OPIS SPOSOBÓW OCHRONY CZYNNEJ EKOSYSTEMÓW Z PODANIEM RODZAJU, ROZMIARU I LOKALIZACJI POSZCZEGÓLNYCH ZADAŃ I. Działania ochronne na obszarach ochrony ścisłej 1 Budowa, remonty i utrzymanie szlaków i urządzeń turystycznych 1. Naprawa i bieŝąca konserwacja infrastruktury turystycznej w tym oznakowań, drogowskazów na węzłach komunikacyjnych; remont lub wymiana tablic edukacyjnych i informacyjnych przy szlakach oraz miejscach odpoczynku, remont lub wymiana szlakowskazów (razem do 5 sztuk). 2. Konserwacje i remonty oznakowania oraz wyposaŝenia szlaków turystycznych (do 7 km). 3. Czyszczenie infrastruktury turystycznej i skał z napisów wykonanych przez turystów. 4. Naprawa i bieŝąca konserwacja nawierzchni szlaków turystycznych piaskowcem radkowskim (do 7 km) obiekty zlokalizowane przy szlakach turystycznych na Odnowienie oznakowania szlaków rowerowych (do 5 km) Przygotowanie szlaków turystycznych do sezonu turystycznego, przez: 1) udroŝnianie szlaków przez usuwanie drzew tarasujących szlaki - do 7 km, według potrzeb, 2) usuwanie martwych drzew zagraŝających turystom poruszającym się po szlakach) do 7 km, według potrzeb konserwacje kładki edukacyjnej Niknąca Łąka konserwacje stanowisk ŚcieŜki Skalnej Rzeźby (łącznie 14 stanowisk) Szlaki rowerowe na Szlaki turystyczne zlokalizowane na Oddział 57b przebieg po Ŝółtym szlaku turystycznym Oddziały 15, 16, 2 przebieg po Ŝółtym szlaku turystycznym 2 Usuwanie zanieczyszczeń stałych Zbiórka i wywóz odpadów Załącznik nr 2
z obszaru Parku 3 Oznakowanie granic obszarów objętych ochroną ścisłą stałych w miejscach ich Do 10 km miejsca odpoczynku zlokalizowane przy szlakach turystycznych na Obszar Parku w miejscach II. Sposoby ochrony czynnej na obszarach ochrony czynnej A. W ekosystemach leśnych 1 Regulowanie składu gatunkowego drzewostanów z uwzględnieniem fazy rozwojowej drzewostanu, typu siedliska oraz typu zbiorowiska roślinnego i moŝliwych wariantów składu gatunkowego (czyszczenia wczesne, późne, cięcia II i III klasy wieku) Do 36,67 ha Oddziały - 19k, 34i, 40c, 49b, 52d, 56a, 59a, 60d, 62d, 63l, 64d, 67d, 75k, 78d, 79h, 90b, 96a, 128m, 7w, 19k, 20a, 21k, 21i, 22f, 39g, 46a, 130f 2 Prowadzenie zabiegów pielęgnacyjno-hodowlanych w drzewostanach objętych programem przebudowy i renaturalizacji, po uwzględnieniu odnowień naturalnych, polegających na: 1) stosowaniu róŝnych rodzajów cięć dla potrzeb przebudowy składu gatunkowego drzewostanów (cięcia IV, V i starszej klasy wieku), 2) przygotowaniu powierzchni do odnawiania drzewostanu, odnawianie drzewostanu poprzez sadzenie drzew pod osłoną, w lukach, na gniazdach oraz w ramach poprawek i uzupełnień oraz poprzez siew, 3) ochronie odnowień poprzez składanie gałęzi, 4) wykaszaniu roślinności zielnej w odnowieniach, Do 68,56 ha Oddziały - 36d, 39d, 25l, 130h, 49a, 49b, 49g, 67l, 118r, 130g, 142a Do 60 ha Obwody ochronne - Według potrzeb Obwody ochronne - Do 65 ha Obwody ochronne - 5) pracach szkółkarskich, 1,59 ha Oddziały - 10h, 15b, 25l, 39c, 43o, 51h, 80h, 118r, 143g, 144b
