Podstawy Technik Informatycznych - Wprowadzenie do L A TEX dr inż. Piotr Kaczmarek Piotr.Kaczmarek@put.poznan.pl Instytut Automatyki i Inżynierii Informatycznej Politechnika Poznańska 18 listopada 2010 dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 1 / 60
Aktualna Sekcja Czym jest LATEX 1 Czym jest L A TEX 2 Struktura dokumentu 3 Pisanie tekstów Podstawowe operacje Matematyka Rysunki, tablele, referencje PSTricks Bibliografia Duże projekty Formatowanie układu strony 4 Beamer Preambuła Beamer: tworzenie slajdów Bloki, kolejność wyświetlania dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 2 / 60
Czym jest LATEX Kilka słów o typografi Większość użytkowników uważa, że układ i wygląd dokumentu jest wyłącznie kwestą estetyczną, jednak jeśli dokument nie ma być tylko dziełem sztuki jego forma powinna ułatwiać czytanie i zrozumienie tego co zawiera. Jest to znacznie ważniejsze niż piękny wygląd. Kilka przykładów: Wielkość czcionki i numeracja nagłówków powinna zostać wybrana tak by układ rozdziałów i sekcji był zrozumiały dla potencjalnego czytelnika. Długość linii tekstu powinna być na tyle krótka, żeby czytający mógł ją widzieć w całości, bez poruszania oczyma, z drugiej jednak strony powinna być na tyle szeroka, by strona wyglądała estetycznie. Dokument powinien wyglądać jednorodnie w zakresie czcionek, wcięć i organizacji dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 3 / 60
Czym jest L A TEX Czym jest LATEX L A TEXjest pakietem makr umożliwiających autorom tworzyć dokumenty o właściwej typografii i wykorzystywać pre definiowane, profesjonalne formatki zadaniem środowiska L A TEXjest więc komputerowy składu tekstu (DTP) L A TEXjest tylko programem (językiem programowania), stąd wymaga od użytkownika dostarczenia dodatkowych informacji dotyczących logicznego układu jego pracy W L A TEXu nie jest możliwe zobaczenie wyglądu strony/dokumentu w trakcie jego pisania, dokument jest tworzony jako plik tekstowy, a dopiero po przetworzeniu przez engine L A TEXa generowany jest plik, który może być oglądany jako.dvi, ps czy.pdf dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 4 / 60
WYSWING a L A TEX Czym jest LATEX W systemach typu WYSWING 1 autorzy mogą tworzyć estetycznie wyglądające dokumenty, jednak często nie mają one zdefiniowanej struktury, lub też struktura ta jest niespójna (użytkownik może zmienić układ strony, wielkość czcionki pojedynczym kliknięciem). Pomimo że w środowiskach tych istnieje możliwość zdefiniowania stylów paragrafów czy stron, użytkownicy rzadko z tego korzystają. Przy tworzeniu dużych dokumentów, zachowanie spójności układu jest sprawą kluczową. W środowisku L A TEX układ dokumentu jest oddzielony od jego treści. 1 What you see it what you get dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 5 / 60
Zalety L A TEX Czym jest LATEX 1 Profesjonalnie, pre definiowane formatki dokumentów 2 Wspomaganie dla umieszczania w tekście równań matematycznych 3 Do wykorzystywania pakietu L A TEXwystarczy poznać kilka podstawowych komend umożliwiających organizację logiczną dokumentu (rozdziały, sekcje itp...), natomiast użytkownik prawie nigdy nie będzie musiał ingerować w układ formatki. 4 nawet skomplikowane operacje jak przypisy dolne, referencje, spisy treści czy też bibliografia mogą być prosto stworzone 5 Jest dostępnych wiele dodatkowych, darmowych pakietów do obsługi grafiki, tabel, układu stron 6 Wymusza na autorach tworzenie dokumentów o uporządkowanej i jednolitej strukturze 7 Engine L A TEX 2εjest wieloplatformowy i darmowy dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 6 / 60
2 Not so short introduction to LATEX 2ε dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 7 / 60 Wady L A TEX Czym jest LATEX 1 L A TEXnie działa właściwie u osób które sprzedały swoje dusze...;-) 2 2 Stworzenie całkowicie nowej formatki jest trudne i czasochłonne 3 Trudno jest stworzyć nieuporządkowany dokument
Czym jest LATEX Tworzenie dokumentu w L A TEX Plikiem wejściowym dla enginu L A TEXa jest plik ASCI, który może być stworzony w dowolnym edytorze (np. w notatniku). Plik ten zawiera tekst dokumentu oraz komendy, które określają jak tekst ma być prezentowany. Łańcuchy konwersji: *.tex *.dvi latex *.ps dvi2ps *.pdf ps2pdf w tym trybie w dokumentach można osadzać pliki graficzne *.eps i *.ps *.tex *.pdf pdflatex w tym trybie w dokumentach można osadać pliki graficzne *.pdf, *.jpg i *.png.mf METAfont.pk tekst... styl pisownia edytor.tex... AMS-(La)TEX LATEX manmac.tfm TEX.log.dvi driver drukark ekran Czcionki Typografia dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 8 / 60
