Pojęcie i metody prania brudnych pieniędzy dr Wojciech Filipkowski

Pojęcie i metody prania brudnych pieniędzy dr Wojciech Filipkowski Wydział Prawa Uniwersytet w Białymstoku

Zagadnienia wstępne (1): Pranie brudnych pieniędzy jest pewną sekwencją następuj pujących po sobie zachowań,, których celem jest nadanie pozorów w legalności dochodom pochodzących cych z działalno alności przestępczej. pczej. Cały y ten proces podzielić moŝna na kilka następuj pujących po sobie etapów (faz) ze względu na cząstkowe cele stawiane sobie przez osoby zajmujące się tym procederem oraz stosowane przez nich techniki. Zachowania te polegają na: na legalnych operacjach finansowych naruszających wewnętrzne normy prudencyjne instytucji rynku finansowego, bądźb na zupełnie nielegalnych operacjach naruszających zarówno przepisy karne, jak i finansowe. 2

Zagadnienia wstępne (2): Przez technikę, metodę lub formę prania rozumie się pewien zespół stałych i powtarzalnych cech, charakterystycznych dla określonych zachowań,, które są związane zane z poszczególnymi czynnościami. ciami. Do podstawowych cech wszelkich czynności ci składaj adających się na przedmiotowy proceder naleŝy: przemieszczanie środków w lub ich konwersja na inne dobra lub instrumenty finansowe. Dobór wykorzystywanych technik jest uzaleŝniony od okoliczności ci o charakterze finansowym (np. prawna postać czynności, ci, wielkość kapitału, liczba transakcji) lub pozafinansowym (np. kontekst społeczno eczno- ekonomiczny, struktura grupy przestępczej). pczej). 3

Zagadnienia wstępne (3a): JednakŜe e naleŝy y pamięta tać,, iŝ: i jest to podział teoretyczny dokonany na potrzeby nauki kryminologii celem opisu fenomenologii zjawiska prania pieniędzy (równie wnieŝ dla celów dydaktyki); sprawcy nie muszą byćświadomi ich nazw, czy kolejności występowania po sobie; natomiast waŝne są cele, jakie stawiają oni dokonywanym transakcjom; nie musi nastąpi pić wyraźne wyodrębnienie poszczególnych faz, np. jedna lub kilka transakcji to jedna faza; 4

Zagadnienia wstępne (3b): występuje często sytuacja, gdy jedna transakcja (np. czynność prawna lub faktyczna) łączy w sobie funkcje (cele) właściwe w dwóm m lub trzem fazom jednocześnie nie zaleŝnie od woli sprawcy, zakładanego adanego poziomu wiarygodności pochodzenia wartości majątkowych oraz planu działania; ania; de facto nie muszą występowa pować one wszystkie,, co jest uzaleŝnione od np.: czasu, jakim dysponują sprawcy oraz zakładanym adanym przez nich poziomem (stopniem) zalegalizowania; nie bez znaczenia pozostaje moment przerwania przez organy państwowe realizowanego procederu (organy ścigania, wymiaru sprawiedliwości oraz jednostki wywiadu finansowego); 5

Zagadnienia wstępne (3c): zatrzymanie przebiegu procederu mogło o to nastąpi pić na róŝnych r fazach zachowania sprawców; w; moŝe e występowa pować sytuacja, Ŝe e przy rozproszeniu uzyskanych korzyści majątkowych mogą one znajdować się na róŝnych etapach legalizacji w dyspozycji poszczególnych podmiotów. w odróŝnieniu od przestępstw pstw kryminalnych, korzyści z przestępstw pstw gospodarczych nie muszą mieć postaci gotówki, którą to naleŝy y wprowadzić do systemu finansowego (ona( juŝ tam jest!), np. wyłudzenia kredytu; 6

Zagadnienia wstępne (3d): przedmiot legalizacji moŝe e mieć postać prawa majątkowego (np. wierzytelności, prawa własnow asności), przenoszonego między podmiotami; korzyści cią pochodzącą z czynu zabronionego staje się dopiero w wyniku dokonania owego czynu (czynów); dlatego teŝ trudno jest wskazać czystą fazę lokowania (umiejscowienia), skoro wartości te sąs ciągle przedmiotem obrotu; w trakcie realizacji procederu zwykle popełniane sąs kolejne czyny zabronione. 7

