Stefan Jakucewicz Właściwości papieru biurowego Papier do urządzeń biurowych (zwany również papierem do kopiowania) zdawałoby się, że to dosyć banalny produkt. Pozory mylą, to klasyczny temat-rzeka W celu zredukowania owej rzeki do strumyka, no powiedzmy potoku, ograniczmy się w tym wpisie do zwykłych białych papierów kserograficznych. Papiery powlekane, satynowane, ozdobne, fotograficzne, kolorowe czy ciągłe (składankę komputerową) zostawmy sobie na inną okazję. Zatem wszelkie przytoczone objaśnienia dotyczyć będą tylko i wyłącznie standardowych białych papierów biurowych. Ze względu na fakt, że papier papierowi nierówny dokonując wyboru należy wziąć pod uwagę: spodziewany efekt wizualny istotny jest tu wyraźny wydruk, żywe i dobrze kontrastujące kolory, uniknięcie smug z rozmazanego tuszu czy integralność arkusza po opuszczeniu urządzenia przeznaczenie papieru co, w jaki sposób i w jakiej ilości chcemy na nim wydrukować (o niektórych papierach producenci mówią, że są wprost idealne do wysokonakładowych kopiarek i wydruku dwustronnego) właściwości urządzeń biurowych, czyli w jakiej technice drukujemy i jakie formaty są akceptowane przez dane urządzenie aspekt ekologiczny papiery mogą być produkowane z surowców wtórnych lub drewna pochodzącego z lasów spełniających Zasady Dobrej Gospodarki Leśnej (logo FSC lub PEFC), lub mogą mieć inne sympatyczne logo np. Green Range właściwości papieru czasem określane umownie w podziale na klasy. Powyższe czynniki stanowią swoisty zestaw naczyń połączonych. Z punktu widzenia użytkownika najważniejsze parametry techniczne papieru biurowego to:
Białość CIE Gramatura Nieprzezroczystość Szorstkość Wilgotność bezwzględna W związku z powyższym standardowy niepowlekany papier do kopiowani i drukowania o gramaturze 80 g/m 2 powinien mieć następujące parametry: Białość CIE (dotyczy tylko papierów białych), której wartość minimalna w zależności od klasy papieru wynosi: - >165 +/- 3 CIE dla klasy papieru A+ - 160 +/-3 CIE dla klasy papieru A - 155 +/- 3 CIE dla klasy papieru B+ - 146 +/- 3 CIE dla klasy papieru B - 136 +/- 3 CIE dla klasy papieru C Wymagania te dotyczą szczególnie górnej strony papieru i mają na celu zapewnienie prawidłowego kontrastu wydruku. Nieprzezroczystość wynosząca minimum 85%, co daje możliwość wykonywania odbitek dwustronnych oraz brak przeświecania obrazu na drugą stronę przy odbitkach jednostronnych. Szorstkość od 100 do 350 ml/min (według Bendtsena), przy czym różnica między gładkością strony sitowej i górnej musi być mniejsza od 100 ml/min. Zbyt szorstka powierzchnia (tj. zbył niska gładkość) powoduje złe przenoszenie i utrwalanie tonera. Wilgotność bezwzględna papieru decydująca o "płaskim leżeniu" jak i o przewodności ładunków elektrycznych, powinna zamykać się w granicach 4.5± 0.8%, zaś odpowiadająca jej wilgotność względna papieru w stosie 25-40%, w temperaturze około 18ºC.
Przygotowanie papieru do druku Papier kserograficzny pakowany jest w opakowania papierowe wilgotnościoszczelne po 500 arkuszy w paczce. Najczęściej pięć paczek pakowane jest w pudła tekturowe (zdarzają się także pudła, które zawierają po 10 paczek formatu A4 lub A3). Czterdzieści paczek po 2500 arkuszy stanowi zwykle ładunek paletowy. Na typowej palecie znajduje się 100 000 arkuszy pakowanych w kartony po 2500 lub 5000 sztuk. W paczce (ryzie) papier powinien być płasko ułożony, mieć odpowiednią wilgotność i być zabezpieczony papierem pakowym. Po otwarciu paczki powinien leżeć płasko (rys. 1 a) Zdarza. się, że stos papieru kserograficznego po rozpakowaniu ma pofalowane brzegi (rys. l b). Przyczyna tego zjawiska może być złe składowanie (w pomieszczeniu o za wysokiej wilgotności), zbyt wilgotne otoczenie lub przesuszony (zbyt suchy) papier, który natychmiast po rozpakowaniu pochłania wilgoć powodując praktycznie natychmiastowe wygięcie brzegów. Identyczne zjawisko powoduje rozpakowanie zimnego (oziębionego) papieru w ciepłym pomieszczeniu. Po rozpakowaniu paczki papieru kserograficznego może wystąpić również efekt talerzowania" spowodowany wysychaniem stosu papieru (rys. 1c). Na powierzchni papieru wskutek jego kurczenia się wysychania powstają zniekształcenia przypominające swym wyglądem kształt talerza. Brzegi papieru w stosie wyginają się do góry. Rys. 1. Wygląd arkuszy papieru kserograficznego: a) po otwarciu wilgotno- szczelnego opakowania b) z pofalowanymi brzegami. o) wykazującego efekt talerzowania.