6) zbiorze nasion buka i szyszek jodły 3 Opóźnienie rozpadu monokultur świerkowych poprzez cięcia sanitarne - usuwanie powalonych, złamanych oraz zasiedlonych przez owady drzew z pozostawieniem części drzew niezagraŝających zdrowotności drzewostanów 4 Zachowanie właściwego stanu zdrowotnego drzewostanów, przez: 1) korowanie części drzew, pozostawionych w ekosystemach do rozpadu, a zasiedlonych przez owady w drzewostanach zagroŝonych masowym występowaniem kornika drukarza i gatunków towarzyszących, 2) prowadzenie czynności w zakresie ochrony lasu, w szczególności wykonywanie monitoringu zagroŝenia drzewostanów poprzez jesienne poszukiwania larw zasnui świerkowej, 3) prowadzenie czynności w zakresie ochrony lasu, w szczególności wykonywanie monitoringu zagroŝenia drzewostanów poprzez wystawianie pułapek feromonowych na brudnicę mniszkę, 4) prowadzenie czynności w zakresie ochrony lasu, w szczególności wykonywanie monitoringu zagroŝenia drzewostanów poprzez wykładanie pułapek klasycznych, feromonowych na kornika drukarza 5 Zabezpieczanie drzewostanów przed nadmiernym uszkodzeniami powodowanymi przez zwierzęta roślinoŝerne, przez: Do 1000 kg 3000 ha, w miarę potrzeb i stopnia zagroŝenia przez owady 3000 ha w miarę potrzeb i stopnia rozwoju owadów Obszar Parku w miejscach Obwody ochronne - Obwody ochronne - 60 prób Obwody ochronne - 43 sztuki Obwody ochronne - Według potrzeb Obwody ochronne -
1) regulację liczebności populacji zwierząt roślinoŝernych w celu ograniczenia szkód powstałych przez zgryzanie jodły i buka w odnowieniach sztucznych wprowadzanych jako przebudowa drzewostanów, 2) zabezpieczanie młodego pokolenia drzew poprzez grodzenie upraw siatką leśną, 3) zabezpieczanie młodego pokolenia drzew poprzez smarowanie drzew środkiem odstraszającym Jeleń - do 65 sztuk Obwody ochronne - Do 6500 mb Obwody ochronne - Do 160 ha Obwody ochronne - B. W nieleśnych ekosystemach lądowych 1 Waloryzacja i zachowanie starych odmian drzew owocowych poprzez pielęgnowanie starych sadów i przydomowych drzew Według potrzeb Oddziały - 18a,b, 21o, 22j, 99l,n, 2 1. Przeciwdziałanie procesom sukcesyjnym w ekosystemach trawiastych poprzez koszenie łąk, muraw i pastwisk z usuwaniem biomasy. 2. Ekstensywny wypas zwierząt. 3. Usuwanie naturalnego odnowienia drzew i krzewów C. W ekosystemach wodnych Do 3,5 ha Oddziały - 17i, 80i,j,k,m,n,p 1 Konserwacja urządzeń hydrotechnicznych i przeciwpoŝarowych 1. Wykaszanie roślinności na grobli na powierzchni 0,024 ha. 2. Konserwacja tablic Oddział 19l,r 2 1. Ochrona i odtwarzanie zagroŝonych siedlisk hydrogenicznych w Parku. 2. Ograniczenie nadmiernego odpływu wody poprzez zatykanie rumoszem drzewnym starych rowów melioracyjnych, spowolnienie spływu po zboczach. 3. Usuwanie nalotów świerkowych ocieniających mokradła. 4. Wykaszanie informacyjnych Według potrzeb Torfowiska i zabagnienia na terenie całego Parku
D. Inne, według specyfiki Parku 1 Budowa, remonty i utrzymanie szlaków i urządzeń turystycznych 1. Naprawa, i bieŝąca konserwacja infrastruktury turystycznej, w tym oznakowań, drogowskazów na węzłach komunikacyjnych. 2. Budowa wiat turystycznych - 3 sztuki. 3. Remont lub wymiana tablic edukacyjnych i informacyjnych przy szlakach oraz miejscach odpoczynku. 4. Remont lub wymiana znaków na szlakach, łącznie do 54 sztuk. 5. Konserwacje i remonty oznakowania oraz wyposaŝenia szlaków turystycznych do 25 km. 6. Remont i wymiana ogrodzeń przy parkingach i polach wypoczynkowych. 7. Budowa kładek i pomostów na szlakach turystycznych. 8. Czyszczenie infrastruktury turystycznej i skał z napisów wykonanych przez turystów. 