Temat 6. ZADANIA WSPOMAGAJĄCE DZIAŁALNOŚĆ BADAWCZĄ

Temat 6. ZADANIA WSPOMAGAJĄCE DZIAŁALNOŚĆ BADAWCZĄ zadanie 1. Rozwój i utrzymanie systemu komputerowego i oprogramowania dla potrzeb eksperymentów i badań teoretycznych Zakłady: NZ14, NZ11, NZ13 1. Rozwój infrastruktury komputerowej typu Grid dla eksperymentów na akceleratorze LHC w CERN IFJ PAN współpracował z ACK Cyfronet AGH nad rozbudową krakowskiego klastra komputerowego, jego integracją ze Światowym Gridem Komputerowym LHC (WLCG) i wykorzystaniem dla obliczeń eksperymentów ALICE, ATLAS, LHCb, BELLE, H1 i ZEUS (wkład polskich zespołów w te obliczenia jest na poziomie kilku %), IFJ PAN jest koordynatorem sieci naukowej pt. Polski system obliczeniowy dla eksperymentów LHC POLTIER (obejmującej 8 uczelni i instytutów naukowych) w roku 2006 zorganizowano spotkanie robocze w Poznaniu (maj) oraz przedstawiono stan prac na spotkaniu w MNiSzW (14.06.06), IFJ PAN realizował zadania projektu EU 6 PR pt. Baltic Grid (z udziałem Estonii, Litwy, Łotwy, Polski, Szwecji i CERN, XI.2005 IV.2008), w szczególności w zakresie szkoleń i promocji technologii gridowej ocena pierwszego roku działalności przez recenzentów UE (z grudnia 2006) jest bardzo dobra, Przedstawiciel IFJ PAN uczestniczył w przygotowaniu narodowego programu gridowego pt. PL-Grid. Prace prowadzono wspólnie z zespołami: ACK Cyfronet, KI i WFiIS AGH, ICM i IPJ Warszawa, PCSS Poznań, CERN (L. Robertson), FZK (K-P Mickel), a także z wieloma innymi partnerami krajowymi i zagranicznymi. DSK 2. Działania obejmujące całość spraw dotyczących sieci komputerowych Instytutu, zarządzania i utrzymania systemów operacyjnych, większości dużych komputerów i stacji roboczych znajdujących się w Instytucie. Najważniejsze prace wykonane w 2006 roku: Kontynuacja przebudowy sieci lokalnej. Likwidowanie segmentów pracujących na kablu koncentrycznym. Zastąpienie jednego segmentu pracującego w starej technologii technologią światłowodową. Wdrożenie do pełnego użytku przez użytkowników pierwszego eksperymentalnego segmentu światłowodowego działającego z prędkością 1GB/s. Utworzenie dodatkowych punktów dystrybucyjnych w oparciu o przełączniki sieciowe. Uruchomienie kilku dodatkowych radiowych punktów dostępowych sieci bezprzewodowej (Wireless LAN) i zintegrowanie sieci bezprzewodowej z tradycyjną siecią LAN. Administrowanie zintegrowanym systemem obsługi finansowo-księgowej BPSC Impuls oraz bazą danych Oracle. System finansowo-księgowy BPSC Impuls wykorzystuje dwa serwery. Jeden - HP RP2430 z systemem HP-UX - obsługuje samą bazę danych Oracle, a drugi z systemem Windows serwer 2003 - jest serwerem aplikacji Impuls. Omawiane zadanie obejmowało administrowanie obydwoma serwerami, nadzorowanie stacji klienckich systemu, rozwiązywanie bieżących problemów użytkowników, oraz dokonywanie korekt i aktualizacji systemu. Uruchomienie możliwości pracy interaktywnej z bankiem przy użyciu bezpiecznego kodowanego połączenia internetowego. Ponadto monitorowano 49

router i wydzieloną sieć internetowa dedykowaną dla komputerów mających dostęp do baz danych. Uruchomiono dwa dodatkowe serwisy webmastera dla potrzeb konferencyjnych na głównym serwerze WWW. Prace sprzętowe polegały na konserwacji sieci i usuwaniu awarii, pomocy przy konfiguracji nowych komputerów, diagnostyce uszkodzeń sprzętu komputerowego, oraz opiniowaniu złomowania wyeksploatowanych urządzeń. Zainstalowano nowe przełączniki dla zwiększenia efektywności działania sieci lokalnej LAN oraz efektywniejszego wykorzystania akademickiej sieci MAN. Zainstalowano również nowy serwer dla potrzeb konferencyjnych i wideo-konferencyjnych. Pomoc w uruchomieniu pierwszego mini klastra obliczeniowego dla europejskiego projektu Balticgrid. Zapewnienie bezpieczeństwa i integralności sieci komputerowej. Prace polegały na monitorowaniu ruchu sieciowego, konsultowaniu lokalnych administratorów systemów Unix/Linux w zakresie bezpieczeństwa, nadzorowaniu komputerów użytkowników pod kątem aktualnych wersji programów antywirusowych i uaktualnień systemów operacyjnych, monitorowaniu w sieci alertów wirusowych i udostępnianiu użytkownikom informacji o nowych