Czym jest LATEX Oprogramowanie i tutoriale Edytory: Windows - pakiet TeXnicCenter wraz z pakietem i MikTeX http://www.texniccenter.org/ Tutoriale: Linux - Kile Not so short introduction to L A TEX 2εhttp: //www.ctan.org/tex-archive/info/lshort/english/lshort.pdf http://www.latex-project.org/guides/ Google dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 9 / 60
Aktualna Sekcja Struktura dokumentu 1 Czym jest L A TEX 2 Struktura dokumentu 3 Pisanie tekstów Podstawowe operacje Matematyka Rysunki, tablele, referencje PSTricks Bibliografia Duże projekty Formatowanie układu strony 4 Beamer Preambuła Beamer: tworzenie slajdów Bloki, kolejność wyświetlania dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 10 / 60
Struktura dokumentu Szkielet dokumentu \documentclass{article} %----Początek Preambuły %tu umieszcza się dodatkowe pakiety %-------Koniec preambuły \begin{document} Najkrótszy dokument \end{document} \documentclass[opcje]{klasa} określa typ dokumentu który będzie wykorzystywany. Standardowymi klasami są: article, report, book, letter i slides Opcje (niepełna lista): 10pt 11pt 12pt Podstawowy rozmiar czcionki (domyślnie 10pt) - opcja nie dotyczy klasy slides. letterpaper legalpaper a4paper b5paper rozmiar papieru (domyślny letterpaper landscape układ strony onecolumn twocolumn podział tekstu na kolumny (nie dotyczy klasy slides) dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 11 / 60
Struktura dokumentu Szkielet dokumentu - wsparcie dla języka polskiego \documentclass{article} \usepackage[polish]{babel} \usepackage[mex]{polski} \usepackage[utf8]{inputenc} % latin2 lub cp1250 \usepackage[t1]{fontenc} %-------Koniec preambuły \begin{document} Najkrótszy dokument \end{document} dołączenie pakietu polski powoduje że domyślne nazwy tj sekcja, rozdział, spis treści będą wyświetlane w języku polskim dołączenie pakietu babel umożliwia wykorzystywanie polskich znaków oraz prawidłowy podział wyrazów wybrana strona kodowa utf8, latin, cp1250 zależy od strony kodowej dokumentu tekstowego dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 12 / 60
Pożyteczne pakiety Struktura dokumentu \usepackage{hyperref} - w dokumencie pdf dodaje zakładki oraz linki w spisie treści \usepackage{fancyhdr} - umożliwia wygodną konfigurację zawartości nagłówków i stopek \usepackage{pstricks} - zawiera pakiet narzędzi rysunkowych oraz edycyjnych dla PostScript \usepackage{subfigure} - zawiera polecenia do tworzenia rysunków złożonych z innych rysunków \usepackage{listings} - umożliwia umieszczanie kodu źródłowego programu (obsługuje składnię różnych języków) Więcej pakietów można znaleźć http://en.wikibooks.org/wiki/latex/packages dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 13 / 60
Znaki specjalne Struktura dokumentu Następujące symbole nie mogą być umieszczane w tekście dokumentu: $ - formuła matematyczna typu inline & - separator tabeli % - komentarz # - definiowanie poleceń i formatów ˆ - index dolny,górny (w formule matematycznej) { } - zakres oddziaływania poleceń \ - znak początku polecenia Jeśli użytkownik chce by zostały one wyświetlone w tekście każdy z tych znaków musi poprzedzić znakiem \ \& \% \# \ \{ \} \ˆ $\backslash$ $ & % # { } ˆ \ dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 14 / 60
Polecenia Struktura dokumentu W pliku tekstowym prócz tekstu, umieszcza się polecenia, które decydują o wyglądzie tekstu oraz jego strukturze. Każde polecenie rozpoczyna się od znaku backslash i składa się wyłącznie z liter. \polecenie[argumenty opcjonalne]{argumenty obowiązkowe} Polecenie może wymagać podania argumentów, obowiązkowe umieszczone są w nawiasach {...} natomiast te które nie są wymagane w [...] dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 15 / 60
Aktualna Sekcja Pisanie tekstów 1 Czym jest L A TEX 2 Struktura dokumentu 3 Pisanie tekstów Podstawowe operacje Matematyka Rysunki, tablele, referencje PSTricks Bibliografia Duże projekty Formatowanie układu strony 4 Beamer Preambuła Beamer: tworzenie slajdów Bloki, kolejność wyświetlania dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 16 / 60
Formaty czcionki Pisanie tekstów Podstawowe operacje {\bf pogurbienie} tekst formatowanie stylu czcionki {\it kursywa} tekst {\tt verbatim} \normal{normalny} \small{maly} \footnotesize{maly} \scriptsize{maly} \tiny{maly} \Tiny{maly} formatowanie wielkości czcionk \TINY{maly} \large{duży} \Large{duży} \LARGE{duży} \huge{duży} tekst tekst tekst tekst tekst tekst tekst tekst tekst tekst tekst dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 17 / 60
