STRATEGIA ROZWOJU MIASTA JORDANOWA NA LATA 2007-2015

STRATEGIA ROZWOJU MIASTA JORDANOWA NA LATA 2007-2015 JORDANÓW, WRZESIEŃ 2007

SPIS TREŚCI I. Wprowadzenie...4 II. Organizacja prac nad Strategią Rozwoju Miasta Jordanowa...5 III. Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej Miasta Jordanowa...6 1. Ogólna charakterystyka Miasta Jordanowa 1.2. PrzynaleŜność terytorialna..6 1.3. PołoŜenie geograficzne...6 1.4. Powierzchnia...8 2. Ludność...9 2.1. Sytuacja demograficzna..9 3. Przestrzeń i środowisko...12 3.1. Charakterystyka struktury przestrzennej miasta...12 3.2. Zagospodarowanie obszaru...13 3.3 Stan władania gruntów...14 3.4. Ukształtowanie terenu i geologia..14 3.5. Wody podziemne.. 15 3.6. Wody powierzchniowe.15 3.7. Gleby.16 3.8. Lasy...16 3.9. Klimat 17 4. Pomniki przyrody.17 5. Dziedzictwo kulturowe.18 6. Gospodarka...18 6.1. Podmioty Gospodarki Narodowej.18 6.2. Rolnictwo..21 6.3. Turystyka..22 6.4. Rynek pracy..23 7. Struktura bezrobocia 23 8. Instytucje rynku pracy..25 9. Usługi społeczne...26 9.1. Oświata i edukacja.26 9.2. Kultura...27 9.3. Sport i rekreacja.28 9.4. Opieka zdrowotna..29 2

9.5. Pomoc społeczna...27 9.6. Bezpieczeństwo publiczne 28 10. Infrastruktura techniczna 33 10.1. Sieć drogowa...33 10.2. Gospodarka odpadami komunalnymi.34 10.3. Gospodarka ściekowa.36 10.4. Wodociągi...37 10.5 Sieć energetyczna.38 10.6. Sieć gazowa.38 10.7. Telefonizacja, Internet.38 11. Zasoby mieszkaniowe 39 12. System zarządzania Miastem.39 12.1. Władze Miasta.....39 12.2. Administracja...40 12.3. BudŜet Miasta Jordanowa...40 13. Sektor pozarządowy...46 IV. Analiza strategiczna...47 1. Analiza SWOT.47 V. Plan strategiczny Miasta Jordanowa...54 VI. Monitoring i aktualizacja Strategii Rozwoju.60 3

I. WPROWADZENIE Strategia Rozwoju Miasta Jordanowa jest nadrzędnym, wieloletnim dokumentem strategicznym rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Miasto Jordanów. Określa ona cele rozwoju społeczno-gospodarczego Miasta Jordanowa oraz warunki i przedsięwzięcia, które powinny ten rozwój zapewnić. Strategia wyznacza cele oraz identyfikuje obszary uznane za najwaŝniejsze z punktu widzenia osiągnięcia tych celów. Stanowi ona równieŝ odniesienie do Strategii Rozwoju Kraju oraz Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego. Horyzont czasowy Strategii Rozwoju Miasta Jordanowa pokrywa się z okresem nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2007-2013 wraz z zastosowaniem reguły wydatkowania środków n + 2. Dokument ten został opracowany przy uwzględnieniu zasady zrównowaŝonego rozwoju, a więc zachowania równowagi pomiędzy celami gospodarczymi, społecznymi i wymogami środowiskowymi. Władze Miasta Jordanowa podejmą działania na rzecz uzyskania jak najszerszego poparcia społecznego dla Strategii Rozwoju, między innymi poprzez przeprowadzenie konsultacji społecznych tego dokumentu i jego promocję. Władze Miasta będą jednocześnie dąŝyły do zaangaŝowania w realizację Strategii partnerów społecznych, organizacji pozarządowych oraz przedsiębiorstw. Do prac nad Strategią Rozwoju Miasta Jordanowa został powołany przez Burmistrza Miasta, zespół zadaniowy składający się z pracowników Urzędu Miasta Jordanowa. Propozycje celów strategicznych oraz kluczowych dla rozwoju gminy obszarów, przedstawili kierownicy oraz dyrektorzy jednostek organizacyjnych gminy. W pracach nad Strategią uczestniczył Kazimierz Hajda - Burmistrz Miasta Jordanowa oraz Wiesław Wańkowicz ekspert Instytutu Rozwoju Miast w Krakowie. W trakcie prac został przygotowany aktualny opis stanu gminy, zawarty w Diagnozie sytuacji społeczno-gospodarczej Miasta Jordanowa. Ponadto, ze względu na posiadanie przez gminę wcześniejszego dokumentu strategii rozwoju oraz innych programów dotyczących ochrony środowiska, gospodarki odpadami czy teŝ zagospodarowania przestrzennego, zapisy tych dokumentów zostały uwzględnione w pracach zespołu i pozostają w spójności z zapisami Strategii. Niniejszy dokument Strategii w załoŝeniu ma stanowić podstawę do planowania operacyjnego w gminie oraz do opracowania wieloletniego planu inwestycyjnego. 4

II. ORGANIZACJA PRAC NAD STRATEGIĄ 1. Harmonogram prac Prace nad Strategią Rozwoju Miasta Jordanowa na lata 2007-2015 przebiegały zgodnie z przyjętym harmonogramem, który przedstawiono w tabeli 1. Etap prac Powołanie zespołu zadaniowego odpowiedzialnego za przygotowanie Strategii Opracowanie aktualnej diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej gminy Praca nad sformułowaniem wizji, misji, celów strategicznych oraz celów operacyjnych Końcowe prace redakcyjne nad dokumentem Strategii Publiczna prezentacja planowanych zapisów Strategii oraz przekazanie dokumentu organowi stanowiącemu gminy Tabela 1. Harmonogram prac Termin 9 maja 2007 r. 10 maja 10 lipca 2007 r. 11 lipca 11 września 2007 r. 12 września 20 września 2007 r. 21 września 12 października 2007 r. Źródło: materiały zespołu zadaniowego ds. opracowania dokumentu Strategii Do opracowania dokumentu Strategii został powołany pięcioosobowy zespół zadaniowy, składający się z pracowników Urzędu Miasta Jordanowa. Imię i nazwisko mgr inŝ. Krzysztof Bigosiński mgr inŝ. Teresa Bednarz Jan Gringras mgr inŝ. Tadeusz Krawczyk mgr Marzena Mieziewska-Drobny Tabela 2. Członkowie zespołu zadaniowego Stanowisko Sekretarza Miasta Inspektor ds. Budownictwa i Ochrony Środowiska Kierownik Referatu Gospodarczo- Inwestycyjnego Inspektor ds. Geodezji i Zarządzania Nieruchomościami Inspektor ds. Zamówień Publicznych i Pozyskiwania Środków Finansowych Źródło: Zarządzenie Nr 46/2007 Burmistrza Miasta Jordanowa z dnia 9 maja 2007 r. 5

III. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ MIASTA JORDANOWA 1. Ogólna charakterystyka Miasta Jordanowa 1.1. Historia Jordanowa Jordanów jest najstarszym miastem powiatu suskiego. W 1564 roku król Zygmunt August wydał przywilej na załoŝenie miasta. Fundatorem był Wawrzyniec Spytek Jordan z Zakliczyna. Miasto planowano jako duŝy ośrodek rzemieślniczy i handlowy. Jego rozwój opierał się głównie na przywilejach królewskich. Najstarszy z nich został wydany w 1576 r. przez Stefana Batorego. Potwierdzał on prawa miejskie i zezwalał na odbywanie dwóch jarmarków w roku. Targowano głównie bydłem, trzodą chlewną, końmi, solą i płótnem. W mieście funkcjonowały gospody i zajazdy, składy węgierskich win oraz soli, którą przewoŝono z Wieliczki na Orawę, tak zwanym szlakiem solnym. W czasie zaborów miasto podupadło gospodarczo, a większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa. W latach międzywojennych Jordanów nabrał charakteru miejscowości uzdrowiskowej, słabo natomiast rozwijał się przemysł. W latach 1939-1945 Jordanów zostaje dwukrotnie zniszczony. Po wojnie następuje systematyczny rozwój miasta. Czynnikiem miastotwórczym był przemysł. Powstały większe zakłady produkcyjne, takie jak fabryka armatury, zakłady przemysłu muzycznego, spółdzielnia przemysłu drzewnego, spółdzielnia przemysłu odzieŝowego. Wybudowano bloki komunalne i osiedle spółdzielcze. Obecnie Jordanów stanowi centrum handlowe, przemysłowe, kulturalne i oświatowe dla okolicznych miejscowości. 1.2. PrzynaleŜność terytorialna Miasto Jordanów jest gminą miejską wchodzącą w skład województwa małopolskiego i będącą częścią powiatu suskiego. 1.3. PołoŜenie geograficzne PołoŜenie: N 49 39' E 19 50'. Miasto Jordanów zlokalizowane jest w dolinie rzeki Skawy, na styku grup górskich: Beskidu Wyspowego, Beskidu Makowskiego (Średniego) i Beskidu śywieckiego (Pasmo Babiogórskie). Miasto stanowi dogodny punkt wyjściowy w otaczające pasma górskie. Centrum miasta jest połoŝone na wzgórzu wypiętrzającym się ponad dolinę rzeki Skawy. Sąsiaduje z gminami wiejskimi: Bystra - Sidzina, Jordanów oraz Raba WyŜna. W najbliŝszej odległości (od 15 do 18 kilometrów) znajdują się takie miejscowości jak Rabka Zdrój i Maków Podhalański. 6

MIASTO JORDANÓW - POŁOśENIE POWIAT SUSKI 7

1.4. Powierzchnia Powierzchnia Miasta Jordanowa wynosi ok. 21 km². Ponad 90% powierzchni zajmują stoki górskie pocięte kotlinami i dolinami potoków. 8

2. Ludność 2.1. Sytuacja demograficzna Miasto Jordanów zajmuje powierzchnię ok. 21 km². Stanowi to ok. 3% powierzchni powiatu suskiego. Na koniec grudnia 2006 r. liczba ludności miasta wynosiła 5157 osób, przy czym liczba ludności faktycznie zamieszkałej to 5113 osób. Średnia gęstość zaludnienia wynosi więc ok. 244 osoby na kilometr kwadratowy. Porównywalnie w powiecie suskim na 1 km² przypada ok. 119 mieszkańców. Struktura ludności wg podziału na podstawowe grupy wiekowe wskazuje, Ŝe ludność miasta jest populacją stosunkowo młodą, ale starzejącą się, w której odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym wynosi 21,6%, w wieku produkcyjnym 64,5%, a w wieku poprodukcyjnym 13,9%. Tabela 3. Ludność Jordanowa według grup wiekowych Grupa wiekowa (lata) Liczba ludności Udział w ogóle (w %) 0-4 240 4,7 5-9 282 5,5 10-14 331 6,5 15-19 432 8,5 20-24 472 9,2 25-29 437 8,6 30-34 337 6,6 35-39 331 6,5 40-44 350 6,8 45-49 385 7,5 50-54 407 7,9 55-59 316 6,2 60-64 183 3,6 65-69 205 4,0 70 lat i więcej 405 7,9 Ogółem 5113 100% Źródło: Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl ( dane na dzień 31-12-2006 r.) 9

Tabela 4. Stosunek ludności w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym Wyszczególnienie Ogółem % MęŜczyźni Kobiety Wiek przedprodukcyjny 1105 21,6 551 554 (męŝczyźni i kobiety w wieku 0-17 lat) Wiek produkcyjny 3295 64,5 1671 1624 (męŝczyźni w wieku 18-64 lata, kobiety 18-59 lat) Wiek poprodukcyjny 713 13,9 225 488 (męŝczyźni w wieku 65 lat i więcej, kobiety 60 lat i więcej) RAZEM 5113 100 2447 2666 Źródło: Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl ( dane na dzień 31-12-2006) W latach 1999-2006 występowały wahania liczby mieszkańców. Przyrost naturalny w omawianym okresie wynosił od -8 do 19 osób na rok. W 2006 r. przyrost naturalny na 1000 mieszkańców wyniósł: - 0,2. Tabela 5. Przyrost naturalny ogółem w Mieście Jordanowie w poszczególnych latach Rok Ilość urodzeń Ilość zgonów Przyrost naturalny 1999 52 47 5 2000 48 36 12 2001 44 29 15 2002 47 28 19 2003 46 54-8 2004 60 47 13 2005 50 37 13 2006 40 41-1 Źródło: Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl 10

