ZESZYTY NAUKOWE 1 (45) 2007

ZESZYTY NAUKOWE 1 (45) 2007 Warszawa 2007

RADA REDAKCYJNA prof. zw. dr hab. Zdzisław BOMBERA (przewodniczący) prof. zw. dr hab. Michał GMYTRASIEWICZ prof. zw. dr hab. Zbigniew KRAWCZYK (z-ca przewodniczącego) prof. zw. dr hab. Józef KUBICA prof. zw. dr hab. Jerzy KUCIŃSKI prof. zw. dr hab. Jacek KULAWIK prof. zw. dr hab. Eugeniusz MAZURKIEWICZ (z-ca przewodniczącego) REDAKCJA prof. zw. dr hab. Józef KUBICA redaktor naczelny dr Edward MODZELEWSKI redaktor zeszytu mgr Barbara BEREZA sekretarz Zeszyt poświęcony tematyce ekonomicznej (E). ADRES REDAKCJI ALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna 01-201 Warszawa, ul. Wolska 43 www.almamer.pl KOREKTA mgr Joanna Warecka SKŁAD I ŁAMANIE mgr Tomasz Fabiański Copyright by ALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2007 ISSN 1897-0249 DRUK I OPRAWA Zakład Wydawniczy DrukTur sp. z o.o. 01-201 Warszawa, ul. Wolska 43 tel. 022 321 85 03 e-mail: wydawnictwo@druktur.pl

Spis treści i. Z ZAGADNIEŃ GLOBALIZACJI Jacek Kulawik GLOBALIZACJA FINANSOWA ISTOTA, POMIAR I NASTĘPSTWA...... 9 Cezary Tomasz Szyjko INTERESY I SPRZECZNOŚCI GLOBALIZACJI W PERSPEKTYWIE PARADYGMATU CYWILIZACYJNEGO................ 37 Izabela Pruchnicka-Grabias FUNDUSZE HEDGINGOWE JAKO INWESTYCJE DŁUGOFALOWE...... 47 ii. GOSPOPARKA POLSKA PO WEJŚCIU DO UNII EUROPEJSKIEJ Stanisław Zięba PROBLEMY POLSKIEGO SEKTORA ŻYWNOŚCIOWEGO W Dwa LATA PO INTEGRACJI Z UNIĄ EUROPEJSKĄ................ 59 Gerard Mosiej PROBLEMY FUNKCJONOWANIA SYSTEMU CELNEGO W POLSCE PO WEJŚCIU DO UNII EUROPEJSKIEJ................ 89 Robert Oktaba EWOLUCJA CEŁ I PODATKÓW W ROZWOJU HANDLU ZAGRANICZNEGO.. 107 Janusz Sarnowski BILANS TRANSFERÓW MIĘDZY POLSKĄ A SYSTEMEM FINANSOWYM UNII EUROPEJSKIEJ...................... 125 Zenon Ślusarczyk POLITYKA OCHRONY KONSUMENTÓW W UNII EUROPEJSKIEJ. PODSTAWOWE INFORMACJE................... 143 Magdalena Gizińska CZYNNIKI PSYCHOLOGICZNE JAKO DETERMINANTY ZACHOWAŃ KONSUMENCKICH...................... 159 iii. Z KART HISTORII Romuald Poliński, Jerzy Róziewicz PROFESOR SEWERYN ŻURAWICKI WYBITNY TEORETYK I HISTORYK EKONOMII 177 Grzegorz Sołtysiak PRZYCZYNEK DO AMERYKAŃSKIEJ BIOGRAFII OSKARA LANGE. KORESPONDENCJA OSKARA LANGE Z WŁADYSŁAWEM MALINOWSKIM I ARTUREM SALMANEM..................... 181