Formatowanie odstępów Pisanie tekstów Podstawowe operacje Formatowanie odstępów między znakami w1 w2 w3 w1 w2 w3 spacje występujące razem, tabulator traktowane są jako pojedynczy odstęp w1 w2 w1 w2 pojedynczy enter traktowane są jako pojedynczy odstęp w1\ \ w2 w1 w2 odstęp złożony z 2 spacji w1 \quad w2 w1 w2 większy odstęp w1 \qquad w2 w1 w2 jeszcze większy odstęp w1 \hspace{0.8cm} w2 w1 w2 określony większy odstęp (omówienie jednostek w dalszej części prezentacji) Używając polecenia stretch{proporcja} można dobrać tak odstępy by tekst wypełniał cały wiersz w proporcji 1:3: w1 \hspace{\stretch{1}} w2 \hspace{\stretch{3}} w3 w1 w2 w3 dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 18 / 60
Pisanie tekstów Odstępy między wierszami Podstawowe operacje Podwójny enter (nowy akapit) wiersz1 wiersz2 Podwójny backslash (nowy wiersz) wiersz1 \\ wiersz2 Komenda \newline (złamanie wiersza) wiersz1 \newline wiersz2 Ustawianie odstępu w pionie wiersz1 \vspace{0.9cm} wiersz2 wiersz1 wiersz2 wiersz1 wiersz2 wiersz1 wiersz2 wiersz1 wiersz2 dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 19 / 60
Formatowanie akapitów Pisanie tekstów Podstawowe operacje Domyślnie wszystkie akapity podlegają justyfikacji (obustronne wyrównanie) blok tekstu z innym wyrównaniem może zostać umieszczony w następujący sposób: \begin{flushleft} tekst akapitu \end{flushleft} \begin{center} tekst akapitu \end{center} \begin{flushright} tekst akapitu \end{flushright} wstawianie nowej strony: \newpage Wcięcie początku paragrafu: \ident, usunięcie wcięcia początku paragrafu (gdy ustawiony domyślnie w stylu): \noident dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 20 / 60
Podział wyrazów Pisanie tekstów Podstawowe operacje Dodanie pakietu babel dołącza reguły podziału słów w danym języku. Zdarza się jednak, że część wyrazów jest dzielona niepoprawnie. Wtedy taką regułę należy stworzyć ręcznie i umieścić ją w preambule dokumentu. \hyphenation{slowo1 slowo2...} np.: \hyphenation{fortran Ekstra-po-la-cja} Aby zablokować podział (przenoszenie do nowego wiersza) danego wyrażenia stosuje się polecenie:: \mbox{tekst niepodzielny} np \mbox{tel. 801 10 10 10} dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 21 / 60
Hierarchia dokumentu Pisanie tekstów Podstawowe operacje W dokumencie zdefiniowano następujące polecenia definiujące organizację dokumentu. \chapter[tytuł skrócony]{tytuł} \section[tytuł skrócony]{tytuł} \subsection[tytuł skrócony]{tytuł} \subsubsection[tytuł skrócony]{tytuł} \tableofcontents Tekst następujący po poleceniu w/w poleceniu jest traktowany jako należący do danej sekcji. Tytuły sekcji będą umieszczane również w spisach treści W zależności od wykorzystanej formatki odpowiednie sekcje zostaną ponumerowane pole [tytuł skrócony] jest opcjonalne i może pojawiać się np. w nagłówkach dokumentu. dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 22 / 60
Pisanie tekstów Podstawowe operacje Efekt wywołania komendy: \tableofcontents 1 Czym jest L A TEX 2 Struktura dokumentu 3 Pisanie tekstów Podstawowe operacje Matematyka Rysunki, tablele, referencje PSTricks Bibliografia Duże projekty Formatowanie układu strony 4 Beamer Preambuła Beamer: tworzenie slajdów Bloki, kolejność wyświetlania dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 23 / 60
Pisanie tekstów Numerowanie i wypunktowanie Podstawowe operacje Wypunktowanie proste: \begin{itemize} \item punkt 1 \item punkt 2 \item punkt 3 \end{itemize} Numerowanie proste: \begin{enumerate} \item punkt 1 \item punkt 2 \item punkt 3 \end{enumerate} punkt 1 punkt 2 punkt 3 1 punkt 1 2 punkt 2 3 punkt 3 dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 24 / 60
Pisanie tekstów Wypunktowanie zagłębione Podstawowe operacje \begin{itemize} \item punkt 1 \begin{itemize} \item podpunkt 1 \item podpunkt 2 \end{itemize} \item punkt 2 punkt 1 podpunkt 1 podpunkt 2 punkt 2 punkt 3 \end{itemize} dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 25 / 60
Pisanie tekstów Osadzanie kodu źródłowego Podstawowe operacje W dokumencie można osadzać fragmenty kodów źródłowych. W tym celu należy dołączyć pakiet: \usepackage{listings} Osadzanie kodu w dokumencie: \begin{lstlisting} kod programu \end{lstlisting} jeśli kod znajduje się w pliku: \lstinputlisting[language=c++]{plik.cpp} Klucz language determinuje sposób podświetlania składni. Dostępne są m.in. języki: C, C++, Delphi, HTML, Java, Matlab, PHP, TeX Globalne ustawienie domyślnego języka realizowane jest komendą: \lstset{language=c,keywordstyle=\colorred\bfseries\emph} dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 26 / 60
Tryb matematyczny Pisanie tekstów Matematyka dodatkowe pakiety wspomagające pisanie w trybie matematycznym: \usepackagelatexsym,gensymb,amsmath,amsthm \usepackage{mathrsfs} Tryby wstawiania wyrażeń matematycznych: $wyrażenie$ - wyrażenie jest wstawiane w linijce, w której występuje $$wyrażenie$$ - wyrażenie jest wstawiane w w nowej linijce \begin{equation} cały tekst wewnątrz środowiska equation traktowany jest jako pojedyncze równanie \end{equation} $a$ do kwadratu plus $b$ do kwadratu równa się $c$ do kwadratu i zapisuje się jako $$aˆ 2 + bˆ 2 = cˆ 2$$ lub \begin{equation} aˆ 2 + bˆ 2 = cˆ 2 \end{equation} a do kwadratu plus b do kwadratu równa się c do kwadratu i zapisuje się jako lub a 2 + b 2 = c 2 a 2 + b 2 = c 2 (1) dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 27 / 60
