Wystąpienie na konferencję ETOH-u 1) Podziękowanie za zaproszenie, 2) Działania Ministra Sprawiedliwości na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie jako jeden z priorytetów kierowanego przez Pana Ministra resortu, 3) Krótkie omówienie nowych instytucji prawnych wprowadzonych nowelizacją z dnia 10 czerwca 2010 roku do ustawy o przeciwdziałania przemocy w rodzinie, 4) Porozumienie dotyczące funkcjonowania telefonu interwencyjno-jako przykład współpracy międzyresortowej w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, 5) Omówienie założeń Procedur współpracy służby kuratorskiej oraz funkcjonariuszy Policji w stosunku do osób, wobec których wykonywane jest orzeczenie sądu w związku z popełnieniem czynów karalnych polegających na stosowaniu przemocy lub groźby bezprawnej umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie telefonu, 6) Przedstawienie nowej funkcjonalności telefonu interwencyjnoinformacyjnego; 7) Współpraca z organizacjami pozarządowymi i innymi instytucjami w zakresie rozpowszechnienia informacji o telefonie interwencyjnoinformacyjnym.
Na wstępie chciałabym serdecznie podziękować za zaproszenie na dzisiejszą Konferencję. Pani Marzena Kruk Zastępca Dyrektora w Departamencie Praw Człowieka Ministerstwa Sprawiedliwości, o czym wcześniej uprzedziła organizatorów, niestety nie mogła przyjechać i wygłosić dla Państwa referatu na temat Niebieskiej linii jako przykładu współpracy międzyresortowej. Mam jednak nadzieję, że godnie Ją w tym zastąpię. Podkreślenia wymaga szczególna determinacja Ministra Sprawiedliwości w działaniach na rzecz zapobiegania przemocy w rodzinie i wszechstronnej pomocy na rzecz osób pokrzywdzonych tego rodzaju przemocą. Jak wielokrotnie Pan Minister miał okazję zaznaczać przy różnych okazjach, działalność na tej płaszczyźnie stanowi jeden z priorytetów kierowanego przez Niego Resortu. Działania te polegają nie tylko na inicjowaniu odpowiednich zmian legislacyjnych, ale również na stworzeniu warunków do wykorzystania w jak najpełniejszy sposób istniejących instrumentów prawnych, których celem jest m.in. ochrona osób pokrzywdzonych przestępstwem, w szczególności pokrzywdzonych przemocą w rodzinie. Ustawa z dnia 10 czerwca 2010 roku o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie z dniem 1 sierpnia 2010 roku, wprowadziła szereg nowych instrumentów prawnych środków karnych, probacyjnych i środek zapobiegawczy, służące odizolowaniu sprawcy przestępstwa z użyciem przemocy wobec osoby najbliższej od pokrzywdzonego tego rodzaju przemocą. Ustawa ta wprowadziła również instytucję obligatoryjnego odwołania warunkowego zwolnienia wobec skazanego za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą w przypadku dopuszczenia się przez sprawcę ponownych zachowań przemocowych w okresie próby (art. 160 1a kkw), instytucję obligatoryjnego zarządzenia wykonania kary wobec skazanego za wskazane wyżej przestępstwo w razie ponownych zachowań przemocowych w okresie próby (art. 75 1 a kk) oraz nowy rodzaj procedury z udziałem
kuratora sądowego, której celem jest podjęcie przez tego ostatniego działań zmierzających do zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności (art. 12 d ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie). W celu zapewnienia skutecznej realizacji ustawy z dnia 10 czerwca 2010 roku Minister Sprawiedliwości w dniu 29 listopada 2010 roku podpisał z Komendantem Głównym Policji oraz Dyrektorem Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Porozumienie dotyczące funkcjonowania telefonu interwencyjno informacyjnego. Realizacja tego porozumienia na szczeblu podstawowym przebiega z udziałem konsultantów Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia zadania realizowanego przez organizację pozarządową - Stowarzyszenia na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia", przy czym zaznaczenia wymaga, że stroną samego porozumienia i podmiotem zobowiązanym do zapewnienia zaplecza technicznego wg jego postanowień, jest państwowa jednostka budżetowa Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, a nie w/w organizacja pozarządowa. Dla przypomnienia telefon interwencyjno-informacyjny prowadzony jest przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, w ramach ogólnopolskiego i znanego już numeru Niebieskiej Linii 801-12-00-02. Uruchomiony został w dniu 4 stycznia 2011 roku. Przed jego uruchomieniem, w grudniu 2010 roku, pracownicy Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie działającego w strukturze Departamentu Praw Człowieka Ministerstwa Sprawiedliowości przeszkolili pracowników Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz konsultantów Niebieskiej Linii w zakresie przepisów kodeksu karnego, kodeksu postępowania karnego oraz kodeksu karnego wykonawczego mogących mieć zastosowanie w udzielanych interwencjach i informacjach prawnych.