iv. VARIA Arkadiusz Manikowski, Ryszard Mizera WYKORZYSTANIE DRZEW DECYZYJNYCH W PROCESACH PODEJMOWANIA DECYZJI W WARUNKACH NIEPEWNOŚCI.............. 191 Trung La Duc ROZWÓJ SEKTORA NIEPAŃSTWOWEGO W GOSPODARCE SOCJALISTYCZNEJ WIETNAMU W LATACH 1995 2005................. 203 Zdzisław Bombera KORUPCJA W OPINII STUDENTÓW 215 Stefan Korycki BEZPOŚREDNIE UPRAWNIENIA MIESZKAŃCÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W POLSCE (WYBORY ORGANÓW STANOWIĄCYCH I WYKONAWCZYCH)...................... 221 v. RECENZJA Romuald Poliński Recenzja książki Williama Easterly ego The White Man s Burden: Why the West s Efforts to Aid the Rest have done so much ill and so little good (Penguin Press, New York 2006)......... 235 Summary 239

TABLE OF CONTENT I. GLOBALIZATION ISSUES Jacek Kulawik Financial globalization. Its significance, measurement and aftereffects...................... 9 Cezary Szyjko Interests and contradictions of globalization in the perspective of a civilization paradigm......... 37 Izabela Pruchnicka-Grabias Hedge funds as long-term investments............ 47 ii. POLISH ECONOMY AFTER JOINING THE EUROPEAN UNION Stanisław Zięba The problems of Polish agricultural and food sector two years after the integration with the European Union... 59 Gerard Mosiej The problems of the functioning of the Polish Customs system after joining the European Union.............. 89 Robert Oktaba The evolution of customs and taxes in the development of foreign trade...................... 107 Janusz Sarnowski The balance of money transfers between Poland and the financial system of the European Union........ 125 Zenon Ślusarczyk Consumer protection policy of the European Union. Basic issues. 143 Magdalena Gizińska Psychological factors as determiners of a consumer bahaviour 159 IIi. HISTORICAL ISSUES Romuald Poliński, Jerzy Róziewicz Professor Seweryn Żurawicki a distinguished theoretician and a historian of economy................. 177 Grzegorz Sołtysiak Contribution to the American part of Oskar Lange s biography. Oskar Lange s correspondence with Władysław Malinowski and Artur Salaman..................... 181

Iv. VARIA Arkadiusz Manikowski, Ryszard Mizera The use of decision trees in the processes of making a decision in the conditions of uncertainty.............. 191 Trung La Duc The development of non-public sector in a socialist economy of Vietnam between 1995 2005................. 203 Zdzisław Bombera Corruption in the view of students............. 215 Stefan Korycki Direct rights of the citizens of local authority units in Poland (the election of decision-making and executive bodies) 221 V. REVIEW Romuald Poliński The review of the book: William Easterly, The White Man s Burden: Why the Efforts to Aid the Rest have done so much ill and so little good, Penguin Press, New York 2006......... 235 Summary 239

Summaries Jacek Kulawik Globalizacja finansowa istota, pomiar i następstwa Globalizacja finansowa jest procesem umiędzynaradowiania przepływów finansowych, bardzo złożonym, w istocie przez nikogo niekontrolowanym, o pozytywnych i negatywnych następstwach. W odniesieniu do tej formy internacjonalizacji stosunków ekonomicznych napotyka się problemy w ujmowaniu jej treści oraz pomiaru, ale jeszcze bardziej, gdy próbuje się określić pożytki z niej płynące oraz ryzyko, które ze sobą niesie. W konsekwencji ani teoria ekonomiczna, ani badania empiryczne nie dają jednoznacznych rozstrzygnięć, czy w wyniku globalizacji finansowej następuje lepsza ogólnoświatowa alokacja kapitału oraz czy jej skutkiem jest redukcja zmienności makroekonomicznej, której źródłem powinien być doskonalszy mechanizm dywersyfikacji ogólnoświatowego ryzyka. Zamiast tego można podać przykłady krajów, które ucierpiały przez nierozważne, zbyt pospieszne otwarcie się na zewnętrzne przepływy kapitału. Z drugiej natomiast strony istnieją dosyć przekonujące dowody, że większość gospodarek, które odniosły sukces ekonomiczny, to kraje bardziej otwarte na przepływy funduszy. Podstawowym wyzwaniem jest zatem umiejętność w miarę bezpiecznego osiągnięcia pewnego progu zintegrowania się z międzynarodowymi rynkami fiansowymi. Jednakże nie istnieje żaden wzorzec, swoista mapa drogowa, która gwarantowałaby bezproblemowe osiągnięcie owej wielkości granicznej.

