WODOSZCZELNY ph-metr CP-411 INSTRUKCJA OBSŁUGI
INSTRUKCJA OBSŁUGI WODOSZCZELNEGO ph-metru CP-411 Przed rozpoczęciem eksploatacji przyrządu należy zapoznać się w całości z niniejszą instrukcją
SPIS TREŚCI I. Wstęp 1 1.Uwagi eksploatacyjne 3 2.Charakterystyka przyrządu 4 3.Przeznaczenie przyrządu 5 4.Wygląd zewnętrzny 6 5.Włączenie i wyłączenie przyrządu 8 6.Przygotowanie przyrządu do pracy 9 6.1.Wybór funkcji pomiarowej 9 6.2.Wybór rodzaju kompensacji temperatury 10 II. Pomiar ph 11 7.Przygotowanie elektrody ph-metrycznej 13 8.Kalibracja 14 8.1.Kalibracja z automatyczną kompensacją temperatury 16 8.2.Kalibracja z ręczną kompensacją temperatury 17 9.Pomiar ph 18 9.1.Pomiar z automatyczną kompensacją temperatury 18 9.2.Pomiar z ręczną kompensacją temperatury 19 10. Uwagi o kompensacji temperatury i interpretacji wyników w pomiarach ph 20 III. Pomiar napięcia i temperatury 23 11. Pomiar napięcia 25 12. Pomiar temperatury 25 IV. Inne 27 13. Zasilanie, wymiana baterii 29 14. Dane techniczne 30 15. Wyposażenie 32
- 1 - I. WSTĘP
- 2 - Instrukcja obsługi ph-metru CP-411 v4.20
- 3-1. UWAGI EKSPLOATACYJNE Szanowni Państwo! Oddajemy do Waszych rąk przyrząd charakteryzujący się dokładnością zgodną z danymi technicznymi i wysoką stabilnością wyświetlanego wyniku. Wierzymy, że pomiary nie sprawią Państwu kłopotów, a ph-metr będzie pracował bez zastrzeżeń. Przed rozpoczęciem pomiarów prosimy o dokładne przeczytanie instrukcji, gdyż w przeciwnym wypadku obsługa może być nieprawidłowa. Stosowanie dobrej jakości elektrod oraz ich wymiana w odpowiednim czasie na nowe gwarantuje utrzymanie wysokich parametrów pomiaru. Pragniemy zwrócić uwagę na fakt, że elektrody charakteryzują się znacznie krótszą żywotnością niż przyrząd. Podczas eksploatacji mają decydujący wpływ na jakość pomiaru. Typowym objawem niewłaściwej pracy elektrody ph jest pogorszenie stabilności wyniku końcowego, "płynięcie" wyniku oraz zwiększony błąd pomiaru. Przyczyną problemów pewnej części użytkowników jest stosowanie elektrody bez wcześniejszego przygotowania jej do pracy, wykonywanie pomiarów bez zdjęcia pierścienia osłonowego z łącznika elektrody w tych typach, gdzie jest on stosowany lub dokonywania pomiarów z zatkanym łącznikiem. Sytuacja taka ma miejsce w przypadku stosowania standardowej elektrody do pomiaru ścieków lub wód z osadami. Takie pomiary wymagają specjalnej elektrody do ścieków, podobnie jak do pomiarów gleby, serów, mięsa itp. Zastosowanie nieodpowiedniej elektrody może w krótkim czasie utrudnić lub całkowicie uniemożliwić pomiary. Prosimy, by po zauważeniu niewłaściwej pracy urządzenia wykonać pomiary elektrodą rezerwową lub stosowaną elektrodę sprawdzić z innym ph-metrem. Z reguły pogorszenie się pracy zestawu przyrząd - elektroda jest związane z elektrodą, a nie z przyrządem. Nasze wyroby cechuje niska awaryjność, jeżeli jednak przyrząd ulegnie uszkodzeniu, w krótkim okresie naprawimy go w ramach gwarancji. Wykonujemy także naprawy pogwarancyjne wszystkich modeli. Życzymy przyjemnej pracy z naszym przyrządem.