Sposoby wykorzystywania instytucji I. Pasywny polega na wykorzystywaniu uczestników w i instrumentów w rynku finansowego bez ich wiedzy (za pośrednictwem pracownika instytucji). II. Aktywny polega na świadomym wykorzystaniu uprawnień podmiotów w określonej kategorii do dokonywania konkretnych transakcji (z pomocą pracowników w wyŝszego szczebla, członk onków w zarządu lub właścicieliw cicieli): - podmioty te sąs często tworzone specjalnie w tym celu (spółki krzaki, fasadowe), dlatego teŝ wszelkie wymogi związane zane z tworzeniem uczestników w rynku słuŝą zwalczaniu procederu. - sposobem obejścia tych utrudnień jest przejęcie kontroli nad juŝ istniejącym podmiotem. 8

Przepływ wartości majątkowych: Inwestowanie w działalno alność legalną Koszty wstępne Przestępstwo KORZYŚĆ Konsumpcja Koszty następcze Inwestowanie w działalno alność przestępcz pczą 9

Etapy procederu prania pieniędzy: Działalno alność przestępcza pcza Faza wstępna Integracja Działalno alność legalna Umiejscowienie Warstwowanie 10

Etapy procederu prania pieniędzy: Faza wstępna polegająca na przygotowaniu całego procederu; słuŝyćs temu mogą formy i techniki związane zane z przekraczaniem granic państwowych Umiejscowienie (placement) fizyczne rozporządzenie przychodami gotówkowymi pochodzącymi cymi z nielegalnej działalno alności (popełnienia przestępstw pstw pierwotnych) poprzez ich wprowadzenie do systemu finansowego państwa Warstwowanie (layering) odseparowanie nielegalnych dochodów w od ich źródła a poprzez stworzenie kompleksu warstw w postaci transakcji finansowych ukierunkowanych na urwanie śladów w rachunkowych (paper trail) ) oraz zabezpieczenie ich anonimowości Integracja (integration) ma na celu stworzenie środkom, których nielegalne pochodzenie uległo o w procesie warstwowania zatarciu, nowego i ostatecznego 11 pochodzenia.

Faza wstępna: Przekraczanie granicy zdarza się, Ŝe dochody sąs prane w innym państwie niŝ to, w którym zostały wygenerowane, albo teŝ poszczególne etapy mają miejsce w róŝnych r państwach: metoda walizkowa, przemyt istniejącymi kanałami ami, konwersja i przemieszczenie dóbr d konsumpcyjnych, bezpośrednie przekazy elektroniczne (np. WU), umowy kompensacyjne pomiędzy grupami przestępczymi pczymi, Dyslokacja środków w obrębie bie jednego państwa: stolica prowincja, Konwersja zamiana nominałów w mniejszych na 12 większe oraz wymiana waluty.

Faza wstępna Umowa kompensacyjna zobowiązanie II zobowiązanie I 13

Umiejscowienie pięta achillesowa procederu Mieszanie dochodów pochodzących cych z nielegalnej działalno alności z legalnymi dochodami podmiotów gospodarczych (blending)!( Kolekcjonowanie rachunków bezrobotni, studenci, nielegalni imigranci lub gastarbeiterzy zakładaj adają rachunki, które następnie oddają do dyspozycji grupie przestępczej. pczej. Smurfing dokonywanie duŝej ilości depozytów poniŝej limitu. Smurfing sklepowy zakup za granicą przez kilkuosobowe grupy towarów w konsumpcyjnych za brudną gotówk wkę; ; towary sąs wysyłane do państwa pochodzenia i tam sprzedawane, a zyski wpłacane na rachunki bankowe jako przychody z handlu. Strukturyzacja (rozproszenie, structuring) brudne pieniądze sąs rozbijane na wiele mniejszych sum poniŝej kwoty uruchamiającej cej procedurę rejestracyjną oraz celem 14 zmniejszenia ryzyka wykrycia i zajęcia ich.

Umiejscowienie - diagram Mieszanie Restauracja BANK A Rozproszenie Smurfy Kolekcjonowanie rachunków Rachunek I Rachunek II BANK B Mieszanie FRYZJER Rachunek III Rachunek IV 15

Warstwowanie szybkie i częste przemieszczanie Warstwowanie Wykorzystywania tzw. słupów, przedsiębiorstw przykrywek lub spółek fasadowych (shell lub front companies). Skrzynka rozdzielcza przesyłanie brudnych pieniędzy z róŝnych r miejsc, rachunków w na jeden zbiorczy rachunek i dalsze przelewanie. Wykorzystywanie tzw. rajów w podatkowych (tax havens, offshore financial centres) uzyskanie anonimowości kapitału. Konwersje gotówki na inne instrumenty finansowe (np. akcje). Elektroniczne przelewy bankowe (najczęś ęściej przekazy Society for Worldwide Interbank Financial Telecomunications SWIFT) oraz usługi ugi on-line. 16