zagrożeniach. Dokonywano bieżącej aktualizacji antywirusowego oprogramowania skanera poczty e-mail. Nadzorowano zaimplementowany serwis wirtualnej sieci prywatnej VPN (Virtual Private Network) na routerze brzegowym, umożliwiający bezpieczne szyfrowane połączenia z dowolnego miejsca na świecie z komputerami w instytucie. Monitorowano poprawność wykorzystywania serwisu DHCP wewnątrz instytutu, umożliwiającego obsługę 1024 klientów korzystających ze standardowych, jak również bezprzewodowych łączy. Przeprowadzono kompleksową inwentaryzację posiadanych przez instytut komputerów wraz z oprogramowaniem używanym przez komórki organizacyjne instytutu i sprawdzenie ich legalności. zadanie 2. Prowadzenie Międzynarodowego Studium Doktoranckiego Międzynarodowe Studium Doktoranckie w IFJ PAN liczyło w końcu 2006 roku 71 słuchaczy. Na poszczególnych latach było to: rok I: 15 osób, w tym 6 stypendystów IFJ PAN, 4 stypendystów Ministerstwa Edukacji Narodowej (1 obywatel Białorusi, 3 obywateli Ukrainy); rok II: 18 osób, w tym 14 stypendystów IFJ PAN, 2 stypendystów Ministerstwa Edukacji Narodowej (1 obywatel Armenii, 1 obywatel Ukrainy), 1 stypendysta UE (obywatel Włoch), 1 osoba odbywa studia doktoranckie za granicą i nie otrzymuje stypendium; rok III: 15 osób, w tym 13 stypendystów IFJ PAN, 1 stypendysta Prezesa Polskiej Akademii Nauk, 1 osoba odbywa studia doktoranckie za granicą i nie otrzymuje stypendium; rok IV: 9 osób, w tym 8 stypendystów IFJ PAN; Przedłużenia studiów uzyskało 14 osób. Studium prowadzi swoją działalność zgodnie z przyjętymi w IFJ PAN ustaleniami. Słuchaczy I roku obowiązują zajęcia z mechaniki kwantowej (wykład i ćwiczenia, 120 godz., zakończone egzaminem), seminarium z filozofii (60 godz., zakończone egzaminem), lektorat z języka angielskiego (60 godz., zakończony egzaminem). Słuchaczy II-roku obowiązuje cykl wykładów monograficznych (łącznie 120 godz., każdy z tematów zakończony egzaminem) oraz lektorat z języka angielskiego (60 godz., zakończony egzaminem). Począwszy od III roku zajęcia są w pełni zindywidualizowane i koordynowane przez promotorów przewodów doktorskich. W 2006 roku 10 przewodów doktorskich słuchaczy Studium zakończyło się obronami, 9. nadano stopień naukowy w IFJ PAN, 2 rozprawy uzyskały pozytywne recenzje 50

i oczekują na obronę. Jeden słuchacz z Ukrainy ukończył studia - obrona pracy doktorskiej odbędzie się na Uniwersytecie w Sumach w pierwszej połowie 2007 r. Pięciu słuchaczy otrzymywało granty promotorskie. Piętnastu słuchaczy otrzymywało stypendium dofinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Wykłady w ramach Studium Doktoranckiego: Zajęcia dla I roku: Doc. dr hab. Piotr Bożek: Elementy teorii pola Prof. dr hab. Wojciech Broniowski: Matematyka dla fizyków Dr Andrzej Horzela: Wybrane zagadnienia z mechaniki kwantowej- od stanów koherentnych do stanów splątanych Prof. dr hab. Kacper Zalewski: Elementy mechaniki kwantowej i teorii względności Prof. dr hab. Eugeniusz Szumakowicz: Konwersatorium z filozofii przyrody Mgr Anna Broniowska Lektorat z języka angielskiego. Wykłady monograficzne dla II roku: Dr Sebastian Kubis: Gwiazdy neutronowe Doc. dr hab. Tadeusz Lesiak: Wstęp do fizyki cząstek elementarnych dla niespecjalistów Doc. dr hab. Zbigniew Łodziana: Wybrane zagadnienia fizyki ciała stałego Doc. dr hab. Jerzy W. Mietelski: Promieniotwórczość w badaniach środowiska i medycynie Doc. dr hab. Ireneusz Śliwka, Chromatografia w ochronie środowiska Prof. dr hab. Henryk Wilczyński: Astrofizyka promieni kosmicznych Prof. dr hab. Piotr Żenczykowski: Oddziaływania cząstek elementarnych: symetrie i zasady zachowania. zadanie 3. Organizacja konferencji, wystaw oraz popularyzacja nauki I. ORGANIZACJA KONFERENCJI W roku 2006 zorganizowano lub wspólorganizowano 18 konferencji, szkół i spotkań międzynarodowych oraz 2 konferencje krajowe, a także 1 spotkanie informacyjne poświęcone 7 PR UE. Organizacja i współorganizacja konferencji i szkół międzynarodowych: A. konferencji międzynarodowych, w których IFJ PAN był głównym organizatorem: Zakłady: NZ16, NZ42 We współpracy z IFJ UJ oraz WFiIS AGH zorganizowano w Krakowie w dniach 5-8 stycznia 2006 