1. Opracowanie budżetu JST, 2. Uchwalenie budżetu JST, 3. Wykonanie budżetu JST, 4. Sprawozdawczość i kontrola budżetu JST
Opracowanie budżetu JST Podstawa opracowania budżetu JST: materiały planistyczne, przyjęte założenia polityki cenowej (ceny usług komunalnych), przyjęte założenia polityki podatkowej (podatki i opłaty lokalne), przyjęte kierunki przemian własnościowych mienia jednostek JST, informacje o rocznych kwotach poszczególnych części subwencji ogólnej oraz o planowanej na dany rok kwocie dochodów z tytułu udziału w podatku PIT (minister właściwy do spraw finansów publicznych), informacje o kwotach dotacji celowych na zadania z zakresu administracji rządowej (dysponenci części budżetowych), informacje o przewidywanej wysokości podatków i opłat stanowiących dochód JST (Izba Skarbowa)
Opracowanie budżetu JST Podstawa opracowania budżetu JST: zadania wynikające z przyjętych przez organ JST programów gospodarczych i strategii rozwoju, plany rzeczowe tych zadań (w tym wydatki na realizację zadań inwestycyjnych ujętych w wieloletnie plany inwestycyjne), założenia polityki zatrudnienia i wynagrodzeń w komunalnych jednostkach organizacyjnych, wnioski kierowane do zarządu o ujęcie w projekcie budżetu wydatków na konkretne cele.
Opracowanie budżetu JST Najważniejsze zasady projektowania budżetu: przygotowanie projektu należy do organu wykonawczego, projekt budżetu, wraz z informacją o stanie mienia komunalnego organ wykonawczy przedkłada organowi stanowiącemu gminy oraz RIO najpóźniej do dnia 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy, organ wykonawczy jest zobowiązany przedstawić organowi stanowiącemu gminy przed uchwaleniem budżetu opinię RIO, do czasu uchwalenia uchwały budżetowej (nie dłużej niż do 31 marca roku budżetowego) podstawą gospodarki budżetowej JST jest projekt uchwały przedstawiony przez organ wykonawczy organowi stanowiącemu,
Opracowanie budżetu JST Najważniejsze zasady projektowania budżetu: bez zgody organu wykonawczego organ stanowiący nie może wprowadzić w projekcie uchwały budżetowej zmian powodujących zmniejszenie dochodów lub zwiększenie wydatków i jednocześnie zwiększenie deficytu budżetowego. jeżeli budżet gminy nie zostanie uchwalony do 31 marca roku budżetowego RIO w terminie do 30 kwietnia roku budżetowego ustali budżet gminy w zakresie obligatoryjnych zadań własnych oraz zadań zleconych.
Uchwalenie budżetu JST Przyczyny powstawania deficytu budżetowego: planowane wydatki nie znajdują pokrycia w planowanych dochodach bezzwrotnych (deficyt planowany wystąpienie potrzeb pożyczkowych budżetu JST), dochody transferowe nie w pełni pokrywają wydatki na realizację zadań JST (niedofinansowanie JST z budzetu państwa), zmniejszająca się baza dochodowa JST, zwiększone zapotrzebowanie na usługi publiczne, rosnąca inflacja i wzrastająca stopa bezrobocia, niezrealizowanie zaplanowanych dochodów i wydatków,
Uchwalenie budżetu JST Przyczyny powstawania deficytu budżetowego: czynniki nieprzewidywalne, utrata płynności finansowej, zmniejszające się zasoby gotówki i nadwyżek budżetowych, nieprzewidziany wzrost kosztów obsługi długu, rosnące wymagalne zobowiązania (bez pokrycia), brak racjonalnego i skutecznego zarządzania finansami.
Uchwalenie budżetu JST Źródła przychodów budżetów JST z których może być pokryty deficyt: sprzedaż papierów wartościowych wyemitowanych przez jednostkę samorządu terytorialnego, kredyty, pożyczki, prywatyzacja majątku JST, nadwyżka budżetu JST z lat ubiegłych, wolne środki (nadwyżki środków pieniężnych na rachunku bieżącym JST wynikająca z rozliczeń kredytów i pożyczek lat ubiegłych).
Uchwalenie budżetu JST Łączna kwota długu JST na koniec roku budżetowego nie może przekroczyć 60% wykonanych dochodów ogółem tej jednostki w tym roku budżewtowym.
