K.Heller, Instytut Włókien Naturalnych ul. Wojska Polskiego 71B, 60-630 Poznań, e-mail: khel@inf.poznan.pl WZROST I ROZWÓJ LNU WŁÓKNISTEGO
Zakłady Doświadczalne Instytutu Włókien Naturalnch Experimental Farm Bukówka ZACHODNIOPOMORSKIE POMORSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE Experimental Farm Kolnica KUJAWSKO-POMORSKIE PODLASKIE Institute of Natural Fibres Poznań Experimental Factory Stęszew LUBUSKIE Experimental Farm Pętkowo Experimental Farm Sielec Stary WIELKOPOLSKIE MAZOWIECKIE ŁÓDZKIE DOLNOŚLĄSKIE Experimental Farm Białobrzezie Experimental Farm Wojciechów ŚWIĘTOKRZYSKIE LUBELSKIE OPOLSKIE ŚLĄSKIE PODKARPACKIE MAŁOPOLSKIE
Ontogeneza lnu i chwastów Skala BBCH jest jednolitym systemem, powstałym w wyniku połączenia wielu skal i przeznaczonym do określenia faz rozwojowych roślin uprawnych i chwastów.
12 grupy roboczej BBCH BBA German Federal Biological Research Centre for Agriculture and Forestry BSA German Federal Office of Plant Varieties Grow Stage Identification Key for Cereals ZADOKS et. all 1974 IVA German Agrochemical Association IGZ Institute for Vegetables and Ornamentals Bayer BBCH Scale uniform system for the description of the phenological development stages of all plant species BASF Skrót BBCH pochodzi od - Biologische Bundesanstalt, Bundessortenamnt and CHemical Industry.
W badaniach IWN Poznań wykorzystano skalę BBCH adoptowaną i opublikowana przez prof. K. Adamczewskiego i dr K. Matysiak w publikacji Klucz do określania faz rozwojowych roślin jedno- i dwuliściennych w skali BBCH Wyd. IOR, GI IORiN, Poznań, 2002
Cykl rozwojowy roślin z podziałem na główne i podrzędne fazy rozwojowe
Ontogneneza lnu Ocena wzrostu i rozwoju lnu zgodnie ze skalą BBCH BBCH 07 OPIS FAZ ROZWOJOWYCH 0 Kiełkowanie 1 Rozwój liści, wzrost młodej rośliny 3 Rozwój łodygi 5 Rozwój pąków kwiatowych 6 Kwitnienie 7 Rozwój torebek nasiennych 8 Dojrzewanie lnu 9 Zamieranie, początek okresu spoczynku BBCH 1.0 BBCH 1.3-3 pary liści BBCH 32 BBCH 59 BBCH 63 BBCH 79 BBCH 83
Główna faza rozwojowa 0 Kiełkowanie Kod Opis fazy rozwojowej 00 Suche nasiona 01 Początek pęcznienia nasion 03 Koniec pęcznienia nasion 05 Korzeń zarodkowy wydostaje się z nasienia 06 Wzrost pierwszego korzenia, tworzenie włośników i korzeni bocznych 07 Z okrywy nasiennej wyłania się kiełek (hypokotyl) z liścieniami 08 Hypokotyl z liścieniami rośnie w kierunku powierzchni gleby 09 Liścienie przedostają się na powierzchnię gleby
Ontogeneza lnu rozwój osobniczy wg skali BBCH BBCH 00 Suche nasiona
Rozwój osobniczy lnu - ontogeneza wg skali BBCH BBCH 01 Początek pęcznienia nasion
Rozwój osobniczy lnu - ontogeneza wg skali BBCH BBCH 06 Wzrost pierwszego korzenia
Rozwój osobniczy lnu - ontogeneza wg skali BBCH BBCH 07 Z okrywy nasiennej wyłania się kiełek (hypokotyl) z liścieniami
Rozwój osobniczy lnu - ontogeneza wg skali BBCH BBCH 09 Liścienie przedostają się na powierzchnie gleby
Ontogeneza roślin lnu wg skali BBCH BBCH 09 Liścienie przedostają się na powierzchnie gleby
Rozwój osobniczy lnu - ontogeneza wg skali BBCH Root neck BBCH 11-1 para liści właściwych
