Projekt Nr BRM.0006.143.2015 z dnia 17 listopada 2015 r. UCHWAŁA NR... RADY MIASTA USTROŃ z dnia... 2015 r. w sprawie gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie Miasta Ustroń na lata 2016-2020 Na podstawie art. 18 z ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (tj. Dz.U. 2015.1515) z związku z art.6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (t.j. Dz. U. 2015. 1390) Rada Miasta Ustroń uchwala: 1. Gminny program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie Miasta Ustroń na lata 2016-2020 zgodnie z brzmieniem załącznika do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta Ustroń. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2016 r. 3. Id: CEDA82E1-6942-4BFB-8B1B-C66164BE7649. Projekt Strona 1
Załącznik do Uchwały Nr... Rady Miasta Ustroń GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE MIASTA USTROŃ NA LATA 2016-2020 1. WPROWADZENIE Przemocą w rodzinie określane jest każde zachowanie skierowane wobec osoby bliskiej, którego celem jest utrzymanie nad nią kontroli i władzy. Przemoc w rodzinie to zamierzone, wykorzystujące przewagę sił działanie przeciwko członkowi rodziny naruszające jego godność oraz podstawowe prawa i wolności, powodujące cierpienie i szkody [Nowakowska, 2008, s. 21]. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy (t.j. Dz. U. 2015. 1390 ) definiuje przemoc w rodzinie jako jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Rodzina jest najważniejszym środowiskiem życiu człowieka, kształtującym osobowość, system wartości, poglądy i styl życia. Ważną rolę w prawidłowo funkcjonującej rodzinie odgrywają wzajemne relacje pomiędzy rodzicami, oparte na miłości i zrozumieniu. W przypadku dezorganizacji rodzina nie jest w stanie realizować podstawowych zadań, role wewnątrzrodzinne ulegają zaburzeniu, łamane są reguły, a zachowania poszczególnych członków rodziny stają się coraz bardziej niezgodne z normami prawnymi i moralnymi oraz oczekiwaniami społecznymi. Przemoc domowa może być zarówno skutkiem, jak i przyczyną dysfunkcji w rodzinie. Należy ją zaklasyfikować do kategorii zachowań negatywnych o dużej szkodliwości społecznej. Prowadzi do poważnych naruszeń norm moralnych i prawnych, tragicznych skutków psychologicznych, a w skrajnych przypadkach do poważnych okaleczeń czy zabójstw [Sasal, 2005, s. 16 19]. Wokół przemocy narosło wiele mitów. Jednym z nich jest przekonanie, że jest to zjawisko marginalne, występujące wyłącznie w patologicznych środowiskach. Tymczasem według danych statystycznych przemoc w rodzinie jest zjawiskiem powszechnym i stanowi poważny problem społeczny. Znęcanie się nad rodziną jest najczęściej popełnianym przestępstwem w Polsce, zaraz po przestępstwach przeciwko mieniu i życiu [Tomaszewska, 2007, s. 36 37]. Przemoc ze strony najbliższej osoby jest doświadczeniem traumatycznym, okaleczającym psychikę. Przemoc w rodzinie przybiera różne formy: od przemocy fizycznej, przez przemoc psychiczną i seksualną, po przemoc ekonomiczną. Przemoc w rodzinie rzadko jest incydentem jednorazowym. Zazwyczaj ma ona charakter długotrwały i cykliczny. Id: 882ADFB4-A676-4F71-BD85-034F890B3D6A. Projekt Strona 1
Rodzaje przemocy: 1. Przemoc fizyczna jej celem jest zadanie ofierze bólu fizycznego, uszkodzenie jej ciała, pogorszenie jej zdrowia lub pozbawienie ją życia. 2. Przemoc seksualna to zachowanie zmuszające ofiarę do podjęcia niechcianych zachowań seksualnych. 3. Przemoc psychiczna to zachowanie, którego celem jest umniejszanie poczucia własnej wartości ofiary, wzbudzanie w niej strachu. 4. Przemoc ekonomiczna to każde zachowanie, którego celem jest ekonomiczne uzależnienie ofiary od sprawcy. 5. Zaniedbanie to ciągłe niezaspokajanie podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych. Przemoc jest przestępstwem. W zależności od tego, czy przemoc ma charakter jednorazowy, czy się powtarza, jest ścigana z różnych artykułów Kodeksu karnego. Jeżeli przemoc ma charakter ciągły, zostanie zakwalifikowana jako przestępstwo znęcania się nad rodziną. Artykuł 207 Kodeksu karnego stanowi: 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osoba nieporadną ze względu na jej stan psychiczny i fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. 