Symbole Pisanie tekstów Matematyka Alfabet grecki: małe litery: \alpha,\beta,\gamma,\delta\phi\omega α, β, γ, δ, φ, ω duże litery: $A,B,\Gamma, \Delta, \Omega$ A, B, Γ,, Ω Symbole matematyczne: \pm ± \mp \times \cdot \ldots... \cdots \vdots \longarrow. dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 28 / 60
Pisanie tekstów Ułamki i znaki matematyczne Matematyka Wstawianie ułamka: \frac{licznik}{mianownik} $$tan (2 x)=\ f r a c {2 tan ( x)}{1 tan ˆ2( x )} $$ tan(2x) = 2tan(x) 1 tan 2 (x) $$\ l e f t [ \ f r a c {a }{b}\ r i g h t ] $$ $$\ l e f t \{\ f r a c {a }{b}\ r i g h t \} $$ $$\ l e f t [ \ f r a c {a }{b}\ r i g h t [ $$ [ a b ] { a b } [ a b [ dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 29 / 60
Sumy, całki, granice Pisanie tekstów Matematyka Sumy, całki, granice: $$\sum {k=0}ˆ{\ i n f t y }{ x k }$$ $$\sum{ x k }$$ $$\ i n t { \ i n f t y }ˆ{\ i n f t y }{\ f r a c {1}{2} xdx }$$ $$\ i n t { dx }$$ x k k=0 xk 1 2 xdx dx dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 30 / 60
Tworzenie tablic równań Pisanie tekstów Matematyka Wykorzystanie indeksów: \begin{eqnarray} a^ 2\\ a 2\\ x^ ab\\ x^ {ab}\nonumber\\ a^ {a^ 2}\\ x {t=0}\\ x {a+b} ^{c+d}\\ x^ {c+d} {a+b}\\ \end{eqnarray} a 2 (2) a 2 (3) x a b (4) x ab a a2 (5) x t=0 (6) x c+d a+b (7) x c+d a+b (8) W srodowisku eqnarray każdy wiersz traktowany jest jako oddzielne równanie i każdemu wierszowi nadawany jest kolejny numer. Polecenie \nonumber wyłącza dany wiersz równania z globalnej numeracji dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 31 / 60
Pisanie tekstów Wyrównywanie tablic równań Matematyka \begin{eqnarray} x+y&=&z\\ x+a&=&b\nonumber\\ x+y+a+b&=&z+c \end{eqnarray} x + y = z (9) x + a = b x + y + a + b = z + c (10) Umieszczenie znaków & pozwala na określenie punktu wyrównania pomiędzy wierszami tablicy równań dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 32 / 60
Pisanie tekstów Matematyka Tablice, macierze w trybie matematycznym \begin{array}{kolumny}... \\... \end{array} c kolumna wycentrowana l kolumna justowana do lewej r kolumna justowana do prawej $$\ b e gin { a r r a y }{ c c c } t & x & y \\ \ h l i n e 12 & 1 & 3 \\ 15 & 2 & 5 \end{ a r r a y }$$ t x y 12 1 3 15 2 5 Dodatkowe informacje znak I w polu kolumny ustawia linię między kolumnami \hline wstawia linię między wierszami znak & jest separatorem komórek dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 33 / 60
Pisanie tekstów Przykłady: tablice i macierze Matematyka $$\ begin { a r r a y }{ l c r } % x & = & y+e \\ % y & = & x+r \\ % r & = & e+y % \end{ a r r a y }$$ x = y + e y = x + r r = e + y $$\ l e f t \{ \ b e gin { a r r a y }{ l c l } x & = & 3 \ hbox { l u b } 4\\ y & = & 2 \end{ a r r a y } \ r i g h t. $$ { x = 3 lub 4 y = 2 \left{ opcjonalnie: [,(,. otwiera nawias, o wielkości dostosowanej do rozmiaru wyrażenia. Nawias należy zawsze zamknąć \right} opcjonalnie: ],),. wyrażenie \right. oznacza, że na końcu nie ma nawiasu dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 34 / 60
Referencje i przypisy Pisanie tekstów Rysunki, tablele, referencje \label{etykieta} - umieszcza etykietę do której potem można się odwoływać \ref{etykieta} - referencja do numeru sekcji, tabeli, rysunku (zależnie w jakim środowisku została umieszczona etykieta \pageref{etykieta} - referencja do numeru strony na której została umieszczona etykieta Przykład: \section{to jest sekcja pierwsza \label{s1}} \section{to jest sekcja druga \label{s2}} Chcąc odwołać się do sekcji \ref{s1} na stronie \pageref{s1}. Etykieta label może zostać umieszczona w dowolnym środowisku np. equantion, eqnarray, figure, block itp.) Przypis dolny: \footnote{przykład przypisu dolnego} 3 3 Przykład przypisu dolnego dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 35 / 60
Wstawianie tabel Pisanie tekstów Rysunki, tablele, referencje \begin{tabular}{kolumny}... \\... \end{tabular} c kolumna wycentrowana l kolumna justowana do lewej r kolumna justowana do prawej p{szerokość} paragraf wyrównany do góry o zadanej szerokości m{szerokość} paragraf wyśrodkowany o zadanej szerokości b{szerokość} paragraf wyrównany do dołu o zadanej szerokości linia pomiędzy kolumnami podwójna linia między kolumnami więcej informacji http://en.wikibooks.org/wiki/latex/tables dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 36 / 60