Wykonanie budżetu JST 7 dni od dnia podjęcia uchwały budżetowej: organ wykonawczy przedkłada ją RIO, przekazuje podległym jednostkom informacje niezbędne do opracowania projektów ich planów.
Wykonanie budżetu JST 21 dni od dnia podjęcia uchwały budżetowej organ wykonawczy: opracowuje układ wykonawczy budżetu w podziale na działy, rozdziały i paragrafy klasyfikacji dochodów i wydatków, przekazuje podległym jednostkom informacje o ostatecznych kwotach dochodów i wydatków tych jednostek oraz wysokości dotacji i wpłat z budżetu, opracowuje plan finansowy zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami jako podstawę dla tego planu przyjmuje się kwotę dotacji przyznaną na ten cel w danym roku budżetowym oraz wielkość dochodów związanych z realizacją tych zadań, które podlegają przekazaniu do budżetu państwa.
Wykonanie budżetu JST Najważniejsze zasady gospodarki budżetowej obowiązujące w trakcie wykonywania budżetu: pełna realizacja zadań w terminach określonych przepisami i harmonogramem, ustalenie, pobieranie i odprowadzanie dochodów na zasadach i w terminach wynikających z obowiązujących przepisów, dokonywanie wydatków w granicach kwot określonych w planie finansowym, zgodnie z planowanym przeznaczeniem, w sposób celowy i oszczędny, wydatki na współfinansowanie programów i projektów realizowanych ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych nie podlegających zwrotowi mogą być dokonywane po uzyskaniu tych środków, zlecenie zadań na zasadzie wyboru najkorzystniejszej oferty z uwzględnieniem przepisów o zamówieniach publicznych. wydatki nieprzewidziane (z tytułów egzekucji lub wyroków sądowych) mogą być dokonywane bez względu na poziom środków finansowych zaplanowanych na ten cel i powinny być zrefundowane w trybie przeniesień wydatków.
Wykonanie budżetu JST Formy aktualizacji budżetu przez organ wykonawczy JST w trakcie jego wykonywania: blokowanie wydatków budżetowych, gospodarowanie rezerwami celowymi.
Wykonanie budżetu JST Blokowanie wydatków budżetowych: okresowy lub obowiązujący do końca roku budżetowego zakaz dysponowania częścią lub całością planowanych wydatków, wstrzymanie przekazywania środków na realizację zadań finansowanych z budżetu.
Wykonanie budżetu JST Blokowanie wydatków budżetowych następuje w przypadku: stwierdzenia niegospodarności, opóźnień w realizacji zadań, nadmiaru posiadanych środków, naruszenia zasad gospodarki budżetowej
Wykonanie budżetu JST Blokowanie wydatków budżetowych: po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji właściwej do spraw budżetu organ wykonawczy może przenieść zablokowane kwoty wydatków do rezerwy celowej.
Wykonanie budżetu JST Gospodarowanie rezerwami celowymi: kwoty, których przeznaczenie określono w uchwale budżetowej, ale których w momencie uchwalania budżetu nie można rozpisać na pozycje klasyfikacji budżetowej, rezerwa celowa nie może być większa niż 5% łącznych wydatków zaplanowanych w budżecie. rezerwa ogólna przeznaczona na dowolne wydatki niezbędne dla wykonania zadań gminy jej wysokość nie może przekroczyć 1% planowanych wydatków budżetowych.
Wykonanie budżetu JST Wykorzystanie rezerw polega na: zmniejszeniu kwoty rezerw, zwiększeniu (o tę samą kwotę) innej pozycji planu wydatków.
Sprawozdawczość i kontrola budżetu JST Sprawozdania: powtarzalne, okresowe, sporadyczne (opracowane na żądanie instytucji)
Sprawozdawczość i kontrola budżetu JST Okresy sprawozdawcze: miesiąc, kwartał, półrocze, rok.
Sprawozdawczość i kontrola budżetu JST Zakres danych w sprawozdaniach: plan kwoty wynikające z planu finansowego jednostki, po uwzględnieniu zmian dokonanych w trybie ustawy o finansach publicznych, wykonanie narastająco od początku roku do końca okresu sprawozdawczego lub według stanu na określony dzień.
Sprawozdawczość i kontrola budżetu JST Do 31 sierpnia roku budżetowego: organ wykonawczy przedstawia organowi stanowiącemu i RIO informację z przebiegu wykonania budżetu za pierwsze półrocze.