8 Summaries Financial globalization. Its significance, measurement and aftereffects Financial globalization is the process of internationalization of the financial flow. It is a very complex and uncontrolled process which has both positive and negative effects. As far as this form of internationalization of economic relations is concerned, problems of its content and measurement can be encountered. It is also difficult to define its advantages and risk which accompany this form of internationalization. As a result, neither economic theory, nor empirical research give an unequivocal answer to the question if, as a result of financial globalization, it allows a better assets allocation and if it results in the reduction of macroeconomic change, whose source should be a better mechanism of the diversification of the world risk. Instead of it examples of other countries can be given, namely the examples of the countries which suffered because of a reckless or too hasty opening to an outer flow of the assets. On the other hand, there is a convincing evidence that most countries which succeeded economically are the countries open to the flow of the assets. The most basic challenge is the ability to achieve a safe threshold of the integration of international financial markets. However, there is no pattern, which would guarantee obtaining of this cut-off point.

Summaries 9 Cezary Szyjko Interesy i sprzeczności globalizacji w perspektywie paradygmatu cywilizacyjnego We współczesnych stosunkach międzynarodowych kształtuje się nowa jakość uwarunkowana w znacznym stopniu procesami globalizacji. R. Kapuściński uważał, że proces globalizacji i tworzenie się społeczeństwa planetarnego są nieodwracalne. Wraz z pozytywnymi zmianami w prawie międzynarodowym zmienia się postawa państw w związku z naturalnym ścieraniem się sprzeczności i rywalizacji w różnych płaszczyznach stosunków międzynarodowych. Jednym z paradygmatów próbujących zarówno wyjaśniać nową sytuację, jak i prognozować jej rozwój, jest paradygmat cywilizacyjny. Publikacja analizuje wybrane zagadnienia prawno-politologiczne, jakimi rządzą się cywilizacje, analizuje zagrożenia, jakie stanowią dla zewnętrznego środowiska lub jakim zagrożeniom podlegają, oraz diagnozuje, jakie są sposoby rozwiązywania występujących w nich kryzysów. Interests and contradictions of globalization in the perspective of a civilization paradigm Contemporary international relations are shaped by a new quality which is conditioned by the processes of globalization. R. Kapuściński thought that the process of globalization and the creation of a planetary society are irreversible processes. Together with positive changes in the international law, the attitude of countries changes due to the contradictions and rivalry on different spheres of international relations. One of the paradigms which try to explain both, the new situation and forecasting its development, is the civilization paradigm. The publication analyses selected legal and political issues which rule civilizations; it also analyses the threats which they may constitute for the environment or the threats which they can undergo. It also gives a diagnosis of the ways of solving crises which may appear.

10 Summaries Izabela Pruchnicka-Grabias Fundusze hedgingowe jako inwestycje długofalowe Autorka dokonuje analizy opłacalności inwestycji w fundusze hedgingowe w latach 1994 2005 oraz przedstawia różnorodne strategie inwestycyjne stosowane przez te instytucje. Zwraca jednakże uwagę, że choć wprawdzie bardzo rzadko fundusze osiągają długookresowe ujemne stopy zwrotu, to jednak nie muszą być one zawsze wyższe od tych z indeksów akcyjnych, gdyż końcowy efekt jest uzależniony zarówno od koniunktury panującej na rynku finansowym, jak i od odpowiedniego doboru funduszu hedgingowego, gdyż cechuje je znaczna różnorodność stosowanych strategii inwestycyjnych. Hedge funds as long-term investments The author analyses the profitability of hedge funds investments in 1994 2005 and presents various investment styles used by these institutions. It is emphasized that although hedge funds generate negative long-term rates of return very rarely, they do not have to be always higher than those of stock indexes, because the overall effect depends both on the economic situation on the financial market and the right choice of a hedge fund, as their investment styles are totally different.