Przykłady tabel Pisanie tekstów Rysunki, tablele, referencje \ b e gin { t a b u l a r }{ l c r } lewo&s r o d e k&prawo \\ \ h l i n e 1 & 2 & 3 \end{ t a b u l a r } lewo środek prawo 1 2 3 \ b e gin { t a b u l a r } { r l } \ h l i n e 7C0 & h e x a d e c i m a l \\ 3700 & o c t a l \\ \ c l i n e {2 2} 11111000000 & b i n a r y \\ \ h l i n e \ h l i n e 1984 & d e c i m a l \\ \ h l i n e \end{ t a b u l a r } 7C0 hexadecimal 3700 octal 11111000000 binary 1984 decimal dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 37 / 60
Wstawianie rysunków Pisanie tekstów Rysunki, tablele, referencje Do preambuły należy dołączyć pakiet: \usepackage[dvips]{graphicx} w tekście można wstawić obraz używając polecenia \includegraphics[klucz=wartość,...]{plik} klucze: width height angle scale Przykładowo: \includegraphics[angle=90,width=100mm,height=!]{test.eps} uwaga: wartość klucza height=! dobiera wysokość tak by zostały zachowane proporcje rysunku dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 38 / 60
Pisanie tekstów Rysunki, tablele, referencje Pływające rysunki (środowisko figure) \ b e gin { f i g u r e } [ l o k a l i z a c j a na s t r o n i e ] \ i n c l u d e g r a p h i c s [ a n g l e =0, width =0.15\ t e x t w i d t h, h e i g h t =!]{ math j o k e s. j p g \ c a p t i o n { Przykladowy r y s u n e k } \ l a b e l { r y s : p r z y k l a d } \end{ f i g u r e } Możliwe lokalizacje na stronie: h wstawiany w miejscu tekstu, w którym znajduje się środowisko figure t rysunek wstawiany na górze strony b rysunek wstawiany na dole strony p rysunek wstawiany na odrębnej stronie! w zapisie np.: t! wymusza wstawienie obrazka w podany sposób Rysunek: Przykładowy rysunek dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 39 / 60
Pisanie tekstów Rysunki złożone - pakiet subfigure Rysunki, tablele, referencje Pakiet subfigure umożliwia proste tworzenie rysunku złożonego z kilku rysunków. W preambule dokumentu należy dołączyć pakiet: \usepackage{subfigure} \ b e gin { f i g u r e }% \ c e n t e r i n g \ s u b f i g u r e [ P i e r w s z y. ] { \ i n c l u d e g r a p h i c s [ a n g l e =0, width =0.15\ t e x t w i d t h, h e i g h t =!]{ math j o k e s }\ qquad \ s u b f i g u r e [ Drugi. ] { \ i n c l u d e g r a p h i c s [ a n g l e =90, width =0.15\ t e x t w i d t h, h e i g h t =!]{ math j o k e }\\ \ s u b f i g u r e [ T r z e c i. ] { \ l a b e l { r y s c } \ i n c l u d e g r a p h i c s [ a n g l e =45, width =0.15\ t e x t w i d t h, h e i g h t =!]{ math j o k e }% \ c a p t i o n { Trzy pod r y s u n k i } \ l a b e l { r y s : z b i o r } \end{ f i g u r e } dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 40 / 60
Pisanie tekstów Rysunki złożone - Przykład Rysunki, tablele, referencje (a) Pierwszy. (b) Drugi. (c) Trzeci. Rysunek: Trzy pod-rysunki dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 41 / 60
Określanie wielkości Pisanie tekstów Rysunki, tablele, referencje Rozmiar stały: pt punkt 1/72.27 cali mm milimetry cm centymetry in cale ex wysokość litery x aktualnej czcionki em szerokość litery M aktualnej czcionki Rozmiar zależny od formatki: \paperwidht szerokość papieru 0.5\textwidht \paperheight wysokość papieru 0.1\papierheight \textwidht szerokość tekstu 0.5\textwidht \textheight wysokość tekstu 0.1\textheight Przykłady: \ v s p a c e { 0. 1 \ t e x t h e i g h t } \ b e gin { t a b u l a r }{ l p { 0. 5 \ pagewidht }} kolumna1&kolumna opisowa \\ 1& p i e r w s z y m i e s i a c \end{ t a b u l a r } dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 42 / 60
Ramki i pola tekstowe Pisanie tekstów Rysunki, tablele, referencje W tekście, jak również na slajdzie prezentacji można stworzyć obszar o zadanej szerokości, w którym zostanie umieszczony paragraf tekstu. Ramka jest element lini tekstu (tzn. pływa wraz z tekstem). \ parbox { s z e r o k o }{ f ragment t e k s t u } % tworzy o b s z a r d l a p a r a g r a f u \ f b o x { t e k s t, p a r a g r a f } %o t a c z a fragment t e k s t u ramka \ s c a l e b o x { s k a l a }{ t e k s t, rodowisko... } %s k a l u j e wybrany fragment Użycie: \ parbox { 0. 6 \ t e x t w i d t h }{\ t t { w i e r s z 1 \\ \\ w i e r s z 2 }} \ framebox {\ parbox { 0. 2 \ t e x t w i d t h }{ w i e r s z 1 \\ \\ w i e r s z 2 }}\\ wiersz1 wiersz2 wiersz1 wiersz2 \ s c a l e b o x { 0. 5 } { \ parbox { 0. 6 \ t e x t w i d t h }{\ t t { w i e r s z 1 \\ \\ w i e r s z 2 }} \ framebox {\ parbox { 0. 2 \ t e x t w i d t h }{ w i e r s z 1 \\ \\ w i e r s z 2 }}}\\ wiersz1 wiersz2 wiersz1 wiersz2 dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 43 / 60
Pisanie tekstów PSTricks Rysowanie prostych elementów geometrycznych First Example dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 44 / 60