Warstwowanie - diagram BANK A KRAJ 1 BANK C Rachunek I Rachunek II Rachunek V Raj podatkowy BANK D Rachunek VI Rachunek VII BANK B Giełda Rachunek III Rachunek IV KRAJ 2 Rachunek p.w. Rachunek p. 17

Integracja: Ceny transferowe przy transakcjach zakupu róŝnych r dóbr lub usług ug (transfer( pricing). Udzielanie sobie poŝyczki lub kredytu (prawdziwych lub fikcyjnych) za pośrednictwem łańcuszka firm. Zaciąganie poŝyczek lub kredytów (prawdziwych lub fikcyjnych) i spłacanie brudnymi pieniędzmi albo pod ich zastaw. Kasyna gry (Winning Ticket) szczęśliwa wygrana. Operacje związane zane z zamknięcie rachunku. 18

Ceny transferowe BANK E =100 tys. 80 tys. Rachunek BANK D 20 tys. Rachunek VII 140 tys. Rachunek VI =100 tys. 19

Kredyt z poręczeniem (1) BANK F KREDYTODAWCA Wniosek Przedsiębiorca KREDYTOBIORCA BANK D Poręczenie Rachunek VII PORĘCZYCIEL 20

Kredyt z poręczeniem (2) KREDYT BANK F KREDYTODAWCA Przedsiębiorca KREDYTOBIORCA BANK D Rachunek VII PORĘCZYCIEL 21

Kredyt z poręczeniem (2) BANK F KREDYTODAWCA SPŁATA Przedsiębiorca KREDYTOBIORCA BANK D Rachunek VII PORĘCZYCIEL 22

Raj podatkowy (I etap) Raj podatkowy Spółka Spółka licencyjna licencyjna opłaty licencyjne Spółka Spółka marketingowa marketingowa transfer zysku Przedsiębiorca Przedsiębiorca metoda mieszania zapłata za usługi Filia Filia spółki spółki marketingowej marketingowej 23

Raj podatkowy (II( etap) Raj podatkowy Spółka Spółka licencyjna licencyjna opłaty za zarządzanie Spółka Spółka zarządzająca zarządzająca Spółka Spółka marketingowa marketingowa 24

Raj podatkowy (III( etap) Raj podatkowy Spółka Spółka zarządzająca zarządzająca przelew do spółki zaleŝnej Spółka Spółka inwestycyjna inwestycyjna inwestycje bezpośrednie zakup nieruchomości ci inwestycje na giełdzie 25

Raj podatkowy Raj podatkowy Spółka Spółka licencyjna licencyjna Spółka Spółka zarządzająca zarządzająca Spółka Spółka marketingowa marketingowa Spółka Spółka inwestycyjna inwestycyjna Zorganizowana Zorganizowana grupa grupa przestępcza przestępcza Przedsiębiorca Przedsiębiorca Filia Filia spółki spółki marketingowej marketingowej inwestycje bezpośrednie zakup nieruchomości ci inwestycje na giełdzie 26

Partnestwo pub.-pryw. pryw. 1# Spłata zobowiązania zania finansowego Transfer legalnego zysku z Partnerstwa Podmiot Zagraniczny Udzielenie instrumentu finansowego Partner Prywatny granica Wniosek o udzielenia wsparcia finansowego Brudne pieniądze dze Wkład finansowy do Partnerstwa PARTNERSTWO 27

Partnestwo pub.-pryw. pryw. 2# Instytucja Finansowa Udzielenie instrumentu finansowego Wniosek o udzielenia wsparcia finansowego Partner Prywatny Transfer legalnego zysku z Partnerstwa Spłata zobowiązania zania finansowego Wkład finansowy do Partnerstwa Brudne pieniądze dze Poręczyciel PARTNERSTWO 28

Partnestwo pub.-pryw. pryw. 3# Strona Strona fikcyjnej umowy Fikcyjna umowa poŝyczki lub darowizny Partner Prywatny Transfer legalnego zysku z Partnerstwa Brudne pieniądze dze Wkład finansowy do Partnerstwa PARTNERSTWO 29

Polska specyfika (wg WSPol) - 2003: Wszystkie sprawy rozpoczęto w miastach powyŝej 100.000 mieszkańców. 50%/50 /50% - informacje od banków w / z pracy operacyjnej policji. Źródło: przestępstwa pstwa gospodarcze. Przestępcy piorą sami. Metody prania mieszanie dochodów legalnych z nielegalnymi, płatności z dwóch róŝnych źródeł, ceny transferowe, fałszowanie faktur i umów. Wykorzystanie firmy i osób - tzw. słupy oraz Smurfy. Główni organizatorzy nie przyznawali się do popełnienia czynu zabronionego i odmawiali składania wyjaśnie nień. Smurfy - zwykle przyznawali się i składali obszerne 30 wyjaśnienia nienia.