Summaries 11 Stanisław Zięba Problemy polskiego sektora żywnościowego w dwa lata po integracji z Unią Europejską Integracja Polski z Unią Europejską, jaka dokonała się 1 maja 2004 roku, zmieniła zasadniczo warunki gospodarcze w rolnictwie i przemyśle rolno spożywczym. Sektory te stały się głównymi beneficjentami nowej historycznie sytuacji ekonomicznej i społeczno-politycznej państwa. W rolnictwie rozwinęły się procesy konsolidacji produkcji przy nieznacznych tylko zmianach struktur agrarnych. Poprawiła się sytuacja ekonomiczna rolników. W przemyśle rolno-spożywczym nastąpiły duże procesy modernizacyjne oraz utrwalają się bezpośrednie związki z bazą surowcową poprzez kontraktację i kooperację (za wyjątkiem branży mięsnej). Pomimo dobrych rezultatów eksportowych, nie w pełni wykorzystywane szanse wynikają ze słabego marketingu i nikłej rozpoznawalności polskiej marki na jednolitym europejskim rynku. The problems of Polish agricultural and food sector two years after the integration with the European Union The integration of Poland with the European Union which took place on 1 May 2004, changed the economic conditions in agriculture and agriculture and food industry. Those sectors are the major beneficiaries of the new socio-economic situation of the country. Agriculture developed the processes of consolidation of the production accompanied by minor changes of agrarian structures. The situation of agricultural workers has improved. Agriculture experienced the processes of modernization. Direct connections with the resources are strengthened through contracts and cooperation (apart from meat sector). Apart from good export results, not fully exploited chances are the results of poor marketing and a slender recognition of Polish brand names on a unitary European market.

12 Summaries Gerard Mosiej Problemy funkcjonowania systemu celnego w Polsce po wejściu do Unii Europejskiej Naszkicowane w opracowaniu problemy i dylematy krajowego celnictwa w sferze prawnej, organizacyjnej i ekonomicznej miały wpływ na jego skuteczność w realizacji przynależnych mu zadań i funkcji w Zjednoczonej Europie. Usunięcie tych mankamentów jest o tyle istotne, że polski system celny jest z jednej strony ważnym ogniwem wpływającym na efektywność funkcjonowania całego systemu celnego UE, a z drugiej wypełnia funkcje wynikające z realizacji zadań wewnętrznej polityki społeczno-gospodarczej państwa. The problems of the functioning of the Polish Customs system after joining the European Union The work sketches the problems and dilemmas of Polish Customs Office as far as its legal, organizational, and economic spheres are concerned. Those problems had an influence on the effectiveness in the realization of tasks and functions assigned in the united Europe. The disposal of those shortcomings is crucial due to the fact that the Polish customs system is, on the one hand, an important link influencing the effectiveness of the whole customs system of the European Union, and, on the other hand, fulfills the functions resulting from the realization of the tasks of a domestic socio-economic policy of the country.