- 4-2. CHARAKTERYSTYKA PRZYRZĄDU ph-metr CP-411 należy do nowej generacji urządzeń zapewniających wysoką dokładność i stabilność pomiaru oraz prostotę obsługi. Dwa rodzaje zasilania: bateryjne i przez zasilacz umożliwiają pracę w terenie i długotrwałe pomiary w laboratorium. Zastosowanie najnowocześniejszych elementów elektronicznych pozwala na wyjątkowo długi czas pracy na jednym zestawie baterii w porównaniu z innymi przyrządami tej klasy. Przyrząd posiada duży wyświetlacz, na którym wyświetlana jest mierzona wartość ph, napięcia lub temperatury. Wodoszczelna obudowa umożliwia bezproblemową pracę w trudnych warunkach. Zminimalizowane wymiary i masa ułatwiają pracę w terenie. Główne cechy CP-411 to: - wysoka dokładność i stabilność; - automatyczna kompensacja temperatury; - kalibracja elektrody w 1 do 3 punktów; - wprowadzone na stałe wartości roztworów wzorcowych; - pamiętanie charakterystyki elektrody ph niezależnie od zasilania; - układ zabezpieczający przed uszkodzeniem na skutek odwrotnego podłączenia baterii oraz układ informujący symbolem o konieczności wymiany baterii; - funkcja automatycznego wyłączania. Instrukcja obsługi ph-metru CP-411 v4.20
- 5-3. PRZEZNACZENIE PRZYRZĄDU Przyrząd umożliwia pomiar stężenia (aktywności) jonów wodorowych wyrażonego w jednostkach ph, napięcia w mv oraz temperatury w o C. Może być wykorzystywany w terenie lub podczas pracy w laboratorium. Wodoszczelna obudowa umożliwia pracę w trudnych warunkach atmosferycznych lub w wilgotnych pomieszczeniach. W zależności od zastosowanej elektrody ph CP 411 można wykorzystać do pomiarów czystych wód, ścieków, gleby, mleka, mięs lub serów. Przyrząd znajduje zastosowanie w przemyśle spożywczym, chemicznym, farmaceutycznym, energetycznym, stacjach uzdatniania wody, laboratoriach chemicznych, rolnictwie, oczyszczalniach ścieków, pracowniach naukowych, itp. ph-metr jest przystosowany do pracy ze wszystkimi typami zespolonych elektrod ph-metrycznych zakończonymi wtykiem BNC-50. Możliwe jest podłączenie układu dwóch elektrod (pomiarowej i odniesienia) przy pomocy adaptera, dostępnego jako opcja. Przyrząd współpracuje z czujnikiem temperatury Pt-1000 posiadającym wtyk Chinch.
- 6-4. WYGLĄD ZEWNĘTRZNY W przedniej ściance przyrządu (Rys. 1.) umieszczono wyświetlacz ciekłokrystaliczny, na którym w zależności od wyboru wyświetlany jest: - wynik pomiaru ph w jednostkach ph; - wynik pomiaru napięcia w mv; - wynik pomiaru temperatury w o C ; Wybór funkcji pomiarowej opisano w pkt 6.1. Symbole jednostek znajdują się obok wyświetlanego wyniku. W przypadku odłączenia czujnika temperatury przyrząd przełącza się na ręczną kompensację temperatury. Obok wartości ph pojawi się migający symbol. Rozładowanie baterii sygnalizowane jest symbolem. Klawiatura umieszczona pod wyświetlaczem służy do włączania i wyłączania przyrządu, wyboru funkcji pomiarowej, kalibracji oraz wprowadzania parametrów. Klawiatura posiada następujące klawisze: - włączenie i wyłączenie przyrządu. - krótkie naciskanie powoduje przełączanie pomiędzy wyświetlaniem podstawowej funkcji pomiarowej i temperatury; - dłuższe naciśnięcie powoduje wejście w tryb wyboru podstawowej funkcji pomiarowej (ph lub napięcie) klawiszem ; - dłuższe naciśnięcie w trybie pomiaru ph umożliwia wejście w tryb kalibracji (pojawia się symbol CAL), krótkie naciśnięcie w tym trybie zapisuje wynik pomiaru w punkcie kalibracji;, - klawisze służące do wprowadzania parametrów. W górnej ściance przyrządu znajdują się następujące gniazda: F - gniazdo BNC-50 do podłączenia kombinowanej elektrody phmetrycznej, elektrody pomiarowej ph lub elektrody redox; t - gniazdo Chinch do podłączenia czujnika temperatury; P - gniazdo zasilacza sieciowego. Instrukcja obsługi ph-metru CP-411 v4.20
Rys. 1. - 7 -