Bibliografia - źródło Pisanie tekstów Bibliografia \ b e gin { t h e b i b l i o g r a p h y }{max d l u g o s c e t y k i e t y } \ b i b i t e m [ e t y k i e t a ] { k l u c z } l i t e r a t u r e c i t a t i o n....... \end{ t h e b i b l i o g r a p h y } c y t o w a n i e : \ c i t e { k l u c z } Przykład (umieścić na końcu dokumentu): \ b e gin { t h e b i b l i o g r a p h y }{50} \ b i b i t e m { l a t e x } Helmut Kopka and P a t r i c k W. Daly, \ t e x t s l {A Guide to \LaTeX : Document P r e p a r a t i o n f o r B e g i n n e r s and Advanced U s e r s }, f o u r t h e d i t i o n, Addison Wesley ( 2 0 0 4 ). \ b i b i t e m { w e b s i t e } W i k i p e d i a o \LaTeX w p o r t a l u \ u r l { h t t p : / / en. w i k i b o o k s. org / w i k i /LaTeX }. \end{ t h e b i b l i o g r a p h y } Cytowanie zasobów: Większość materiałów do prezentacji zaczerpnięto z \cite{latex} oraz na stronie \cite{website} dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 45 / 60
Pisanie tekstów Bibliografia - efekt końcowy Bibliografia Cytowania: Większość materiałów do prezentacji zaczerpnięto z [1] oraz na stronie [2]. Helmut Kopka and Patrick W. Daly, A Guide to L A TEX: Document Preparation for Beginners and Advanced Users, fourth edition, Addison-Wesley (2004). Wikipedia o L A TEXw portalu http://en.wikibooks.org/wiki/latex. dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 46 / 60
Pisanie tekstów Dołączanie zewnętrznych plików Duże projekty W dużych dokumentach wygodniej jest edytować mniejsze fragmenty (np. poszczególne rozdziały). W systemie L A TEXistnieje możliwość dołączania plików za pomocą następującego zestawu poleceń: \include{plik} Zawartość pliku jest dołączana do dokumentu. Początek pliku jest umieszczany na nowej stronie. \includeonly{plik1,plik2,plik3} Określa, które nazwy plików dołączone poleceniem include mają być włączone do dokumentu. Umożliwia to skrócenie czasu renderowania dokumentu (np. przez wyłączenie pewnych rozdziałów) \input{plik} Zawartość pliku jest dołączana do dokumentu. W odróżnieniu od polecenia include Nie jest wstawiana nowa strona. dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 47 / 60
Pisanie tekstów Ustawianie marginesów i wcięć Formatowanie układu strony Do modyfikacji wielkości parametru opisującego layout strony (marginesy, wcięci itp) służy komenda: \setlength{parametr strony}{rozmiar} np. dla ustawiania marginesów: \ s e t l e n g t h {\ p a r i d e n t }{0 pt } \ s e t l e n g t h {\ p a r s k i p }{1 ex p l u s 0. 5 ex minus 0. 2 ex } \ s e t l e n g t h {\ p a r s k i p }{2mm} \ i n d e n t \ n o i n d e n t Inne parametry strony: evensidemargin topmargin, headheight, headsep, textheight, textwidth, marginparsep, marginparwidth, footskip, hoffset, voffset, paperwidth, paperheight. dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 48 / 60
Aktualna Sekcja Beamer 1 Czym jest L A TEX 2 Struktura dokumentu 3 Pisanie tekstów Podstawowe operacje Matematyka Rysunki, tablele, referencje PSTricks Bibliografia Duże projekty Formatowanie układu strony 4 Beamer Preambuła Beamer: tworzenie slajdów Bloki, kolejność wyświetlania dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 49 / 60
Preambuła(1) - formatka Beamer Preambuła Definiowanie klasy dokumentu, trybu wyświetlania oraz kolorów: \ documentclass { beamer } \mode<p r e s e n t a t i o n > { \ usetheme {Warsaw} \ u s e o u t e r t h e m e { i n f o l i n e s } \ u s e i n n e r t h e m e { rounded } \ s e t b e a m e r c o v e r e d { t r a n s p a r e n t } \ s e t b e a m e r t e m p l a t e { theorems } [ numbered ] \ u s e c o l o r t h e m e { r o s e } } Dostępne są również formatki: Frankfurt, Berlin, Bergen,Boadilla, Madrid, AnnArbor, Pittsburgh, Rochester,Antibes,JuanLesPins... Alternatywne kolory: seahorse, structure, albatross, beetle, crane, dove, fly, seagull, wolverine... dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 50 / 60
Beamer: Preambuła (2) Beamer Preambuła Dołączane pakiety: \usepackage{amsmath,amssymb} Definicja pól strony tytułowej: \ t i t l e p a g e \ t i t l e [ k r o t k i t y t u l ] { t y t u l } \ s u b t i t l e {... } \ a u t h o r [ s k r o c o n a nazwa ] { nazwa} \ i n s t i t u t e [ s k r o c o n a nazwa ] { nazwa} \ d a t e {... } \ l o g o {... } Główny dokument: \ b e gin { document } t r e s c p r e z e n t a c j i \end{ document } dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 51 / 60
Beamer Beamer - struktura prezentacji Beamer: tworzenie slajdów preambula \ b e gin { document } \ s e c t i o n { S e k c j a 1} \ b e gin { frame } \ f r a m e t i t l e {Moj p i e r w s z y s l a j d } t r e s c s l a j d u \end{ frame } \end{ document } dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 52 / 60
