PL 218263 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 218263 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 394498 (51) Int.Cl. A01M 27/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 11.04.2011 (54) Pułapka pirotechniczna, zwłaszcza na krety (43) Zgłoszenie ogłoszono: 22.10.2012 BUP 22/12 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.10.2014 WUP 10/14 (73) Uprawniony z patentu: RYDYGIER JAROSŁAW, Gorzyce, PL (72) Twórca(y) wynalazku: JAROSŁAW RYDYGIER, Gorzyce, PL SEBASTIAN SOSNOWSKI, Warszawa, PL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Andrzej Chrząstek
2 PL 218 263 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest pułapka pirotechniczna, zwłaszcza na krety, wyposażona w ładunek pirotechniczny ze spłonką elektryczną, czujnik obecności obiektu w pułapce oraz elektroniczny układ bezpiecznego dla obsługi wyzwalania ładunku pirotechnicznego w pułapce. Pułapka pirotechniczna stanowiąca przedmiot wynalazku ma zastosowanie zwłaszcza do zwalczania kretów kopiących podziemne tunele na terenach ogrodów, upraw, szkółek, trawników, lotnisk, ziemnych konstrukcji hydrotechnicznych, obiektów sportowych, na których obecność podziemnych komór, korytarzy i kopców jest niepożądana. Z opisu patentowego francuskiego z numerem FR 2897510 B1 znana jest pułapka pirotechniczna, zwłaszcza na krety wyposażona w ładunek pirotechniczny ze spłonką elektryczną z przewodami oraz mechaniczny dźwigniowy czujnik ruchu, przeznaczony do umiejscowienia w podziemnych korytarzach drążonych przez zwierzęta. Urządzenie posiada obudowę z króćcem do osadzenia urządzenia w ziemi, z zaciskami elektrycznymi do podłączenia przewodów spłonki, mechaniczną blokadą dźwigni czujnika ruchu, elektryczny układ zasilania spłonki z baterii poprzez styki stycznika połączone szeregowo z tranzystorem, diody elektroluminescencyjne sygnalizujące stany pracy pułapki oraz mikrokontroler. W znanej pułapce stycznik sprzężony jest mechanicznie z czujnikiem ruchu i styki stycznika są odpowiednio zwierane albo rozwierane w zależności od położenia dźwigni czujnika ruchu, zaś tranzystor oraz diody sygnalizacyjne sterowana są mikrokontrolerem. Urządzenie znane posiada także elektroniczny system bezpieczeństwa pracy pułapki, umożliwiający odpalenie ładunku jedynie po upływie nastawionej w mikrokontrolerze zwłoki czasowej, na przykład po trzech minutach, liczonej od momentu niezamierzonego przestawienia przez instalatora dźwigni czujnika ruchu przy zwolnionej blokadzie dźwigni. W takim przypadku mikrokontroler włącza sygnalizatory informujące instalatora pułapki o wykonaniu błędnych czynności w trakcie jej uzbrajania. Wówczas instalator powinien w powyższym czasie zablokować dźwignię lub oddalić się na bezpieczną odległość od pułapki. Według wyżej wymienionego rozwiązania wszystkie czynności związane z założeniem pułapki, w tym z jej uzbrajaniem i rozbrajaniem, wykonywane są przez instalatorów w niewielkiej odległości od ładunku. W celu rozbrojenie znanej pułapki, na przykład potrzeby jej przestawienia, w pierwszej kolejności należy zablokować mechanicznie dźwignię czujnika ruchu. W trakcie blokowania pułapki w może nastąpić przesunięcie dźwigni czujnika ruchu przez kreta lub niezamierzone przez instalatora i w związku z tym inicjacja ładunku wybuchowego w obecności osoby rozbrajającej pułapkę. Ponadto w znanym urządzeniu elektryczna spłonka jest wyzwalana prądem pobieranym bezpośrednio z baterii i w związku z powyższym prąd płynący przez spłonkę uzależniony jest od wewnętrznej rezystancji baterii. W niesprzyjających warunkach pogodowych rezystancja ta może wzrosnąć do wartości uni e- możliwiającej przepływ prądu o natężeniu wyzwalającym spłonkę i wówczas pułapka ni e spełni swojej roli. Pułapka pirotechniczna, zwłaszcza na krety składająca się z obudowy z króćcem, detektora obecności obiektu w pułapce, układu elektrycznego zawierającego wyzwalacz spłonki elektrycznej ładunku wybuchowego, stycznika uruchamianego sygnałem z detektora, sygnalizatorów, zwłaszcza świetlnych lub dźwiękowych stanów pracy pułapki, mikrokontrolera sterującego pracą pułapki oraz baterię zasilającą układ, według wynalazku charakteryzuje się tym, że wyposażona jest w odbiornik sygnałów z pilota zdalnego sterowania układem elektrycznym pułapki, przy czym korzystnie pilot wyposażony jest w nadajnik sygnałów do odbiornika. W jednej z wersji wynalazku nośnikiem sygnałów z nadajnika, zwłaszcza z diody nadawczej, do odbiornika jest podczerwień, zaś w następnych wersjach fale radiowe, ultradźwięki, ewentualnie przewody elektryczne. W szczególności układ posiada elektroniczny włącznik układu oraz detektor podłączenia spłonki do układu, przy czym wejście włącznika połączone jest z wyjściem detektora i włącznik połączony jest zwrotnie z mikrokontrolerem, zaś jedno z wejść odbiornika sygnałów z pilota połączone jest z wyjściem włącznika, zaś wyjście odbiornika połączone jest z wejściem mikrokontrolera oraz wyjścia mikrokontrolera połączone są z wejściami wyzwalacza, sygnalizatorów oraz stycznika, przy czym włącznik, wyzwalacz oraz detektor połączone są z baterią.