- 8-5. WŁĄCZENIE I WYŁĄCZENIE PRZYRZĄDU Po włączeniu przyrządu przez naciśnięcie klawisza następuje test pamięci i wyświetlacza, na którym pojawiają się wszystkie symbole (Rys. 2.). Rys. 2. Jeżeli test zakończy się pomyślnie, to po upływie ok. 1.5 s przyrząd ustawia się na tryb pomiarowy funkcji, na której został wyłączony. Pojawienie się napisu oznacza utratę kalibracji fabrycznej, co wymaga naprawy. Jeśli po upływie 1.5 s nadal będą wyświetlane wszystkie symbole, oznacza to utratę charakterystyki elektrody. Po naciśnięciu klawisza przyrząd przyjmie standardową charakterystykę: - przesunięcie = 0 ph, nachylenie charakterystyki = 100% i wejdzie w tryb pomiarowy. Konieczne będzie wykalibrowanie elektrody ph. Wyłączenie następuje przez naciśnięcie klawisza. W przypadku zasilania tylko z baterii, przyrząd wyłącza się samoczynnie po upływie 10 minut od ostatniego naciśnięcia dowolnego klawisza. Funkcja ta jest wyłączana automatycznie na czas kalibracji oraz podczas pracy z zasilaczem sieciowym. Instrukcja obsługi ph-metru CP-411 v4.20
- 9-6. PRZYGOTOWANIE PRZYRZĄDU DO PRACY Przed przystąpieniem do pracy należy: - podłączyć zasilacz do gniazda zasilacza P, jeżeli przewiduje się pracę z zasilaczem; - do gniazda F (BNC-50) podłączyć sprawną i przygotowana do pracy elektrodę kombinowaną ph; - w przypadku stosowania elektrod pomiarowej i odniesienia podłączyć je przez adapter, dostępny jako opcja; - czujnik temperatury podłączyć do gniazda temperatury t (Chinch); - włączyć przyrząd przez naciśnięcie klawisza. Oznaczenie gniazd jest zgodne z rys. 1. 6.1. Wybór funkcji pomiarowej Krótkie naciskanie klawisza powoduje przełączanie wyświetlania z pomiaru wybranej funkcji pomiarowej na pomiar temperatury i na odwrót. W celu przełączenia funkcji pomiarowej (pomiar ph lub napięcia) należy: - nacisnąć i przytrzymać klawisz do momentu pojawienia się na wświetlaczu nazwy aktualnie mierzonej funkcji (Rys. 3): - naciskać klawisz do momentu pojawienia się na wyświetlaczu nazwy funkcji, którą chcemy wybrać: - pomiar ph - pomiar napięcia Rys. 3 - wrócić do trybu pomiarowego wybranej funkcji, naciskając klawisz.
- 10-6.2. Wybór rodzaju kompensacji temperatury Podłączenie czujnika temperatury powoduje przełączenie przyrządu na automatyczną kompensację temperatury. Pomiar będzie kompensowany do wartości temperatury mierzonej czujnikiem. Odłączenie czujnika przełącza przyrząd na ręczną kompensację temperatury. Obok wartości pomiaru ph pojawi się migający symbol (Rys. 4), a do kompensacji zostanie przyjęta wartość temperatury, wprowadzona przez użytkownika w opisany poniżej sposób. Rys. 4 6.2.1. Wprowadzanie wartości temperatury dla ręcznej kompensacji W celu wprowadzenia wartości temperatury dla ręcznej kompensacji należy: - odłączyć czujnik temperatury; - klawiszem wybrać funkcję pomiaru temperatury, pojawi się wcześniej wprowadzona wartość temperatury dla ręcznej kompensacji, a obok migający symbol ; - klawiszami, wprowadzić żądaną wartość; - przejść do trybu pomiaru ph, naciskając klawisz ; Instrukcja obsługi ph-metru CP-411 v4.20
- 11 - II. POMIAR ph
- 12 - Instrukcja obsługi ph-metru CP-411 v4.20
- 13-7. PRZYGOTOWANIE ELEKTRODY ph-metrycznej Jeżeli producent zespolonej elektrody ph-metrycznej nie poda innego sposobu, należy postępować według poniższych zasad: - jeżeli elektroda nie posiada buteleczki z roztworem KCl uaktywniającym membranę, nową elektrodę należy moczyć w nasyconym roztworze KCl przez około 5 godzin; - przed pomiarem należy zsunąć pierścienie osłonowe (jeżeli są stosowane w danym typie elektrody). Pierścień dolny, osłaniający łącznik elektrody przesuwa się w górę wzdłuż korpusu lub zdejmuje, pierścień górny, osłaniający otwór służący do uzupełniania elektrolitu, przesuwa się w dół korpusu elektrody. Usunięcie dolnego pierścienia jest konieczne, gdyż w przeciwnym wypadku elektroda nie będzie mierzyć. Górny pierścień należy zdjąć podczas pomiaru roztworów o wysokiej temperaturze oraz w celu lepszego samooczyszczenia łącznika w przypadku pomiarów roztworów z osadami; - podczas pomiarów w laboratorium najlepiej stosować statyw; - po każdym pomiarze elektrodę należy dokładnie opłukać wodą destylowaną; - podczas osuszania