Internet Autor prezentacji: prof. dr hab. Maria Hilczer 1
sieć lokalna łączy kilka do kilkuset komputerów na niewielkim na ogół obszarze co daje? możliwość swobodnej wymiany informacji i wspólnego korzystania z: drogich urządzeń drogiego oprogramowania w ramach tańszych licencji sieciowych 2
programową obsługę sieci lokalnej realizują systemy operacyjne (jeśli łączą cechy zwykłych systemów z funkcjami sieciowymi, np. Windows, Linux, Unix) oraz sieciowe systemy operacyjne (np. Novell NetWare) połączenie sprzętowe zapewniają karty sieciowe, przewodowe lub bezprzewodowe, montowane w komputerach w sieciach przewodowych muszą być przeprowadzone kable połączeniowe (ich długość nie może przekraczać kilkudziesięciu metrów) oraz wydzielony komputer pełniący rolę serwera w sieciach bezprzewodowych nie ma kabli ale potrzebne są tzw. punkty dostępowe, które przekazują wzmocniony sygnał drogą radiową 3
Sieć lokalna może obejmować jedno pomieszczenie, budynek lub większy obszar intranet - to wewnętrzna sieć firmy, podlegająca jej wewnętrznemu zarządowi ekstranet sieć wychodząca na zewnątrz firmy lecz dostępna tylko dla jej pracowników lub (w ograniczonym zakresie) dla klientów firmy 4
Nazwy niektórych komputerów w Internecie Routery komputery łączące poszczególne podsieci i wytyczające drogę (route) pakietów danych między sieciami Host komputer podłączony do Internetu, umożliwiający użytkownikowi komunikację z innymi węzłami sieci Serwer komputer podłączony do Internetu i udostępniający usługi 5
Przykład fragmentu sieci Internet literami R oznaczone są routery łączące poszczególne podsieci 6
Początki Internetu wiążą się z powstaniem internetu ARPANET (inicjatywa Departamentu Obrony USA) i sięgają końca lat 60. XX wieku, kiedy to amerykańska firma RAND Corporation prowadziła badania studyjne nad możliwościami dowodzenia i łączności w warunkach wojny nuklearnej. Na podstawie raportów tej firmy podjęto prace projektowe nad skonstruowaniem sieci komputerowej mogącej funkcjonować pomimo zniszczenia jej części. 7
tworzenie dróg obejściowych w razie awarii fragmentu sieci 8
Struktura Internetu LAN local area network sieć lokalna zazwyczaj w obrębie jednej firmy WLAN bezprzewodowa sieć lokalna MAN municipal area network sieć miejska, połączenie wielu sieci LAN w obrębie miasta WAN wide area network sieć rozległa np. o zasięgu krajowym (połączenia poprzez linie telefoniczne, linie światłowodowe, łącza satelitarne) Sieć globalna sieć połączeń miedzy WAN ami rdzeń Internetu (sieć ta nie jest formalnie zorganizowana) 9
SIECI BEZPRZEWODOWE transmisja odbywa się drogą radiową ich popularność rośnie dzięki stosowaniu technologii mobilnych. Umożliwiają one np. dostęp do Internetu za pomocą telefonu komórkowego, odbierającego sygnały przez sieć telefonii komórkowej rozszerzenie domowego łącza z Internetem na dowolny punkt mieszkania za pomocą tzw. routera bezprzewodowego dostęp do Internetu przypadkowym użytkownikom za pomocą sieci działającej na określonym obszarze (np. w galerii handlowej, hotelu, restauracji czy na uczelni) tzw. hot spot czy punkt dostępu 10