Ontogeneza roślin lnu włóknistego GŁÓWNA FAZA ROZWOJOWA 1: Rozwój liści, wzrost pędu KOD OPIS FAZY ROZWOJOWEJ 10 Liścienie całkowicie rozwinięte 11 Rozwinięta 1 para liści właściwych 12 2 pary liści 13 3 pary liści 1. Fazy trwają aż do... 19 9 lub więcej liści właściwych BBCH 13-3 pary liści BBCH 14 4 pary liści BBCH 10 liścienie całkowicie rozwinięte
Rozwój osobniczy lnu - ontogeneza wg skali BBCH Szyjka korzeniowa BBCH 10 Liścienie całkowicie wykształcone
Rozwój osobniczy lnu - ontogeneza wg skali BBCH BBCH 13-3 pary liści właściwych (początek fazy jodełki )
Ontogeneza roślin lnu włóknistego wg BBCH 12 cm Przekrój poprzeczny stożka wzrostu - waza wegetatywna BBCH 15-5 liści właściwych (koniec fazy jodełki )
Ontogeneza roślin lnu włóknistego wg BBCH BBCH 16-6 par liści Przekrój poprzeczny stożka wzrostu początek fazy generatywnego rozwoju
Ontogeneza roślin lnu włóknistego wg BBCH BBCH 19-9 par liści właściwych - 18 cm faza generatywnego rozwoju
Wzrost i rozwój lnu wg skali BBCH Główna faza rozwojowa 3: Wzrost (wydłużanie się) pędu głównego Kod Opis faz rozwojowych 32 Pęd osiągnął 20% długości typowej dla odmiany (wysokość lnu 20 cm) 33 Pęd osiągnął 30% długości typowej dla odmiany (wysokość lnu 30 cm) 34 Pęd osiągnął 40% długości typowej dla odmiany (wysokość lnu 40 cm) 35 Pęd osiągnął 50% długości typowej dla odmiany (wysokość lnu 50 cm) 36 Pęd osiągnął 60% długości typowej dla odmiany (wysokość lnu 60 cm) 3 Fazy trwają aż do. BBCH 32 BBCH 33
Faza rozwojowa lnu BBCH 32 Odmiana lnu Modran (PL) Włókna lnu niewidoczne Faza BBCH - 32 - wysokość lnu 20 cm
Faza rozwojowa lnu BBCH 33 Odmiana lnu Modran (PL) Widoczne pierwsze wiązki włókien Faza BBCH - 33 - wysokość lnu 30 cm
Ontogeneza lnu włóknistego BBCH 34 - stem 40 % of final length (40 cm)
BBCH - 34 40 % wysokości ostatecznej (40 cm) Włókna elementarne Włókna elementarne powiększenie x 1000 Przekrój poprzeczny przez włókna powiększenie x 500
Rozwój lnu wg skali BBCH BBCH 35 50 % wysokości końcowej (50 cm)
Przekrój poprzeczny łodygi lnu - ( powiększenie 10 x 25) włókna BBCH 36-60 % końcowej wysokości lnu (60 cm)
Ontogeneza lnu BBCH 37 70 % wysokości końcowej (70 cm)
Wzrost i rozwój lnu włóknistego wg skali BBCH Kod 50 51 53 55 59 Główna faza rozwojowa 5: Rozwój kwiatostanu Opis fazy wzrostu Pąki kwiatowe zakryte w liściach Widoczne pierwsze pąki kwiatowe wysunięte z liści Dobrze widoczne pąki kwiatowe Widoczne pierwsze pąki kwiatowe na bocznych rozgałęzieniach Widoczne pierwsze płatki kwiatowe, pąki kwiatowe nadal zamknięte
BBCH 51 widoczne pierwsze pąki kwiatowe wysunięte z liści Przekrój poprzeczny łodygi lnu - ( powiększenie 10 x 25) włókno
Rozwój roślin lnu wg skali BBCH BBCH 59 widoczne pierwsze płatki kwiatowe, pąki kwiatowe nadal zamknięte
Wzrost i rozwój lnu wg skali BBCH Główna faza rozwojowa 6: Kwitnienie Kod Opis faz rozwojowych 60 Otwarte pierwsze kwiaty (sporadycznie) 61 Początek kwitnienia: 10 % kwiatów otwartych 62 20 % otwartych kwiatów 63 30 % otwartych kwiatów 64 40 % otwartych kwiatów 65 Pełnia kwitnienia: 50 % otwartych kwiatów, pierwsze płatki mogą opadać 67 Końcowa faza kwitnienia: większość płatków opadła 69 Koniec kwitnienia: widoczne pierwsze torebki nasienne