bibułą membrany elektrody należy delikatnie dotykając, usunąć nadmiar płynu; - elektrodę przechowywać w nasyconym roztworze KCl z nałożonymi pierścieniami. - w przypadku długich przerw w użytkowaniu elektrodę należy osuszyć bibułą i przechowywać w opakowaniu; - po wyjęciu z opakowania należy usunąć skrystalizowany KCl za pomocą wody; - przed ponownym użyciem po długotrwałej przerwie, elektrodę należy moczyć w nasyconym roztworze KCl przez ok. 1 godzinę; - jeżeli konstrukcja elektrody umożliwia uzupełnianie elektrolitu, kontrolować poziom elektrolitu i okresowo uzupełniać przez górny otwór w korpusie elektrody (rodzaj elektrolitu podaje producent elektrody); - w przypadku stosowania elektrody z założoną na końcu buteleczką z elektrolitem uaktywniającym membranę, należy przed pomiarem nieco odkręcić nakrętkę buteleczki i zsunąć ją razem z buteleczką z elektrody. Po pomiarach należy nałożyć buteleczkę i dokręcić nakrętkę. Takie elektrody nie wymagają uaktywnienia membrany i nie posiadają pierścienia osłaniającego łącznik. Uwaga: przechowywanie elektrody w wodzie destylowanej skraca jej żywotność i może spowodować zwiększone błędy pomiaru.
- 14-8. KALIBRACJA Przed wykonaniem pomiarów nową elektrodą i przed każdą serią dokładnych pomiarów należy wykonać kalibrację (wzorcowanie) elektrody ph-metrycznej podłączonej do przyrządu. Wyniki pomiarów wykonywanych niewykalibrowaną elektrodą są obarczone dużym błędem. Kalibracja jest przeprowadzana w roztworach wzorcowych lub buforowych o znanej wartości ph i polega na porównaniu wartości ph wzorca z wartością wskazywaną na wyświetlaczu przyrządu, a następnie automatycznym wprowadzeniu poprawki uwzględnianej podczas pomiarów. W trakcie eksploatacji zmieniają się parametry elektrody, co wpływa na dokładność pomiaru. Dlatego w zależności od wymaganej dokładności, ilości wykonywanych pomiarów oraz warunków eksploatacji elektrody, takich jak temperatura i wartość ph badanych roztworów, kalibrację należy okresowo powtarzać. Przy najwyższych wymaganiach dokładności stosowane są certyfikowane roztwory wzorcowe. W zastosowaniach technicznych stosowane są roztwory buforowe o mniejszej dokładności. Do kalibracji należy stosować świeże roztwory dobrej jakości. W CP-411 kalibrację przeprowadza się w roztworach buforowych o wartościach narzuconych przez producenta, których wartość ph jest automatycznie wykrywana. Są to roztwory 4.00, 7.00 oraz 9.00 ph. Możliwa jest kalibracja minimum w jednym roztworze, maksimum w trzech. Im więcej punktów kalibracji zostanie wykorzystanych, tym większa będzie dokładność pomiarów przeprowadzanych w całym zakresie pomiarowym. Kalibracja w jednym roztworze nie gwarantuje wysokiej dokładności. Jeżeli stosuje się jeden roztwór wzorcowy, to jego wartość ph powinna być zbliżona do przewidywanych wartości pomiaru. Gdy wymagania dokładności pomiaru są niewielkie, a pomiary przeprowadza się w całym zakresie ph, to jednopunktową kalibrację należy przeprowadzić z wykorzystaniem roztworu wzorcowego o wartości zbliżonej do 7.00 ph, gdyż wtedy zniwelowany zostanie błąd wynikający z tzw. przesunięcia zera elektrody. Instrukcja obsługi ph-metru CP-411 v4.20
- 15 - W pozostałych punktach przyjęte zostanie standardowe nachylenie charakterystyki elektrody wpisane fabrycznie do pamięci przyrządu. Nachylenie to odpowiada teoretycznej sprawności stosowanych elektrod ph. W przypadku dokładnych pomiarów w całym zakresie pomiarowym, wskazane jest kalibrowanie w trzech punktach. Kalibrację w 2 punktach można przeprowadzić w przypadku pomiarów kwasów stosując roztwory 4.00 i 7.00 lub zasad stosując roztwory 7.00 i 9.00 ph. W CP-411 charakterystyka elektrody jest aproksymowana odcinkowo między punktami kalibracji. Rozpoczęcie kalibracji nieodwracalnie kasuje zapisaną w pamięci charakterystykę kalibracji. Nie ma możliwości dokalibrowania elektrody w dowolnym punkcie pozostawiając pozostałe wartości z poprzedniej kalibracji. Kolejność stosowania wzorców jest dowolna.