PL 218 263 B1 3 W korzystne wersji przedmiotowego wynalazku w obwód zasilania wyzwalacza z baterii włączony jest kondensator, jako zasobnik energii. Pilot posiada układ elektroniczny składający się z baterii, nadajnika sygnałów, mikrokontrolera, sygnalizatorów, wyłącznika uzbrajania oraz wyłącznika rozbrajania pułapki, przy czym w układzie tym wejścia mikrokontrolera połączone są z wyjściami baterii zasilającej oraz wyłącznika uzbrajania i wyłącznika rozbrajania pułapki, zaś jego wyjścia połączone są z wejściami sygnalizatorów oraz nadajnika sygnałów do odbiornika. W odmianie przedmiotowego wynalazku pułapka pirotechniczna, zwłaszcza na krety składająca się z obudowy z króćcem, detektora obecności obiektu w pułapce, układu elektrycznego zawierającego wyzwalacz spłonki elektrycznej ładunku wybuchowego, stycznika uruchamianego sygnałem z detektora, sygnalizatorów, zwłaszcza świetlnych lub dźwiękowych stanów pracy pułapki, mikrokontrolera sterującego pracą pułapki oraz baterię zasilającą układ, znamienna tym, że układ posiada kondensator jako zasobnik energii, włączony w obwód zasilania wyzwalacza z baterii, przy czym korzystnie wyposażona jest w odbiornik sygnałów z pilota zdalnego sterowania układem pułapki oraz pilot wyposażony jest w nadajnik sygnałów do odbiornika. W jednej z wersji wynalazku nośnikiem sygnałów z nadajnika, zwłaszcza z diody nadawczej, do odbiornika jest podczerwień, zaś w następnych wersjach fale radiowe, ultradźwięki, ewentualnie przewody elektryczne. Układ posiada elektroniczny włącznik układu oraz detektor podłączenia spłonki do układu, przy czym w szczególności wejście włącznika połączone jest z wyjściem detektora i włącznik połączony jest zwrotnie z mikrokontrolerem, zaś jedno z wejść odbiornika sygnałów z pilota połączone jest z wyjściem włącznika, zaś wyjście odbiornika połączone jest z wejściem mikrokontrolera oraz wyjścia mikrokontrolera połączone są z wejściami wyzwalacza, sygnalizatorów i stycznika, przy czym włącznik oraz detektor połączone są z baterią. Pilot posiada układ elektroniczny składający się z baterii, nadajnika sygnałów, mikrokontrolera, sygnalizatorów, wyłącznika uzbrajania oraz wyłącznika rozbrajania pułapki, przy czym w układzie tym wejścia mikrokontrolera połączone są z wyjściami baterii, wyłącznika uzbrajania i wyłącznika rozbrajania pułapki, zaś jego wyjścia połączone są z wejściami sygnalizatorów oraz nadajnika sygnałów do odbiornika. Zaletą wynalazku jest opracowanie bezpiecznego zdalnego sterowania pułapką pilotem, zapewniającego obsłudze wykonanie końcowych czynności jej uzbrajania, jak również rozbrajania z bezpiecznej odległości od ładunku wybuchowego pułapki. W rozwiązaniu według wynalazku wyeliminowano potrzebę mechanicznej blokady czujnika obecności zwierzęcia w pułapce przez osoby obsługujące pułapkę. Ponadto zaletą wynalazku jest wyposażenie urządzenia w kondensator, jako zasobnika energii w obwodzie zasilania wyzwalacza spłonki ładunku z baterii, co zapewnia zgromadzenie w kondensatorze porcji energii w ilości wystarczającej do odpalenia ładunku, również w przypadku mocnego wyczerpania baterii. Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia pułapkę sterowaną zdalnie pilotem w ujęciu schematycznym, fig. 2 schemat blokowy układu elektronicznego odmiany pułapki według wynalazku z kondensatorem w układzie zasilania, jako zasobnikiem energii. Pułapka pirotechniczna 1 przeznaczona jest do unieszkodliwiania kretów i składa się z obudowy 2 z króćcem 3 wciśniętym w podłoże obok norki kreta, dźwigniowego detektora 4 obecności kreta w pułapce 1, zaopatrzonego na końcu dźwigni w talerzyk 5, umieszczony w kanale 6 wydrążonym przez kreta, spłonki elektrycznej 7 ładunku wybuchowego 8 z przewodami 9 przyłączanymi do zacisków 10 umieszczonych na obudowie 2 oraz układu elektrycznego 11. Ponadto pułapka 1 posiada zamontowany na obudowie 2 diodowy odbiornik 17 sygnałów podczerwieni z pilota 18 zdalnego sterowania pułapką 1 przy czym pilot 18 wyposażony jest odpowiednio w nadajnik 19 diodowy sygnałów podczerwieni do odbiornika 17. Układ elektryczny 11 zawiera tranzystorowy wyzwalacz 12 spłonki elektrycznej 8 ładunku wybuchowego 7, stycznik 13 uruchamiany sygnałem z dźwigni detektora 4, sygnalizatory 14 diodowe elektroluminescencyjne stanów pracy pułapki 1, mikrokontroler 15 sterujący pracą pułapki 11 oraz baterię 16. Układ 11 posiada także elektroniczny włącznik 20 układu 11 oraz detektor 21 podłączenia spłonki 7 ładunku 8 do zacisków 10, jak również przyłączony do układu 11 diodowy odbiornik 17 sy-
4 PL 218 263 B1 gnałów podczerwieni z pilota 18. W przykładzie wykonania wynalazku stycznikiem 13 jest przycisk ze stykami odpowiednio zwieranymi albo rozwieranymi przez zworę sprzężoną mechanicznie z dźwignią detektora 4. W wyżej wymienionym układzie 11 wejście włącznika 20 połączone jest z wyjściem detektora 21 i włącznik 20 połączony jest zwrotnie z mikrokontrolerem 15, zaś wejście odbiornika 17 sygnałów z pilota 18 połączone jest z wyjściem włącznika 20. Wyjście odbiornika 17 podczerwieni połączone jest z wejściem mikrokontrolera 15, a wyjścia mikrokontrolera 15 połączone są z wejściami wyzwalacza 12, sygnalizatorów 14 oraz stycznika 13, przy czym włącznik 20, wyzwalacz 12 oraz detektor 21 połączone są z baterią 16. Pilot 18 zdalnego sterowania pułapką 1 posiada obudowę 22 oraz układ elektroniczny 23 składający się z nadajnika 19 diodowego sygnałów podczerwieni do odbiornika 17 pułapki 1, sygnalizatora 24 diodowego świetlnego stanu pracy urządzenia, wyłącznika 25 z przyciskiem uzbrajania i wyłącznika 26 z przyciskiem rozbrajania ładunku wybuchowego 8, baterii 27 oraz mikrokontrolera 28. W układzie elektrycznym 23 pilota 18 wejścia mikrokontrolera 28 połączone są z baterią 27 oraz wyjściami wyłącznika 25 uzbrajania oraz wyłącznika 26 rozbrajania ładunku wybuchowego 8, zaś wyjścia mikrokontrolera 28 połączone są z wejściami nadajnika 19 i sygnalizatora 24. W trakcie instalowania pułapki 1 dźwignia detektora 4 powinna być w pozycji rozwierającej styki stycznika 13, to jest w stanie czuwania detektora 4, oczekiwania na kreta. W przypadku popełnienia błędu instalatora pułapki 1 w pozycjonowaniu dźwigni detektora 4 i przypadkowego zwarcia styków stycznika 13 ładunek 8 nie zostanie odpalony, gdyż w tym czasie urządzenie nie jest włączone. Detektor 21 po stwierdzeniu podłączenia elektrycznej spłonki 7 do zacisków 10 wysyła sygnał do elektronicznego włącznika układu 20, a włącznik 20 do mikrokontrolera 15. Prawidłowe podłączenie spłonki jest sygnalizowane przez diodowy sygnalizator 14 uruchamiany sygnałem z mikrokontrolera 15, światłem migającym naprzemiennie kolorem czerwonym i zielonym przez 10 sekund. Następnie sygnalizator 14 świeci światłem ciągłym zielonym, co oznacza, że pułapka 1 gotowa jest do uzbrojenia. Pułapka 1 uzbrajana jest zdalnie pilotem 18 poprzez przycisk wyłącznika 25 uzbrajania pułapki 1, który jest połączony z mikrokontrolerem 28 pilota 1, sterującym pracą nadajnika 19 podczerwieni z pilota 18 do odbiornika 17 elektrycznego układu 11 pułapki 