Summaries 13 Robert Oktaba Ewolucja ceł i podatków w rozwoju handlu zagranicznego Niniejszy artykuł prezentuje zagadnienia rozwoju ceł i podatków w międzynarodowym obrocie towarowym. Przedstawiona została ewolucja polityki celnej na świecie i w Polsce, a także regulacji podatkowych wynikających z handlu zagranicznego, takich jak podatek od wartości dodanej oraz podatek akcyzowy. Niezależnie od okresu historycznego, znaczenie ceł oraz podatków wynikających z międzynarodowego obrotu towarowego można rozpatrywać z punktu widzenia interesu publicznego kształtowania dochodów budżetowych w państwie lub interesu (jednostki) prywatnego, który co zrozumiałe dąży do zmniejszania własnych obciążeń o charakterze fiskalnym. Dlatego też interesy te są na ogół mocno rozbieżne, a mimo to zarówno cła, jak i podatki zawsze stanowiły ważny instrument wiążący podmioty publiczne i prywatne oraz regulujący stosunki gospodarcze pomiędzy podmiotami prywatnymi na obszarze, na którym zostały ustanowione. Dlatego też z handlem zagranicznym silnie związana jest polityka celna oraz regulacje podatkowe. The evolution of customs and taxes in the development of foreign trade The article presents the issues concerning the development of customs and taxes in the international circulation of goods. The author also presents the evolution of customs policy in Poland and in the world and tax regulations resulting from the foreign trade, such as added value tax and excise tax. Regardless of historical period, the significance of customs and taxes resulting from the international circulation of goods can be considered from the point of view of a public interest the creation of a budget income in a country or a private interest, which obviously aims at lowering one s fiscal charges. Although those interests are completely divergent, both customs and taxes have always constituted an important instrument binding public and private entities and regulating economic relations between private entities on the areas in which they have been constituted. That is why foreign trade is so closely related to the customs policy and tax regulations.

14 Summaries Janusz Sarnowski Bilans transferów między Polską a systemem finansowym Unii Europejskiej Polska po wstąpieniu do Unii Europejskiej została beneficjentem dość pokaźnych sum, napływających do naszego kraju z budżetu UE. Te transfery finansowe wywierają i będą wywierać w latach kolejnych istotny wpływ zarówno na procesy społeczno-gospodarcze zachodzące w gospodarce narodowej, jak i na stan finansów publicznych. O ile Polska jest beneficjentem netto funduszy unijnych (wpłaty do UE są niższe od transferu z UE), to członkostwo w UE spowodowało w krótkim okresie pogorszenie konsolidacji fiskalnej. The balance of money transfers between Poland and the financial system of the European Union Poland after joining the European Union has become a beneficiary of considerable sums of money flowing into our country from the budget of the European Union. Those financial transfers influence and will influence in the future in a significant way the socio-economic processes taking place in the national economy and the condition of public finances. Poland is a beneficiary of the net European funds (the payments to the European Union are lower than the transfer of money from the European Union), however, its membership in the European Union resulted in the deterioration of a fiscal consolidation.

Summaries 15 Zenon Ślusarczyk Polityka ochrony konsumentów w Unii Europejskiej. Podstawowe informacje Polityka ochrony konsumentów Unii Europejskiej kształtowała się etapowo, tak jak jednolity rynek europejski, począwszy od lat 70. ubiegłego wieku. Obejmuje ona pięć podstawowych praw konsumentów: prawo do bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, prawo do ochrony interesów ekonomicznych, prawo do odszkodowań, prawo do informacji i edukacji, praw do reprezentacji. Dla realizacji tych praw utworzono Europejskie Centra Konsumenckie, w tym także w Polsce. Polskie prawo cywilne i handlowe, a także przepisy dotyczące działalności usługowej uwzględniają ochronę praw konsumentów, w tym także w działalności turystycznej i rekreacyjnej. Consumer protection policy of the European Union. Basic issues Consumer protection policy of the European Union was a process taking place in stages, just like a unitary European market, beginning in the 1970 s of the 20th century. It includes five basic consumer rights: the right to safety and healthcare; the right to protection of economic interests; the right to compensation; the right to information and education; the right to representation. In order to fulfill those rights European Consumer Centers have been created in the countries of the European Union, including Poland. Polish civil and commerce law and the rules concerning service activity take into account the protection of consumer rights, including tourism and recreation activities.

