15.01.2013 r., godz. 10 00 Czas pisania 60 minut Zakreśl znakiem X właściwą odpowiedź. W razie pomyłki otocz błędnie zaznaczoną odpowiedź kółkiem i zaznacz X dobrą odpowiedź. zdolny Ślązak Gimnazjalista Część A B C D Suma Max. Ilość pkt. 18 8 12 16 54 Pkt. uzyskane XII Dolnośląski Konkurs Historyczny DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH Finał przedmiotowy - część pisemna III ETAP WOJEWÓDZKI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 A A A A A A A A A A A A A A A A A A B B B B B B B B B B B B B B B B B B C C C C C C C C C C C C C C C C C C D D D D D D D D D D D D D D D D D D SUMA 1. Dynastia Piastów związana była z początkiem polskiej państwowości, a wygasła wraz ze śmiercią ostatniego jej przedstawiciela w A. 1571 roku. B. 1675 roku. C. 1370 roku. D. 1732 roku. 2. Zaznacz odpowiedź, w której kronikarze zostali wypisani w kolejności chronologicznej. A. Gall Anonim, Wincenty Kadłubek, Janko z Czarnkowa, Jan Długosz. B. Wincenty Kadłubek, Gall Anonim, Janko z Czarnkowa, Jan Długosz. C. Janko z Czarnkowa, Gall Anonim, Wincenty Kadłubek, Jan Długosz. D. Gall Anonim, Wincenty Kadłubek, Jan Długosz, Janko z Czarnkowa. 3. Obecny herb województwa dolnośląskiego jest wzorowany na herbie A. Henryka II Pobożnego. B. Henryka Brodatego. C. Henryk IV Probusa. D. Henryka V Grubego. 4. Była królową Polski, córką księcia Mediolanu. Dążyła do wzmocnienia władzy królewskiej, ale potomni zapamiętali przede wszystkim, że za jej sprawą pojawiły się w Polsce nowe warzywa. Mowa o A. królowej Marii Ludwice Gonzadze. B. królowej Bonie Sforza. C. królowej Marii Kazimierze d Arquien. D. królowej Annie Jagiellonce. 5. Decyzja o zburzeniu murów obronnych Wrocławia okazała się przełomowa w rozwoju miasta. Osobą, która ją podjęła, był/była A. Maria Teresa. B. Fryderyk II Wielki. C. Hieronim Bonaparte. D. Friedrich Bogislav von Tauentzien. 6. Jako zwolennicy radykalnych przemian społecznych i ustrojowych w II poł. XVIII wieku zwani byli jakobinami polskimi. Jeden z ich przywódców to A. Szczęsny Potocki. B. Tadeusz Kościuszko. C. Jakub Jasiński. D. Adam Jerzy Czartoryski. 7. Stronnictwo magnackie Czartoryskich, które wyłoniło się pod koniec rządów Augusta II Mocnego,nazywane było A. Stronnictwem Patriotycznym. B. Magnaterią. C. Ordynacją. D. Familią. 8. Terytorium Inflant, ziemi zajętej w XIII wieku przez kawalerów mieczowych i będącej przedmiotem sporu pomiędzy Szwecją, Rzeczpospolitą i Rosją od XVI wieku, stanowi dziś obszar A. Estonii i Łotwy. B. Łotwy i Litwy. C. części Rosji i Litwy. D. Estonii i części Finlandii. 9. Habsburgowie to jedna z najważniejszych dynastii w dziejach Europy. Władcy z tej dynastii rządzili między innymi w Austrii, Czechach i w Cesarstwie Niemieckim. Na jakie dwie linie podzieliła się ta dynastia w XVI wieku? A. austriacką i niemiecką. B. austriacką i hiszpańską. C. austriacką i włoską. D. austriacką i węgierską. 10. Żołnierze lekkiej jazdy, walczący w służbie polskiej i habsburskiej, zorganizowani na początku XVII wieku i znani z bezwzględności, zwani byli A. grenadierami. B. husarzami. C. lisowczykami. D. dragonami. Konkurs zdolny Ślązak Gimnazjalista 2012/2013, finał historyczny część pisemna
11. Nazwa wsi Platerówka położonej w powiecie lubańskim pochodzi od A. nazwy I Samodzielnego Batalionu Kobiecego. B. nazwiska pierwszego sołtysa. C. nazwy średniowiecznych monet tzw. platerów. D. nieznanej nikomu nazwy. 12. Ostatni sejm Rzeczypospolitej zebrał się w A. Warszawie. B. Gdańsku. C. Poznaniu. D. Grodnie. 13. Ostatni władca europejski, który zmierzał do stworzenia państwa uniwersalnego na wzór średniowiecznej koncepcji cesarstwa, to A. Karol V. B. Rudolf II. C. Fryderyk II. D. Iwan Groźny. 