Beamer Beamer - struktura prezentacji Beamer: tworzenie slajdów Spis treści - wszystko naraz: \ b e gin { frame } \ f r a m e t i t l e { S p i s t r e s c i } \ t a b l e o f c o n t e n t s \end{ frame } Spis treści - z przerwami \ b e gin { frame } \ f r a m e t i t l e { S p i s t r e s c i s t o p n i o w y } \ t a b l e o f c o n t e n t s [ p a u s e s e c t i o n s, shaded ] \end{ frame } Spis treści na początku każdej sekcji: \ A t B e g i n S e c t i o n [ ] { \ begin { frame}<beamer> \ f r a m e t i t l e { C u r r e n t S e c t i o n } \ t a b l e o f c o n t e n t s [ c u r r e n t s e c t i o n ] \end{ frame }} dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 53 / 60
Beamer Przykład: Spis treści - stopniowy 1 Czym jest L A TEX 2 Struktura dokumentu 3 Pisanie tekstów Podstawowe operacje Matematyka Rysunki, tablele, referencje PSTricks Bibliografia Duże projekty Formatowanie układu strony 4 Beamer Preambuła Beamer: tworzenie slajdów Bloki, kolejność wyświetlania Beamer: tworzenie slajdów dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 54 / 60
Beamer Przykład: Spis treści - stopniowy 1 Czym jest L A TEX 2 Struktura dokumentu 3 Pisanie tekstów Podstawowe operacje Matematyka Rysunki, tablele, referencje PSTricks Bibliografia Duże projekty Formatowanie układu strony 4 Beamer Preambuła Beamer: tworzenie slajdów Bloki, kolejność wyświetlania Beamer: tworzenie slajdów dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 54 / 60
Beamer Przykład: Spis treści - stopniowy 1 Czym jest L A TEX 2 Struktura dokumentu 3 Pisanie tekstów Podstawowe operacje Matematyka Rysunki, tablele, referencje PSTricks Bibliografia Duże projekty Formatowanie układu strony 4 Beamer Preambuła Beamer: tworzenie slajdów Bloki, kolejność wyświetlania Beamer: tworzenie slajdów dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 54 / 60
Beamer Przykład: Spis treści - stopniowy 1 Czym jest L A TEX 2 Struktura dokumentu 3 Pisanie tekstów Podstawowe operacje Matematyka Rysunki, tablele, referencje PSTricks Bibliografia Duże projekty Formatowanie układu strony 4 Beamer Preambuła Beamer: tworzenie slajdów Bloki, kolejność wyświetlania Beamer: tworzenie slajdów dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 54 / 60
Beamer: Bloki Beamer Bloki, kolejność wyświetlania Tekst można umieszczać w boxach zwiększających czytelność przekazu: To jest twierdzenie \ b e gin { b l o c k } [ To j e s t t w i e r d z e n i e ] T w i e r d z e n i e \end{ b l o c k } w systemie istnieją predefiniowane boxy dla definicji(definition), twierdzeń (theorem), dowodów (proof) i przykładów (example): Definition 1 (To jest definicja) \ b e gin { d e f i n i t i o n } [ To j e s t d e f i n i c j a ] d e f i n i c j a \end{ d e f i n i t i o n } Twierdzenia, dowody, przykłady występujące w całym dokumencie/prezentacji będą ponumerowane w kolejności ich występowania, można je również wykorzystywać w innych klasach dokumentów tj. article natomiast środowisko block jest specyficzne wyłącznie dla Beamera. dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 55 / 60
Beamer Bloki, kolejność wyświetlania Stopniowe wypunktowanie/numerowanie W celu stopniowego wyświetlania punktów może zostać wykorzystane polecenie \item<strony>: 1 pojawi się począwszy od 1 slajdu 2 pojawi się począwszy od 2 slajdu 3 pojawi się począwszy od 3 slajdu 4 pojawi się na slajdach od 1 do 2 Kod w L A TEX: \ b e gin { enumerate } \ item<1 > p o j a w i s i e poczawszy od 1 s l a j d u \ item<2 > p o j a w i s i e poczawszy od 2 s l a j d u \ item<3 > p o j a w i s i e poczawszy od 3 s l a j d u \ item <1 2> p o j a w i s i e na s l a j d a c h od 1 do 2 \end{ enumerate } dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 56 / 60
Beamer Bloki, kolejność wyświetlania Stopniowe wypunktowanie/numerowanie W celu stopniowego wyświetlania punktów może zostać wykorzystane polecenie \item<strony>: 1 pojawi się począwszy od 1 slajdu 2 pojawi się począwszy od 2 slajdu 3 pojawi się począwszy od 3 slajdu 4 pojawi się na slajdach od 1 do 2 Kod w L A TEX: \ b e gin { enumerate } \ item<1 > p o j a w i s i e poczawszy od 1 s l a j d u \ item<2 > p o j a w i s i e poczawszy od 2 s l a j d u \ item<3 > p o j a w i s i e poczawszy od 3 s l a j d u \ item <1 2> p o j a w i s i e na s l a j d a c h od 1 do 2 \end{ enumerate } dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 56 / 60
Beamer Bloki, kolejność wyświetlania Stopniowe wypunktowanie/numerowanie W celu stopniowego wyświetlania punktów może zostać wykorzystane polecenie \item<strony>: 1 pojawi się począwszy od 1 slajdu 2 pojawi się począwszy od 2 slajdu 3 pojawi się począwszy od 3 slajdu 4 pojawi się na slajdach od 1 do 2 Kod w L A TEX: \ b e gin { enumerate } \ item<1 > p o j a w i s i e poczawszy od 1 s l a j d u \ item<2 > p o j a w i s i e poczawszy od 2 s l a j d u \ item<3 > p o j a w i s i e poczawszy od 3 s l a j d u \ item <1 2> p o j a w i s i e na s l a j d a c h od 1 do 2 \end{ enumerate } dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 56 / 60