r. Cracow Epiphany Conference on Neutrinos and Dark Matter. Była to dwunasta konferencja z tej serii, zapoczątkowanej w 1995 r. Wzięło w niej udział 119 uczestników, w tym 18 z zagranicy. Konferencja była poświęcona zagadnieniom fizyki neutrin i ciemnej materii. Przedstawiono najnowsze wyniki z aktualnych eksperymentów neutrinowych i ciemnej materii jak również plany i perspektywy na przyszłość. Konferencji towarzyszyła tzw. sesja młodych naukowców, na której prezentowali swoje prace doktoranci oraz studenci fizyki z Katowic, Krakowa, Lublina, Warszawy i Wrocławia. Zaprezentowano 28 ( w tym 13 zagranicznych ) referatów. Materiały konferencyjne opublikowane zostały w Acta Phys. Polonica B. 51

Zakład NZ12 W dniach 12-13 lutego 2006 r. zorganizowano w Krakowie FCAL Collaboration Meeting. W konferencji wzięło udział 30 uczestników, w tym 17 z zagranicy. Konferencja była poświęcona przeglądowi prac R&D nad detektorami rejestrującymi cząstki rozproszone pod małymi kątami dla potrzeb przyszłego akceleratora liniowego ILC. Przedyskutowano plany współpracy na kolejne 2 lata. Zaprezentowano 21 referatów. Materiały konferencyjne dostępne są na stronie internetowej. Zakład NZ42 We współpracy z DESY zorganizowano w IFJ PAN Kraków w dniach 12-13 maja 2006 r. spotkanie Polish German Joint Project, Hadronic Final States and Parton Density Functions. Ponowne spotkanie odbyło się w dniach 25-26 października 2006 r. w DESY. W spotkaniach wzięło udział odpowiednio: 25 uczestników, w tym 10 z zagranicy oraz 30 uczestników, w tym 11 z zagranicy. Spotkanie było poświęcone eksperymentalnym i teoretycznym studiom nad funkcjami struktury (PDF) oraz procesom z hadronami z stanach końcowych w eksperymentach przy akceleratorze HERA. Zaprezentowano 31 referatów. Materiały konferencyjne zamieszczone są na stronie internetowej. Zakład NZ33 W dniach 30-31 maja 2006 r. zorganizowano w Krakowie we współpracy z Management Board projektu UE o akronimie DYNASYNC Workshop on diffusion, phonons and magnetization dynamics on surfaces and multilayers. W konferencji wzięło udział 33 uczestników, w tym 17 z zagranicy. Konferencja była poświęcona fizyce powierzchni. Omawiane były własności fononowe powierzchni pokrytych obcymi atomami. Przedstawiono zmianę i metody detekcji magnetyzmu powierzchniowego. Przeanalizowano różne aspekty oddziaływań magnetycznych w wielowarstwach. Zaprezentowano 17 referatów, w tym 11 przez gości zagranicznych. Zakład NZ11 i NZ14 We współpracy z AGH zorganizowano w dniach 3-8 lipca 2006 r. Physics at LHC 2006. W konferencji wzięło udział 196 uczestników, w tym 136 z zagranicy. Konferencja była poświęcona omówieniu aktualnych problemów fizyki cząstek, prezentacji stanu przygotowań i oczekiwanych rezultatów programu LHC, a także perspektywicznym planom fizyki wysokich energii. Zaprezentowano 78 referatów. Materiały konferencyjne będą opublikowane w Acta Physica Polonica B. Zakład NZ21 We współpracy z IF UJ i Komitetem Fizyki PAN zorganizowano w dniach 4-10 września 2006r. w Zakopanem International Conference on Nuclear Physics, 41st Zakopane School of Physics Trends in Nuclear Physics. W konferencji wzięło udział 129 fizyków, w tym 87 z 23 ośrodków zagranicznych. Wygłoszono 37 wykładów proszonych, 40 seminariów oraz wystawiono 19 plakatów dotyczących aktualnych problemów fizyki jądrowej, a w szczególności struktury jądra atomowego, m.in.: - spektroskopii jądrowej z wykorzystaniem dużych urządzeń badawczych, a zwłaszcza wielolicznikowych układów detekcyjnych 52

- syntezy, własności i spektroskopii pierwiastków najcięższych - superdeformacji i hiperdeformacji jądrowej - gigantycznych rezonansów jądrowych - obliczeń modelowych w badaniach struktury jąder, w szczególności jąder egzotycznych - obecnych i przyszłych projektów badań z wykorzystaniem wiązek radioaktywnych. - Materiały konferencyjne będą opublikowane w specjalnym wydaniu Acta Phys. Polonica B. Zakład NZ14 W dniach 3-4 kwietnia 2006 r. we współpracy z ACK Cyfronet AGH zorganizowano Cracow Computational Science Workshop. W konferencji wzięło udział 54 uczestników, w tym 7 z zagranicy i 8 studentów. Spotkanie robocze było