14. Przez wieki na Dolny Śląsk przybywali osadnicy z różnych zakątków Europy. Pod koniec I poł. XIX wieku pojawili się Tyrolczycy z Zillerthal, którzy założyli swoją kolonię w Kotlinie Jeleniogórskiej w Erdmannsdorf, czyli dzisiejszych A. Piechowicach. B. Wambierzycach. C. Mysłakowicach. D. Kowarach. WPISZ SWÓJ KOD 15. Z działalnością jakiego zakonu należy wiązać klasztory w Henrykowie, Lubiążu i Krzeszowie? A. Cystersów B. Benedyktynów C. Franciszkanów D. Premostratensów 16. Układ, w którym władze NRD oficjalnie zaakceptowały granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej został podpisany w/we A. Warszawie. B. Zgorzelcu. C. Słubicach. D. Wrocławiu 17. Największe skupisko wojsk radzieckich w Polsce po II wojnie światowej znajdowało się na Dolnym Śląsku. Które z dolnośląskich miast było w ponad 30% zajęte przez tych żołnierzy? A. Wałbrzych. B. Jelenia Góra. C. Bolesławiec. D. Legnica. 18. Po kongresie wiedeńskim prowincja śląska została powiększona o ziemie wcześniej należące do Saksonii. Nowymi powiatami były A. zgorzelecki, lubański, rozborski. B. świebodziński, bolesławiecki, lubański. C. jeleniogórski, lubański. D. lubański, głogowski, wojerecki. Część B - Zadania za 2 punkty Zadanie 19 20 21 22 Punkty 19. Artes liberales, czyli sztuki wyzwolone, to przedmioty wykładane już w szkołach starożytnego Rzymu. W średniowieczu stanowiły podstawę do studiowania prawa, medycyny czy teologii. Dzieliły się na dwa stopnie trivium i quadrivium. Wymień wszystkie 7 przedmiotów, które obejmowały te dwa stopnie. trivium. quadrivium. 20. Wyjaśnij znaczenie poniższych pojęć. Millenerzy Noc Apuchtinowska Konkurs zdolny Ślązak Gimnazjalista 2012/2013, finał historyczny część pisemna Strona 2
21. Napisz, z jakim tragicznym rozdziałem historii Dolnego Śląska należy wiązać Rogoźnicę koło Strzegomia oraz co się tam znajduje i przypomina tamte bolesne wydarzenia. 22. Przeczytaj uważnie fragmenty biogramów i napisz, kogo dotyczą. Podaj imię i nazwisko. Niemiecka filozof pochodzenia żydowskiego, urodziła się w 1891 roku we Wrocławiu, gdzie spędziła swoją młodość. W 1922 roku przyjęła chrzest w kościele katolickim, a na początku lat 30 tych wstąpiła do zakonu. Dlatego znana jest także jako św. Teresa Benedykta od Krzyża. W 1942 roku aresztowana przez Gestapo, została przewieziona do obozu w Auschwitz, gdzie zginęła. Papież Jan Paweł II ogłosił ją patronką Europy. Był arcybiskupem, metropolitą wrocławskim. W latach 1962 1965 uczestniczył w obradach soboru watykańskiego II, w latach 1971 1974 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Rady Konferencji Episkopatów Europy. 5 marca 1973 papież Paweł VI kreował go kardynałem. Znany jest z tego, że był inicjatorem i autorem listu biskupów polskich do niemieckich z 1965 roku, uważanego za najważniejszy etap pojednania polsko niemieckiego po II wojnie światowej... Część C - Zadania za 3 punkty Zadanie 23 24 25 26 Punkty 23. Odezwa Do mojego ludu była pierwszym dokumentem w historii Prus skierowanym do społeczeństwa. Istotne znaczenie tego wydarzenia zostało później podkreślone przez fakt wybudowania Hali Stulecia w rocznicę jej wydania. Napisz kto, w którym roku i z jakiego powodu wydał tę odezwę? 24. Przeczytaj uważnie tekst i odpowiedz na pytania. 4. A temu obojemu narodowi żeby już wiecznemi czasy jedna głowa, jeden pan i jeden król spolny rozkazował, który spolnymi głosy od Polaków i od Litwy obran, a miejsce obierania w Polszcze, a potem na Królestwo Polskie pomazan i koronowan w Krakowie będzie, któremu obieranie według przywileju Aleksandrowego niebytność której strony przeszkadzać nie ma, albowiem powinnie et ex debito (z obowiązku) rady i wszystki stany Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego wzywane być mają. [...] Z jakiego dokumentu pochodzi powyższy cytat?... Za panowania którego władcy został podpisany?... Jak nazywany jest przywilej, który został podkreślony w powyższym fragmencie?... 25. Wpisz do tabelki budowlę, miejsce i określ styl, w którym powstała. Tylko trzy pary są prawidłowe. Budowla Miejsce Styl Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła, Pałac Branickich, Zamek Leszczyńskich, kościół św. Aleksandra Konkurs zdolny Ślązak Gimnazjalista 2012/2013, finał historyczny część pisemna Strona 3