1. Uzbrajanie pułapki 1 trwa dwie minuty i proces uzbrajania sygnalizowany jest coraz szybszymi impulsami świetlnymi czerwonymi wysyłanymi z diodowych sygnalizatorów 19 pilota 18 oraz z sygnalizatorów 14 pułapki 1. Po przyciśnięciu wyłącznika 25 uzbrajania pułapki, w przypadku nieprawidłowego przestawienia przez instalatora dźwigni detektora 4 i tym samym zwarcia styków stycznika 13 świecą naprzemiennie jeden raz kolorem czerwonym i trzy razy kolorem zielonym sygnalizatory 19 oraz 14 sterowane odpowiednio mikrokontrolerami 15 i 20. Po usunięciu wyżej wymienionej usterki i ustawieniu dźwigni detektora 4 w prawidłowej pozycji pułapka 1 przechodzi w stan gotowości do ponownego, zdalnego uzbrajania. Pułapka 1 rozbrajana jest również zdalnie pilotem 18 poprzez przycisk wyłącznika 26 rozbrajania, przy czym w przypadku ewentualnego przesunięcia dźwigni detektora 4 powodującego zwarcie styków stycznika 13 w czasie jej rozbrajania, również wtedy sygnalizatory informują instalatora o wyżej wymienionym ustawieniu dźwigni detektora 4. Skuteczne rozbrojenie sygnalizowane jest przez sygnalizatory światłem zielonym. W przykładzie wykonania odmiany wynalazku pułapka 1 zestawiona jest z wszystkich elementów wymienionych w przykładzie pierwszym, przy czym w układzie elektrycznym 11 w obwód zasilania wyzwalacza 12 spłonki elektrycznej 7 ładunku wybuchowego 8 z baterii 16 włączony jest dodatkowo kondensator 29 o małej rezystywności i dużej pojemności, jako zasobnik energii w ilości wystarczającej do wyzwolenia spłonki 7 ładunku wybuchowego 8, w przypadku wyczerpania baterii 16, co zostało uwidocznione na fig. 3. Zastrzeżenia patentowe 1. Pułapka pirotechniczna, zwłaszcza na krety składająca się z obudowy z króćcem, detektora obecności obiektu w pułapce, układu elektrycznego zawierającego wyzwalacz spłonki elektrycznej ładunku wybuchowego, stycznika uruchamianego sygnałem z detektora, sygnalizatorów, zwłaszcza
PL 218 263 B1 5 świetlnych lub dźwiękowych stanów pracy pułapki, mikrokontrolera sterującego pracą pułapki oraz baterię zasilającą układ, znamienna tym, że pułapka (1) wyposażona jest w odbiornik (17) sygnałów z pilota (18) zdalnego sterowania układem (11) pułapki (1). 2. Pułapka według zastrz. 1, znamienna tym, że pilot (18) wyposażony jest w nadajnik (19) sygnałów do odbiornika (17). 3. Pułapka według zastrz. 2, znamienna tym, że nośnikiem sygnałów z nadajnika (19), zwłaszcza z diody nadawczej, do odbiornika (17) jest podczerwień. 4. Pułapka według zastrz. 2, znamienna tym, że nośnikiem sygnałów z nadajnika (19) do odbiornika (17) są fale radiowe. 5. Pułapka według zastrz. 2, znamienna tym, że nośnikiem sygnałów z nadajnika (19) do odbiornika (17) są ultradźwięki. 6. Pułapka według zastrz. 2, znamienna tym, że nośnikiem sygnałów z nadajnika (19) do odbiornika (17) są przewody elektryczne. 7. Pułapka według zastrz. 1, znamienna tym, że układ (11) posiada elektroniczny włącznik (20) układu (11) oraz detektor (21) podłączenia spłonki (8) do układu (11). 8. Pułapka według zastrz. 7, znamienna tym, że wejście włącznika (20) połączone jest z wyjściem detektora (21) i włącznik (20) połączony jest zwrotnie z mikrokontrolerem (15), zaś jedno z wejść odbiornika (17) sygnałów z pilota (18) połączone jest z wyjściem włącznika (20), zaś wyjście odbiornika (17) połączone jest z wejściem mikrokontrolera (15) oraz wyjścia mikrokontrolera (15) połączone są z wejściami wyzwalacza (20), sygnalizatorów (14) oraz stycznika (13), przy czym włącznik (20), wyzwalacz (12) oraz detektor (21) połączone są z baterią (16). 