- 16-8.1. Kalibracja z automatyczną kompensacją temperatury Po przygotowaniu przyrządu do kalibracji zgodnie z rozdziałem 6, należy w funkcji ph: a. nacisnąć i przytrzymać klawisz do momentu pojawienia się na wyświetlaczu symbolu CAL (Rys. 5), dotychczasowe parametry kalibracji zostają w tym momencie skasowane; b. elektrodę i czujnik temperatury włożyć do roztworu wzorcowego, przyrząd wykryje wartość ph wzorca. Wynik na wyświetlaczu może być inny niż wartość ph wzorca. Po ustabilizowaniu wyniku nacisnąć klawisz. Zapulsowanie wyniku informuje o zapamiętaniu wartości kalibracji, jednocześnie wartość pomiaru zostanie skorygowana do wartości stosowanego wzorca. Jeżeli wartość zastosowanego roztworu (buforu) jest inna niż zapisana w pamięci i przyrząd nie może jej wykryć albo elektroda podłączona do przyrządu jest uszkodzona, pojawi się napis. c. na tym można zakończyć kalibrację naciskając klawisz lub kalibrować w kolejnych roztworach wzorcowych płucząc elektrodę i czujnik temperatury w wodzie destylowanej po pomiarze w kolejnym wzorcu i postępując zgodnie z pkt b. Rys. 5 Jeżeli po wejściu w tryb kalibracji wyjdzie się z niego bez wykalibrowania co najmniej jednego punktu, to poprzednio zapamiętana charakterystyka ulegnie skasowaniu i podstawiona zostanie charakterystyka standardowa. Instrukcja obsługi ph-metru CP-411 v4.20
- 17-8.2. Kalibracja z ręczną kompensacją temperatury Kalibracja z ręczną kompensacją temperatury następuje w przypadku odłączenia czujnika temperatury. Odłączenie przełącza przyrząd na ręczną kompensację. Do kompensacji przyjęta zostanie wartość temperatury wprowadzona przez użytkownika. Obok wartości ph na wyświetlaczu pojawi się migający symbol. Następnie należy podłączyć elektrodę ph do przyrządu i postępować zgodnie z pkt a c poprzedniego podrozdziału, wprowadzając uprzednio wartość temperatury roztworów wzorcowych, zgodnie z pkt 6.2.1. Rys. 6
- 18-9. POMIAR ph Przed przystąpieniem do pomiaru należy przygotować do pracy przyrząd (rozdział 6) oraz elektrodę ph-metryczną (rozdział 7). Dobry stan elektrody jest podstawowym warunkiem prawidłowych pomiarów. 9.1. Pomiar z automatyczną kompensacją temperatury W czasie pomiaru ph z automatyczną kompensacją temperatury przyrząd współpracuje z czujnikiem i mierzy temperaturę roztworu jednocześnie z pomiarem ph uwzględniając jej wpływ podczas kompensacji. W przypadku pomiaru z automatyczną kompensacją temperatury należy: - podłączyć kombinowaną elektrodę ph oraz czujnik temperatury do odpowiednich gniazd przyrządu (rys. 1); - jeżeli elektroda nie była kalibrowana lub pracowano z nią przez pewien okres czasu, wykalibrować ją (rozdział 8); - do badanego roztworu włożyć elektrodę ph oraz czujnik temperatury. Podczas pomiarów w naczyniu nie należy dotykać brzegów naczynia i jego dna, najlepiej stosować statyw; - włączyć przyrząd naciskając klawisz ; - wybrać funkcję pomiaru ph, zgodnie z pkt 6.1; - po ustabilizowaniu wartości odczytać wynik (Rys. 7). Dokładne pomiary laboratoryjne wymagają stosowania mieszadła. Rys. 7 UWAGA: przekroczenie zakresu kompensacji temperatury jest sygnalizowane miganiem wyniku na wyświetlaczu. Instrukcja obsługi ph-metru CP-411 v4.20