Rys. 1 Przyrost naturalny w Mieście Jordanowie Przyrost naturalny 70 60 50 40 30 20 10 Ilość urodzeń Ilość zgonów Przyrost naturalny 0-10 -20 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Źródło: Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl Od roku 1999 do roku 2006 liczba mieszkańców miasta zwiększyła się ogółem o 353 osoby. W wyniku migracji wewnętrznej w skali kraju, na terenie miasta w latach 1999-2006 ogółem zameldowało się 429 osób, zaś wymeldowało 408 osób. Rys. 2 Migracje wewnętrzne Migracje wewnętrzne ludności 100 80 60 40 20 0-20 -40 79 6971 62 68 5150 49 5048 4243 42 38 47 30 28 17 1 2-2 -1-7 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006-19 Napływ Odpływ Saldo Źródło: Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl 11

Rys. 3 Ludność Miasta Jordanowa w latach 1999-2006 Ludność Miasta Jordanowa (wg faktycznego miejsca zamieszkania) 5150 5118 5132 5113 5100 5063 5078 5050 5034 5000 4950 4972 4978 Ludność 4900 4850 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Źródło: Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl 3. Przestrzeń i środowisko 3.1. Charakterystyka struktury przestrzennej miasta Miasto posiada złoŝoną strukturę funkcjonalno-przestrzenną, określoną przez nałoŝenie się cech, wynikających z czytelności faz historycznych rozwoju przestrzennego, dominacji funkcji poszczególnych obszarów oraz fizjonomii terenów jednorodnych przestrzennie. Centrum układu miejskiego, wyznaczonego w okresie organizacji miasta a zarazem obszaru funkcjonalnego, koncentrującego usługi ogólnomiejskie, stanowi Rynek. WzdłuŜ dróg prowadzących z Rynku, wykształciły się i rozwijają nadal przedmieścia. Poza ich zwartą zabudową, w przestrzeni zagospodarowanej rolniczo, występuje zabudowa zagrodowa skupiona w mniejszych lub większych przysiółkach. 12

3.2. Zagospodarowanie obszaru UŜytkowanie obszaru miasta, według geodezyjnego wykazu gruntów, przedstawia się następująco: Tabela 6. UŜytkowanie obszaru Miasta Jordanowa Typ uŝytkowania Ilość ha % a. UŜytki rolne ogółem w tym: grunty orne sady łąki pastwiska 1187 1063 23 50 51 56,3 50,4 1,1 2,4 2,4 b. Lasy i zadrzewienia 720 34,2 c. Wody 27 1,3 d. UŜytki kopalne 4 0,2 e. Tereny komunikacyjne ogółem w tym: drogi koleje i inne tereny 106 92 14 5,0 4,4 0,6 komunikacyjne f. Tereny osiedlowe 50 2,4 g. Tereny róŝne 14 0,6 h. NieuŜytki Powierzchnia wyrównawcza - 16-0.8 Powierzchnia ewidencyjna 2108 100,0 ogółem Powierzchnia geodezyjna ogółem 2092 100,0 Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Jordanów, s. 46 13

3.3. Stan władania gruntów Zgodnie z postanowieniami Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Jordanów, dominującą formą władania w mieście jest własność prywatna. Struktura władania gruntów w mieście w ujęciu głównych grup własnościowych przedstawia się następująco: grunty Skarbu Państwa zajmują 360 ha tj. 17,1 % powierzchni ogólnej miasta grunty gminy komunalne 125 ha tj. 5,9% powierzchni ogólnej miasta grunty prywatne 1623 ha tj. 77,0 % powierzchni ogólnej miasta 3.4. Ukształtowanie terenu i geologia Geograficznie miasto usytuowane jest w rozległej strefie pogórzy, pomiędzy Beskidem śywieckim i Beskidem Wyspowym, zwanej Bramą Sieniawską. Cechą obszaru jest urozmaicona rzeźba, charakteryzująca się przemieszaniem form właściwych pogórzom wysokim, średnim i niskim. Połowę powierzchni miasta, w jego granicach administracyjnych, zajmują wzgórza, z przewagą średnich, o dość stromych stokach i deniwelacjach rzędu 50-100 m, w znacznej części pokryte lasami. Pozostały obszar to płaskie podnóŝa wzniesień, szerokie dna dolin i kotlin. Przylegające do pogórzy płaskie podnóŝa i szerokie wododziały, o deniwelacjach wynoszących 20 50 m, zajmują ok. 30% powierzchni miasta. Po ok. 10% przypada na dna dolin i kotlin oraz pogórza wysokie, które obejmują miasto od północy i południa. Miasto Jordanów połoŝone jest w obrębie Karpat Zewnętrznych Fliszowych. Karpaty Zewnętrzne stanowią pasmo sfałdowane w trzeciorzędzie zbudowane niemal wyłącznie z fliszu. Flisz karpacki na tym terenie wiekowo obejmuje osady paleocenu i eocenu. Są to utwory mało zróŝnicowane z niewielkimi ilościami skamieniałości, co powoduje trudności w określeniu wieku poszczególnych ogniw. Flisz karpacki składa się z naprzemianległych piaskowców i łupków z wtrąceniami zlepieńców, margli i wapieni. Olbrzymie masy fliszu układają się w poszczególne jednostki tektoniczne, które są nasunięte na siebie wzdłuŝ Karpat tworząc w omawianym rejonie płaszczowinę magurską. PodłoŜe utworów czwartorzędowych tworzą trzeciorzędowe eoceńskie piaskowce gruboławicowe i łupki warstwy magurskie (facja mikowa) monoklinalnie upadające w kierunku południowym, południowo-wschodnim i sporadycznie zachodnim. Nachylenie tych warstw wynosi od 30 do 65%. Najczęściej zalegają one normalnie, ale niekiedy na południowy-zachód od Jordanowa występują warstwy odwrócone tzw. hieroglify. 14