9. Pułapka według zastrz. 8, znamienna tym, że w obwód zasilania wyzwalacza (12) z baterii (16) włączony jest kondensator (29), jako zasobnik energii. 10. Pułapka według zastrz. 1, znamienna tym, że pilot (18) posiada układ elektroniczny (23) składający się z baterii (27), nadajnika sygnałów (19), mikrokontrolera (28), sygnalizatorów (24), wyłącznika (25) uzbrajania oraz wyłącznika (26) rozbrajania pułapki (1). 11. Pułapka według zastrz. 10, znamienna tym, że w układzie (23) wejścia mikrokontrolera (28) połączone są z wyjściami baterii (27), wyłącznika uzbrajania (25) i wyłącznika (26) rozbrajania pułapki (1), zaś jego wyjścia połączone są z wejściami sygnalizatorów (24) oraz nadajnika sygnałów (19) do odbiornika (17). 12. Pułapka pirotechniczna, zwłaszcza na krety składająca się z obudowy z króćcem, detektora obecności obiektu w pułapce, układu elektrycznego zawierającego wyzwalacz spłonki elektrycznej ładunku wybuchowego, stycznika uruchamianego sygnałem z detektora, sygnalizatorów, zwłaszcza świetlnych lub dźwiękowych stanów pracy pułapki, mikrokontrolera sterującego pracą pułapki oraz baterię zasilającą układ, znamienna tym, że układ (11) posiada kondensator (29) jako zasobnik energii, włączony w obwód zasilania wyzwalacza (12) z baterii (16). 13. Pułapka według zastrz. 12, znamienna tym, że wyposażona jest w odbiornik (17) sygnałów z pilota (18) zdalnego sterowania układem (11) pułapki (1). 14. Pułapka według zastrz. 13, znamienna tym, że pilot (18) wyposażony jest w nadajnik (19) sygnałów do odbiornika (17). 15. Pułapka według zastrz. 13, znamienna tym, że nośnikiem sygnałów z nadajnika (19), zwłaszcza z diody nadawczej, do odbiornika (17) jest podczerwień. 16. Pułapka według zastrz. 13, znamienna tym, że nośnikiem sygnałów z nadajnika (19) do odbiornika (17) są fale radiowe. 17. Pułapka według zastrz. 13, znamienna tym, że nośnikiem sygnałów z nadajnika (19) do odbiornika (17) są ultradźwięki. 18. Pułapka według zastrz. 13, znamienna tym, że nośnikiem sygnałów z nadajnika (19) do odbiornika (17) są przewody elektryczne. 19. Pułapka według zastrz. 12, znamienna tym, że układ (11) posiada elektroniczny włącznik (20) układu (11) oraz detektor (21) podłączenia spłonki (8) do układu (11). 20. Pułapka według zastrz. 19, znamienna tym, że wejście włącznika (20) połączone jest z wyjściem detektora (21) i włącznik (20) połączony jest zwrotnie z mikrokontrolerem (15), zaś jedno z wejść odbiornika (17) sygnałów z pilota (18) połączone jest z wyjściem włącznika (20), zaś wyjście odbiornika (17) połączone jest z wejściem mikrokontrolera (15) oraz wyjścia mikrokontrolera (15) połączone są z wejściami wyzwalacza (20), sygnalizatorów (14) i stycznika (13), przy czym włącznik (20) oraz detektor (21) połączone są z baterią (16).
6 PL 218 263 B1 21. Pułapka według zastrz. 12, znamienna tym, że pilot (18) posiada układ elektroniczny (23) składający się z baterii (27), nadajnika sygnałów (19), mikrokontrolera (28), sygnalizatorów (24), wyłącznika (25) uzbrajania oraz wyłącznika (26) rozbrajania pułapki (1). 22. Pułapka według zastrz. 21, znamienna tym, że w układzie (23) wejścia mikrokontrolera (28) połączone są z wyjściami baterii (27), wyłącznika uzbrajania (25) i wyłącznika (26) rozbrajania pułapki (1), zaś jego wyjścia połączone są z wejściami sygnalizatorów (24) oraz nadajnika sygnałów (19) do odbiornika (17). Rysunki
PL 218 263 B1 7
8 PL 218 263 B1 Departament Wydawnictw UPRP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)