Wzrost i rozwój lnu wg skali BBCH BBCH 62-20 % otwartych kwiatów
Ontogeneza lnu włóknistego BBCH 65 Pełnia kwitnienia (50 % otwartych kwiatów)
BBCH 65 Pełnia kwitnienia: 50 % otwartych kwiatów włókna Przekrój poprzeczny łodygi lnu - ( powiększenie 10 x 25) włókno Powiększenie x 1000 Transfer section through flax fibres powiększenie x 500
Przekrój poprzeczny łodygi lnu ( powiększenie 10 x 25) Włókna elementarne Włókno elementarne powiększenie 1000 razy. BBCH 65 - pełnia kwitnienia
Rozwój roślin lnu wg skali BBCH Główna faza rozwojowa 7: Rozwój torebek nasiennych (zielona dojrzałość lnu) Łodygi lnu zielone, dolne liście zaczynają żółknąć. Torebki nasienne są zielone, nasiona są zielone i miękkie Kod Opis faz rozwojowych 71 10 % torebek nasiennych uzyskało ostateczną wielkość 73 30 % torebek nasiennych uzyskało ostateczną wielkość 75 50 % torebek nasiennych uzyskało ostateczną wielkość 77 70 % torebek nasiennych uzyskało ostateczną wielkość 79 Prawie wszystkie torebki nasienne uzyskały ostateczną wielkość BBCH 75-50 % torebek nasiennych uzyskało pełna wielkość
Przekrój poprzeczny łodygi lnu - ( powiększenie 10 x 25) Wiązki włókien Włókna elementarne powiększenie 1000 razy. BBCH 71-10 % torebek nasiennych uzyskało optymalną wielkość
BBCH 77-70 % torebek nasiennych uzyskało optymalną wielkość Przekrój poprzeczny łodygi lnu - (powiększenie 10 x 25) Wiązki włókien Włókno elementarne powiększenie 1000 razy.
Rozwój lnu wg BBCH Główna faza rozwojowa 8: Dojrzewanie torebek nasiennych Kod Opis faz rozwojowych 81 Początek dojrzewania nasion (nasiona zielone, wypełniają zagłębienia w torebce) 83 Dojrzałość zielonożółta (wczesnożółta) Łodygi pożółkłe do1/3 wysokości, dolne liście opadły(1/4 wysokości roślin )torebki nasienne zaczynają żółknąć 85 Dojrzałość żółta (łodygi całkowicie pożółkłe, dolne i środkowe liście opadły(z 2/3 wysokości roślin), torebki nasienne żółte, Nasiona w pełni uformowane, zaczynają brązowieć 89 Dojrzałość pełna (łodyga ciemnożółta, torebki nasienne i szypułki brunatne, nasiona suche BBCH 85 Dojrzałość żółta lnu
Faza rozwojowa lnu BBCH 83 Wiązki włókien optymalnie wykształcone Włókno elementarne powiększenie 1000 razy. BBCH 83 zielono-żółta dojrzałość lnu
Faza rozwojowa lnu BBCH 85 Odmiana lnu Modran (PL) BBCH 85 żółta dojrzałość lnu Włókno elementarne powiększenie 1000 razy.
Rozwój roślin lnu wg skali BBCH Główna faza rozwojowa 9: Starzenie, początek okresu spoczynku Kod Opis faz rozwojowych 97 Roślina zamiera i zasycha 99 Zebrane nasiona, okres spoczynku BBCH 99 okres spoczynku
Roszenie lnu na polu
Wysokość roślin lnu [cm] 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Wzrost roślin lnu w okresie wegetacji Pętkowo 2006 11 12 13 14 15 16 17 18 32 33 34 35 36 51 60 71 83 BBCH - fazy wzrostu
wysokość roślin [cm] Wysokość roślin lnu w okresie wegetacji IWN - 2006 ZD Pętkowo 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 dni wegetacji
Biomasa [g/roślinę] Biomasa roślin lnu w okresie wegetacji (IWN - 2006) 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Whole plant Root Shoot 0.9 12 13 32 35 36 51 60 71 83 85 89 Rozwój roślin lnu wg BBCH
Dziękuję za uwagę!