Dna szerokich dolin są wypełnione aluwiami piaszczysto-ŝwirowymi i namułami. Utwory te występują głównie pod zboczami i stanowią pozostałości plejstoceńskie teras akumulacyjnych lub nanosów holoceńskich. Namuły oraz utwory piaszczyste stanowią młode aluwia holoceńskie. 3.5. Wody podziemne i powierzchniowe Obszar miasta Jordanowa połoŝony jest w strefie mało zasobnej w wody podziemne, co jest uwarunkowane fliszową budową podłoŝa, o duŝej zawartości nieprzepuszczalnych łupków. Większe zbiorniki wód podziemnych związane są z aluwiami w dolinach rzek. Nie są jednak ciągłe, są mało wydajne i o duŝych wahaniach zasobów. Woda w aluwiach zalega na głębokościach od 0,5 do 3,0 m. MiąŜszość warstwy wodonośnej nie przekracza 5,00 m. Miasto Jordanów połoŝone jest w całości na Głównym Zbiorniku Wód Podziemnych nr 445. NaleŜy on do zbiorników trzeciorzędowo-kredowych w obrębie Karpat fliszowych. 3.6. Wody powierzchniowe Główną rzeką obszaru jest Skawa (prawostronny dopływ Wisły), której odcinek górnego biegu znajduje się w granicach administracyjnych Jordanowa. Jordanów połoŝony jest w prawobrzeŝnej części zlewni Skawy, której głównymi dopływami na terenie miasta jest Malejówka z Naprawką i potok Strącze. Odcinek rzeki Skawy w granicach miasta osiąga długość ok. 10 km. Skawa jest rzeką mało zasobną w wodę i charakteryzuje się duŝymi wahaniami przepływów. Średni stan wody wynosi 197 cm, wahania między minimalnym i maksymalnym stanem dochodzą do 3,80 m. Rzeka Skawa jest jednym z większych prawobrzeŝnych dopływów górskich Wisły II rzędu w km 22 + 700. Źródła Skawy znajdują się na północno-zachodnim stoku głównego Masywu Łysej Góry na wysokości 700 m n.p.m. Zlewnia górnej Skawy to w przewaŝającej części tereny lesiste i rolnicze. Długość rzeki wynosi 96,4 km. Powierzchnia zlewni Skawy do przekroju w Jordanowie wynosi 96,6 km². Rzeka stanowi waŝne źródło wody zarówno dla celów komunalnych jak i przemysłowych. Z jej wód korzysta wiele miejscowości, wśród których jest między innymi Jordanów. Skawa jest odbiornikiem duŝej ilości ścieków, głównie komunalnych z miejscowości zlokalizowanych w jej zlewni. O zanieczyszczeniu rzeki decydują równieŝ 15

zanieczyszczenia obszarowe. Ponadto naleŝy podkreślić, Ŝe na terenie zlewni wiele miejscowości nie posiada kanalizacji ścieków bytowych. Pod względem hydrologicznym Skawę charakteryzują wysokie i szybkie wezbrania, gdy szybkość fali powodziowej osiąga 7,5 km/h oraz okresowe niŝówki letnie kiedy to przepływy w Ŝwirowym korycie spadają poniŝej wskaźnika jednostkowego 1 dm³/s km, a temperatura podnosi się do blisko 20º C. StęŜenie tlenu w wodzie w takich warunkach obniŝa się do wartości niebezpiecznej dla bytowania ryb. 3.7. Gleby W wyniku działań czynników glebotwórczych powstały na terenie miasta róŝnego rodzaju typy gleb. Największy obszar zajmują gleby brunatne. Na niewielkim obszarze występują gleby pseudobielicowe, a w dolinie Skawy i potoków mady. Klasyfikacja bonitacyjna gleb, w obrębie uŝytków rolnych przedstawia się następująco: klasa III 18,0 ha tj. 1,9% powierzchni uŝytków rolnych klasa IV 630,5 ha tj. 66,1% powierzchni uŝytków rolnych klasa V 260,6 ha tj. 27,4% powierzchni uŝytków rolnych klasa VI 42,9 ha tj. 4,6% powierzchni uŝytków rolnych W przestrzeni rolnej dominują gleby IV klasy o dobrych i średnich wartościach dla produkcji rolnej. 3.8. Lasy Lasy i zadrzewienia zajmują powierzchnię ok. 720 ha, co stanowi ok. 34% powierzchni miasta. Dominującymi siedliskowymi typami lasu są: las mieszany górski: runo trawiasto-zielne tworzą: średnio wysokie paprocie (nerecznice samcze, wietlice) oraz zioła: zachyłka, kosmatka, płonnik, gajowiec, starzec; warstwę podszytu stanowią samosiewy gatunków występujących w drzewostanie oraz jarzębina, bez koralowy i czarny, suchodrzew; drzewostan tworzą buk, świerk, jodła, czasem w domieszce występują: jawor, jesion, wiąz, lipa, olsza, las górski: runo tworzą rośliny zielne, takie jak: kopytnik, miodunka, gajowiec, storczyki, malina, jeŝyny, paprocie, zawilec, fiołek, wawrzynek; w podszycie występują: bez koralowy i czarny, jarzębina, kruszyna, leszczyna, a takŝe samosiewy gatunków wchodzących w skład 16

drzewostanów; drzewostany mieszane, jak i lite, tworzą buk, jodła, świerk z domieszką: jawora, klonu, świerka, modrzewia, dębu szypułkowego i bezszypułkowego, lipy, czasem jesionu i wiązu górskiego. Tereny leśne w małych kompleksach łączą się z zadrzewieniami naturalnymi i sztucznymi wzdłuŝ dolin i cieków wodnych, dróg i zabudowy rozproszonej na stokach. Jordanów posiada korzystny bilans zieleni, na którą obok kompleksów leśnych składają się zadrzewienia i urządzona zieleń miejska. Pod względem struktury własnościowej zasoby leśne Jordanowa moŝna podzielić następująco: lasy państwowe - ok. 256 ha 36% powierzchni lasów, lasy prywatne - ok. 430 ha 60,5% powierzchni lasów, lasy będące własnością kościołów i związków wyznaniowych - ok. 25 ha 3,5% powierzchni lasów. 3.9. Klimat Warunki klimatyczne naleŝą do korzystnych w skali Karpat dla osadnictwa i rolnictwa uprawowego. Obszar miasta w całości znajduje się w górnej części piętra umiarkowanego ciepłego, ze średnią temperaturą roku + 6,5 ºC. Okres wegetacyjny wynosi 200 205 dni. Miasto jest dobrze przewietrzane, dominują wiatry bardzo słabe (10 m/s), o prawie równomiernym ich udziale ze wszystkich kierunków. Warunki przewietrzania mają wpływ na stopień zanieczyszczenia. PołoŜone na wzniesieniu centrum miasta, posiada dobre warunki wentylowania, a więc rozpraszania zanieczyszczeń. Jordanów połoŝony jest w cieniu opadowym, dlatego opady są tu niŝsze (780 mm średniorocznie) niŝ na innych obszarach o podobnych wysokościach. 4. Pomniki przyrody Na terenie miasta Jordanowa występują następujące pomniki przyrody: zespół parkowy Chrobocze (lipa 4 szt., dęby, świerki, jesiony, modrzewie), zadrzewienie wąwozu Chrobocze w sąsiedztwie parku (lipa 2 szt., świerk 2 szt., jesion 2 szt., brzoza, dąb), grupa 4 drzew w otoczeniu kościoła (lipa, jawor, jesion 2 szt.), przy drodze Jordanów Łętownia w przysiółku Nasiałówka (sosna pospolita). 17