poświęcone zaprezentowaniu wyników badań naukowych uzyskanych z pomocą obliczeń komputerowych oraz przedstawieniu projektów krajowych i europejskich z tej dziedziny. Zaprezentowano 24 referaty. Materiały spotkania są dostępne na stronie internetowej. W dniach 9-11 października 2006 r. we współpracy z ACK Cyfronet, ICFA SCIC oraz California Institute of Technology zorganizowano International ICFA Workshop on HEP Networking, Grid and Digital Divide Issues for Global e-science. W warsztatach roboczych wzięło udział 45 uczestników, w tym 35 z zagranicy i 6 studentów. Warsztaty były poświęcone omówieniu aktualnego stanu sieci komputerowych dla fizyki wysokich energii, gridom komputerowym oraz problemom dysproporcji ich rozwoju w różnych regionach świata. Zaprezentowano 47 referatów. Materiały spotkania są dostępne na stronie internetowej. ACK Cyfronet AGH we współpracy z IFJ PAN oraz Instytutem Informatyki Stosowanej AGH zorganizowały w Krakowie w dniach 15-18 października 2006 r. Międzynarodowe Warsztaty Robocze: VI Cracow GRID Workshop. Spotkanie zgromadziło 150 uczestników w tym 75 zagranicznych i 50 studentów. Wygłoszono 47 referatów (w tym 7 proszonych). Zorganizowano szkolenie nt. Grid Security Principles and Practices. We współpracy z ACK Cyfronet AGH zorganizowano w Krakowie w dniach 19-20 października 2006 r. spotkanie CoreGRID Kraków. W spotkaniu wzięło udział 50 uczestników, w tym 30 z zagranicy i 6 studentów. Spotkanie było poświęcone omówieniu postępów projektu europejskiego o nazwie CoreGRID (Network of Excellence) koordynującego rozwój technologii gridowej w Europie. Zaprezentowano 24 referaty. Zorganizowano sesję plakatową oraz dyskusję panelową. B. konferencji międzynarodowych, w których IFJ PAN był współorganizatorem Zakład NZ21 IF UJ we współpracy z IFJ PAN zorganizował w dniach 9-13 czerwca 2006 r. Ninth International Workshop on Meson Production, Properties and Interaction. W konferencji wzięło udział 175 uczestników, w tym 75 z zagranicy i 36 studentów. Międzynarodowa konferencja MESON organizowana od ponad dziesięciu lat w cyklu dwuletnim poświęcona jest badaniom podstawowych własności materii. W ramach konferencji prezentowane są najnowsze wyniki oraz dyskutowane drogi rozwoju fizyki elementarnych 53

procesów zachodzących w naturze, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień fizyki mezonów. Konferencja MESON dzięki swojemu wysokiemu poziomowi merytorycznemu i organizacyjnemu zyskała stałe miejsce w kalendarzu ważnych międzynarodowych imprez naukowych, służąc jednocześnie promocji krakowskiej nauki i przyczyniając się do propagowania Polski jako celu wizyt ze wszystkich krajów świata. Ostatnia z konferencji MESON odbyła się w dniach 9-13 czerwca 2006 roku w Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Uczestniczyli w niej fizycy z całego świata, w tym z USA, Niemiec, Włoch, Francji, Anglii, Hiszpanii, Rosji, Chin, Japonii oraz Polski. Tradycją konferencji jest nie tylko wymiana najnowszych informacji pomiędzy wybitnymi i uznanymi specjalistami, ale również kształcenie młodych pracowników nauki dzięki promowaniu ich szerokiego udziału w imprezie. Zaprezentowano 77 referatów. Materiały konferencyjne zostały opublikowane w International Journals of Modern Physics A. Zakład NZ54 Instytut Nafty i Gazu we współpracy z IFJ PAN oraz European Association of Geoscientists and Engineeres zorganizował w dniach 18-21 września 2006 r. w Zakopanem International Scientific and Technical Conference GEOPETROL 2006. W konferencji wzięło udział 450 uczestników, w tym 90 z zagranicy i 20 studentów. Uczestniczyli przedstawiciele przemysłu poszukiwawczo-wydobywczego i jego zaplecza naukowego z Polski, Rosji, Ukrainy, Czech, Niemiec, Holandii oraz USA. Konferencja była poświęcona problemom technicznym i technologicznym pozyskiwania węglowodorów w aspekcie zrównoważonego rozwoju gospodarki. Zaprezentowano 167 referatów. Materiały konferencyjne zostały opublikowane w Pracach Instytutu Nafty i Gazu, No 137. Organizacja konferencji krajowych: Zakład NZ32 oraz NZ58 W dniach 30 listopada do 1 grudnia 2006 r. zorganizowano w IFJ PAN XXXIX Ogólnopolskie Seminarium