Załącznik nr 3 do Zasad rozpowszechniania nieodpłatnych audycji wyborczych INFORMACJA O WYMOGACH TECHNICZNYCH, JAKIE POWINNY SPEŁNIAĆ AUDYCJE WYBORCZE PRZEZNACZONE DO NIEODPŁATNEGO ROZPOWSZECHNIANIA 1. Audycja powinna być nagrana na kasecie lub innym nośniku z obrazem o rozdzielczości SD lub wyższej. Zaleca się stosowanie nośników DIGITAL BETACAM. 2. Obowiązującym formatem emisji obrazu w TVP SA jest format 16:9. Wszystkie audycje wyborcze dostarczane do nieodpłatnego rozpowszechniania powinny być przygotowane w formacie 16:9 FHA. 3. Na jednej kasecie może być nagrana tylko jedna audycja. 4. Jakość techniczna nagrań powinna odpowiadać następującym normom technicznym przyjętym w TVP S.A.: 1. Wymagania dotyczące wizji a) DLA NOŚNIKÓW DIGITAL BETACAM: 1.1 Standard wizji 576i25 1 Format obrazu 16:9 FHA (Full Height Anamorphic) Struktura próbek 4:2:2, nie mniej niż 8 bitów Tryb skanowania: z przeplotem, górne pole pierwsze (dominujące) 1.2 Sygnał programowy wizji Poziomy sygnału wizji dla zobrazowania komponentowego na przyrządzie pomiarowym 2. Wymagania dotyczące fonii - Poziom odniesienia czerni 0 mv (0%), poziom odniesienia bieli 700 mv (100%) - Tolerancja dla komponentów RGB -5%/+105%, poziom komponentów musi zawierać się w zakresie od -35 mv do 735 mv - Tolerancja dla YUV -1%/+103%, poziom luminancji musi zawierać się w zakresie od -7 do 721 mv 2.1 Standard fonii LPCM Dolby E (wyłącznie nagranie z dźwiękiem przestrzennym 5.1) Częstotliwość próbkowania 48 khz, Rozdzielczość dla sygnału wejściowego co najmniej 16 bitów/próbkę, preferowana rozdzielczość 24 bity/próbkę Bez emfazy sygnału 1 Oznaczenia w tekście formatów bazują na dokumencie EBU-TECH 3299. Liczba 576 oznacza ilość czynnych linii w sygnale 625 liniowym, a 25 oznacza ilość ramek na sekundę.
2.2 Sygnał programowy fonii 2.2.1 Preferowany format fonii: stereo + przestrzenny 5.1 2.2.2 Należy zachować kompatybilność sygnału stereofonicznego z monofonicznym oraz sygnału 5.1 ze stereofonicznym Lo, Ro lub preferowanym w produkcji filmowej Lt, Rt. 2.2.3 W nagranym materiale powinna być zachowana prawidłowa synchronizacja obrazu i dźwięku. Opóźnienie fonii względem sygnału wizji nie powinno przekraczać wartości -20/+40 ms 2. 2.2.4 Sygnał programowy powinien być nagrany z poziomem głośności (Target Level) -23 LUFS, mierzonym od początku do końca nagrania zgodnie z zaleceniem EBU-R128 3). 2.2.5 Maksymalny chwilowy poziom sygnału ( True Peak ) w każdym z kanałów nie może przekraczać poziomu -1 dbtp (LPCM i przed zakodowaniem w Dolby E). 2.2.6 W przypadku kodowania sygnału w Dolby E i pomiaru poziomu Dialogue Level (metadana dialnorm), przyrządy muszą spełniać zalecenia ITU-R BS.1770-2 i EBU Tech 3341. Poziom Dialogue Level musi odpowiadać głośności nagranej audycji znormalizowanej do wartości - 23 LUFS zgodnie z Zaleceniem EBU-R128. 2.2.7 Wymaga się, aby dynamika dźwięku audycji była dostosowana do przekazu telewizyjnego. Zaleca się, aby zakres dynamiki audycji LRA (Loudness Range, pomiar EBU-R128) nie przekraczał 20 LU. 2.2.8 Zaleca się aby zgranie dźwięku i kontrola końcowa były wykonywane zgodnie z wymaganiami zawartymi w dokumencie EBU-Tech 3343 4. Kalibracja każdego głośnika do poziomu SPL 73 db (A) @-23LUFS, sygnał pink noise 500 Hz-2 khz. 3. Audycje dostarczane na taśmach Digital Betacam 3.1 Zalecana organizacja taśmy względem