Zarówno papier z pofalowanymi brzegami jak i papier wykazujący efekt talerzowania" jest papierem wadliwym, co najczęściej uniemożliwia uzyskanie prawidłowej odbitki kserograficznej lub w przypadku niewielkich odkształceń powoduje zakłócenie pracy kserografu. Zakłócenia pracy kopiarek mogą być spowodowane: krzywym lub nieprawidłowym pobieraniem papieru, zakłóceniem w ciągłym pobieraniu papieru, nieprawidłowym układaniem odbitek podczas wykładania, przedwczesnym zużywaniem kopiarek. Krzywego lub nieprawidłowego pobierania papieru unikniemy: stosując papier o właściwej szorstkości, pozbawiając papier naprężeń poprzez wyginanie (naprężanie) do dołu stosu papieru kserograficznego przed umieszczeniem go w zasobniku kopiarki, stosując papier prawidłowo cięty, zachowujący format i kąt. Ciągłe, przebiegające bez zakłóceń pobieranie papieru przez kopiarkę arkusz po arkuszu, uzyskuje się, gdy papier charakteryzuje się: właściwą szorstkością, odpowiednią przepuszczalnością powietrza, właściwą grubością.
Warunki przechowywania Bardzo ważnym czynnikiem mającym bezpośredni wpływ na jakość wydruków i odbitek kserograficznych jest wymóg zrównania temperatury papieru z temperaturą pomieszczenia, w którym wykonywane są wydruki, czy też odbitki kserograficzne. W związku z tym należy przestrzegać przedstawionych poniżej zaleceń dotyczących przechowywania i magazynowania papieru. Powinien on być w miarę możliwości magazynowany w pomieszczeniu klimatyzowanym o temperaturze ca 18 C i wilgotności względnej mieszczącej się w przedziale 25-40%. Wilgotnościoszczelne opakowanie papieru umożliwia doprowadzenie temperatury oziębionego papieru (np. w czasie transportu w zimie) do temperatury panującej w magazynie lub pomieszczeniu, w którym wykonywane są odbitki. Dzięki takiemu zabiegowi papier po rozpakowaniu leży płasko. Przed przystąpieniem do wykonywania odbitek temperatura papieru musi zostać zrównana z temperaturą otoczenia. Czas potrzebny do zrównania temperatury zależy od wielkości klimatyzowanego opakowania (paleta, karton, ryza) i od różnicy temperatur. Na rys. rys. 2 przedstawiono różne wielkości opakowań i przypisywany im czas zrównania temperatur przy różnicy 10 C. Należy bezwzględnie przestrzegać, aby opakowania pozostały zamknięte do czasu wyrównania temperatur. a) b) Rys. 2. Czas zrównania temperatur przy różnicy 10 C: a) paleta 100000 arkuszy A4 w paczkach po 2500 arkuszy ok. 24 godzin, b) paczka 2500 arkuszy A4 (pięć ryz) -ok. 9 godzin.
W praktyce czas ten zależy od masy papieru, który podajemy klimatyzacji termicznej (doprowadzamy do zrównania temperatur). Często zamiast masą posługujemy się objętością stosu papieru, który podajemy klimatyzacji, szczególnie wtedy, gdy marny trudności z oszacowaniem masy. Przykładowo masa papieru na palecie, zawierająca 100 000 arkuszy formatu A4 papieru o gramaturze 80 g/m2 wynosi 500 kg, dla formatu A3 1000kg. Poniżej w tabeli 1 podano niezbędny czas zrównania temperatur papieru z pomieszczeniem w zależności od masy papieru i różnicy temperatur. Tabela 1 Czas w godzinach niezbędny do wyrównania temperatury papieru biurowego (do kopiowania) z otoczeniem. Masa palety (w kg) Różnica temperatur 180/220 350/450 550/650 650/1000 5 C 4 h 7 h 10 h 12 h 7 C 7 h 12 h 15 h 18 h 10 C 10 h 17 h 20 h 24 h 15 C 15 h 26 h 31 h 36 h 20 C 20 h 35 h 42 h 48 h 25 C 28 h 46 h 55 h 63 h 30 C 40 h 64 h 75 h 85 h 35 C 60 h 94 h 105 h 120 h