na Temat Magnetycznego Rezonansu Jądrowego i Jego Zastosowań. W seminarium wzięło udział 128 osób w tym 7 osób z zagranicy. Przedstawiono 30 referatów oraz 65 plakatów. Materiały seminarium ukazały się w Raporcie 1982/AP IFJ PAN. Tematem seminarium były badania MR w ciele stałym, w chemii oraz badania biomedyczne. Zakład NZ54 Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH oraz instytucje członkowskie Metody Jądrowe dla Geofizyki, w tym IFJ PAN, zorganizowały w Krynicy w dniach 12-14 października 2006 r. Warsztaty Geofizyki Otworowej. W warsztatach wzięło udział 21 uczestników, w tym ekspert z Wielkiej Brytani. Warsztaty były poświęcone nowoczesnym metodom interpretacji geofizycznej i geologicznej pomiarów wykonywanych w odwiertach wierconych pod kątem poszukiwania węglowodorów na obszarze Polski. Zaprezentowano 12 referatów stanowiących podstawę do obszernej dyskusji i konsultacji w interdyscyplinarnych zespołach z udziałem dr Roberto Peveraro z Petrocomp Consulting Limited Linlithgow, Scotland, Wielka Brytania. Organizacja innych spotkań: 54

Zakład NZ22 W dniach 8-10 czerwca 2006 r. zorganiowano w Krakowie Plenarne posiedzenie NuPECC - Komitetu Ekspertów Europejskiej Fundacji Nauki, grupującego ekspertów z 19 krajów. Głównym celem jego działalności jest krzewienie europejskiej współpracy w dziedzinie badań jądrowych oraz promowanie fizyki jądrowej i jej zastosowań. Polska została zaproszona do członkostwa w NuPECC w 1997 r. Oprócz dwudniowego posiedzenia zamkniętego miała miejsce na UJ sesja otwarta (9 czerwca), w czasie której pięciu polskich naukowców przedstawiło krótki przegląd stanu badań w polskiej fizyce jądrowej oraz wkładu tych badań w rozwój tej dziedziny w Europie. Referaty są dostępne na stronie internetowej. Odbyło się także posiedzenie Komitetu Wydawniczego (Editorial Board) Nuclear Physics News, czasopisma redagowanego i wydawanego pod patronatem NuPECC. W dniu 8 czerwca 2006 r. zorganizowano w Krakowie we współpracy z Management Board (Europejskiej Sieci) EWON EURONS Meeting. Uczestniczyło 15 osób (w tym 9 osób z zagranicy, przedstawicieli państw członkowskich sieci EWON). Celem spotkania był przegląd działalności prowadzonej w ramach EWON, wyjaśnienie kwestii związanych z zarządzaniem NEEN, rozpoczęcie prac nad przygotowaniem pierwszego raportu EWON oraz rozważenie przyszłych działań w ramach programu FP7 UE. W dniu 11 września 2006 r. zorganizowano w Krakowie SPIRAL2 Letter of Intent Preparation Meeting. Uczestniczyło 19 osób (w tym 11 z zagranicy). Celem spotkania było przygotowanie Listu Intencyjnego do Komitetu Doradczego eksperymentu SPIRAL2 w GANIL na długofalową tematykę badań z wykorzystaniem wiązek radioaktywnych oraz wysokoenergetycznego promieniowania gamma. Zakład NZ58 W dniach 23-24 kwietnia 2006 r. zorganizowano w Krakowie spotkanie Diamond Research on Interfaces for Versatile Electronics - DRIVE Management Meeting. W spotkaniu wzięło udział 25 uczestników, w tym 22 z zagranicy. Spotkanie było poświęcone omówieniu spraw związanych z zarządzaniem finansami w ramach projektu DRIVE, dalszej współpracy, wymianie stypendystów, zorganizowaniu współpracy między partnerami, prezentacji wyników przez stypendystów. CM UJ we współpracy z IFJ PAN zorganizowały w Krakowie w dniach 27-28 listopada 2006 r. spotkanie International Colloquium on Ophthalmic Proton Radiotherapy SOSMT Bratislava JINR Dubna Kraków. Spotkanie dotyczyło nawiązania współpracy pomiędzy SOSM w Bratysławie, ZIBJ Dubna oraz IFJ PAN w dziedzinie radioterapii protonowej nowotworów oka oraz wymiany informacji i doświadczeń związanych z budową ośrodków radioterapii protonowej nowotworów oka budowanych w Bratysławie i w Krakowie. W spotkaniu uczestniczyli też goście z CM UJ oraz z firmy Varian Medical Systems. W spotkaniu wzięło udział 21 uczestników, w tym 7 z zagranicy. Zaprezentowano 4 referaty oraz odbyły się rozmowy dotyczące w czasie których wymieniono się doświadczeniami oraz uzgodniono formę i zakres współpracy. Zorganizowano 12 grudnia 2006 warsztaty Narodowego Centrum Radioterapii Protonowej. Wzięli w nich udział przedstawiciele członków konsorcjum NCRH oraz zaproszeni goście. W trakcie warsztatów odbyła się sesja na której przedstawiono 9 referatów. DWE 55