kodu czasowego LTC: Na taśmie powinien być nagrany wzdłużny kod czasowy LTC zgodny z SMPTE/EBU ciągły na całej długości nagrania oraz kod VITC zgodny z LTC. Zalecana organizacja nagrania względem kodu czasowego (TC) Ścieżka TC - ciągły kod czasowy: 09:58:00:00-09:59:30:00 sygnały testowe wizji zgodnie z pkt. 3.2 sygnały testowe fonii (regulacyjne) LPCM stereo, LPCM 5.1 i Dolby E zgodnie z pkt. 3.3 09:59:30:00-09:59:58:00 czerń lub informacje + odliczanie 09:59:58:00-10:00:00:00 czerń / cisza 10:00:00:00 początek programu Strumień Dolby E musi być ciągły od 09:59:50:00 5 przed początkiem programu do 30 sekund po zakończeniu programu. Od zakończenia programu do 30 sekundy po zakończeniu programu powinna być nagrana czerń i cisza (w kanałach LPCM stereo, LPCM 5.1 oraz w zakodowanym sygnale w Dolby E). 3.2 Sygnały testowy wizji: Standardowy sygnał pasów kolorowych EBU 100/0/75/0 (amplituda sygnału luminancji 100%, amplituda sygnału chrominancji 75%, nasycenie 100%). Dopuszcza się sygnał pasów kolorowych 100/0/100/0 z opisem w karcie nagrania. Nagrany sygnał testowy mierzony w ustawieniach Preset (bez regulacji) powinien mieć amplitudy o wartościach nominalnych. 2 Sygnał foniczny nie może wyprzedzać sygnału wizyjnego o więcej niż 20 ms i nie może być opóźniony względem sygnału wizji o więcej niż 40 ms. 3 EBU R 128 Loudness normalisation and permitted maximum level of audio signals. 4 EBU-Tech 3343, "Guidelines for Production of Programmes according EBU R128" April 2014. 5 Preferuje się ciągłość strumienia Dolby E od czasu 09:58:00:00
3.3 Sygnał testowy fonii: Sygnał testowy (regulacyjny) sinusoidalny ton ciągły o częstotliwości 1 khz. Poziom sygnału testowego (regulacyjnego) - towarzyszącego sygnałowi pasów kolorowych, odniesiony do pełnego wysterowania kodowego 0 db FS (zero Full Scale) powinien wynosić -18 db FS. Sygnały testowe powinny być nagrane zgodnie w fazie. Zawartość harmonicznych w sygnale testowym nie może być większa od 1%. W celu łatwej identyfikacji kanałów preferuje się w sygnale stereofonicznym sygnał przerywany w lewym kanale (EBU Rec. 49), a w przypadku dźwięku 5.1 sygnał testowy zgodny z Zaleceniem EBU TECH 3304 Multichannel Audio line-up Tones. 3.4 Przyporządkowanie ścieżek audio na taśmie Digital Betacam 3.4.1 Nagranie z dźwiękiem wyłącznie polskim 3.4.1.1 Nagranie stereofoniczne: A1 LPCM, stereo kanał lewy, full mix A2 LPCM, stereo kanał prawy, full mix A3 LPCM, stereo kanał lewy, (A3=A1) A4 LPCM, stereo kanał prawy, (A4=A2) 3.4.1.2 Nagranie z dźwiękiem przestrzennym zakodowanym w Dolby E A1 LPCM, stereo kanał lewy, full mix lub Dolby Prologic Lt A2 LPCM, stereo kanał prawy, full mix lub Dolby Prologic Rt A3, A4 Dźwięk 5.1 full mix, zakodowany w Dolby E, sygnał zapisany jako strumień danych ( non audio ). Uwaga: Dźwięk 5.1 polski lub opracowanie wersji polskiej 5.1 z lektorem lub dubbing 3.4.2 Nagranie z dźwiękiem oryginalnym 3.4.2.1 Nagranie stereofoniczne: A3 LPCM, stereo kanał lewy, full mix w oryginalnej wersji językowej A4 LPCM, stereo kanał prawy, full mix w oryginalnej wersji językowej 3.4.2.2 Nagranie z dźwiękiem przestrzennym zakodowanym w Dolby E A1 LPCM, stereo kanał lewy lub Dolby Prologic Lt, opracowanie wersji polskiej z lektorem lub dubbing A2 LPCM, stereo kanał prawy lub Dolby Prologic Rt, opracowanie wersji polskiej z lektorem lub dubbing A3, A4 