Pojęcia związane z siecią: Protokół uzgodniony zestaw reguł służących do zorganizowania przesyłu informacji niezależnie od sprzętu i oprogramowania używanego przez uczestników wymiany. Połączenia realizowane są niezależnie od użytkowników. Protokół TCP (Transmission Control Protocol) steruje ruchem tzw. pakietów (porcji danych) chroni je przed zagubieniem sprawdza czy dotarły nieuszkodzone do adresata porządkuje je i pilnuje aby były odbierane w takiej kolejności w jakiej zostały wysłane Protokół IP (Internet Protocol) odpowiada za przekazanie informacji do właściwego odbiorcy każdy komputer w Internecie musi mieć swój unikatowy adres
Adres IP adres hosta to 32-bitowa liczba podzielona na 4 pola oddzielone kropkami. Każde z pól zawiera liczbę z przedziału od 0 do 255 212. 51. 214. 51 nr sieci szkieletowej NASK w Polsce sieć miejska w Łodzi podsieć PŁ nr komputera na PŁ 12
Adres domenowy (symboliczny) ciąg nazw tzw. domen oddzielonych kropkami ftp. mcrosoft. com nazwa konkretnego komputera lub usługi mitr. p. lodz. pl instytucja domena najwyższego poziomu, obejmuje kraj lub przynależność branżową 13
Przykłady nazw domen najwyższego poziomu.com (.co) firma komercyjna.edu (.ac) instytucja naukowa, edukacyjna.gov instytucja rządowa.mil instytucja wojskowa.org instytucja niekomercyjna, np. społeczne.int organizacja międzynarodowa.net firma utrzymująca i administrująca sieć, np. EARN czyli europejska sieć akademicka 14
Przykłady nazw krajów.pl Polska.uk Wielka Brytania.no Norwegia.fr Francja.de Niemcy.eu Unia Europejska Brak nazwy kraju na ogół oznacza, że adres dotyczy USA 15
Serwer nazw DNS (Domain Name Server) komputer przechowujący wykaz nazw danej domeny Serwer nazw RNS (Root Name Server) komputer przechowujący adresy serwerów nazw domen najwyższego poziomu w Internecie 16
Adres URL (Uniform Resource Locator) lokalizuje określoną informację w Internecie. Adres URL składa się z trzech części: 1) identyfikatora rodzaju usługi określa jaki protokół powinien być użyty do pobrania informacji, np. http:// czy ftp:// ftp to file transfer protocol 2) identyfikatora sieci światowej www 3) nazwy domenowej serwera oraz ścieżki dostępu do strony na tym serwerze, na której znajduje się szukana informacja, np. /index.htm http://www.p.lodz.pl/pl to adres URL strony Politechniki Łódzkiej 17
Dostawca usługi Internetu (ISP, Internet Service Provider) często oprócz łącza do Internetu zazwyczaj oferuje: filtr rodzinny chroniący dzieci przed pornografią i przemocą w Internecie hosting stron internetowych WWW lub serwerów internetowych FTP pocztę elektroniczną (e-mail) na swoim portalu lub serwerze można bez dodatkowych opłat: przeglądać strony internetowe WWW transferować pliki FTP, P2P korzystać z darmowych skrzynek poczty elektronicznej dyskutować w grupach dyskusyjnych 18
Usługi dostępne w Internecie dyskusje internetowe (grupy dyskusyjne, e-mailowe listy dyskusyjne, fora dyskusyjne, blogi) serwisy społecznościowe rozmowy tekstowe w czasie rzeczywistym (IRC) komunikatory internetowe (np. Gadu-Gadu, ICQ, Jabber, Skype, Tlen) telefonia internetowa (VoIP) radio internetowe telewizja internetowa telekonferencje faksowanie sklepy internetowe aukcje internetowe giełda internetowa bankowość elektroniczna gry online 19
ciekawostka Internet w Polsce dostępny jest od 20 grudnia 1991 roku. (tego dnia Stany Zjednoczone zniosły ograniczenia w łączności z Polski). Istotną rolę spełnił tu NASK (Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa) - zespół koordynacyjny ds. rozwoju akademickich sieci komputerowych (powstał wiosną 1991 r. przy Uniwersytecie Warszawskim) Obecnie jest to instytut badawczy (w zakresie opracowywania rozwiązań zwiększających efektywność, niezawodność i bezpieczeństwo sieci teleinformatycznych oraz innych złożonych systemów sieciowych) i nadal prowadzi rejestr nazw internetowych w domenie.pl Jest podległy Ministerstwu Cyfryzacji 20