- 19-9.2. Pomiar z ręczną kompensacją temperatury Odłączenie czujnika temperatury przełącza przyrząd na ręczną kompensację temperatury (obok wartości ph pojawi się migający symbol ). Pomiar z ręczną kompensacją temperatury przebiega w ten sam sposób jak z automatyczną, różnica polega na tym, że do kompensacji zostanie przyjęta wprowadzona przez użytkownika wartość temperatury w miejsce wartości mierzonej czujnikiem. Kompensację ręczną można stosować podczas stabilnych warunków pracy, np. przy pomiarach ph przeprowadzanych w warunkach laboratoryjnych, zwłaszcza z użyciem termostatu lub w przypadku uszkodzenia czujnika temperatury. W czasie pomiaru z ręczną kompensacja temperatury należy: - włączyć przyrząd klawiszem ; - do naczynia z roztworem mierzonym włożyć elektrodę, jeżeli elektroda nie była kalibrowana lub pracowano z nią pewien czas, wykonać wcześniej kalibrację (rozdział 8), Podczas pomiarów w naczyniu należy zwracać uwagę na to by podczas pomiarów elektroda nie dotykała brzegów naczynia i jego dna, najlepiej stosować statyw. - termometrem laboratoryjnym zmierzyć temperaturę roztworu; - wprowadzić zmierzoną wartość temperatury roztworu, zgodnie z pkt 6.2.1; - wybrać funkcję pomiaru ph, zgodnie z pkt6.1; - odczekać do ustabilizowania się wartości na wyświetlaczu i odczytać wynik (Rys. 8). Rys. 8
- 20-10. UWAGI O KOMPENSACJI TEMPERATURY I INTERPRETACJI WYNIKÓW W POMIARACH ph ph-metr CP-411 posiada ręczną i automatyczną kompensację temperatury, która umożliwia wyeliminowanie błędów wynikających ze zmiany nachylenia charakterystyki elektrody pod wpływem zmiany temperatury. ph-metr jest miliwoltomierzem wyświetlającym napięcie przeliczone na jednostki ph. W stałej temperaturze na jedną jednostkę ph przypada stała ilość mv. W temperaturze 20 oc wynosi ona 58.168 mv. Ilość miliwoltów odpowiadających jednostce ph zmienia się wraz z temperaturą, co uwzględnia wzór na "współczynnik k" elektrody ph-metrycznej: k = 0.198423 T Kompensacja temperatury jest związana ze zmianą sprawności elektrody, a nie ze zmianą ph badanego roztworu, Zmiana ph roztworu nie jest uwzględniana w przyrządach pomiarowych. W większości roztworów zmiany takie są niewielkie, ale np. w czystej wodzie bardzo duże W przypadku pomiarów w roztworach charakteryzujących się znaczną zmianą ph wraz ze zmianą temperatury, wyniki należy porównywać w zbliżonych temperaturach Czasami wyniki pomiarów są niestabilne. Decyduje o tym jakość elektrody. Na ogół przyczyną niestabilności pomiaru, długotrwałego, powolnego "płynięcia" wyniku lub zwiększenia czasu oczekiwania do pełnego ustabilizowania jest niesprawna albo zanieczyszczona elektroda lub zatkany łącznik. Często ma to miejsce w przypadku dobrania niewłaściwego typu elektrody do rodzaju badanego roztworu. Zanieczyszczenie łącznika elektrody ph można próbować usunąć przez pozostawienie jej w wodzie destylowanej na kilkanaście godzin, lub moczenie w wodzie z detergentem, zwłaszcza jeżeli poprzednio dokonywano pomiarów cieczy z osadami i tłuszczami. Elektroda długo nie używana i przechowywana na sucho może mieć zatkany łącznik przez wykrystalizowany KCl, który można usunąć przez moczenie w wodzie destylowanej, a jeżeli nie daje to rezultatu, w roztworze tiomocznika w kwasie solnym. Silnie zanieczyszczoną osadami elektrodę można oczyścić w chloroformie, a osady związków żelaza w 2N HCl. Instrukcja obsługi ph-metru CP-411 v4.20