Dźwięk oryginalny 5.1 bez lektora full mix, zakodowany w Dolby E, sygnał zapisany jako strumień danych ( non audio ) 3.4.3 Nagranie z audiodeskrypcją 3.4.2.3 Nagranie stereofoniczne: A1 LPCM, stereo kanał lewy full mix lub opracowanie wersji polskiej z lektorem lub dubbing A2 LPCM, stereo kanał prawy full mix lub opracowanie wersji polskiej z lektorem lub dubbing A3 LPCM, audiodeskrypcja A4 LPCM, audiodeskrypcja 3.4.2.4 Nagranie stereo, z dźwiękiem przestrzennym zakodowanym w Dolby E i audiodeskrypcją A1 LPCM, stereo kanał lewy full mix lub opracowanie wersji polskiej z lektorem lub dubbing A2 LPCM, stereo kanał prawy full mix lub opracowanie wersji polskiej z lektorem lub dubbing A3, A4 Dźwięk LPCM 5.1 full mix zgodnie z pkt. 3.4.2.1 lub odpowiednio z pkt. 3.4.2.2, oraz dźwięk LPCM audiodeskrypcji zakodowane w formacie Dolby E 5.1+2, sygnał zapisany jako strumień danych ( non audio ) 3.5 Kodowanie sygnału w strumień Dolby E 3.5.1 Przyporządkowanie kanałów w strumieniu Dolby E (Program Config 5.1+2):
kanał 1 dźwięk 5.1, kanał lewy przedni (L) kanał 2 dźwięk 5.1, kanał prawy przedni (R) kanał 3 dźwięk 5.1, kanał centralny (C), kanał 4 dźwięk 5.1, kanał efektów o niskich częstotliwościach (LFE) kanał 5 dźwięk 5.1, kanał lewy tylny (Ls) kanał 6 dźwięk 5.1, kanał prawy tylny (Rs) kanał 7 dźwięk 2.0, A1 zgodnie z pkt 3.4.1 lub odpowiednio 3.4.2 lub audiodeskrypcja kanał 8 dźwięk 2.0, A2 zgodnie z pkt 3.4.1 lub odpowiednio 3.4.2 lub audiodeskrypcja 3.5.2 Wymagane ustawienia kodera, metadanych i parametry kodowania sygnału w Dolby E: Line Mode Profile: None Bitstream Mode: Main Complete Original Bitstream: Yes DC Filter: Enabled Low Pass Filter: Enable A/D Conv Type: Standard Frame Rate: 25 fps Bit Depth: 16 (Program Config 5.1) lub 20 (Program Config 5.1+2) Preferred Downmix: Lo/Ro lub Lt, Rt dla produkcji filmowej z dźwiękiem 5.1 (jeśli nie wyprodukowano oddzielnego mixu Lo Ro) Preferred Downmix: Lo/Ro Dialogue Level (dialnorm): -23 LUFS Program 1 5.1, Program 2-2.0 Strumień Dolby E powinien być zaembedowany w sygnale wizyjnym zgodnie z zaleceniami SMPTE 291M, SMPTE 337M, SMPTE RP 168. Strumień Dolby E powinien znajdować się w zakresie od 13 do 53 linii wizyjnej, pola nieparzyste, preferowany początek data burst na 11-13 linii. Zapisane na taśmie sygnały programowe - sygnał stereo oraz dźwięk przestrzenny 5.1 i dodatkowy 2.0 zakodowany w Dolby E, muszą być synchroniczne z sygnałem wizyjnym 6. 3.6 Wymogi ogólne dotyczące kaset Kasety nie mogą zawierać uszkodzeń mechanicznych Naklejki muszą się znajdować we wgłębieniach do tego przeznaczonych niedopuszczalne jest naklejanie na kasety dodatkowych informacji w innych miejscach Do kasety powinna być dołączona karta nagrania z zgodnie z pkt 3.7. Dopuszcza się zastosowanie elektronicznej karty nagrania 3.7 Wymogi dotyczące zawartości karty nagrania: 3.7.1 Informacja o początku i końcu programu z dokładnością do ramki oraz podany czas trwania programu 3.7.2 Informacja o formacie nagranego sygnału wizji 3.7.3 Informacja dotycząca nagranych ścieżek dźwiękowych 3.7.4 Informacja o dźwięku oryginalnym i jego formacie (stereo, 5.1). 3.7.5 Informacja odnośnie poziomu i dynamice poziomu głośności (Programme Loudness i Loudness Range LRA ) oraz maksymalnej wartości sygnału dbtp (db True Peak) mierzonych zgodnie z zaleceniami EBU-R 128 i EBU-Tech 3341 i 3342 3.7.6 Wpisany przegląd techniczny z uwagami i oceną jakości technicznej wizji i fonii uwzględniający kryteria zawarte w Załączniku 1 do Uchwały. 