Wykaz tematów do matury ustnej z języka polskiego 2011/2012 w LO im. KEN Stalowa Wola 1. Odwołując się do konkretnych utworów literackich przedstaw modele ludzkiego Ŝycia propagowane przez twórczość pisarzy doby XVI i XVII wieku. 2. Współczesna poezja wobec tradycji sztuki renesansowej. Omów na wybranych przykładach. 3. Omów znaczenie mitologii w tworzeniu tradycji kultury europejskiej, odwołując się do funkcjonujących współcześnie toposów antycznych. 4. Nie tylko święci...karnawał w kulturze średniowiecza. Omów obraz epoki, wykorzystując odpowiednie teksty literackie tego czasu. 5. śony modne i fircyki. Obraz Polaka w literaturze oświecenia. Omów na wybranych przykładach. 6. Znaczenie teatru w Ŝyciu publicznym. Omów zagadnienie, dokonując wyboru z literatury oświecenia. 7. Obraz patrioty i definicja patriotyzmu w literaturze XVIII wieku. Omów temat na 8. Poszukiwaniu idealnego świata. Utopia w literaturze XVIII wieku i nawiązania do niej w późniejszych epokach. 9. Modele świętości w literaturze europejskiej. Zanalizuj temat, odwołując się do wybranych tekstów epoki średniowiecza i XX wieku. 10. Wielkie karty naszej historii utrwalone w róŝnych formach zapisu literackiego (np. kronika, epos, pieśń).omów zagadnienie na 11. Motywy biblijne jako tematy literatury i sztuki. Omów metody wykorzystywania topiki biblijnej na podstawie dzieł z róŝnych epok. 12. RóŜne sposoby funkcjonowania tradycji homeryckiej w literaturze polskiej. Omów problem na 13. Idea poświęcenia dla ojczyzny a szczęście osobiste. RozwaŜ dylematy pokolenia romantyków na wybranych przykładach literatury I poł. XIX wieku. 14. Rola romantycznej literatury w tworzeniu narodowych mitów. Omów zagadnienie, odwołując się do przykładów tekstów z XIX i XX wieku. 15. Kreacja bohatera literackiego a epoka historyczna. WykaŜ związki, analizując wybrane utwory literatury romantycznej i pozytywistycznej. 16. C.K.Norwid jako krytyczny komentator swoich czasów. Udowodnij stwierdzenie, odwołując się do odpowiednich utworów. 17. Literacki portret kobiety w I i II poł. XIX wieku taki sam czy róŝny? RozwaŜ zagadnienie po omówieniu wybranych przykładów. 18. Literatura z tezą a jej walory artystyczne. Omów i oceń wartość oraz znaczenie utworów pozytywistycznych. 19. Nie tylko proza...zaprezentuj poetycki dorobek pozytywizmu. 20. Kontynuatorzy romantycznej tradycji w pozytywizmie. Omów zagadnienie, odwołując się do przykładów z prozy i poezji. 21. Kontrowersyjni bohaterowie w romantycznej i pozytywistycznej literaturze. Posługując się odpowiednimi przykładami, omów celowość takiej ich kreacji. 22. Poezja Jana Kasprowicza i Leopolda Staffa jako wyraz fascynacji postawą św.franciszka. Omów na 23. Młodopolskie spory wokół zadań sztuki. Omów problem, analizując wybrane manifesty programowe i utwory z epoki. 24. Słownik młodopolskich symboli. Oceń siłę literackiej sugestii dokonując analizy wybranych dzieł. 1
25. Ewolucja stylu narracji i konstrukcji czasu w powieściach 20-lecia międzywojennego. Omów problem na przykładzie wybranych dzieł literatury polskiej i obcej. 26. Świat Szulca rzeczywistość zdegradowana czy brzydota uwznioślona? Zdecyduj, dokonując analizy wybranych dzieł twórcy. 27. Koncepcja nowego piękna w ujęciu futurystów i Awangardy Krakowskiej. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 28. Trzej muszkieterowie literatury: Witkacy, Szulc, Gombrowicz. Omów nowe tendencje w literaturze wprowadzone przez tych twórców, odwołując się do wybranych tekstów. 29. Rola publicystyki w Ŝyciu Polaków. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranej epoki minionej i współczesności. 30. Literacki rozrachunki z totalizmem faszystowskim i stalinowskim w twórczości pisarzy krajowych i emigracyjnych. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literatury współczesnej. 31. Tendencje awangardowe i powroty do tradycji w poezji polskiej XX wieku. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów. 32. Postmodernizm klucz do powieści XX wieku. Omów obraz literatury współczesnej na 33. Katastrofizm jednostkowy i pokoleniowy w twórczości poetów pokolenia Kolumbów. Omów temat na podstawie wybranych tekstów. 