Polska specyfika (wg GIIF - 2004): legalizacja środków w pochodzących cych z przestępstwa pstwa za pomocą poŝyczek i darowizn fikcyjne tytuły y prawne. mieszanie dochodów. rachunek fikcyjny, skrzynka rozdzielcza z progiem przelewu, rachunek zbiorczy i wypłata w gotówce kupno i sprzedaŝ środków w trwałych oraz ceny transferowe. źródło: : sprawy paliwowe, sprawy złomowe, z śmieciowe, przestępstwa pstwa giełdowe. 31

Charakterystyka spraw paliwowych: rozgałę łęzione powiązania finansowe,, terytorialne i personalne, e, wielość i zmienność zaangaŝowanych podmiotów (nawet 200 podmiotów w 1 sprawie), pojawiają się coraz to nowe podmioty uczestniczące w tym procederze, kilkutygodniowe lub - co najwyŝej - kilkumiesięczne funkcjonowanie w obrocie, likwidacja firmy i pojawianie się następnej pnej, firmy te na ogół nie posiadają Ŝadnej infrastruktury koniecznej dla prowadzenia działalno alności w branŝy y paliwowej, sąs najczęś ęściej ostatnim, wyprowadzającym z obrotu gotówk wkę, ogniwem w przestępczym pczym łańcuchu, podmioty gospodarcze,, które prowadziły y inną działalno alność włącza się w pośrednictwo w fikcyjnym lub rzeczywistym obrocie paliwami, a jedynie pełni nią rolę tzw. słupów pośrednicz redniczącychcych w przerzucaniu środków w finansowych. 32

Inne cechy procederu (2004): w sprawach giełdowych pojawiają się jako inwestorzy lub zasilający osoby inwestujące podmioty zagraniczne zarejestrowane w tzw. rajach podatkowych i na ogół wykorzystujące systemy bankowe z róŝnych rejonów świata (głównie z krajów byłej WNP); słuŝby celne informują o osobach zza wschodniej granicy, które deklarują wwóz z duŝej ilości walut w gotówce z obietnicą wpłaty ich na rachunek w polskim banku, co jednak nie następuje; firmy z tzw. rajów w podatkowych występuj pują takŝe e w wielu sprawach łącz czących cych się w jakiejś mierze z eksportem lub importem,, zwłaszcza gdy towar albo środki finansowe rzeczywiście cie lub fikcyjnie przemierzają kilka granic; sprawy dotyczące ce działalno alności gospodarczej prowadzonej przez obcokrajowców w z Azji posiadają oni często karty stałego pobytu i zameldowanie w Polsce, niekiedy rozliczających cych się w urzędach skarbowych, ale raczej tylko z symbolicznych dochodów; ale sąs często nieuchwytne dla organów w skarbowych, ich miejsca zamieszkania okazują się fikcyjne lub tylko krótkotrwa tkotrwałe, rozliczenia 33 przekazują pocztą albo nie przekazują w ogóle.

Polska specyfika (wg GIIF - 2005): legalizacja środków w pochodzących cych z przestępstwa pstwa za pomocą poŝyczek i darowizn fikcyjne tytuły y prawne. mieszanie dochodów. rachunek fikcyjny, skrzynka rozdzielcza z progiem przelewu, rachunek zbiorczy i wypłata w gotówce kupno i sprzedaŝ środków w trwałych oraz ceny transferowe. źródło: : sprawy paliwowe, sprawy złomowe, z transfery zagraniczne. 34