4 Uwagi dodatkowe 4.1 Obszar bezpieczny dla obrazu i grafiki (Action Safe Area i Graphics Safe Area) powinien być zgodny z zaleceniem EBU Recommendation R95 "Safe areas for 16:9 television production". 6 Kodowanie i dekodowanie sygnału Dolby E wprowadza opóźnienie sygnału. W celu zachowania prawidłowej synchronizacji A/V, sygnał wizyjny i sygnał stereo muszą być odpowiednio opóźnione z uwzględnieniem właściwości kodera i dekodera Dolby E. Kompensacja opóźnienia musi być wykonana niezależnie po stronie kodera i dekodera.
b) DLA MATERIAŁÓW DOSTARCZANYCH W PLIKACH 1. Wymagania dotyczące wizji 1.1 Standard wizji 576i25 7 Format obrazu 16:9 FHA (Full Height Anamorphic) Struktura próbek 4:2:2, nie mniej niż 8 bitów Tryb skanowania: z przeplotem, górne pole pierwsze (dominujące) 1.2 Sygnał programowy wizji Poziomy sygnału wizji dla zobrazowania komponentowego na przyrządzie pomiarowym 2. Wymagania dotyczące fonii 2.1 Standard fonii: - Poziom odniesienia czerni 0 mv (0%), poziom odniesienia bieli 700 mv (100%) - Tolerancja dla komponentów RGB -5%/+105%, poziom komponentów musi zawierać się w zakresie od -35 mv do 735 mv - Tolerancja dla YUV -1%/+103%, poziom luminancji musi zawierać się w zakresie od -7 do 721 mv LPCM Częstotliwość próbkowania 48 khz Rozdzielczość: co najmniej 16 bitów/próbkę, preferowana rozdzielczość 24 bity/próbkę Bez emfazy sygnału 2.2 Sygnał programowy fonii 2.2.1 Preferowany format fonii: stereo + przestrzenny 5.1 2.2.2 Należy zachować kompatybilność sygnału stereofonicznego z monofonicznym oraz sygnału 5.1 ze stereofonicznym Lo, Ro 2.2.3 W nagranym materiale powinna być zachowana prawidłowa synchronizacja obrazu i dźwięku. Opóźnienie fonii względem sygnału wizji nie powinno przekraczać wartości -20/+40 ms 8. 2.2.4 Sygnał programowy powinien być nagrany z poziomem głośności (Target Level) -23 LUFS, mierzonym od początku do końca audycji zgodnie z zaleceniem EBU-R128 9). 2.2.5 Maksymalny chwilowy poziom sygnału ( True Peak ) w każdym z kanałów nie może przekraczać poziomu -1 dbtp (LPCM i przed zakodowaniem w Dolby E). 2.2.6 W przypadku kodowania sygnału w Dolby E i pomiaru poziomu Dialogue Level (metadana dialnorm), przyrządy muszą spełniać zalecenia ITU-R BS.1770-2 i EBU Tech 3341. Poziom Dialogue Level musi odpowiadać głośności nagranej audycji znormalizowanej do wartości - 23 LUFS zgodnie z Zaleceniem EBU-R128. 2.2.7 Wymaga się, aby dynamika dźwięku audycji była dostosowana do przekazu telewizyjnego. Zaleca się, aby zakres dynamiki audycji LRA (Loudness Range, pomiar EBU-R128) nie przekraczał 20 LU. 2.2.8 Zaleca się aby zgranie dźwięku i kontrola końcowa były wykonywane zgodnie z wymaganiami zawartymi w dokumencie EBU-Tech 3343 10. Kalibracja każdego głośnika do poziomu SPL 73 7 Oznaczenia w tekście formatów HD są zgodne z dokumentem EBU-TECH 3299. W niektórych urządzeniach format ten jest określany jako 1080i50. 8 Sygnał foniczny nie może wyprzedzać sygnału wizyjnego o więcej niż 20 ms i nie może być opóźniony względem sygnału wizji o więcej niż 40 ms. 9 EBU R 128 Loudness normalisation and permitted maximum level of audio signals. 10 EBU-Tech 3343, "Guidelines for Production of Programmes according EBU R128" April 2014.