W dniu 8 grudnia 2006 r. zorganizowano w IFJ PAN konferencję pt. Współpraca dla wspólnych korzyści - wspieranie mobilności naukowców w Programach Ramowych. W konferencji wzięło udział 67 uczestników. II. POPULARYZACJA NAUKI 1. Udział w Krakowskim Festiwalu Nauki Festiwal odbył się w dniach 13-20 maja 2006r. W ramach programu wykładów i sesji popularyzatorskich prof. dr hab. A. Jasiński poprowadził panel dyskusyjny pt. "Magnetyczny rezonans jądrowy - czym badanie skał i materiałów różni się od badania ludzi?" z udziałem: prof. dr hab. inż. J. Jarzyny, prof. dr hab. C. Kapusty, mgr E. Puskarczyk, dr hab. med. A. Urbanika i dr A. Wójcika. Podczas festynu naukowego w dniach 19-20 maja w Rynku Głównym, IFJ PAN przedstawił w dwóch namiotach prezentacje: Inżynieria jonowa i laserowa (prezenterzy: mgr M. Czajka, dr J. Jaworski, dr J. Kwiatkowska, mgr M. Rajchel, dr B. Rajchel, mgr A. Słonimska, dr Ż. Światkowska,) oraz Eksperymenty fizyki wysokich energii przy akceleratorze LHC (prezenterzy: mgr Z. Czyczuła, mgr M. Hodana, dr A. Kaczmarska, dr A. Kowal, dr M. Kucharczyk, dr M. Witek, mgr T. Szymocha, mgr M. Dwużnik). 2. Udział w 10. Pikniku Naukowym Polskiego Radia BIS w Warszawie Piknik odbył się w dniu 3 czerwca 2006r. w Warszawie. Jest to największa w Europie impreza plenerowa upowszechniająca wiedzę z różnych dyscyplin naukowych (liczba zwiedzających przekroczyła 150 000, dodatkowo tysiące słuchaczy radiostacji PR BIS). W 190 namiotach prezentowało się 160 instytucji. Prezentacja IFJ PAN popularyzowała zagadnienia współczesnej fizyki powierzchni i nanotechnologii. W multimedialnym przekazie przedstawiono zastosowania inżynierii jonowej i laserowej w ortopedii (prezenterzy: mgr M. Czapka, dr B. Rajchel, mgr A. Słonimska, dr. Ż. Świątkowska). 3. Długa Noc Naukowa w Berlinie W dniu 13/14 maja 2006 odbyła się w Berlinie wielka impreza popularyzująca naukę: Lange Nacht der Wissenschaften (liczba zwiedzających przekroczyła 100 000), w której IFJ PAN wziął udział jako jeden z czterech instytutów PAN. Przygotowania do tej imprezy koordynowało Biuro Współpracy z Zagranicą Kancelarii PAN. IFJ PAN przedstawił dwie prezentacje: Pomiar dawek promieniowania w kosmosie (eksperyment Matroshka ) (prezenterzy: dr P. Bilski, dr B. Marczewska) i Zastosowania inżynierii jonowej i laserowej w ortopedii (prezenterzy: dr J. Jaworski, dr B. Rajchel, mgr M. Rajchel, mgr A.Słonimska, dr Ż. Świątkowska, prof. dr hab. B. Frańczuk). Głównym organizatorem udziału IFJ PAN był dr H. Pałka. 4. Jarmark Fizyczny w Krakowie W dniach 28-30 października 2006r. odbył się Jarmark Fizyczny, którego głównym organizatorem był Oddział Krakowski Polskiego Towarzystwa Fizycznego. Współorganizatorami byli: Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ, Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH, Instytut Fizyki Jądrowej PAN, Obserwatorium Astronomiczne UJ, Instytut Fizyki PK i Instytut Fizyki AP. Celem Jarmarku była popularyzacja fizyki wśród młodzieży szkolnej miasta Krakowa i całego regionu małopolskiego oraz wśród nauczycieli fizyki. Impreza trwała trzy dni. W programie pierwszego dnia znalazł się finał Ogólnopolskiego Konkursu na Doświadczenie Pokazowe z 56

Fizyki (organizowany przez WFiIS AGH) i Dzień Otwarty IFJ PAN organizowany w siedzibie instytutu. Drugi dzień Jarmarku zdominowały trzy sesje wykładów popularno naukowych. Podczas jednej z nich, w Audytorium Maximum UJ, między innymi, doc. Piotr Zieliński (IFJ PAN i PK) wygłosił wykład pt. Symetria w dziełach plastycznych i muzycznych. Tegoż dnia odbywały się również interaktywne prezentacje w namiotach ustawionych przy IF UJ. Wydawnictwo ZAMKOR zaprezentowało szeroką gamę najnowszych podręczników z fizyki przeznaczonych zarówno dla uczniów szkół gimnazjalnych jak i ponad gimnazjalnych. Ostatni dzień imprezy był przeznaczony dla nauczycieli fizyki. 