- 21 - W zależności od rodzaju badanych roztworów lub substancji należy dobrać odpowiedni typ elektrody. Różnią się one od siebie kształtem, wyglądem membrany, rodzajem łącznika elektrolitycznego i obudową Stosowanie nieodpowiedniej elektrody do badanego roztworu może spowodować jej uszkodzenie i uniemożliwić pomiar. Wyniki kilkakrotnych kolejnych pomiarów ph roztworu o ustabilizowanej temperaturze czasami różnią się od siebie. Przy analizie tej sytuacji należy wziąć pod uwagę kilka niżej opisanych czynników: - różnice mogą powstać z powodu stosowania elektrody nienajlepszej jakości; - za szybko uznano wynik za ustalony (średniej klasy elektroda wymaga odczekania ok. 40 s.); - badany roztwór może być niejednorodny i brak mieszadła nie pozwala na uzyskanie jednakowych wyników; - podczas pomiaru ph ścieków mogą w nich zachodzić reakcje chemiczne zmieniające wynik; Należy pamiętać, że końcowy błąd pomiaru zależy w głównej mierze od jakości elektrody, błędu pomiaru temperatury, jakości buforów stosowanych podczas kalibracji, dokładności w sposobie postępowania zarówno podczas kalibracji jak i pomiarów oraz dokładności samego przyrządu, która ma niewielki wpływ na końcowy wynik. Niewielkie różnice wyników są związane z dokładnością przyrządu. CP-411 ma dokładność ±0.01 ph, ±1 cyfra, co praktycznie oznacza, że w krańcowym przypadku wyniki dwóch pomiarów tego samego roztworu mogą się różnić o 0.03 ph i będzie to dopuszczalny błąd, gdyż jeden pomiar będzie wykonany z błędem -0.01 ph, a drugi z błędem +0.01 ph. Sformułowanie ±1 cyfra w danych technicznych uwzględnia dalszą możliwą różnicę wyniku o jedną jednostkę na ostatnim miejscu widocznym na wyświetlaczu, wynikającą z ilości wyświetlanych cyfr (błąd dyskretyzacji). Czasami po wykonaniu kalibracji sprawdza się jej dokładność w innym roztworze wzorcowym. Jeżeli przeprowadza się dwupunktową kalibrację np. w roztworach buforowych 7.00 ph i 4.00 ph (odczyn kwaśny), a dokładność pomiaru po kalibracji sprawdza w roztworze buforowym o wartości 9.00 ph (odczyn zasadowy), to w niektórych przypadkach wynik może wynosić 8.95 ph lub 9.05 ph. Ma to miejsce wtedy, gdy elektroda ma niesymetryczną charakterystykę względem 7 ph. Zastosowanie trzypunktowej kalibracji z wzorcami obojętnym, zasadowym i kwaśnym może zapobiec takiej sytuacji.
- 22 - Instrukcja obsługi ph-metru CP-411 v4.20
- 23 - III. POMIAR NAPIĘCIA I TEMPERATURY
- 24 - Instrukcja obsługi ph-metru CP-411 v4.20
- 25-11. POMIAR NAPIĘCIA Przyrząd CP-411 może również służyć do pomiaru napięcia. Pomiar można wykonać za pomocą elektrod redox lub podczas miareczkowania. Odczyt następuje po wyborze funkcji pomiaru napięcia (podrozdział 6.1). Rys. 9 12. POMIAR TEMPERATURY Pomiar temperatury przeprowadzamy następująco: - do gniazda Chinch należy podłączyć czujnik temperatury; - włączyć przyrząd przez naciśnięcie klawisza ; - klawiszem wybrać funkcję pomiaru temperatury, obok wyświetlanej wartości pojawi się symbol. - włożyć czujnik do mierzonego roztworu; - odczekać do ustabilizowania wartości na wyświetlaczu i odczytać wynik. Przyrząd współpracuje z rezystorowym czujnikiem platynowym Pt-1000 i od jego klasy zależy ostateczna dokładność pomiaru temperatury. UWAGA: migający symbol oznacza odłaczenie lub przerwę w obwodzie czujnika. Przyrząd wyświetla wtedy wprowadzoną przez użytkownika wartość dla ręcznej kompensacji temperatury. Migające wskazanie 50 o C podczas pomiaru dodatnich wartości temperatury świadczy o zwarciu w obwodzie czujnika temperatury.