16 Summaries Magdalena Gizińska Czynniki psychologiczne jako determinanty zachowań konsumenckich Zachowanie konsumenta zależy od wielu czynników. Wyjaśniając postępowanie kupującego, należy brać pod uwagę rodzaj nabywanego produktu, profil psychologiczny, społeczny, osobowościowy, czynniki kulturowe i ekonomiczne. Na profil psychologiczny konsumenta składają się: potrzeby i motywacje, percepcja, proces uczenia się oraz postawy. Wyżej wymienione czynniki psychologiczne mają różnorodny wpływ na zachowania konsumpcyjne. Celem artykułu jest ukazanie obszaru oddziaływania tychże czynników na procesy motywacyjne, które pobudzają aktywność konsumenta i zmierzają do zaspokojenia odczuwanych potrzeb. Psychological factors as determiners of a consumer behaviour Consumer s behaviour depends on many factors. Explaining the behaviour of a buyer the kind of a product bought has to be taken into consideration, together with psychological, social, and personality profiles and also cultural and economic factors. A psychological profile of a consumer constitutes of needs, motivation, perception, the process of learning and attitudes. The factors mentioned above have a diversified influence on a consumer s behaviour. The aim of the article is to show the scope of influence of those factors on motivational processes, which stimulate the activity of a consumer and head for fulfillment of the needs experienced by a consumer.

Summaries 17 Arkadiusz Manikowski, Ryszard Mizera Wykorzystanie drzew decyzyjnych w procesach podejmowania decyzji w warunkach niepewności Analiza problemów decyzyjnych w przedsiębiorstwie przeprowadzana jest zazwyczaj w warunkach niepewności. Jest to efektem tego, że na decyzje podejmowane w przedsiębiorstwie mają wpływ czynniki będące elementem otoczenia bliższego, jak i dalszego. Jednym z narzędzi, które z powodzeniem może być wykorzystywane w procesie podejmowania decyzji w warunkach niepewności, jest drzewo decyzyjne. Jest ono graficznym odzwierciedleniem etapów oceny i wyboru w procesie rozwiązywania problemu decyzyjnego. W niniejszym artykule pokazano dwa praktyczne przykłady wykorzystania drzew decyzyjnych. Pierwszy przykład pokazuje możliwości drzew decyzyjnych w procesie wprowadzania nowego produktu na rynek. Drugi natomiast dotyczy analizy problemu decyzyjnego związanego z wykorzystaniem w sposób optymalny nieczynnego dotychczas zakładu wytwórczego. Do rozwiązania tego drugiego problemu zastosowano narzędzie programowe WinQSB. The use of decision trees in the processes of making a decision in the conditions of uncertainty The analysis of decision-making processes in a company is usually carried out in the conditions of uncertainty. It is the result of the fact that decisions taken in a company are influenced by factors which are the elements of environment. One of the tools that can be successfully used in a process of decision-making in the conditions of uncertainty is a decision tree. It is a graphic representation of the stages of evaluation and the choice in the process of solving a decisive problem. The article shows two practical examples of the use of decision trees. The first example shows the possibilities of decision trees in the process of releasing a new product on the market. The second one concerns the analysis of the decisive problem connected with using in an optimal way an inactive manufacturing facility. To solve the second problem WinQSB program has been used.