5. Dzień Otwarty IFJ PAN Dzień Otwarty Instytutu odbył się w dniu 28 października 2006r. i był częścią Jarmarku Fizycznego. Udostępniono zwiedzającym 27 laboratoriów, w których przygotowano krótkie prezentacje na temat prowadzonych badań oraz wykorzystywanej aparatury naukowej. Grupy szkolne miały możliwość wcześniejszego zaplanowania wizyty poprzez wybór zwiedzanych laboratoriów i wykładów popularno-naukowych. Odwiedziło nas ponad 1350 osób, głównie w zorganizowanych grupach młodzieży ze szkół gimnazjalnych i średnich z Krakowa oraz regionu Małopolskiego. W recepcji czekali na nie piloci doktoranci lub młodzi pracownicy instytutu, którzy prowadzili do wybranych miejsc. W sesji wykładowej przedstawiono siedem referatów: Dr hab. Jerzy Wojciech Mietelski: "Energetyka jądrowa w Polsce - pomimo Czarnobyla?" Dr inż. Janusz Swakoń: "Radioterapia protonowa nowotworów oka" Dr Piotr Urban: "Fundamentalne składniki materii i oddziaływania" Dr Paweł Oświęcimka: "Fraktale finansowe: współczesna fizyka na Wall Street" Dr Witold Męczyński: "Spektroskopia jądrowa, czyli o czym mówi nam jądro atomowe" Dr hab. Kvetoslava Burda: "W poszukiwaniu nowych źródeł energii" Prof. dr hab. Henryk Wilczyński: "Promienie kosmiczne - posłańcy z głębi Wszechświata". Niespodzianką była premierowa emisja filmu komputerowego pt. Badamy tajemnice DNA autorstwa dr Jerzego Grębosza. Przygotowano materiały reklamowe: jak afisze, ulotki zapraszające do laboratoriów, ulotkę o Instytucie, które przekazano do szkół. Opracowano witrynę internetową i udostępniono ją kilka tygodni przed imprezą. Przygotowano notatkę dla prasy, którą przekazano przez PAP i internet do poszczególnych mediów. Notatka o Dniu Otwartym w IFJ PAN ukazała się w Dzienniku Polskim, a szersze omówienie tej imprezy razem z Jarmarkiem Fizycznym zamieściły Postępy Fizyki. 6. Organizacja zwiedzania Instytutu W roku 2006 r. Instytut odwiedziły 22 wycieczki liczące łącznie 655 osób, w tym: ze szkół podstawowych i gimnazjów 132 osoby (5 grup) ze szkół średnich i pomaturalnych 304 osoby (7 grup) ze szkół wyższych 219 osób (10 grup). Wycieczki wybierają program zwiedzania spośród udostępnianych laboratoriów. Najczęściej przyjmują zwiedzających gości następujące pracownie i laboratoria: Pracownia Stosowanej Spektroskopii Jądrowej z akceleratorem Van de Graaffa (mgr E. Dutkiewicz), skaningowy mikroskop sił atomowych (dr M. Lekka), cyklotron AIC-144 (inż. K. Daniel, mgr inż. J. Sulikowski), Laboratorium Skażeń Promieniotwórczych Środowiska (dr hab. W. Mietelski), Pracownia Badań Magnetycznych (dr A. Pacyna, dr W. Witko), Laboratorium Promieniotwórczości Naturalnej (dr K. Kozak, mgr J. Bogacz, mgr J. Mazur), Pracownia Tomografii MR (prof. dr hab. A. Jasiński, dr S. Kwieciński), Zakład Astrofizyki Teoretycznej 57

(mgr M. Kolonko, dr J. Jałocha). Wyświetlane są filmy popularnonaukowe Tajemniczy świat jąder atomowych i Poznajemy tajemnice DNA (aut. dr inż. J. Grębosz, mgr inż. M. Ziębliński). 7. Organizacja i przeprowadzenie Warsztatów fizyki cząstek elementarnych" Warsztaty, organizowane corocznie z inicjatywy European Particle Physics Outreach Group (EPPOG), przeprowadzono w okresie 6 17 marca 2006 r., łącznie w ponad 60 instytutach i uniwersytetach z Europy i USA. W całodniowych warsztatach krakowskich, które odbyły się w dniu 8 marca, wzięło udział 25 licealistów i 2 nauczycieli fizyki. Głównym organizatorem był dr H. Pałka. Program warsztatów obejmował: wykłady wprowadzające (mgr J. Jałocha, dr M. Kolonko, dr H. Pałka, prof. dr hab. J. Turnau), analizę danych z eksperymentu Delphi, przeprowadzaną przez uczniów pod opieką autorów (dr J. Brodzicka, mgr A. Matyja, dr M. Kucharczyk, mgr I. Milcewicz-Mika), zwiedzanie Laboratorium Mikrowiązki Protonowej (dr J. Lekki) oraz video-konferencję z uczestnikami warsztatów w Europie (dr H. Pałka). Przygotowanie stanowisk komputerowych wspomogli dr M. Witek i Dział Sieci Komputerowych IFJ PAN. 8. Udział w organizacji Małopolskiego Konkursu z Fizyki i Astronomii dla gimnazjalistów Małopolski Kurator Oświaty corocznie ogłasza konkursy przedmiotowe dla gimnazjalistów województwa małopolskiego. Finał V Małopolskiego Konkurs z Fizyki i Astronomii odbył się 15 marca 2006 r. W konkursie wzięło udział ponad 5400 uczniów gimnazjów województwa małopolskiego, a laureatami zostało 50 uczniów, którzy uzyskali prawo wstępu do dowolnej szkoły ponadgimnazjalnej poza rekrutacją. Głównym organizatorem konkursu była Niepubliczna Placówka Doskonalenia Nauczycieli Studio Edukacyjne INDEKS oraz Małopolski Kurator Oświaty. Instytut był jednym z głównych fundatorów nagród oraz sprawował patronat nad konkursem. 