5. Dziedzictwo kulturowe Miasto Jordanów charakteryzuje regularna zabudowa a jego centrum stanowi duŝy rynek, połoŝony na wysokości 485 m n.p.m. W miejscowości znajduje się wiele cennych i pięknych zabytków, z których część wymaga renowacji. Najciekawsze zabytki miasta: - Zabytkowy drewniany dworek na Chrobaczem z początku XVIII w., połoŝony ok. 2,5 km od centrum. Obok dworku znajduje się park ze starodrzewami. - Ratusz Miejski zlokalizowany na środku jordanowskiego Rynku, zaprojektowany przez Jana Sas Zubrzyckiego i oddany do uŝytku w 1911 r. Budynek jest siedzibą władz samorządowych miasta oraz Urzędu Miasta Jordanowa. - Budynek byłego Sądu Grodzkiego, zlokalizowany przy Rynku był równieŝ zaprojektowany przez Jana Sas Zubrzyckiego. Obecnie w budynku mieszczą się: Urząd Gminy w Jordanowie, Urząd Pocztowy, Miejski Ośrodek Kultury w Jordanowie. - Kościół Parafialny pod wezwaniem Przenajświętszej Trójcy, a zarazem Sanktuarium Matki BoŜej Trudnego Zawierzenia Pani Jordanowskiej. Wybudowany został w 1913 r. W świątyni znajduje się wiele cennych zabytkowych obrazów i szat liturgicznych. - Pochodząca z XVII w. figura Św. Jana Nepomucena, znajdująca się na skrzyŝowaniu głównych szlaków komunikacyjnych w centrum Rynku. Św. Jan Nepomucen jest patronem dobrej sławy oraz opiekunem dróg i mostów, a takŝe orędownikiem w czasie powodzi. - Budynek Poczekaj przy ulicy Kolejowej 10, pochodzący z początku XVIII w. Na parterze budynku znajdował się zajazd, połoŝony na szlaku solnym prowadzącym z Wieliczki na Węgry. Tutaj na posiłek i wypoczynek zatrzymywali się kupcy. W piętrowej części budynku znajdowały się pokoje dla gości. - PrzydroŜne kapliczki pochodzące z XVII i XVIII w., znajdujące się przy poszczególnych ulicach miasta. 6. Gospodarka 6.1. Podmioty Gospodarki Narodowej Na koniec grudnia 2006 r. na terenie miasta działalność prowadziło 559 podmiotów 18

gospodarki narodowej, w tym w sektorze publicznym działało 30 podmiotów, zaś w sektorze prywatnym 529 podmiotów. W stosunku do roku poprzedniego zarejestrowano niewielki spadek ilości podmiotów gospodarki narodowej, działających w sferze publicznej. Rys. 4 Podmioty Gospodarki Narodowej zarejestrowane na terenie Miasta Jordanowa w latach 1999-2006 Podmioty Gospodarki Narodowej zarejstrowane w rejestrze REGON wg form własności 600 500 492 522 509 542 554 537 529 529 400 300 Publiczne Prywatne 200 100 0 19 27 29 30 32 32 32 30 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Źródło: Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl Według danych Głównego Urzędu Statystycznego na koniec grudnia 2006 r., w sektorze prywatnym działa 434 osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, 21 spółek handlowych, 5 spółdzielni oraz 14 stowarzyszeń i organizacji społecznych. 19

Rys. 5 Podmioty Gospodarki Narodowej zarejestrowane wg wybranych sekcji Podmioty Gospodarkki Narodowej zarejstrowane w rejestrze REGON wg wybranych sekcji 36% 2% 21% Rolnictwo Przemysł Handel Usługi 41% Źródło: Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl (dane na dzień 31-12-2006 r.) (przemysł: obejmuje równieŝ przetwórstwo przemysłowe; usługi: budowlane, gastronomiczne, hotelarskie, transportowe, wolne zawody) Działalność gospodarcza w mieście koncentruje się głównie na usługach oraz handlu, znacznie mniej natomiast skupia się w innych sektorach gospodarki. Sieć placówek handlowych w Jordanowie jest dobrze rozwinięta. Handel zaspokaja w pełni potrzeby mieszkańców miasta oraz turystów. Brakuje natomiast duŝych firm budowlanych, wykonujących usługi remontowo-budowlane. Ponadto w niewystarczającym stopniu rozwinięta jest baza noclegowa. Czynnikiem miastotwórczym były duŝe zakłady przemysłowe. W wyniku reform część z nich uległa prywatyzacji lub likwidacji. W większości ograniczyły one zatrudnienie. Zakłady pracy generujące większą liczbę miejsc pracy to: - Jordanowska Fabryka Armatury Valvex S.A. - Vobis Polska Spółka z o.o. - Z.P.H. Palettenwerk - Tatra House Ewa, Stanisław Nawalaniec - Spółdzielnia Pracy Przemysłu OdzieŜowego Jordanowianka - Tapi Tadeusz, Piotr śur - Multimex Józef śegleń - Amex Bogusław Antosz 20

6.2. Rolnictwo Miasto Jordanów charakteryzuje krajobraz rolniczo-leśny. W strukturze form zagospodarowania powierzchni przewaŝają uŝytki rolne i lasy. UŜytkowanie gruntów i kierunki produkcji rolnej są uwarunkowane przez czynniki przyrodnicze, kulturowe i historyczne. Większość gruntów naleŝy do kompleksu zboŝowo-górskiego, Ŝytnioziemniaczanego i owsiano-pastewnego. Wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej wynoszący 46,1 pkt (wg IUNG) plasuje ten region na jednym z ostatnich miejsc w kraju. Warunki te sprawiają, Ŝe głównym kierunkiem produkcji rolnej jest chów bydła mlecznego i opasowego. Podporządkowana jest temu produkcja roślinna, w której dominuje produkcja pasz. Strukturę agrarną charakteryzuje duŝe rozdrobnienie gruntów. Na podstawie Powszechnego Spisu Rolnego przeprowadzonego w 2002 r., na terenie Jordanowa znajduje się 866 gospodarstw rolnych, w tym 865 gospodarstw indywidualnych. Niecała połowa 41,62% to gospodarstwa indywidualne powyŝej 1 ha uŝytków rolnych. Przeciętna wielkość gospodarstwa rolnego 3,06 ha sprawia, Ŝe utrzymanie się wyłącznie z produkcji rolnej nie jest moŝliwe. W strukturze obszarowej dominują bardzo małe gospodarstwa, w których produkcja nastawiona jest na samozaopatrzenie. Struktura uŝytkowania gruntów w gospodarstwach rolnych przedstawia się następująco: Ogólna powierzchnia gruntów ogółem - 1328 ha UŜytki rolne - 952 ha - grunty orne - 286 ha - łąki - 557 ha - pastwiska - 103 ha - sady - 6 ha Lasy i grunty leśne - 312 ha Pozostałe grunty - 64 ha 21

