Wrocław, 30.04.2012 Program kształcenia i plan studiów : Smart Power Grids - Inteligentne Sieci Elektroenergetyczne (ISE) edycja 2 opracowany zgodnie z Zarządzeniami Wewnętrznymi PWr nr 14/2012 i 15/2012 organizowanego przez Wydział Elektryczny Politechniki Wrocławskiej Załączniki: Program kształcenia: 1. Opis studiów, 2. Sposób weryfikowania i dokumentacji zakładanych efektów kształcenia, 3. Lista kursów z wymiarem godzinowym oraz liczbą punktów ECTS, 4. Wykaz egzaminów obowiązkowych, 5. Wymiar czasu przeznaczony na pracę końcową, 6. Zakres egzaminu końcowego, Plan studiów : 7. Zestaw kursów w układzie semestralnym, 8. Zestaw egzaminów w układzie semestralnym.
Opis studiów Załącznik 1 Nazwa studiów : Smart Power Grids - Inteligentne Sieci Elektroenergetyczne (ISE) Organizator studiów : Wydział Elektryczny Politechniki Wrocławskiej Kierownik studiów: dr inŝ. Marcin Habrych Czas trwania studiów: 2 semestry 171 godzin, punktów ECTS: 82 Opłata za studia: 6000 zł Zasady naboru: Dyplom ukończenia studiów wyŝszych 1 lub 2 stopnia. Preferowane będą osoby z wykształceniem elektroenergetycznym i informatycznym. Warunki ukończenia studiów: Praca końcowa zakończona obroną Termin zgłoszeń: ciągły Data rozpoczęcia studiów: październik 2012 (w przypadku zgłoszenia się wymaganej liczby kandydatów) Telefon kontaktowy: Dr inŝ. Marcin Habrych, tel. 0-71 320-44-08 Krótka charakterystyka studiów : Celem studiów będzie dostarczenie uczestnikom wiedzy przydatnej w zarządzaniu przedsiębiorstwem energetycznym z wykorzystaniem nowych technologii. Zajęcia będą prowadzone zaocznie w formie ów i ćwiczeń audytoryjnych. Szczególny nacisk połoŝony zostanie na edukację inŝynierską pod kątem zrozumienia celów, zasad i sposobów realizacji inteligentnych sieci oraz zapewnienie forum wymiany doświadczeń i uzgodnień normatywnych. Praca końcowa polegać będzie na samodzielnym
opracowaniu, pod kierunkiem promotora, wybranego zagadnienia dotyczącego jeśli to moŝliwe problemów macierzystego przedsiębiorstwa. Studia będą miały charakter dydaktyczno-praktyczny i przeznaczone będą głównie dla kadry kierowniczej wyŝszego i średniego szczebla oraz kadry inŝynierskiej w przedsiębiorstwach energetyki zawodowej, pionów energetycznych w przedsiębiorstwach przemysłowych oraz firm branŝy IT obsługujących sektor energetyczny. Sylwetka absolwenta studiów : Absolwent studiów Smart Power Grids - Inteligentne Sieci Elektroenergetyczne (ISE) nabędzie umiejętności posługiwania się wiedzą na stanowiskach pracy: manager projektu informatycznego z zakresu systemów automatyki i informatyki przemysłowej (smart grids), specjalista w zakresie przetwarzania danych pomiarowych (smart metering) w przedsiębiorstwach sektora dystrybucji energii elektrycznej, specjalista w zakresie konstrukcji i eksploatacji cyfrowych urządzeń automatyki i cyfrowych systemów sterowania obiektami i procesami, specjalista w zakresie projektowania i realizacji oprogramowania specjalistycznego do sterowania procesami przemysłowymi, specjalista w zakresie przemysłowych sieci komputerowych, specjalista w zakresie instalacji i uŝytkowania inteligentnych sieci, trener wewnętrzny z zakresu smart grids.