9. Udział w organizacji Małopolskiego Konkursu Fizycznego Konkurs zorganizowany był przez Zakład Dydaktyki Akademii Pedagogicznej w Krakowie dla uczniów klas I szkół ponadgimnazjalnych województwa małopolskiego. Konsultantem konkursu był dr hab. Wojciech M. Kwiatek z IFJ PAN, który uczestniczył w pracach jury. Nagrodami dla laureata w 2006 roku były staże naukowe w IFJ PAN oraz sprzęt elektroniczny. 10. Media informacyjne Programy w radiu poświęcone nauce: wywiad red. D. Truszczak z D. Kisielewską, D. Denagri, G. Mitselmahher i M. Turałą w Polskim Radio przed konferencją "Physics at LHC". Artykuły i wywiady prasowe: Na temat ludzi i wydarzeń w IFJ PAN w 2006 r. ukazało się ponad 20 artykułów lub notatek w prasie codziennej lub w czasopismach, w tym artykuły w Postępach Fizyki, Sprawach Nauki, Forum Akademickim, Fotonie, Dzienniku Polskim i Welcome to Cracow większość z nich jest autorstwa dr M. Nowiny Konopki. W szczególności ukazały się wywiady: wywiad M. Nowiny Konopki z Aleksjejem Sisakianem, dyrektorem ZIBJ, pt. Polscy 58

studenci mile widziani w Dubnej, Postępy Fizyki, w trakcie konferencji "Physics at LHC", red. M. Nowy przeprowadził wywiad z D. Kisielewską i M. Turałą - ukazał się on w Dzienniku Polskim, po konferencji "Physics at LHC" w miesięczniku "Kraków" ukazał się artykuł red. L. Petersa opracowany na podstawie wywiadu z M. Turałą, red. Woźniakowska przeprowadziła wywiad z M. Turałą nt. konferencji "Physics at LHC" i "ICFA International Workshop on HEP Networking, Grids and Digital Divide Issues" dla miesięcznika "Miesiąc w Krakowie", w grudniu red. M. Nowy przeprowadzil wywiad z Z. MosurskA, H. Plaką, T. Szepieńcem i M. Turałą nt. projektu UE "Baltic Grid" - materiał ukazał się w Dzienniku Polskim dopiero w lutm 2007 w wydawnictwie UJ ukazała się książka pt. Uczeni przed lustrem pod red. T. Bętkowskiej i E. Dziwisz, w której zamieszczony jest wywiad-wspomnienia p. E. Dziwisz z prof. Jerzym Janikiem pt. Lekcja metafizyki. 11. Wykłady popularyzatorskie na zaproszenie różnych instytucji Dr J. Dryzek, Fizyka globalnego ocieplenia, festiwal nauki na Uniwersytecie Zielonogórskim Mgr inż. J. Pusz, Mgr inż. Iwona Grombik, Udział w Sesji Naukowej pt. Nauka dla Polski, Prezentacja posteru pt. Zastosowanie chromatograficznych metod w ochronie środowiska i hydrogeologii, Warszawa, Sala Kolumnowa Sejmu RP Dr M. Kolonko, Czy Pluton jest planetą?, Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, Kraków Dr M. Kolonko, Gwiazdy neutronowe, pulsary, magnetary, Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii, Kraków Dr M. Kolonko, Sceny z życia pulsarów, Pulsary i czarne dziury, wykłady wygłoszone na obozie szkoleniowo-obserwacyjnym PTMA OSOP2006 w Roztokach Górnych Dr Z. Łodziana, Technologie wodorowe wykład dla nauczycieli fizyki w Rzeszowie Dr S. Stachniewicz, Astronomiczne układy współrzędnych, Ewolucja gwiazd, Problemy standardowego modelu kosmologicznego, Korzystanie z kalendarzy astronomicznych, Modele słońca i problem neutrin słonecznych, wykłady wygłoszone na obozie szkoleniowo-obserwacyjnym PTMA OSOP2006 w Roztokach Górnych Dr S. Stachniewicz, Nowe problemy z neutrinami słonecznym i, Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii, Kraków Dr S. Stachniewicz, Czyżby nowy kryzys w kosmologii?, Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii, Kraków Prof. H. Wilczyński, Promienie kosmiczne - posłańcy z głębi Wszechświata, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Zakliczynie nad Dunajcem Dr hab. P. Zieliński, Symetria w dziełach plastycznych i muzyce w ramach Jarmarku Fizyki, wykład w Auditorium Maximum Dr hab. P. Zieliński, Symetria konstrukcji utworów muzycznych, Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN Dr hab. P. Zieliński, Fizyczne podstawy muzyki, cykl wykładów dla nauczycieli w ramach promocji podręczników wydawnictwa Nowa Era. 59