Rys. 6 UŜytki rolne na terenie Jordanowa UŜytki rolne 11% 30% 1% orne sady łąki trwałe pastwiska 58% Źródło: Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl Wśród uŝytków rolnych, grunty orne stanowią jedynie 30%. Największy obszar gruntów jest uŝytkowany jako łąki trwałe i pastwiska aŝ 69% gruntów. Tylko 1% uŝytków rolnych stanowią sady. 6. 3. Turystyka Z uwagi na swoje połoŝenie, Jordanów posiada charakter miejscowości wczasowoturystycznej. Miasto stanowi dogodny punkt wyjściowy w otaczające pasma górskie. Z centrum prowadzi pięć szlaków turystycznych, m.in. na Luboń i Babią Górę - najwyŝszy poza Tatrami szczyt w Polsce. Jordanów ma bardzo dobrze zorganizowaną sieć połączeń środkami komunikacyjnymi, będącymi własnością prywatnych przewoźników. Dzięki tak dobrze zorganizowanym połączeniom moŝna szybko i wygodnie dojechać do Krakowa, Zakopanego, Rabki, a takŝe okolicznych wsi. Na uwagę zasługują równieŝ najbliŝsze okolice Jordanowa. W Łętowni znajduje się kościół z XVIII w., zaliczony do zabytków I klasy, na Wysokiej zabytkowy dwór z XVI w. W niewielkiej odległości znajduje się Babiogórski Park Narodowy. Cennym zespołem krajobrazowo-przyrodniczym jest góra Przykrzec z atrakcyjnymi punktami widokowymi na dolinę Skawy, Beskid Wyspowy, Gorce, Tatry i Pasmo Babiogórskie. 22

Na terenie miasta znajduje się Ośrodek Wypoczynkowy Astra, posiadającymi ok. 50 miejsc noclegowych w domkach kempingowych. Ponadto turyści mogą wynająć kwatery prywatne. W mieście brakuje dobrze rozwiniętej bazy noclegowej oraz infrastruktury turystycznej. 6.4. Rynek pracy Ponad połowa osób w wieku produkcyjnym jest czynna zawodowo. Zdecydowana większość osób pracuje w sektorze prywatnym. Około 43% wszystkich pracujących to kobiety. Ponad połowa osób pracujących 68,64% zatrudniona jest w przemyśle i budownictwie, 31,2% w usługach a tylko 0,16% w rolnictwie i leśnictwie. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w powiecie suskim wynosi 1978,23 zł i jest ono niŝsze o ok. 14,1 % od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w województwie małopolskim (dane na 31-12-2005 r.). Rys. 7 Rynek pracy Pracujący w sektorze prywatnym i publicznym 1500 1000 500 0 Prywatny Publiczny Sektor Prywatny Publiczny Źródło: Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl ( dane na dzień 31.12.2006 r.) 7. Struktura bezrobocia Stopa bezrobocia w Mieście Jordanowie, liczona jako iloraz bezrobotnych do czynnych zawodowo na koniec 2006 wynosiła 7,5% i była niŝsza od średniej powiatowej (8,7%), wojewódzkiej (11,4%) oraz średniej krajowej (14,9%). Jednak w powiecie suskim wśród gmin o najniŝszej stopie bezrobocia Miasto Jordanów plasuje się na trzecim miejscu, po Gminie Bystra-Sidzina (5,0%) oraz Gminie Jordanów (5,8%). 23

Tabela 7. Szacunkowa stopa bezrobocia w poszczególnych gminach Powiatu Suskiego w latach 2005 i 2006 Gmina Rok 2005 Rok 2006 Szacunkowa stopa bezrobocia % Szacunkowa stopa bezrobocia % RóŜnica +/- w % Budzów 12,2 9,1-3,1 Bystra Sidzina 6,4 5,0-1,4 Jordanów gmina 8,4 7,5-0,9 miejska Jordanów gmina 9,1 5,8-3,3 wiejska Maków Podhalański 12,7 9,8-2,9 Stryszawa 13,4 10,2-3,2 Sucha Beskidzka 12,3 10,1-2,2 Zawoja 14,5 10,2-4,3 Zembrzyce 12,1 9,4-2,7 Powiat 11,4 8,7-2,7 Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Suchej Beskidzkiej, www.pup.sucha-beskidzka.pl W 2006 roku z terenu miasta Jordanowa było zarejestrowanych ogółem 159 (7,5% ogółu mieszkańców) osób bezrobotnych, w tym 99 kobiet (62,3 % ogółu bezrobotnych) i 60 męŝczyzn (37,7% ogółu bezrobotnych). Wśród bezrobotnych 82 osoby są długotrwale bezrobotne, 42 osoby nie posiadają kwalifikacji, 36 osób (22,6 %) to mieszkańcy powyŝej 50 lat, a 33 osoby (20,8 %) nie ukończyły 25 lat. Bezrobotne osoby niepełnosprawne stanowią 1,9% (3 osoby) ogółu osób bezrobotnych. 24