Beamer Bloki, kolejność wyświetlania Ustalanie kolejności wyświetlania dowolnych tekstów W celu wyświetlenia dowolnego tekstu na pewnym zestawie slajdów mogą być użyte komendy: \ only <s t r o n y > {... } \ o n s l i d e <s t r o n y > {... } \ uncover <s t r o n y > {... } Przykład użycia: wy- \onslide<2-3,5>{ten tekst pojawi się na slajdach 2,3,5} \uncover<3->{tekst będzie widoczny od slajdu 3 } Tekst świetlany na wszystkich slajdach Uwaga: \only nie zajmuje miejsca na slajdach na których nie jest wyświetlany natomiast \uncover zajmuje. dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 57 / 60
Beamer Bloki, kolejność wyświetlania Ustalanie kolejności wyświetlania dowolnych tekstów W celu wyświetlenia dowolnego tekstu na pewnym zestawie slajdów mogą być użyte komendy: \ only <s t r o n y > {... } \ o n s l i d e <s t r o n y > {... } \ uncover <s t r o n y > {... } Przykład użycia: wy- \onslide<2-3,5>{ten tekst pojawi się na slajdach 2,3,5} \uncover<3->{tekst będzie widoczny od slajdu 3 } Tekst świetlany na wszystkich slajdach Uwaga: \only nie zajmuje miejsca na slajdach na których nie jest wyświetlany natomiast \uncover zajmuje. dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 57 / 60
Beamer Bloki, kolejność wyświetlania Ustalanie kolejności wyświetlania dowolnych tekstów W celu wyświetlenia dowolnego tekstu na pewnym zestawie slajdów mogą być użyte komendy: \ only <s t r o n y > {... } \ o n s l i d e <s t r o n y > {... } \ uncover <s t r o n y > {... } Przykład użycia: wy- \onslide<2-3,5>{ten tekst pojawi się na slajdach 2,3,5} \uncover<3->{tekst będzie widoczny od slajdu 3 } Tekst świetlany na wszystkich slajdach Uwaga: \only nie zajmuje miejsca na slajdach na których nie jest wyświetlany natomiast \uncover zajmuje. dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 57 / 60
Beamer Bloki, kolejność wyświetlania Ustalanie kolejności wyświetlania dowolnych tekstów W celu wyświetlenia dowolnego tekstu na pewnym zestawie slajdów mogą być użyte komendy: \ only <s t r o n y > {... } \ o n s l i d e <s t r o n y > {... } \ uncover <s t r o n y > {... } Przykład użycia: wy- \only<4>{ten tekst pojawi się wyłącznie na 4 slajdzie} \onslide<2-3,5>{ten tekst pojawi się na slajdach 2,3,5} \uncover<3->{tekst będzie widoczny od slajdu 3 } Tekst świetlany na wszystkich slajdach Uwaga: \only nie zajmuje miejsca na slajdach na których nie jest wyświetlany natomiast \uncover zajmuje. dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 57 / 60
Beamer Bloki, kolejność wyświetlania Ustalanie kolejności wyświetlania dowolnych tekstów W celu wyświetlenia dowolnego tekstu na pewnym zestawie slajdów mogą być użyte komendy: \ only <s t r o n y > {... } \ o n s l i d e <s t r o n y > {... } \ uncover <s t r o n y > {... } Przykład użycia: wy- \onslide<2-3,5>{ten tekst pojawi się na slajdach 2,3,5} \uncover<3->{tekst będzie widoczny od slajdu 3 } Tekst świetlany na wszystkich slajdach Uwaga: \only nie zajmuje miejsca na slajdach na których nie jest wyświetlany natomiast \uncover zajmuje. dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 57 / 60
Kolory czcionek w Beamer Beamer Bloki, kolejność wyświetlania W beamerze dla podkreślenia pewnego fragmentu tekstu można wykorzystać komendę \alert{...} Np.: To jest \alert{specjalny komunikat} którego nie można przeoczyć wyświetli: To jest specjalny komunikat którego nie można przeoczyć W beamerze poza obrębem slajdu można skonfigurować typ i wielkość i kolor czcionek używanych do wyświetlenia slajdów Np. \ s e t b e a m e r f o n t { t i t l e }{ shape=\i t s h a p e, f a m i l y =\r m f a m i l y } %z m i e n i a typ f o \ s e t b e a m e r c o l o r { normal t e x t }{ bg=r e d!20} %z m i e n i a k o l o r d l a normalnego dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 58 / 60
Przejścia slajdów Beamer Bloki, kolejność wyświetlania Zmiana przejścia między slajdami może być uzyskana przez komendę: \transdissolve umieszczonej wewnątrz środowiska frame dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 59 / 60
Zmiana tła Beamer Bloki, kolejność wyświetlania Zmianę tła można uzyskać przez wywołanie polecenia konfiguracyjnego beamertemplate umieszczone przed poza środowiskiem frame. Komenda działa na wszystkie następne slajdy \ s e t b e a m e r t e m p l a t e { background c a n v a s } [ v e r t i c a l s h a d i n g ] [ top=blue, bottom=w h i t e ] dr inż. Piotr Kaczmarek (Politechnika Poznańska) 18 listopada 2010 60 / 60