3. Formaty plików db (A) @-23LUFS, sygnał pink noise 500 Hz-2 khz. 3.2.1 Kontener a) MXF (zgodnie z SMPTE 379-2004, SMPTE 377-2004, SMPTE 382M- 2007) 11, Pattern OP1a (zgodnie z SMPTE 378-2004) 12 b) Quick Time (MOV) 3.2.2 Kodek: a) MPEG 2 4:2:2 @ Main Level, strumień danych minimum 50 Mbit/s b) IMX50, IMX30 c) Apple ProRes 4:2:2 przepływność minimum 50 Mbit/s 3.3 Wymagana organizacja pliku: 3.3.1 Każda audycja powinna być dostarczona jako pojedynczy plik 3.3.2 Początkiem audycji jest pierwsza ramka a końcem audycji ostatnia ramka w pliku 13 3.3.3 Plik musi zawierać ciągły kod czasowy (Material Package-Time Code Track) zgodny z Rekomendacją EBU R122 3.3.4 Deskryptor obrazu MXF musi zawierać AFD (Automatic Format Description) zgodnie z SMPTE 2016-1 i SMPTE 2016-3 3.3.5 Każda ścieżka LPCM audio powinna być zgodna z SMPTE 382-2007 (MXF GC Element, WAV). 3.3.6 Metadane audio (jeśli są dostępne) powinny być umieszczone zgodnie z SMPTE 2020 3.4 Przyporządkowanie kanałów fonicznych 3.4.1 Nagranie z dźwiękiem wyłącznie polskim 3.3.1.1 Nagranie stereofoniczne: A1 LPCM, stereo kanał lewy, full mix A2 LPCM, stereo kanał prawy, full mix 3.3.1.2 Nagranie z dźwiękiem przestrzennym 5.1 A1 LPCM, stereo kanał lewy, full mix A2 LPCM, stereo kanał prawy, full mix A3 LPCM, dźwięk 5.1, kanał lewy przedni (L) A4 LPCM, dźwięk 5.1, kanał prawy przedni (R) A5 LPCM, dźwięk 5.1, kanał centralny (C) A6 LPCM, dźwięk 5.1, kanał efektów o niskich częstotliwościach (LFE) A7 LPCM, dźwięk 5.1, kanał lewy tylny (Ls) A8 LPCM, dźwięk 5.1, kanał prawy tylny (Rs) 3.3.2 Nagranie z dźwiękiem oryginalnym 3.3.2.1 Nagranie stereofoniczne: 11 SMPTE 379M-2004: "Material Exchange Format (MXF) - MXF Generic Container", SMPTE 377M- 2004: "Material Exchange Format (MXF) - File Format Specification", SMPTE 382M-2007: Material Exchange Format Mapping AES3 and Broadcast Wave Audio into the MXF Generic Container 12 SMPTE 378M-2004: "Material Exchange Format MXF) - Operational Pattern 1a (Single Item, Single Package)" 13 Plik nie może zawierać sygnałów testowych ani dodatkowych ramek np. czerni przed i po audycji
A3 LPCM, stereo kanał lewy, full mix w oryginalnej wersji językowej A4 LPCM, stereo kanał prawy, full mix w oryginalnej wersji językowej 3.3.2.2 Nagranie z dźwiękiem przestrzennym 5.1 3.3.3 Nagranie z audiodeskrypcją A3 LPCM, dźwięk oryginalny 5.1, kanał lewy przedni (L) A4 LPCM, dźwięk oryginalny 5.1, kanał prawy przedni (R) A5 LPCM, dźwięk oryginalny 5.1, kanał centralny (C) A6 LPCM, dźwięk oryginalny 5.1, kanał efektów o niskich częstotliwościach (LFE) A7 LPCM, dźwięk oryginalny 