2. Jeżeli czyn określony w 1 połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat. 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 2 do 12 lat. Przemoc w rodzinie ma tragiczne konsekwencje. Prowadzi nie tylko do uszkodzeń ciała ofiary, ale także do zaburzeń emocjonalnych oraz zaburzeń w sposobie, w jaki postrzega ona sama siebie, sprawcę oraz innych ludzi. Narastanie zjawiska przemocy w rodzinie wymaga niezwłocznego podjęcia działań. 2. Diagnoza przemocy w oparciu o dane z Komisariatu Policji w Ustroniu Ze statystyk Miejskiego Zespołu Interdyscyplinarnego wynika, że na terenie gminy w latach 2011-2014r. założono 59,, Niebieskich Kart, Rok Liczba założonych niebieskich kart 2011 5 2012 23 2013 20 2014 11 Id: 882ADFB4-A676-4F71-BD85-034F890B3D6A. Projekt Strona 2
3. Cele programu Celem Programu jest: 1) zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie na terenie Gminy Ustroń, 2) zwiększenie skuteczności działań wobec osób dotkniętych przemocą w rodzinie, 3) podejmowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie. Cele ogólne będą realizowane przez: 1) systematyczne diagnozowanie przez Miejski Zespół Interdyscyplinarny zjawiska przemocy w rodzinie na terenie Gminy Ustroń, 2) budowanie lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy, 3) podnoszenie kompetencji służb zajmujących się problematyką przemocy w rodzinie, 4) udzielanie profesjonalnej pomocy ofiarom przemocy w rodzinie, 5) podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie, 6) oddziaływanie edukacyjno-korekcyjne na sprawców przemocy w rodzinie. 4. Założenia Programu Realizacja celów Programu zakłada: 1) uwrażliwienie społeczności lokalnej na problem przemocy w rodzinie, 2) promowanie modelu rodziny wolnego od przemocy, 3) edukację dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie przemocy w rodzinie, 4) działania interdyscyplinarne w zakresie przeciwdziałania przemocy. 5. Podstawa prawna Program będzie realizowany w oparciu o następujące akty prawne: ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (t.j. Dz.U. 2015. 1390) ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. 2015. 163 ) ustawę z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. 2015.1286) 6. Zasoby Gminy Ustroń w zakresie realizacji Programu: 1. Zasoby ludzkie specjaliści z różnych dziedzin. 2. Zasoby instytucjonalne instytucje i organizacje zajmujące się problemem przemocy w rodzinie oraz instytucje i organizacje pełniące funkcję wspierającą: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Komisariat Policji, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Placówki Oświatowo-Wychowawcze, Placówki Ochrony Zdrowia, Organizacje Pozarządowe, Straż Miejska, Miejski Dom Spokojnej Starości, Kościoły i związki wyznaniowe. Id: 882ADFB4-A676-4F71-BD85-034F890B3D6A. Projekt Strona 3
7. Czynniki gwarantujące właściwą realizację Programu: poparcie działań i współpraca jednostek samorządowych, dobra znajomość środowiska, dobra współpraca służb i instytucji na terenie gminy oraz poza nią, otwartość i chęć współpracy specjalistów, właściwe relacje w rodzinach, chęć współpracy rodziny w rozwiązaniu problemu przemocy. 8. Zagrożenia w realizacji zadań: stereotypy panujące w środowisku na temat przemocy w rodzinie, stosowanie niewłaściwych form oddziaływania w rodzinie, niechęć rodzin do współpracy w zakresie poprawy relacji rodzinnych, brak współpracy rodziny w rozwiązaniu problemu przemocy, problem uzależnienia od alkoholu w rodzinach, niski status materialny rodzin, problemy mieszkaniowe, brak Ośrodka Wsparcia, ograniczony dostęp do wsparcia psychologicznego, niewłaściwa współpraca interdyscyplinarna. 