Charakterystyka spraw złomowych: z duŝe e podobieństwo do spraw paliwowych; powstawanie przedsiębiorstw symulujących cych,, których jedynym zadaniem jest zarejestrowanie działalno alności i otworzenie rachunku w jednym lub kilku bankach; osiąganie natychmiast po uruchomieniu firmy wysokich obrotów,, przy bardzo niskich dochodach; krótki czas funkcjonowania ww. podmiotów; rekrutowanie właścicieli w tych podmiotów w spośród d ludzi o niskich dochodach lub bezrobotnych (cena za dane osobowe i/lub załoŝenie rachunku to od 500 do 2000 zł); wypłacanie środków natychmiast po ich wpłyni ynięciu do banku. 35

Inne cechy procederu (2005): środki uŝyte u w transakcjach do krajów w azjatyckich pochodzą zazwyczaj z przemytu tekstyliów na polski obszar celny oraz w związku zku z nieuregulowaniem naleŝno ności skarbowych; sprawy dotyczące ce działalno alności gospodarczej prowadzonej przez obcokrajowców w z Azji. większo kszość z podmiotów w tzw. słups upów w deklaruje takŝe pośrednictwo w obrocie handlowym lub finansowym,, co ma na celu uzasadnienie braku środków w i urządze dzeń koniecznych dla fizycznego przemieszczania towarów; w; wwóz duŝej ilości walut w gotówce zza wschodniej granicy Wschodu z obietnicą wpłaty ich na rachunek w polskim banku, co jednak nie następuje; firmy z tzw. rajów w podatkowych występuj pują takŝe e w wielu sprawach łącz czących cych się w jakiejś mierze z eksportem lub importem. 36

Polska specyfika (wg GIIF - 2006): nielegalny lub fikcyjny obrót t towarami: paliwa, złom, oszustwa i wyłudzenia udzenia, nieautoryzowany dostęp p do rachunków bankowych, transakcje nierezydentów, transfer pieniędzy za granicę, transfer pieniędzy z podmiotów w gospodarczych odarczych za pośrednictwem firm doradczych świadczących cych usługi, ugi, które trudno jest wycenić 1#. transferowano środki na podstawie fikcyjnych faktur; 2#. następnie środki wpływa ywały y na rachunek docelowy właściciela podmiotu gospodarczego, z którego je wytransferowano lub na rachunek prywatny. 37

Polska specyfika (wg GIIF - 2006): Oszustwa-wy wyłudzenia: stosowano technikę rachunków w docelowych przelewy środków w w celu ich natychmiastowej wypłaty w gotówce oraz poprzez obrót t papierami wartościowymi. Brak fazy lokowania. Ze względu na charakter transakcji np. wyłudzenia kredytów występuje trudność w odróŝnieniu transakcji będących b przestępstwem pstwem bazowym od transakcji prania pieniędzy. Nieautoryzowany dostęp p do rachunków w bankowych: Innym obszarem prania pieniędzy były phising attacks w wyniku nieautoryzowanego dostępu do rachunków, dokonywane były bez wiedzy właścicieli w przelewy na rachunki wynajętych podmiotów. Następnie środki wypłacano w gotówce oraz za pośrednictwem transferów w (np. Western Union) ) przekazywano do osób b dokonujących przestępstwa. pstwa. PowyŜsze transakcje dokonywano w niewielkich kwotach w celu utrudnienia stwierdzenia przez właścicieli w rachunków zmniejszenia salda środków, a takŝe e rejestracji transakcji podejrzanych przez instytucje obowiązane. 38

Polska specyfika (wg GIIF - 2007): sprawy złomowe, paliwowe; oszustwa i wyłudzenia nieautoryzowany dostęp do rachunków w bankowych transakcje nierezydentów, transfer pieniędzy za granicę, transfer pieniędzy z podmiotów w gospodarczych (podejrzenie fikcyjnego fakturowania), inne/nowe: transfer pieniędzy związany zany z obrotem papierami wartościowymi dopuszczonymi / niedopuszczonymi do publicznego obrotu, transfer pieniędzy związany zany z obrotem nieruchomościami ciami; wykorzystywanie kart płatniczychp atniczych, wykorzystywanie usług ug finansowych Western Union, PayPal oraz dostępnych za pośrednictwem Internetu. 39