sieć NASK w Polsce obecnie NASK oferuje rozwiązania teleinformatyczne dla klientów biznesowych, administracji i nauki 21
Internet jako zródło informacji chemicznej Literatura naukowa http://bg.p.lodz.pl/ezasoby alfabetyczny wykaz źródeł elektronicznych dostępnych ze strony Biblioteki Głównej Politechniki Łódzkiej warto zajrzeć! 22
Serwisy chemiczne ChemWeb http://www.chemweb.com/ ChemCenter http://www.acs.org/ serwis Amerykańskiego Towarzystwa Chemicznego ChemSoc http://www.rsc.org/chemsoc/ serwis brytyjskiego Królewskiego Towarzystwa Chemicznego 23
Chemiczne bazy danych Podział ze względu na rodzaj informacji chemicznej umieszczonej w bazie: bazy literaturowe bazy patentowe bazy nazw i skrótów chemicznych bazy właściwości fizyko-chemicznych substancji bazy reakcji chemicznych bazy właściwości toksykologicznych substancji bazy właściwości użytkowych materiałów chemicznych bazy danych spektralnych 24
WebElements http://www.webelements.com/ NIST Chemistry WebBook (National Institute of Standards and Technology) http://webbook.nist.gov/chemistry/ Spectral Database for Organic Compounds SDBS http://sdbs.db.aist.go.jp/sdbs/cgi-bin/cre_index.cgi Crystallographic and Crystallochemical Database for Minerals and their Structural Analogues http://database.iem.ac.ru/mincryst/ Protein Data Bank http://www.rcsb.org/pdb/ ChemExper http://www.chemexper.com/ 25
ChemIDplus (Toxicology Data Network) https://chem.nlm.nih.gov/chemidplus/ Chemie OnLine http://www.chemieonline.de ChemSpider http://chemspider. com ChemSynthesis http://www.chemsynthesis.com/ Docent Online http://katalog.gery.pl/strona1962_278_docent_online.html 26
Listy dyskusyjne np. ChemFan Chemistry forums http://www.chemicalforums.com/ Polskie strony internetowe poświęcone chemii http://chemfan.pg.gda.pl/inne_miejsca/ Chemistry and related Information on the Internet http://www.chem.ox.ac.uk/cheminfo/internet.html 27
Miejska Sieć Komputerowa LODMAN ciekawostka To rozległa szerokopasmowa sieć komputerowa zarządzana przez Centrum Komputerowe Politechniki Łódzkiej. Obejmuje swym zasięgiem kilkadziesiąt lokalizacji na terenie miasta oraz regionu łódzkiego. Jej zasadniczym celem jest integracja zasobów informatycznych uczelni wyższych i jednostek naukowo-badawczych regionu, oraz udostępnienie im połączenia z innymi krajowymi ośrodkami i światową siecią Internet. Oprócz świata nauki MSK LODMAN obsługuje także Urząd Wojewódzki, Urząd Marszałkowski, Urząd Miasta Łodzi, szkoły, biblioteki, instytuty resortowe, Policję, Straż Pożarną, Straż Miejską, instytucje użyteczności publicznej, rozgłośnie radiowe, zakłady energetyczne z terenu miasta i województwa oraz wiele innych podmiotów. 28
Lokalizacja węzłów sieci szkieletowej LODMAN ciekawostka 29
LODMAN ciekawostka jest instytucją rejestrującą dla domen lodz.pl sieradz.pl plock.pl zgierz.pl pabianice.pl skierniewice.pl oraz zajmuje się eksploatacją systemu rozproszonej bazy danych Łódzkiej Akademickiej Sieci Bibliotecznej, która m.in. udostępnia w Internecie zasoby katalogowe 10 największych bibliotek naukowych w Łodzi. 30