34. Obecność krótkich form literackich w literaturze polskiej. Omów rozwój tych gatunków na 35. Krytyka ludzkości i pocieszenie człowieka w twórczości wybranych poetów polskich. Omów na dowolnych przykładach. 36. Dramaty Wyspiańskiego jako wyraz polemiki autora z romantyczną świadomością. Omów zagadnienie na 37. Prześledź motywy pokoleniowej autobiografii na podstawie wybranych utworów literackich. 38. Kresy w literaturze XIX i XX wieku. Przedstaw temat na przykładach wybranych utworów. 39. Powieść jako gra z czytelnikiem omów jakie rozwiązania fabularne i narracyjne zastosowano w prozie polskiej XX wieku. 40. Zanalizuj jaka jest rola symbolu, paraboli, mitu w strukturze utworów nowelistycznych i powieściowych na podstawie wybranych przykładów. 41. Literatura tworzy mity i je demaskuje. Uzasadnij tezę na przykładach wybranych utworów. 42. Dzienniki jako spotkanie biografii i literatury. Zanalizuj zjawisko lit. na podstawie dowolnie wybranych utworów literackich. 43. Odwołując się do znanych ci wizerunków cudzoziemca w literaturze polskiej, omów róŝne aspekty cudzoziemskości obyczajowe, psychologiczne, egzystencjalne. 44. Autotematyzm w twórczości wybranych poetów. Przedstaw funkcjonowanie tego motywu, odwołując się do wybranych przykładów. 45. Omów nawiązania do literatury baroku w epokach późniejszych. Odwołaj się do wybranych przykładów 46. Motyw Abrahama w kulturze i literaturze. Zanalizuj zagadnienie na podstawie wybranych tekstów z róŝnych epok. 47. Zanalizuj sielanki staropolskie i oświeceniowe. Czy zdanie A. Mickiewicza, Ŝe pisze poema sielskie informuje o prawdziwie wspólnych miejscach Pana Tadeusza i wcześniejszej sielanki? 2
48. Poezja kontemplacji a poezja obowiązku, czy i jak odzwierciedla ona postulaty epoki młodopolskiej. Omów na 49. UkaŜ wizerunki ludzi współczesnych w literaturze przełomu XIX i XX wieku, analizując wybrane przykłady. 50. Omów sposoby konstruowania narratora w wybranych powieściach róŝnych epok. 51. Literatura rodzima jako skarbnica cytatów utrwalonych w świadomości czytelników, które dokumentują polskie mity. Przedstaw obecność tych tendencji analizując wybrane utwory. 52. Scharakteryzuj XX wieczne odkrycia w dziedzinie prozy powieściowej. Odwołaj się do literatury polskiej i obcej. 53. Obraz rodziny jako zwierciadło zjawisk kulturowych zachodzących we współczesnym świecie. RozwaŜ temat na podstawie analizy i interpretacji wybranych utworów XX i XXI wieku. 54. Poezja codzienności i wielkiego miasta w wierszach reprezentantów grup poetyckich XX lecia międzywojennego. Omów temat, odwołują się do twórczości wybranych poetów. 55. Porównaj, na przykładzie wybranych dzieł, sposób ukazywania przez współczesnych twórców zjawiska kryzysu kultury. 56. Miasto pojmowane jako przestrzeń magiczna, w której realizuje się wielokulturowość, wielonarodowość. Porównaj sposób obrazowania Gdańska w twórczości np. P.Huelle, S.Chwina, G.Grassa. 57. Ogród jako przestrzeń szczególna, baśniowa, magiczna. Porównaj sposób jego przedstawiania w poezji B.Leśmiana i A.Bursy. 58. Porównaj dzieje Mistrza i Małgorzaty z historiami innych miłosnych par. Nazwij model miłości, do którego w swej powieści nawiązuje Bułhakow. 59. Miron Białoszewski był mistrzem w opisywaniu codzienności podniesionej do rangi cudu. UkaŜ podobne ujęci a świata przedstawionego w utworach innych współczesnych poetów. 60. Wyjaśnij na podstawie wybranych dzieł, na czym polega zastosowana przez Witkacego estetyczna i obyczajowa prowokacja. 61. Kamienny świat nazistowskich lagrów i białe krematoria sowieckich łagrów. Omów podobieństwa i róŝnice w opisie Ŝycia obozowego na podst. wybranych przykładów. 62. Dojrzałość i niedojrzałość w literaturze XX wieku. RozwaŜ problem, odwołując się do dowolnie wybranych utworów literackich. 63. WskaŜ cechy etosu inteligenta w polskiej powieści XX wieku. Przedstaw temat na 64. Relacje polsko - rosyjskie w literaturze polskiej XIX i XIX wieku. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych utworów. 65. Nieufność wobec literatury jako jedna z charakterystycznych postaw XX-wiecznych pisarzy. Odwołując się do znanych dzieł, wyjaśnij jej przyczyny i omów artystyczne konsekwencje. 66. Kreacja wizerunku własnego przez poetów róŝnych epok. Omów zagadnienie, odwołując się do tekstów poetyckich. 67. Poeta a totalitaryzm. Prześledź polemikę z teorią i praktyką nazizmu i komunizmu w wierszach poetów II poł. XX wieku. 68. Zanalizuj motywy mitologiczne i historyczne oraz ich funkcje w wierszach Cz. Miłosza i Z. Herberta. 69. RóŜnorodność kulturowa jako cecha świata kresów i małych ojczyzn w prozie polskiej II poł. XX wieku. Omów temat na podstawie wybranych przykładów. 3