9. Realizacja celów Programu CEL 1 Zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie na terenie Gminy Ustroń Działania: 1. Współpraca członków Miejskiego Zespołu Interdyscyplinarnego w szczególności w zakresie: diagnozowanie przez członków Zespołu Interdyscyplinarnego problemu przemocy w rodzinie, opracowywanie przez zespół adekwatnych strategii postępowania w przypadku rozpoznania i zgłoszenia przemocy domowej, inicjowanie interwencji w przypadku przemocy domowej i uruchomienia procedur mających na celu jej powstrzymania, tworzenie grup roboczych, gromadzenie oraz rozpowszechnianie informacji na temat możliwości udzielania pomocy rodzinom, w których występuje przemoc domowa, monitorowanie sytuacji rodzin dotkniętych przemocą, dokumentowanie działań podejmowanych wobec rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz efektów tych działań, uruchamianie i zacieśnianie współpracy między rożnymi instytucjami pomocowymi, podejmowanie działań prewencyjnych w środowiskach zagrożonych przemocą. Podmiot realizujący działania: Miejski Zespół Interdyscyplinarny 2. Edukacja dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie przemocy: propagowanie skutecznych sposobów powstrzymywania przemocy, obalanie mitów na temat przemocy, Id: 882ADFB4-A676-4F71-BD85-034F890B3D6A. Projekt Strona 4
prowadzenie kampanii zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży w zakresie ograniczenia oglądania przemocy w telewizji, grach komputerowych, wspieranie różnych form spędzania wolnego czasu promujące zachowania nieagresywne, organizowanie konkursów, np. plastycznych, wśród dzieci i młodzieży w zakresie zapobiegania przemocy, umieszczanie na tablicach ogłoszeń w Instytucjach zaangażowanych w realizację programu informacji na temat przemocy, publikowanie w Gazecie Ustrońskiej, stronie internetowej MOPS i stronie internetowej Ustronia informacji o lokalnym systemie pomocy i wsparcia osób uwikłanych w zjawisko przemocy domowej, Podmioty realizujące działanie w szczególności: a. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, b. Miejski Zespół Interdyscyplinarny, c. Komisariat Policji, d. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, e. Placówki Ochrony Zdrowia, f. Straż Miejska, g. Placówki Oświatowo-Wychowawcze, h. Organizacje Pozarządowe, i. Kościoły i związki wyznaniowe, j. Sąd, k. Kuratorzy. CEL 2 Zwiększenie skuteczności działań wobec osób dotkniętych przemocą w rodzinie Działania: 1. Przyjmowanie zgłoszeń dotyczących przemocy domowej przez osoby realizujące program i uruchamianie procedur mających na celu powstrzymanie przemocy: wypełnienie formularza,,niebieska Karta, wszczęcie procedury,,niebieska Karta, przekazanie informacji o podjętych działaniach Przewodniczącemu Miejskiego Zespołu Interdyscyplinarnego, zwołanie posiedzenia Miejskiego Zespołu Interdyscyplinarnego. Podmioty realizujące działanie w szczególności: a. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, b. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, c. Komisariat Policji, d. Placówki Oświatowo-Wychowawcze, e. Placówki Ochrony Zdrowia, f. Organizacje Pozarządowe, g. Kuratorzy Sądowi. 2. Kierowanie ofiar przemocy do odpowiednich specjalistów w celu uzyskania informacji: na temat praw osób będących ofiarami przemocy w rodzinie, na temat poradnictwa medycznego, na temat poradnictwa psychologicznego, na temat poradnictwa socjalnego i zawodowego, na temat poradnictwa prawnego i rodzinnego, Id: 882ADFB4-A676-4F71-BD85-034F890B3D6A. Projekt Strona 5
dotyczącej bezpiecznego schronienia osobom dotkniętym przemocą w ośrodkach interwencji kryzysowej i w specjalistycznych ośrodkach wsparcia, Podmioty realizujące działanie w szczególności: a. Miejski Zespół Interdyscyplinarny, b. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, c. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, d. Komisariat Policji, e. Placówki Oświatowo-Wychowawcze, f. Placówki Ochrony Zdrowia, g. Organizacje Pozarządowe, h. Straż Miejska, i. Kościoły i związki wyznaniowe. 3. Zapewnienie schronienia osobie dotkniętej przemocą w rodzinie Podmiot realizujący działanie: Burmistrz Miasta CEL 3 Podejmowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie Działania: 1. Przeprowadzanie rozmów z osobami stosującymi przemoc oraz poinformowanie sprawcy przemocy w rodzinie, o konsekwencjach prawnych wynikających ze stosowania przemocy w rodzinie. 