9. Naprawa i bieŝąca konserwacja nawierzchni szlaków turystycznych (piaskowiec radkowski) do 15 km. 1. Przygotowanie szlaków turystycznych do sezonu turystycznego (udroŝnianie szlaków przez usuwanie drzew tarasujących szlaki. 2. Usuwanie martwych drzew zagraŝających turystom poruszającym się po szlakach) do 25 km, według potrzeb Remonty wyposaŝenia tras turystycznych na Szczelińcu Wielkim (wymiana balustrad przy schodach na Szczelińcu, wymiana kładek, remont nawierzchni szlaku, remont drobnej infrastruktury turystycznej). obiekty zlokalizowane przy szlakach turystycznych, polach wypoczynkowych i parkingach na Szlaki turystyczne zlokalizowane na Oddziały - 116, 121, 41
Udostępnienie tarasu widokowego przy schronisku na Szczelińcu Wielkim (wyznaczenie dojścia, wykonanie konstrukcji zabezpieczających) BieŜące naprawy nawierzchni szlaków rowerowych na terenie Parku (według potrzeb) do 5 km Odnowienie oznakowania szlaków rowerowych do 10 km Remont stanowisk ścieŝki edukacyjnej Ochrona Ekosystemów w PNGS remont wyposaŝenia (kładki, balustrady, stanowiska edukacyjne (łącznie 12 stanowisk) konserwacja stanowisk ŚcieŜki Skalnej Rzeźby (łącznie 14 stanowisk) konserwacje stanowiska edukacyjnego Radkowskie Baszty (ścieŝka geologiczna) konserwacje stanowisk edukacyjnych Wisząca Skała, Podmorskie Kanały, Białe Ściany (ścieŝka geologiczna) konserwacje kładki edukacyjnej Niknąca Łąka Oddział 41 Szlaki rowerowe na Szlaki rowerowe na Oddziały - 115, 116, 117, 118, 120, 121 Oddziały 2, 4, 19, 42, 41 przebieg po Ŝółtym szlaku turystycznym Pododdział 29a Oddziały - 106d, 97f Oddział 57a przebieg po Ŝółtym szlaku turystycznym 2 Ograniczanie niekontrolowanej penetracji ludzkiej obszaru Parku Przygotowanie, oznakowanie i utrzymanie zimowych szlaków narciarstwa biegowego do 30 km Odsłanianie form skalnych oraz punktów widokowych poprzez podkrzesywanie i przycinanie gałęzi drzew na Skalnych Grzybach", Szczelińcu Wielkim" i Błędnych Skałach według bieŝących potrzeb Zimowe szlaki narciarstwa biegowego na Oddziały - 46, 47, 41, 116
3 Usuwanie zanieczyszczeń stałych z obszaru Parku Zbiórka i wywóz odpadów stałych w miejscach ich 4 Oznakowanie granic Parku 1. Ustawienie tablic Parku 30 sztuk przy wejściach do Parku. 2. Koszenie trawy przy tablicach na powierzchni 18 5 Utrzymanie dróg we właściwym stanie technicznym m 2 Do 50 km miejsca odpoczynku zlokalizowane przy szlakach turystycznych na Obwody ochronne -, Czerwona Woda Na III. Sposoby ochrony czynnej na obszarach ochrony krajobrazowej A. W nieleśnych ekosystemach lądowych 1 Przeciwdziałanie procesom sukcesyjnym w ekosystemach trawiastych poprzez: 1) koszenie łąk, muraw i pastwisk z usuwaniem biomasy lub ekstensywny wypas zwierząt, 2) usuwanie naturalnego odnowienia drzew i krzewów (ochrona występujących na wskazanych obszarach siedlisk z listy Natura 2000 - kod 6210, 6230, 6430, 6510, 6520) Do 345 ha 2 Waloryzacja i zachowanie starych odmian drzew owocowych poprzez: 1) pielęgnowanie sadu kolekcyjnego, 2) pielęgnowanie starych sadów i przydomowych drzew Oddziały - 1a,b, 5a,b,d,f, 6j, 7x,z, 8b,c,d,f,g,m, 9a, 17c,i,k, m, n, o, s, y, z, bx, cx, fx, 18i,n, 19d, 20l,m,n,o,p,s,t,w,x,y,a x,dx,bx,hx,kx,lx, 21a,m,p, 26a, 43n,w, 44b,d,g,h,i,l,o, 49d, 51g, 52i, 61g,i,k, 62m, 67j,o, 70a, 72h,i,m, 78h,i,k,l,o, 79i, 80g, 81a, 100bx,cx, 107d,i,j,m,o,p,r,s, 108c,i, 109f, 112l, 113f,g,p, 121p,s,t, 128w,x,y,ax, 130o,p,r, 131a,b,c, 132i,j, 137d,f, 138b, 139g,j, 141bx,cx,gx,hx, 143d, 146j,r, 151w, ax, cx 2,5 ha Oddział 152m Według potrzeb Oddział 21p