W celu uzyskania szczegółowych informacji o telefonie pozwolę sobie Państwa odesłać do strony internetowej www.parpa.pl oraz www.niebieskalinia.info. Podstawowe informacje o telefonie oraz wydarzeniach towarzyszących jego inauguracji, znajdą Państwo również na stronie www.ms.gov.pl w podzakładce zatytułowanej: Przeciwdziałanie Przemocy w Rodzinie. Celem telefonu, który legł u podstaw jego uruchomienia, była efektywna pomoc osobom pokrzywdzonym przestępstwem ze strony osób uprzednio skazanych za czyny z użyciem przemocy lub groźby jej użycia, w szczególności sprawców przemocy domowej. Zgodnie z treścią Porozumienia w razie uzyskania przez konsultanta Niebieskiej Linii obsługującego telefon, informacji od pokrzywdzonego o przypadkach stosowania przemocy w rodzinie lub naruszenia przez skazanego za przestępstwo z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej w stosunku do osoby najbliższej warunków probacji, wyżej wymienieni konsultanci uruchamiają nowy rodzaj interwencji. W razie ziszczenia się ustawowych przesłanek podejmują czynności zmierzające do zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności albo odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia czyli najprościej mówiąc czynności, które mają doprowadzić do izolacji sprawcy od pokrzywdzonego. Z raportów Koordynatora ds. Interwencji, opublikowanych na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że liczba interwencji podejmowanych przez konsultantów Niebieskiej Linii w oparciu o przedmiotowe Porozumienie stale rośnie. Tendencja wzrostowa liczby tych interwencji niewątpliwie spowodowana jest przeprowadzoną przez Ministerstwo Sprawiedliwości akcję informacyjną o telefonie. W ramach tej akcji rozpowszechniono liczne plakaty i ulotki o telefonie oraz umieszczono interaktywne banery o telefonie na stronach internetowych sądów powszechnych. W dniu 9 lutego 2011 roku Minister Sprawiedliwości spotkał się z przedstawicielami organizacji pozarządowych, by poinformować ich
o uruchomieniu telefonu, zapoznać z jego właściwościami, a także włączyć w rozpowszechnienie wiedzy o telefonie. Minister Sprawiedliwości na tym spotkaniu podkreślił znaczącą rolę organizacji pozarządowych w zakresie działań na rzecz pokrzywdzonych przemocą w rodzinie. Pozwolił sobie zauważyć, że rola ta jest tym bardziej znacząca, że często pokrzywdzeni przed bądź zamiast zwrócenia się o pomoc do właściwych służb, zwracają się o pomoc w pierwszej kolejności do organizacji pozarządowych, które wtedy stają się dla nich punktami pierwszego kontaktu. Prawidłowe działanie telefonu nie byłoby jednak możliwe, gdyby nie podpisanie dodatkowego dokumentu. W dniu podpisania Porozumienia Minister Sprawiedliwości, Komendant Główny Policji oraz przedstawiciele Krajowej Rady Kuratorów podpisali Procedury współpracy służby kuratorskiej oraz funkcjonariuszy Policji w stosunku do osób, wobec których wykonywane jest orzeczenie sądu w związku z popełnieniem czynów karalnych polegających na stosowaniu przemocy lub groźby bezprawnej. Procedury przewidują zasady efektywnej wymiany informacji między funkcjonariuszami Policji a kuratorami sądowymi, dotyczących osób uprzednio skazanych za przestępstwa z użyciem przemocy wobec najbliższych. Celem tych działań jest wzmocnienie ochrony osób pokrzywdzonych i poczucia ich bezpieczeństwa. Z treścią obu dokumentów tj. Porozumienia dotyczącego telefonu interwencyjno-informacyjnego oraz treścią Procedur mogą się Państwo zapoznać na stronie www.ms.gov.pl w powołanej już uprzednio podzakładce dotyczącej Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Podkreślenia wymaga też, że dotychczasowa realizacja Porozumienia przebiega w sposób wielce zadowalający. Nadmienić należy też, że ogromne doświadczenie konsultantów Ogólnopolskiego Pogotowia Niebieska Linia w pracy z osobami dotkniętymi przemocą, oraz zasięg terytorialny działania Pogotowia sprawił, że Ministerstwo Sprawiedliwości przy każdej nadarzającej się okazji, min. we wszystkich materiałach informacyjnych poświęconych przedmiotowej problematyce,
wskazuje numer telefonu Pogotowia, by potrzebujący mogli z niego w każdej chwili skorzystać. Na końcu już tylko pragnę zauważyć, że współpraca międzyresortowa dotyczą telefonu interwencyjno-informacyjnego nie jest jedynym rodzajem współpracy inicjowanej lub podejmowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości na rzecz wzmocnienia pozycji osób pokrzywdzonych przestępstwem. Ministerstwo stale podejmuje liczne działania w tym zakresie, w które zaangażowane są zarówno odpowiednie służby, jak i organizacje pozarządowe. Nie można zapominać też o współpracy Ministerstwa na tym polu z nadzorowanymi przez nie Ośrodkami Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstw tworzącymi Sieć Pomocy Ofiarom Przestępstw. Ośrodki są zlokalizowane przy obecnie funkcjonujących organizacjach pozarządowych świadczących pomoc osobom pokrzywdzonym przestępstwem, z wykorzystaniem ich bazy lokalowej. Potrzebujący znajdą w nich m.in. niezbędną pomoc psychologiczną i prawną Z uwagi na temat niniejszego referatu oraz ograniczone ramy czasowego mojego wystąpienia pozwolę sobie nie rozwijać tematu Ośrodków, tym bardziej, że temat ten, co wynika z programu Konferencji, poruszony zostanie przez innych prelegentów. Dziękuję Państwu bardzo za uwagę.