Wiedza: Sposób weryfikowania i dokumentacji zakładanych efektów kształcenia Załącznik 2 Nazwa przedmiotu Smart Power Grids - Inteligentne sieci energetyczne. Perspektywy rozwoju w Unii Europejskiej Polityka energetyczna Unii Europejskiej - rynki energii elektrycznej Inteligentna automatyka zabezpieczeniowa i restytucyjna w systemach Mobilne systemy monitorowania i sterowania w energetyce. Bezprzewodowa telekomunikacja dla potrzeb monitoringu i pomiarów. Systemy pomiarowe klasy AMI Techniki przesyłu danych w technologii PLC Zagadnienia strategiczne i efektywność ekonomiczna SmartGrid Standardy oraz technologie IT i branŝowe w ISE Efekt kształcenia Zna cele i kierunki rozwoju systemu elektroenergetycznego w dłuŝszej perspektywie czasowej Ma wiedzę w zakresie ewolucji, perspektyw, celów strategicznych, priorytetów oraz mechanizmów rynkowych i regulacyjnych sektora energetyki w Unii Europejskiej Ma wiedzę w zakresie zasad i technik realizacji automatyki zabezpieczeniowej prewencyjnej i restytucyjnej oraz jej funkcji w systemie elektroenergetycznym podczas zakłóceń Ma wiedzę w zakresie mobilnych systemów telekomunikacyjnych z zakresu monitoringu, akwizycji i wizualizacji danych pomiarowych. Zna współczesne technologie bezprzewodowe w telekomunikacji. Ma wiedzę na temat metod dostępu do sieci telekomunikacyjnej Ma wiedzę na temat nowoczesnych urządzeń do pomiaru energii elektrycznej oraz ich infrastruktury komunikacyjnej i praktycznych rozwiązaniach technicznych Ma wiedzę na temat technologii umoŝliwiających transmisję danych przez sieć elektroenergetyczną Posiada wiedzę z zakresu modeli biznesowych i strategii na rynku opomiarowania a takŝe opłacalności inwestycji w inteligentne opomiarowanie i sieci smart grids Posiada wiedzę z zakresu technologii IT warstw: fizycznej, danych, sieciowej, transportowej, sesji i Sposób weryfikowania i dokumentacji podstawie egzaminu podstawie egzaminu
Kompatybilność elektromagnetyczna w inteligentnych systemach Mikrosystemy energetyczne ze źródłami odnawialnymi Inteligentne systemy opomiarowania energii elektrycznej Inteligentny zeroenergetyczny budynek Bezpieczeństwo systemów informatycznych w sieciach Smart Grids Informatyczne i techniczne aspekty współczesnych sieci Mikroźródła w sieciach niskiego napięcia Prawne i techniczne aspekty wdraŝania ISE prezentacji a takŝe warstwy aplikacji stosowanych w inteligentnych sieciach. Zna regulacje i standardy stosowane w ISE. Zna wymagania w zakresie kompatybilności elektromagnetycznej stawiane urządzeniom i systemom a takŝe ma wiedzę dotyczącą metod ochrony urządzeń i przeciwdziałanie naraŝeniom elektromagnetycznym. Ma wiedzę z zakresu odnawialnych technologii wytwarzania energii elektrycznej, w tym w Hybrydowych Systemach Wytwórczych Ma wiedzę z zakresu Smart Metering dotyczącą oprogramowania biznesowego do zarządzania danymi (MDM), problematyki danych pomiarowych i Zarządzania Popytem (DSM) Posiada wiedzę z zakresu bilansu energetycznego budynków, struktury zuŝycia energii oraz standardu budynku zero-energetycznego Ma wiedzę w zakresie zarządzania bezpieczeństwem Inteligentnych Sieci Elektroenergetycznych Ma wiedzę w zakresie podstawowych uwarunkowań technicznych związanych z wytwarzaniem, przesyłem i dystrybucją energii elektrycznej. Zna podstawowe charakterystyki techniczne małych źródeł energii współpracujących z siecią rozdzielczą niskiego napięcia oraz zna i rozumie procedury formalne a takŝe techniczne zasady i sposoby przyłączania źródeł rozproszonych do sieci rozdzielczej niskiego napięcia i ich wpływ na jakość energii i warunki pracy sieci. Ma wiedzę z zakresu struktury sieci inteligentnych z punktu widzenia operatorów przesyłowego i dystrybucyjnych a takŝe ma wiedzę dotyczącą praw własności urządzeń pomiarowych oraz prawa dostępu do nich podstawie egzaminu