70. Powieść jako autokreacja. Rozwiń temat w oparciu o wybrane dzieła literatury polskiej (np. T. Konwicki, A. Kuśniewicz, J. Stryjkowski). 71. Awangardowe korzenie poezji polskiej XX wieku. Rozwiń temat analizując twórczość poetów Awangardy Krakowskiej i Nowej Fali. 72. Nurt metafizyczny w poezji polskiej. Rozwiń temat odwołując się do twórczości poetów polskiego baroku oraz twórców XX wieku (np. B. Maj i Cz. Miłosz). Korespondencja sztuk 1. Dawny świat polskich śydów. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach literackich i malarskich. 2. Symbolika tradycji patriotycznej w utworach Stefana śeromskiego oraz w ujęciu malarskim Melancholia Jacka Malczewskiego, Kuropatwy Józefa Chełmońskiego. Dokonaj analizy porównawczej. 3. Kobieta w XIX wieku. Scharakteryzuj postaci kobiet w wybranych dziełach literatury i sztuki. 4. Omów rolę muzyki w Pannach z Wilka J.Iwaszkiewicza i Cudzoziemce M.Kuncewiczowej. 5. Literackie i malarskie kreacje natury w sztuce XIX wieku i ich funkcje. Omów temat na 6. Dramaty Szekspira jako źródło inspiracji dla literatury i filmu. Omów na 7. Folklor jako inspiracja pisarzy i malarzy w róŝnych epokach. Omów temat, odwołując się do wybranych tekstów i obrazów. 8. Obraz rewolucji w literaturze i sztuce. Przedstaw problem analizując dzieła z róŝnych epok. 9. Problem demonizacji miasta ukazany w dziełach modernistycznych pisarzy i malarzy. Omów na 10. Najnowsza literatura polska na ekranie. Dokonaj konfrontacji odpowiednich utworów literackich i filmowych. 11. Tajemnicze wyspy, mityczne krainy, wymyślone światy...ukaŝ techniki kreacji, ich funkcje w oparciu o wybrane przykłady z róŝnych dziedzin sztuki. 12. Rzeczywistość Polski powojennej w literaturze i na szklanym ekranie. Omów sposób jej przedstawienia przez pisarzy i reŝyserów, przywołując wybrane dzieła literackie i filmowe. 13. Obraz małej ojczyzny zapisany w poezji, prozie i filmie. Przeanalizuj sposób jej utrwalenia w wybranych działach. 14. Znane dzieła naszej literatury epickie, dramatyczne, poetyckie mniej serio. Dokonaj analizy porównawczej oryginału i jego nietypowego ujęcia, np. groteskowego, parodystycznego. 15. Zdecyduj, dokonując analizy porównawczej wybranych dzieł, czy motywy baśniowe w młodopolskim malarstwie odpowiadają baśniowym wizjom Bolesława Leśmiana. Język 1. Język i styl tekstów okresu romantyzmu. Omów temat, odwołując się do analizy 2. Język i styl tekstów okresu pozytywizmu. Omów temat, odwołując się do analizy 4
3. Język i styl tekstów okresu Młodej Polski. Omów temat, odwołując się do analizy 4. Język i styl tekstów okresu dwudziestolecia międzywojennego. Omów temat, odwołując się do analizy 5. Świat prozy alternatywnej w zwierciadle jej słownictwa. Omów temat, odwołując się do analizy 6. Dziedzictwo przeszłości we współczesnej polszczyźnie. Przedstaw temat, odwołując się do analizy wybranych przykładów. 7. Retoryka w tekstach literackich doby staropolskiej. Przedstaw temat, odwołując się do analizy wybranych utworów. 8. Językowy obraz świata epoki PRL. Przedstaw temat, odwołując się do językowej analizy utworów poetów lingwistów i twórców Nowej Fali. 9. Stylizacje językowe a językowo artystyczny zamysł autora. Przedstaw zagadnienie odwołując się do analizy językowej Trans-Atlantyku Gombrowicza. 10. Rasy i języki w dziełach Tolkiena. Omów temat, uwzględniając funkcję języka w kształtowaniu świata przedstawionego w omawianych tekstach. 11. Słowa pouczają, informują, ranią... Na wybranym materiale językowym omów współczesny język młodzieŝy, uwzględniając róŝne jego funkcje. 5