Rok Tabela 8. Szacunkowa stopa bezrobocia w Mieście Jordanowie Liczba bezrobotnych ogółem w latach 2001-2006 Liczba bezrobotnych kobiet Szacunkowa stopa bezrobocia w % 2001 281 134 9,0 2002 277 127 9,1 2003 254 125 2004 272 148 11,5 2005 184 112 8,4 2006 159 99 7,5 Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Suchej Beskidzkiej Szacunkowa stopa bezrobocia w stosunku do kilku ubiegłych lat nieznacznie zmalała. W roku 2001 wynosiła ona 9%, a na koniec roku 2006 o 1,5 % mniej. Tabela 9. Struktura bezrobocia wg wieku w Mieście Jordanowie na dzień 31-12-2006r. Grupa wiekowa Ilość bezrobotnych % 18-24 33 20,75 25-34 47 29,56 35-44 30 18,87 45-54 38 23,9 55-59 11 6,92 PowyŜej 60 lat 0 0 Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Suchej Beskidzkiej Większość bezrobotnych to osoby młode: 20,75% z nich jest w wieku 18-24 lata, a 29,56 % ma 25-34 lata. 8. Instytucje rynku pracy Zgodnie z ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ( Dz. U. z 2004 Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.), instytucjami rynku pracy są: 25

publiczne słuŝby zatrudnienia; Ochotnicze Hufce Pracy; agencje zatrudnienia; instytucje szkoleniowe; instytucje dialogu społecznego oraz instytucje partnerstwa lokalnego. Na terenie Miasta Jordanowa brak jest instytucji rynku pracy. Osoby poszukujące pracy korzystają z pomocy Powiatowego Urzędu Pracy w Suchej Beskidzkiej. 9. Usługi społeczne 9.1. Oświata i edukacja Sieć szkolnictwa podstawowego i ponadpodstawowego w pełni zaspokaja potrzeby gminy miejskiej. Tabela 10. Szkoły podstawowe i gimnazjalne podległe samorządowi gminnemu Nazwa szkoły Oddziały Liczba uczniów Liczba nauczycieli Przedszkole Miejskie 5 112 9 Szkoła Podstawowa 16 381 37 Gimnazjum 10 251 23 Źródło: Urząd Miasta Jordanowa, dane Referatu Oświaty na dzień 30.09.2006 r. Wymienione szkoły mieszczą się we własnych budynkach o wystarczającej liczbie pomieszczeń dydaktycznych. W celu prawidłowego funkcjonowania oraz poprawy bezpieczeństwa w budynku Przedszkola Miejskiego naleŝy wykonać ocieplenie oraz przeprowadzić remont elewacji, w tym wymianę stolarki okiennej i drzwiowej. Budynek Szkoły Podstawowej wymaga remontu. NaleŜy przebudować dach na sali gimnastycznej (likwidacja stropu, ocieplenie, wymiana pokrycia dachu, załoŝenie kolektorów słonecznych). W celu zmniejszenia zuŝycia ciepła naleŝy równieŝ wymienić stolarkę okienną oraz zmodernizować sieć centralnego ogrzewania. Aby podnieść jakość usług edukacyjnych Szkoła Podstawowa powinna posiadać multimedialną pracownię językową. Na terenie miasta znajdują się dwie szkoły średnie: Zespół Szkół im. Hugona Kołłątaja, 34-240 Jordanów, ul. Kolejowa 9 26

Organem prowadzącym szkołę jest Powiat Suski, szkoła jest jednostką budŝetową Starostwa Powiatowego w Suchej Beskidzkiej. W skład Zespołu Szkół im. Hugona Kołłątaja wchodzą następujące typy szkół: - Liceum Ogólnokształcące - Liceum Profilowane - Zasadnicza Szkoła Zawodowa - Zasadnicza Szkoła Zawodowa WielobranŜowa. Zespół Szkół im. bł. ks. Piotra Dańkowskiego, 34-240 Jordanów, ul. gen. St. Maczka 131 Organem prowadzącym szkołę jest Powiat Suski, szkoła jest jednostką budŝetową Starostwa Powiatowego w Suchej Beskidzkiej. Zespół Szkół obejmuje następujące typy szkół: - Liceum Ogólnokształcące -Technikum - kształcące w zawodzie: technik architektury krajobrazu; technik agrobiznesu; technik ekonomista. 9.2. Kultura Miejski Ośrodek Kultury Miejski Ośrodek Kultury w Jordanowie jest samorządową instytucją kultury. Zajmuje się kultywowaniem tradycji regionalnych oraz rozwijaniem zainteresowań dzieci i młodzieŝy w róŝnego rodzaju kołach twórczych. Ośrodek ma swoją siedzibę w zabytkowym budynku Baszty z 1908 roku, w której zagospodarowane zostały pomieszczenia piwnic i dawnych lochów. Mieści się tutaj równieŝ galeria Pod Basztą, w której podziwiać moŝna prace twórców Stowarzyszenia Pasja oraz innych artystów z terenu ziemi jordanowskiej. Miejski Ośrodek Kultury jest organizatorem wielu corocznych imprez, konkursów oraz wystaw. Największą cykliczną imprezą są Dni Ziemi Jordanowskiej. Siedzibą Miejskiego Ośrodka Kultury jest część budynku będącego własnością Miasta Jordanowa, zlokalizowanego w centrum przy ul. Rynek 2. W ośrodku zatrudnione są 4 osoby. 27

Biblioteka Miejska Biblioteka jest jednostką organizacyjną Miasta Jordanowa. Rocznie z jej zasobów korzysta około 1000 stałych czytelników, z przewagą młodzieŝy i studentów wypoŝyczających rocznie ponad 20 tys. egzemplarzy. Księgozbiór Biblioteki liczy 19 040 pozycji. Biblioteka gromadzi, opracowuje i udostępnia księgozbiór o charakterze uniwersalnym, jednocześnie dysponując rozbudowanym i na bieŝąco uzupełnianym księgozbiorem regionalnym. W czytelni Biblioteki udostępnia się nieodpłatnie dostęp do internetu (3 stanowiska) w ramach programu Ikonka. Biblioteka Miejska mieści się w Jordanowie przy ul. Piłsudskiego 56, budynek jest własnością Miasta Jordanowa. Znajdują się w nim równieŝ biura Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. W budynku niezbędne są następujące prace remontowe: - zaadaptowanie pomieszczeń strychu na dział biblioteki dziecięcej lub samodzielnej sali internetowej, - dostosowanie wejścia do potrzeb niepełnosprawnych, - odwodnienie budynku, - remont elewacji. 9.3. Sport i rekreacja W mieście działa Ludowy Klub Sportowy JORDAN. Sekcja piłkarska skupia wokół siebie młodzieŝ w czterech druŝynach (ok. 120 zawodników): trampkarze, juniorzy młodsi, juniorzy starsi i seniorzy. Klub dysponuje boiskiem sportowym o wymiarach pozwalających na organizowanie rozgrywek na poziomie ligowym. Boisko jest własnością Skarbu Państwa, reprezentowanego przez Starostę Suskiego, w uŝytkowaniu wieczystym Miasta Jordanowa. Boisko sportowe wymaga modernizacji, budowy nowego ogrodzenia, dostosowania płyty boiska do wymogów Polskiego Związku Piłki NoŜnej. Niezbędne jest równieŝ wykonanie prac wykończeniowych przy zapleczu socjalnym. Ponadto na terenie miasta działa: - Uczniowski Klub Sportowy SPRINT skupiający młodzieŝ uprawiającą kolarstwo - Sekcja BrydŜa Sportowego - Koło Wędkarskie - Koło Łowieckie W mieście organizowane są następujące cykliczne imprezy sportowe: - Małopolski Wyścig Górski 28