Home Area Network - Informatyczno-Energetyczne Sieci Domowe Podstawy sieci komputerowych w ISE Zarządzanie generacją rozproszoną Ma wiedzę z zakresu sterowania domowymi mediami oraz współpracy z sieciami zewnętrznymi i integracji pomiarów i rozliczeń mediów Zna architekturę i standardy sieci komputerowych Ma wiedzę z zakresu pomiarów wielkości elektrycznych, ich wizualizacji, alarmowania oraz archiwizacji danych w sieciach dystrybucyjnych Umiejętności: Nazwa przedmiotu Kompatybilność elektromagnetyczna w inteligentnych systemach Seminarium dyplomowe Efekt kształcenia Potrafi dokonać pomiarów emisji zaburzeń elektromagnetycznych przewodzonych i promieniowanych a takŝe zbadać odporność urządzeń na zaburzenia elektromagnetyczne ciągłe i impulsowe Potrafi przygotować i przedstawić w języku polskim prezentację zawierającą wyniki pracy końcowej, a takŝe uzasadnić w dyskusji sposób realizacji i osiągnięte efekty. Zna reguły kreatywnej dyskusji. Sposób weryfikowania i dokumentacji podstawie sprawozdań z laboratorium udokumentowane wpisem do indeksu i na kartę ocen podstawie wystąpienia seminaryjnego
Załącznik 3 Lista kursów z wymiarem godzinowym oraz liczbą punktów ECTS Lp 1 2 3 4 5 Kurs Smart Power Grids - Inteligentne sieci energetyczne. Perspektywy rozwoju w Unii Europejskiej Polityka energetyczna Unii Europejskiej - rynki energii elektrycznej Inteligentna automatyka zabezpieczeniowa i restytucyjna w systemach Mobilne systemy monitorowania i sterowania w energetyce. Bezprzewodowa telekomunikacja dla potrzeb monitoringu i pomiarów. forma zajęć 6 Systemy pomiarowe klasy AMI 7 8 9 10 11 12 13 Techniki przesyłu danych w technologii PLC Zagadnienia strategiczne i efektywność ekonomiczna SmartGrid Standardy oraz technologie IT i branŝowe w ISE Kompatybilność elektromagnetyczna w inteligentnych systemach Kompatybilność elektromagnetyczna w inteligentnych systemach Mikrosystemy energetyczne ze źródłami odnawialnymi Inteligentne systemy opomiarowania energii elektrycznej Prowadzący Prof. dr hab. inŝ. Andrzej Wiszniewski Dr inŝ. Wojciech Myślecki Mgr inŝ. Marek Wąsowski Prof. dr hab. inŝ. Jacek Malko Dr Mariusz Swora Prof. dr hab. inŝ. Andrzej Wiszniewski Prof. dr hab. inŝ. Jan IŜykowski Prof. dr hab. inŝ. Eugeniusz Rosołowski Mgr inŝ. Krzysztof Rutecki Dr inŝ. Kamil Staniec Mgr inŝ. Krzysztof Rutecki Dr inŝ. Kamil Staniec Mgr inŝ. Jarosław Wojtulewicz Dr Artur Bratkowski punktów ECTS godz. 3 6 3 6 6 12 3 6 Mgr inŝ. Jacek Karpiej 2 4 Mgr inŝ. Mariusz Przybylik Dr inŝ. Wojciech Myślecki Prof. dr hab. inŝ. Tadeusz Więckowski Dr inŝ. Jarosław Janiszewski Mgr inŝ. Jerzy Borowiec 4 8 laboratorium Mgr inŝ. Jerzy Borowiec 3 7 Prof. dr hab. inŝ. Zbigniew Styczyński Dr inŝ. Kazimierz Herlender Dr inŝ. Krzysztof Billewicz 14 Inteligentny zero-energetyczny budynek Dr inŝ. Piotr Jadwiszczak
Lp 15 16 Kurs Bezpieczeństwo systemów informatycznych w sieciach Smart Grids Informatyczne i techniczne aspekty współczesnych sieci forma zajęć Prowadzący Prof. Kazimierz Jaklewicz Mgr inŝ. Marek Wąsowski Prof. dr hab. inŝ. Marian Sobierajski Dr inŝ. Mirosław Łabuzek Dr inŝ. Robert Lis punktów ECTS godz. 6 12 17 Mikroźródła w sieciach niskiego napięcia Dr inŝ. W. Rojewski 2 5 18 Prawne i techniczne aspekty wdraŝania ISE 19 Home Area Network - Informatyczno- Energetyczne Sieci Domowe Dr hab. inŝ. Waldemar Skomudek, prof. 2 5 Dr inŝ. Arkadiusz Grzybowski 2 5 20 Podstawy sieci komputerowych w ISE Dr inŝ. Arkadiusz Grzybowski 2 5 21 Zarządzanie generacją rozproszoną dr Jerzy Dudzik 2 5 22 Seminarium dyplomowe seminarium Dr inŝ. Marcin Habrych Dr inŝ. Grzegorz Wiśniewski 2 5
Załącznik 4 Wykaz egzaminów obowiązkowych Na podstawie egzaminów zostaną zaliczone następujące kursy: 1. Mobilne systemy monitorowania i sterowania w energetyce, semestr 1, 2. Mikrosystemy energetyczne ze źródłami odnawialnymi, semestr 1, 3. Standardy oraz technologie IT i branŝowe w ISE, semestr 2, 4. Praca końcowa egzamin końcowy.