2. Udzielanie informacji sprawcom przemocy na temat programów korekcyjnoedukacyjnych. 3. Izolowanie sprawców od ofiar przemocy domowej. 4. Zgłoszenie osoby uzależnionej stosującej przemoc w rodzinie do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, 5. Kierowanie wniosków do Sądu o podjęcie leczenia odwykowego w związku z nadużywaniem alkoholu przez osoby stosujące przemoc. 6. Powiadomienie organów ścigania o wystąpieniu przemocy w rodzinie. Podmioty realizujące działanie w szczególności: a. Komisariat Policji, b. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, c. Ośrodek Interwencji Kryzysowej lub Ośrodek Wsparcia, d. Miejski Zespół Interdyscyplinarny, e. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, f. Straż Miejska, g. Kuratorzy, h. Sąd. 10. Finansowanie Programu Program będzie finansowany ze środków budżetu Gminy Ustroń. Id: 882ADFB4-A676-4F71-BD85-034F890B3D6A. Projekt Strona 6
11. Realizatorzy Programu Miejski Zespół Interdyscyplinarny Urząd Miasta ul. Rynek 1 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej ul. M. Konopnickiej 40 Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych ul. Rynek 1 Komisariat Policji ul. 3 Maja 21 Żłobek Miejski ul. Gałczyńskiego 43 Przedszkole nr 1 ul. Partyzantów 9 Oddział Przedszkola nr 1 ul. Polańska 25a Przedszkole nr 2 ul. Strażacka 1 Przedszkole nr 4 ul. Wiśniowa 13 Przedszkole nr 5 ul. Lipowska 127 Przedszkole nr 6 ul. Szeroka 7 Przedszkole nr 7 ul. Gałczyńskiego 7 Przedszkole Niepubliczne Chatka Puchatka ul. 3-go Maja 24 Szkoła Podstawowa nr 1 ul. Partyzantów 2 Szkoła Podstawowa nr 2 ul. Daszyńskiego 31 Szkoła Podstawowa nr 3 ul. Polańska 25 Szkoła Podstawowa nr 5 ul. Szkolna 2 Szkoła Podstawowa nr 6 ul. Kreta 6 Szkoła Podstawowa nr 1 ul. Partyzantów 2 Szkoła Podstawowa nr 2 ul. Daszyńskiego 31 Gimnazjum nr 1 ul. Partyzantów 2 Gimnazjum nr 2 ul. Daszyńskiego 31 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych, ul. 3 Maja 15 Przychodnia Rejonowa w Ustroniu ul. Mickiewicza 1 Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Medica" S.C. ul. Drozdów 8 Rodzinna praktyka lekarska S.C. ul. Skoczowska 137 Straż Miejska ul. A. Brody 16 Gazeta Ustrońska ul. Rynek 4 Miejski Dom Kultury ul. Daszyńskiego 28 Miejski Dom Spokojnej Starości ul. Słoneczna 10 Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Rodzinie,,Można Inaczej ul. Rynek 4 Rodzina. Ustrońskie Stowarzyszenie Trzeźwości ul. Rynek 4, Chrześcijańska Fundacja Życie i Misja ul. 3 Maja 14 Fundacja Św. Antoniego ul. Kościelna 21 Fundacja Dobrego Pasterza ul. Polańska 95 Ewangelickie stowarzyszenie Maria-Marta Pl. Ks. K. Kotschego 4 Stowarzyszenie Na Rzecz Dzieci i Rodzin Ponad Granicami ul. Dominikańska 14 Towarzystwo Opieki nad Niepełnosprawnymi w Ustroniu ul. Szeroka 7 Parafia Rzymsko-Katolicka pw. N.M.P. Królowej Polski ul. Dominikańska 14 Parafia Rzymsko-Katolicka pw. Podwyższenia Krzyża Świętego ul. Lipowska 133 Parafia Rzymsko-Katolicka św. Anny ul. Zabytkowa 23 Parafia Rzymsko-Katolicka św. Brata Alberta ul. Sanatoryjna 8 Parafia Rzymsko-Katolicka pw. Dobrego Pasterza ul. Polańska 95 Parafia Rzymsko-Katolicka św. Klemensa ul. M. Konopnickiej 1 Parafia Świętej Anny ul. Zabytkowa 23 Parafia Ewangelicko-Augsburska Pl. Ks. Kotschego 4 Filia Parafii w Ustroniu - Polanie Polańska 87a Id: 882ADFB4-A676-4F71-BD85-034F890B3D6A. Projekt Strona 7
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego ul. Długa 49 Kościół Zielonoświątkowy - Zbór Betel ul. Daszyńskiego 75 Sąd Rejonowy w Cieszynie ul. Garncarska 8, 43-400 Cieszyn Kuratorzy Zawodowi i Społeczni ul. Garncarska 8, 43-400 Cieszyn Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej ul. Cieszyńska 10, 43-300 Bielsko-Biała Prokuratura Rejonowa w Cieszynie ul. Garncarska 8, 43-400 Cieszyn Starostwo Powiatowe w Cieszynie ul. Bobrecka 29, 43-400 Cieszyn Powiatowe Centrum Pomocy w Rodzinie ul. Bobrecka 29, 43-400 Cieszyn Powiatowy Urząd Pracy w Cieszynie ul. Plac Wolności 6, 43-400 Cieszyn Id: 882ADFB4-A676-4F71-BD85-034F890B3D6A. Projekt Strona 8