- 26 - Instrukcja obsługi ph-metru CP-411 v4.20
- 27 - IV. INNE
- 28 - Instrukcja obsługi ph-metru CP-411 v4.20
- 29-13. ZASILANIE, WYMIANA BATERII Przyrząd jest zasilany baterią 9V lub przez zasilacz o stabilizowanym napięciu 12V, który należy podłączyć do gniazda zasilania P na rys. 1. Podłączenie zasilacza odłącza baterie. Pojawienie się symbolu informuje o konieczności wymiany baterii. W tym celu należy wykręcić dwa wkręty znajdujące się w dolnej ściance obudowy, wysunąć starą baterię, odłączyć ją od klipsa baterii i podłączyć nową. Następnie włożyć baterię do korpusu i założyć dolną ściankę. Ścianka na obrzeżu posiada pierścień uszczelniający. Należy zwrócić uwagę na to, by podczas zamykania pierścień wszedł do środka korpusu na całym obwodzie, a następnie dokręcić śrubki do momentu odczuwanego oporu (nie za mocno, gdyż może to spowodować pęknięcie ścianki). Pozostawienie szufladki z niedokręconymi śrubkami rozszczelnia obudowę i może być przyczyną zawilgocenia lub zalania przyrządu, a w efekcie jego uszkodzenia. Tego typu przypadek nie jest objęty gwarancją.
- 30-14. DANE TECHNICZNE POMIAR ph: Zakres rozdzielczość dokładność (±1 cyfra) 0.00 14.00 ph 0.01 ph ±0.01 ph IMPEDANCJA WEJŚCIOWA: KOMPENSACJA TEMPERATURY: ZAKRES KOMPENSACJI: KALIBRACJA ELEKTRODY ph: STABILNOŚĆ TERMICZNA ZERA: 1012 Ω automatyczna -5.0 110.0 oc automatyczna, w 1 3 punktów 0.001 ph/ oc POMIAR NAPIĘCIA: Zakres rozdzielczość dokładność (±1 cyfra) -1999 1999 mv 1 mv ±1 mv POMIAR TEMPERATURY: zakres rozdzielczość dokładność* (±1 cyfra) - 50.0 199.9 oc 0.1 oc ±0.1 oc * dokładność przyrządu. Ostateczna dokładność pomiaru temperatury zależy od dokładności stosowanego typu czujnika Pt-1000 Czujnik temperatury rezystor platynowy Pt-1000 Dokładność czujnika w zakresie 0 100 0 C: na rezystorze Pt1000B ±0.9 0 C na rezystorze Pt1000 1 / 3 B ±0.4 0 C Instrukcja obsługi ph-metru CP-411 v4.20
- 31 - INNE: TEMPERATURA PRACY: ZASILANIE: POBÓR MOCY: WYŚWIETLACZ: CZUJNIK TEMPERATURY WYMIARY: MASA: -5 do 45 oc 1. bateria 9V typu 6F22 2. zasilacz stabilizowany 12V 27 mw LCD 55 x 45 mm rezystor Pt-1000 149 x 82 x 22 mm 220 g
- 32-15. WYPOSAŻENIE W skład standardowego wyposażenia przyrządu wchodzi: 1. standardowa szklana elektroda ph-metryczna, kombinowana; 2. czujnik temperatury Pt-1000B (standardowy); 3. pojemnik plastykowy na przyrząd elektrodę i czujnik temperatury 4. instrukcja z gwarancją. Jako wyposażenie dodatkowe można zamówić: 1. zasilacz stabilizowany 12V/100mA; 2. czujnik temperatury Pt-1000 1/3B o wyższej dokładności. Instrukcja obsługi ph-metru CP-411 v4.20
G W A R A N C J A Firma "Elmetron" udziela 24 miesięcznej gwarancji na ph-metr CP-411 nr fabr.... Elektroda ma 12 miesięcy gwarancji. W przypadku uszkodzenia producent zobowiązuje się do naprawy przyrządu w terminie do 14 dni od daty dostarczenia. Gwarancja nie obejmuje uszkodzeń wynikłych z postępowania niezgodnego z instrukcją, stosowania nieodpowiedniego zasilacza, uszkodzeń mechanicznych oraz uszkodzeń powstałych w wyniku napraw lub przeróbek dokonywanych przez osoby nieupoważnione. Bez wypełnionej i dostarczonej gwarancji naprawa gwarancyjna nie będzie przeprowadzona. Uwaga: Prosimy o kontakt telefoniczny przed wysłaniem przyrządu do naprawy. Do przyrządu należy zawsze dołączyć elektrodę, którą dokonywano pomiarów, czujnik temperatury, gwarancję oraz zasilacz (jeżeli jest stosowany). Wykonujemy również naprawy pogwarancyjne. Data produkcji... Data sprzedaży... Termin ważności gwarancji...
Sp. j. 41-814 Zabrze - Grzybowice ul. Witosa 10 tel. 32 / 2738106 fax 32 / 2738114 www.elmetron.com.pl e-mail: handel@elmetron.com.pl