5.1, kanał lewy tylny (Ls) A8 LPCM, dźwięk oryginalny 5.1, kanał prawy tylny (Rs) 3.3.3.1 Nagranie stereofoniczne: A3 LPCM, audiodeskrypcja A4 LPCM, audiodeskrypcja 3.3.4 Nagranie stereo oraz z dźwiękiem przestrzennym 5.1 i audiodeskrypcją 3.4 Odtwarzanie pliku A3 LPCM, dźwięk oryginalny 5.1, kanał lewy przedni (L) A4 LPCM, dźwięk oryginalny 5.1, kanał prawy przedni (R) A5 LPCM, dźwięk oryginalny 5.1, kanał centralny (C) A6 LPCM, dźwięk oryginalny 5.1, kanał efektów o niskich częstotliwościach (LFE) A7 LPCM, dźwięk oryginalny 5.1, kanał lewy tylny (Ls) A8 LPCM, dźwięk oryginalny 5.1, kanał prawy tylny (Rs) A9 LPCM, Audiodeskrypcja lub dodatkowy komentator A10 LPCM, Audiodeskrypcja lub dodatkowy komentator Odtwarzany plik musi spełniać wymagania zalecenia ITU-R 601-5 14. Nielegalne kolory muszą spełniać wymagania określone w zaleceniach EBU R103 15 oraz ITU-R BT 709-5 Part 2 3.5 Wymogi dotyczące elektronicznej karty nagrania: Dopuszcza się rejestrację elektronicznej karty nagrania w postaci zapisów bazodanowych pod warunkiem jednoznacznego powiązania z plikem audycji. Elektroniczna karta nagrania: plik tekstowy nazwa audycji.txt zawierający następujące dane: Nazwa i adres producenta, dane kontaktowe, tytuł materiału (audycji), numer odcinka (jeśli audycja składa sie z odcinków), data produkcji oznaczenia formatu kontenera, typu, kodeka, kod czasowy początku i końca materiału, czas trwania audycji, informacje o formacie wizji, informacje o sygnale fonii (format, ilość i przyporządkowanie kanałów audio), 14 ITU-R BT 709: Parameter values for the HDTV standards for production and international programme exchange 15 EBU R 103 2000: Tollerance for illegal colours in television
4 Uwagi dodatkowe częstotliwość próbkowania fonii, liczba bitów na próbkę, poziom głośności nagrania mierzony zgodnie z zaleceniem EBU-R128, wartości Loudness Range (LRA) i True Peak (TP) mierzone zgodnie z zaleceniem EBU- R128 EBU-Tech 3341 i 3342 Wpisany przegląd techniczny z uwagami i oceną jakości technicznej wizji i fonii uwzględniający kryteria zawarte w Załączniku 1 do Uchwały. 4.1 Obszar bezpieczny dla obrazu i grafiki (Action Safe Area i Graphics Safe Area) powinien być zgodny z zaleceniem EBU Recommendation R95 "Safe areas for 16:9 television production". Powyższe warunki techniczne stanowią wyciąg z Uchwały Nr 340/2014 Zarządu Spółki TVP S.A. z dnia 23.07.2014 roku w sprawie przyjęcia wymagań dotyczących wprowadzenia standardów technicznych w zakresie produkcji, emisji i archiwizacji telewizyjnej. Jednolity tekst Uchwały pozostaje do wglądu w Terenowym Centrum Wyborczym.