Baranów Sandomierski, Warszawa, Kraków, Wrocław WPISZ SWÓJ KOD 26. Poniższe herby związane są z polską państwowością. Napisz, z jakimi wydarzeniami należy wiązać pojawienie się każdego z nich i co symbolizują poszczególne elementy herbów. Podaj daty tych wydarzeń. A. B. C. A.. B C.. Część D - Zadania za 4 punkty Zadanie 27 28 29 30 Punkty 27. Wyjaśnij, co znaczą poniższe pojęcia i w jakich okolicznościach się pojawiły. Festung Breslau Ziemie Odzyskane 28. Do właściwej postaci dopisz właściwe zdanie. Tylko cztery pary są prawidłowe. 1. Bohater wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. 2. Stał na czele antyszlacheckich wystąpień zwanych rabacją galicyjską. 3. Polski arystokrata, który jako minister spraw wewnętrznych Austrii i namiestnik Galicji przyczynił się wzmocnienia roli języka polskiego na tym obszarze. 4. Ojciec idei pracy organicznej, założyciel słynnej Spółki Akcyjnej Bazar w Poznaniu. Konkurs zdolny Ślązak Gimnazjalista 2012/2013, finał historyczny część pisemna Strona 4
A. Agenor Gołuchowski. B. Karol Kniaziewicz. C. Kazimierz Pułaski. D. Karol Marcinkowski. E. Jakub Szela. F. Hipolit Cegielski. 29. Napisz, z jakimi miejscowościami na Dolnym Śląsku należy wiązać poniższe obiekty. Domy Tkaczy Śląskich Aula Leopoldina Muzeum Ceramiki Twierdza Pruska 30. Przeczytaj uważnie tekst i odpowiedz na pytania. Pamiętaj, że tekst należy interpretować własnymi słowami. Nie szukając w ciągu królowania naszego innych korzyści lub zamiarów, jak stać się użytecznym ojczyźnie Naszej, byliśmy także tego zdania, iż opuścić należy tron w okolicznościach, w których rozumieliśmy, że oddalenie Nasze przyłoży się do powiększenia szczęścia współziomków Naszych lub też przynajmniej umniejsza ich nieszczęścia; przekonani teraz, że pieczołowitość Nasza na nic się ojczyźnie Naszej nie przyda, kiedy nieszczęśliwa zdarzona w niej insurekcja pogrążyła ją w teraźniejszy stan zniszczenia, i rozważywszy, że środki względem przyszłego losu Polski koniecznie potrzebne z powodu naglących okoliczności, a od Najjaśniejszej Imperatorowej Wszech Rosji i innych sąsiednich mocarstw przedsięwzięte, jedynymi są do przywrócenia pokoju i spokojności współobywatelom Naszym, których dobro zawsze było najmilszym przedmiotem starań Naszych postanowiliśmy przeto z przywiązania do spokojności publicznej oświadczyć, tak jako też niniejszym aktem najuroczyściej ogłaszamy, że wolnie i z własnej woli wyrzekamy się bez ekscepcji wszelkich praw Naszych do Korony Polskiej, do Wielkiego Księstwa Litewskiego i innych należących do nich krajów, jako też znajdujących się w nich posesji i przynależytości ; akt ten uroczysty abdykacji korony i rządu Polski w ręce Najjaśniejszej Imperatorowej Wszech Rosji składamy dobrowolnie i z tą rzetelnością, która postępowaniem Naszym w całym życiu kierowała. Zstępując z tronu, dopełniamy ostatniego obowiązku królewskiej godności, zaklinając Najjaśniejszą Imperatorową, ażeby macierzyńską swą dobroczynność na tych rozciągnęła, których królem byliśmy, i to wielkości Jej duszy działanie wielkim swym sprzymierzeńcom udzieliła. Akt niniejszy dla większego waloru podpisaliśmy i pieczęć nań Nasza wycisnąć rozkazaliśmy. A. Kto jest autorem tego tekstu i jaką decyzję w nim przekazuje? B. W którym roku został ten tekst napisany? C. Do kogo skierowany jest ten tekst? D. Jak autor uzasadnia swoją decyzję? Konkurs zdolny Ślązak Gimnazjalista 2012/2013, finał historyczny część pisemna Strona 5
Konkurs zdolny Ślązak Gimnazjalista 2012/2013, finał historyczny część pisemna Strona 6