18 Summaries Trung La Duc Rozwój sektora niepaństwowego w gospodarce socjalistycznej wietnamu w latach 1995 2005 W artykule przedstawiono główne charakterystyki strukturalne sektora niepaństwowego w socjalistycznym Wietnamie. Sektor ten rozwija się intensywnie w systemie gospodarki hybrydowej, wykorzystując wielowiekowe tradycje kulturowe i historyczne. Osiągane efekty ekonomiczne są przedmiotem zainteresowań wielu naukowców i badaczy, zwłaszcza zajmujących się problematyką konwersji systemów gospodarczych. Autor dokonuje przeglądu zasadniczych właściwości tego sektora, szczególnie w handlu na przełomie wieków XX i XXI, ilustrując poszczególne tezy obszernymi danymi statystycznymi. The development of non-public sector in a socialist economy of Vietnam in 1995 2005 The article presents the structural characteristics of a non-public sector in a socialist Vietnam. The sector is developing intensely in the system of a hybrid economy, using cultural and historical traditions. The results achieved are the subject of interest of many scientists and researchers, especially those concerned with the problem of the convention of economic systems. The author reviews the characteristics of this sector, especially in the trade at the turn of the centuries, illustrating particular theses with extensive statistical data.

Summaries 19 Zdzisław Bombera Korupcja w opinii studentów Zjawiska korupcji deformują życie gospodarcze. Studenci wskazują na przyczyny korupcji i konsekwencje dla gospodarki i społeczeństwa. Corruption in the view of students Corruption changes economic life. Students point to the reasons of corruption and its consequences to the economy and the society.

20 Summaries Stefan Korycki Bezpośrednie uprawnienia mieszkańców jednostek samorządu terytorialnego w Polsce (wybory organów stanowiących i wykonawczych) Jednostki samorządu terytorialnego jako wyodrębnione społeczności określone przez prawo nie są w stanie realizować zadań całym swoim składem osobowym, tj. poprzez wszystkich mieszkańców danej jednostki terytorialnej. Dlatego też społeczności lokalne powołują organy (głównie przedstawicielskie) samorządu, które wykonują jego zadania i pozostają pod kontrolą tej społeczności, którą reprezentują. Kontrola ta nie musi, i z reguły nie ma, bezpośredniego charakteru. Wyraża się ona przede wszystkim w akcie wyboru przedstawicielskiego organu samorządu, tj. rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa. Wybór tego organu (w gminie i organu wykonawczego, tj. wójta, burmistrza lub prezydenta miasta) jest warunkiem koniecznym uznania organizacji społeczności lokalnej za organizację samorządową. Mieszkańcy społeczności lokalnych i regionalnych (gminy, powiatu, województwa) podejmują rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym, tj. poprzez wybory i referendum lub za pośrednictwem organów stanowiących i wykonawczych danej jednostki samorządu terytorialnego. Tak więc mieszkańcy wykonując zadania z zakresu administracji publicznej, korzystają z dwóch form demokracji: bezpośredniej i pośredniej (przedstawicielskiej). Treścią prezentowanego artykułu są bezpośrednie uprawnienia mieszkańców jednostek samorządu terytorialnego, ściślej ich uprawnienia do brania udziału w wyborach rad gmin, rad powiatów i sejmików województwa, a także w wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Ów udział jest formą podejmowania rozstrzygnięć o charakterze władczym. Direct rights of the citizens of local authority units in Poland (the election of decision-making and executive bodies) Local authority units as societies defined by law are not able to fulfill its tasks with its all members, i. e. through all citizens of a particular local authority. That is why those communities elect local authority units (mainly representative), which fulfill their tasks and remain under the control of a community which they repre-

Summaries 21 sent. The control does not have to have and usually does not have a direct character. The control is expressed mostly in the act of choosing the representative of a local authority, i. e. a municipality council, district council and province parliament. The choice of this organ (in a municipality the executive body, i. e. commune head, mayor or the president of a city), is a crucial condition of recognizing a local community as a local authority organization. The citizens of local and regional communities (municipality, district, province) decide via common voting, i. e. through elections and referendum or through decision-making and executive bodies of a particular local authority unit. The citizens, thus performing the tasks of public administration use two forms of democracy: direct and indirect (representative). The content of the article are the direct rights of the citizens of local authority units, to be more precise their right to taking part in the elections to municipality council, district council and province parliament, and the elections of commune heads, mayors and presidents of cities, as well. This participation is a form of taking up decisions of an authoritarian character.