Charakterystyka zjawiska 2009 wg podobieństwa do zidentyfikowanych metod prania pieniędzy: słupy i przedsiębiorstwa symulujące, rachunek fikcyjny, rachunek docelowy, mieszanie dochodów wg prawdopodobnego przestępstwa pstwa bazowego: przestępstwa pstwa karno-skarbowe (84 post.), oszustwa i wyłudzenia (42 post.), nieautoryzowany dostęp p do rachunków w bankowych (phishing attacks 42 post.), przemyt/handel narkotykami (4 post.) wg obszarów w ryzyka: sprawy dot. obrotu towarowego i finansowego z zagranicą (130 post.), obrót t nieruchomościami ciami (94 post.), nielegalny lub fikcyjny obrót t złomem z (76 post.) i paliwami (66 post.), transakcje na rachunkach nierezydentów w w Polsce (50 post.), obrót t udziałami ami w kapitale firmy (14 post.), hazard (16 post.), obrót t samochodami (11 post.), sprawy dot. obrotu tekstyliami z krajami azjatyckimi (8 post.), obrót t papierami wartościowymi dopuszczonymi do publicznego obrotu (8 postę.), karty prepaid (4 post.). 40

Trendy na świecie: Odchodzenie od banków jako podstawowych instytucji rynku finansowego wykorzystywanych w procederze. Kierowanie zainteresowania ku niefinansowym instytucjom (np. sprzedawcy dóbr d luksusowych) oraz zwykłym ym uczestnikom obrotu gospodarczego. Wykorzystywanie instytucji oferujących przekazy elektroniczne np. money remittance business. Wykorzystywanie nieformalnych systemów w transferu wartości majątkowych Hawala, Hundi, BMPE. Wyłudzenia podatku VAT tzw. afery paliwowe. Wykorzystywanie rynku obrotu nieruchomościami ciami. Wykorzystywanie usług ug finansowych oferowanych przez Internet i typu on-line line. 41

Bankowość podziemna (1) 42

Bankowość podziemna (2) 43

Bankowość podziemna (3) 44

Cyberpranie : Rozwój nowych technologii płatniczychp Usługi finansowe on-line, bankowość elektroniczna, karty chipowe Depersonalizacja kontaktu w instytucjach finansowych Powszechność dostępu do Internetu Cyberpranie jest tańsze i szybsze! Wykorzystywanie (pozornej?) anonimowości w sieci Fałszywe toŝsamości, IP spoofing, technologia Wi-Fi, połączenia modemowe, telefony pre-paid Wykorzystywanie procesów globalizacji Wykorzystywanie wielu jurysdykcji Problem z pomocą prawną 45

Usługi on-line: Depozyty BANK A Transfer funduszy Tytuł Internet Otwarcie rachunku Dostęp&Zap p&zapłataata BANK B Internet Usługa Raj 46 podatkowy

Karty kredytowe: Otwarcie rachunku&depozyty BANK A Transfer funduszy Tytuł Wydanie e-karty/typu charge Pośrednik Finansowy Dostęp&Zap p&zapłataata BANK B Internet Usługa Raj 47 podatkowy

Karty typu pre-paid: paid: Otwarcie rachunku&depozyty BANK A Internet Transfer funduszy Spółka wydająca karty (emitent) BANK B Inny kraj Wydanie karty pre-paid paid 48

Aukcje on-line #1: Internet BANK 2 Rachunek B Selling Spółka internetowa Tytuł Zakup Internet BANK 1 Rachunek A 49

Aukcje on-line #2: Internet BANK 2 Rachunek B SprzedaŜ Spółka internetowa& Pośrednik finansowy BANK 3 Zakup Tytuł Rachunek C Internet BANK 1 Rachunek A 50

Aukcje on-line #3: SprzedaŜ Internet Spółka internetowa Pośrednik Finansowy np. PayPal BANK 3 BANK 2 Rachunek B Zakup Tytuł Rachunek C Internet BANK 1 Rachunek A 51

Mobile-payments: Miesięczny rachunek Doładowanie pre-paid paid a BANK 4 BANK 1 Operator sieci komórkowej Sieć komórkowa Premium SMS, WAP lub Internet Usługa B BANK 3 Internet Usługa A BANK 2 52

e-gold (Digital( Precious Metal): Transfer własnow asności e-gold (DPM) Otwarcie rachunku Otwarcie rachunku Spółka oferująca e-golde Tytuł BANK C SprzedaŜ DPM BANK B Zakup opcji BANK A Zakup DPM Rynek złota 53

Wirtualne pranie pieniędzy: RW Obrót wirtualną walutą Otwarcie rachunku BANK C Tytuł BANK B Otwarcie rachunku Zakup&Wymiana wirtualnej waluty BANK A 54

dr Wojciech Filipkowski fwojtek@uwb.edu.pl Zakład ad Prawa Karnego i Kryminologii Katedra Prawa Karnego Wydział Prawa Uniwersytet w Białymstoku DZIĘKUJ KUJĘ ZA UWAGĘ