B. Inne, według specyfiki parku 1 Budowa, remonty i utrzymanie szlaków oraz urządzeń turystycznych 1. Naprawa i bieŝąca konserwacja infrastruktury turystycznej w tym oznakowań, drogowskazów na węzłach komunikacyjnych. 2. Wymiana tablic edukacyjnych i informacyjnych przy szlakach i miejscach odpoczynku, łącznie do 10 sztuk. 3. Konserwacje i remonty oznakowania oraz wyposaŝenia szlaków turystycznych, do 15 kilometrów. 4. Konserwacja wyposaŝenia miejsc odpoczynku oraz koszenie trawy w miejscach odpoczynku. 5. Budowa kładek i pomostów na szlakach turystycznych. 6. Czyszczenie infrastruktury turystycznej i skał z napisów wykonanych przez turystów. 7. Naprawa i bieŝąca konserwacja nawierzchni szlaków turystycznych (piaskowiec radkowski) do 15 km Przygotowanie szlaków turystycznych do sezonu turystycznego (udroŝnianie szlaków przez usuwanie drzew tarasujących szlaki, usuwanie martwych drzew zagraŝających turystom poruszającym się po szlakach) do 5 km, według potrzeb Odnowienie oznakowania szlaku rowerowego (według potrzeb) do 10 km Remont i zagospodarowanie obiektów przejętych od wojska w rejonie Błędnych Skał obiekty zlokalizowane przy - szlakach turystycznych, polach wypoczynkowych i parkingach, na Szlaki turystyczne zlokalizowane na Szlaki rowerowe na Oddział 121 f
2 Ograniczanie niekontrolowanej penetracji ludzkiej obszaru Parku 3 Usuwanie zanieczyszczeń stałych z obszaru Parku BieŜące remonty i naprawy wyposaŝenia i nawierzchni parkingów (Kształtna Łąka, YMCA, Wodospady Pośny, Batorówek, Droga nad Urwiskiem, pod Szczelińcem), według potrzeb Koszenie trawy na parkingach i miejscach odpoczynku (Kształtna Łąka, YMCA, Wodospady Pośny, Batorówek, Droga nad Urwiskiem, pod Szczelińcem), na powierzchni ok. 2 ha Rozbudowa obiektu wystawienniczego Muzeum śaby konserwacje stanowiska edukacyjnego Łąki Pasterskie (ścieŝka geologiczna) konserwacje stanowiska edukacyjnego Czerwona Skała (ścieŝka geologiczna) konserwacja stanowisk ŚcieŜki Skalnej Rzeźby (łącznie 14 stanowisk) 1. BieŜąca naprawa wyposaŝenia ścieŝki edukacyjnej Płazy (7 stanowisk oraz ławki, mostki i wiata). 2. Wykaszanie roślinności na grobli na powierzchni 0,10 ha Przygotowanie, oznakowanie i utrzymanie zimowych szlaków narciarstwa biegowego do 5km Zbiórka i wywóz odpadów stałych w miejscach ich Oddziały - 50f, 133f,g, 35f, 62, 31c, 42g Oddziały - 50f, 133f,g, 35f, 62, 31c, 42g Oddział 151 t Oddział 44 d Oddział 148 c Oddziały - 17, 17A, 20A, 157A, 41A przebieg po Ŝółtym szlaku turystycznym Oddziały - 151 t, y, w, z, x, ax, bx, cx Zimowe szlaki narciarstwa biegowego, na miejsca odpoczynku zlokalizowane przy szlakach turystycznych 1) Podział na oddziały oznaczone liczbą oraz obwody ochronne podano zgodnie z mapą przeglądową Parku Narodowego Gór Stołowych, w skali 1:15 000 według stanu na 1.01.2010 r. Podział na pododdziały oznaczone literą oraz obszary objęte ochroną częściową przyjęto zgodnie z mapą obszarów ochronnych Parku Narodowego Gór Stołowych, w skali 1:15 000, według stanu na 1.01.2010 r. Mapy znajdują się w siedzibie Parku Narodowego Gór Stołowych w miejscowości Kudowa-Zdrój.