych zarówno średnich i policealnych, jak i zasadniczych. W efekcie, w roku szkolnym 2009/2010 odsetek absolwentów bez zawodu zmniejszył się (z 65,5%). Na kształcenie zawodowe w roku szkolnym 2009/2010 przypadało: 33,8% absolwentów w szkołach policealnych i średnich zawodowych oraz 7,5% w zasadniczych zawodowych. W porównaniu do roku poprzedniego wzrósł nieznacznie odsetek absolwentów szkół zasadniczych zawodowych (z 6,2% w zeszłym roku), a znaczący wzrost odnotowały szkoły policealne i średnie zawodowe (z 28,3%). 29