Załącznik 5 Wymiar czasu przeznaczony na pracę końcową Na pracę końcową kaŝdemu uczestnikowi studiów przysługuje 10 godzin, z których 5 godzin będą stanowiły seminarium dyplomowe poświęcone ogólnym zasadom pisania pracy końcowej, natomiast 5 godzin kaŝdy uczestnik studiów ma do wykorzystania na indywidualne konsultacje ze swoim promotorem.
Zakres egzaminu końcowego Załącznik 6 Egzamin dyplomowy składa się z dwóch części: prezentacji pracy końcowej z wykorzystaniem środków audiowizualnych. W trakcie prezentacji uczestnik studiów przedstawia cel i zakres pracy, sposób rozwiązania problemu oraz wynikające z pracy wnioski. Czas trwania prezentacji ok. 10 min. sprawdzenia wiedzy Uczestnika studiów w zakresie podanym w programie kształcenia (egzamin ustny), związanym z tematyką realizowanej pracy końcowej - student odpowiada na pytania zadane przez komisję egzaminacyjną. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu końcowego jest uzyskanie pozytywnych ocen z wszystkich kursów objętych programem kształcenia. Student ma 4 tygodnie od zakończenia semestru II na uzyskanie wszystkich wymaganych wpisów i zaliczeń kursów.
Plan studiów w układzie semestralnym Załącznik 7 SEMESTR I (87 h, 42 pkt. ECTS). Lp 1 2 3 Kurs Smart Power Grids - Inteligentne sieci energetyczne. Perspektywy rozwoju w Unii Europejskiej Polityka energetyczna Unii Europejskiej - rynki energii elektrycznej Mobilne systemy monitorowania i sterowania w energetyce. punktów ECTS godz. 3 6 3 6 4 Systemy pomiarowe klasy AMI 3 6 5 6 7 8 9 Techniki przesyłu danych w technologii PLC Zagadnienia strategiczne i efektywność ekonomiczna SmartGrid Kompatybilność elektromagnetyczna w inteligentnych systemach Mikrosystemy energetyczne ze źródłami odnawialnymi Informatyczne i techniczne aspekty współczesnych sieci 2 4 4 8 6 12 10 Mikroźródła w sieciach niskiego napięcia 2 5 11 Prawne i techniczne aspekty wdraŝania ISE 2 5 12 Podstawy sieci komputerowych w ISE 2 5 SEMESTR II (84 h, 40 pkt. ECTS). Lp 1 2 3 Kurs Inteligentna automatyka zabezpieczeniowa i restytucyjna w systemach Bezprzewodowa telekomunikacja dla potrzeb monitoringu i pomiarów. Standardy oraz technologie IT i branŝowe w ISE punktów ECTS godz. 6 12
4 5 Kompatybilność elektromagnetyczna w inteligentnych systemach Inteligentne systemy opomiarowania energii elektrycznej 3 7 6 Inteligentny zero-energetyczny budynek 7 8 Bezpieczeństwo systemów informatycznych w sieciach Smart Grids Home Area Network - Informatyczno- Energetyczne Sieci Domowe 2 5 9 Zarządzanie generacją rozproszoną 2 5 10 Seminarium dyplomowe 2 5
Zestaw egzaminów w układzie semestralnym Załącznik 8 Na podstawie egzaminów zostaną zaliczone następujące kursy: SEMESTR I: 1. Mobilne systemy monitorowania i sterowania w energetyce, 2. Mikrosystemy energetyczne ze źródłami odnawialnymi. SEMESTR II: 1. Standardy oraz technologie IT i branŝowe w ISE ; 2. Praca dyplomowa egzamin końcowy.