- Turniej Piłki NoŜnej DruŜyn MłodzieŜowych o Puchar Burmistrza Miasta Jordanowa. Na terenie miasta brak jest wystarczającej infrastruktury sportowej i rekreacyjnej dla dzieci i młodzieŝy: wielofunkcyjnych boisk sportowych, placów zabaw dla dzieci. 9.4. Opieka zdrowotna Podstawową opiekę zdrowotną w Jordanowie zapewnia Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Miejska Przychodnia Rejonowa w Jordanowie oraz Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej. Na terenie miasta funkcjonują następujące poradnie: Poradnia Ogólna Poradnia Pediatryczna Poradnia K Poradnia Okulistyczna Poradnia Laryngologiczna Poradnia Neurologiczna Gabinet Stomatologiczny Dział Pomocy Doraźnej i Transportu Sanitarnego (Podstacja w Jordanowie). Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Miejska Przychodnia Rejonowa w Jordanowie, 34-240 Jordanów, ul. 3-go Maja 2a, świadczy usługi 5 868 osobom. W Przychodni zatrudnionych jest 7 lekarzy, 2 połoŝne, 6 pielęgniarek oraz 4 pracowników obsługi. 9.5. Pomoc Społeczna Miejski Ośrodek Pomocy w Jordanowie jest jednostką organizacyjną gminy miejskiej powołaną w celu wykonywania zadań z zakresu pomocy społecznej zleconych gminie oraz zadań własnych gminy wynikających z ustawy o pomocy społecznej, bądź innych ustaw, a takŝe rządowych programów pomocy społecznej. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej jest jednostką budŝetową. Wykonywane zadania własne z zakresu pomocy społecznej finansowane są z dochodów własnych gmin, natomiast na realizację zadań zleconych otrzymuje środki finansowe z budŝetu państwa. Zasadniczym celem pracy osób zatrudnionych w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej jest podejmowanie działań na polu pomocy społecznej tak, aby: 29

- zapewnić osobom i rodzinom wsparcie w przezwycięŝeniu trudnej sytuacji, jakiej nie są w stanie samodzielnie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i moŝliwości oraz umoŝliwić im Ŝycie w godnych warunkach, - stworzyć zabezpieczenie finansowe dla osób pozbawionych dochodów lub o niskich dochodach, a takŝe osób w wieku poprodukcyjnym i niepełnosprawnych, - doprowadzić osoby i rodziny otrzymujące pomoc społeczną do Ŝyciowego usamodzielnienia, - integrować ze środowiskiem osoby wykluczone społecznie, - udzielić profesjonalnej pomocy rodzinom dotkniętym skutkami patologii społecznych, w tym przemocą w rodzinie, - stworzyć sieć usług socjalnych. Na oferowany przez ośrodek katalog świadczeń składają się zarówno: formy pomocy pienięŝnej, rzeczowej czy teŝ usługowej jak i pracy socjalnej, które są przez pracowników socjalnych dostosowywane indywidualnie do sytuacji kaŝdej rodziny. W roku 2006 pomocą społeczną objęto 244 rodziny (608 osób). Głównymi powodami przyznania pomocy były: długotrwała lub cięŝka choroba, niepełnosprawność, bezrobocie, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, ubóstwo i alkoholizm. Siedzibą Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej jest budynek Miasta Jordanowa przy ul. Piłsudskiego 25. W placówce zatrudnionych jest 4 pracowników, w tym 3 pracowników socjalnych. Osoby niepełnosprawne Zgodnie z danymi, które posiada Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Jordanowie, na koniec grudnia 2006 roku na terenie miasta mieszkało 88 osób niepełnosprawnych. Budynku uŝyteczności publicznej nie są odpowiednio dostosowane na potrzeby osób niepełnosprawnych. 9.6. Bezpieczeństwo publiczne Policja Komisariat Policji w Jordanowie wchodzi w skład Komendy Powiatowej Policji w Suchej Beskidzkiej i obejmuje swoim zasięgiem działania Miasto Jordanów, Gminę Jordanów oraz Gminę Bystra-Sidzina. 30

W skład Komisariatu Policji w Jordanowie wchodzą następujące komórki organizacyjne: - Kierownictwo Komisariatu 2 osoby - Zespół Kryminalny 7 osób - Zespół Patrolowo-Interwncyjny 6 osób - Zespół DyŜurnych 5 osób - Zespół Dzielnicowych 6 osób W okresie od 01.01.2006 do 31.12.2006 r. na terenie działania Komisariatu Policji w Jordanowie stwierdzono ogółem 472 przestępstwa, w tym o charakterze kryminalnym 174. Natomiast w roku 2005 stwierdzono 292 przestępstwa, w tym 190 o charakterze kryminalnym. Dynamika w tej kategorii wynosi ogółem 161,1 %, a w przypadku przestępstw kryminalnych 91,6 %. Wskaźnik wykrywalności w 2006 roku kształtuje się następująco: - wykrywalność ogólna - 85,2 % - wykrywalność przestępstw o charakterze kryminalnym - 60,6 % Wskaźnik wykrywalności w 2005 roku przedstawiał się następująco: - wykrywalność ogólna - 69,3 % - wykrywalność przestępstw o charakterze kryminalnym - 55,2 % W roku 2006 zanotowano wzrost wykrywalności ogólnej o 15,9 %, a w przypadku przestępstw o charakterze kryminalnym wzrost wykrywalności wynosi 5,4 %. Porównywalnie, w województwie małopolskim w roku 2006 stwierdzono 105 630 przestępstwa ogółem, a w roku 2005 ilość tych przestępstw wyniosła 115 179. Wykrywalność w roku 2006 wyniosła 58,7 %, zaś w 2005 roku 53,7 %. W powiecie suskim w 2006 roku stwierdzono 1569 przestępstw, zaś w 2005 roku 1511. Wykrywalność przestępstw wzrosła z 75. % w roku 2005 do 80,4 % w roku 2006. Liczba zdarzeń drogowych na terenie miasta Jordanowa w roku 2006 w stosunku do roku 2005 zmniejszyła się. 31

Tabela 11. Zdarzenia i wypadki powstałe na terenie miasta Jordanowa w latach 2005-2006 Miasto Jordanów Wypadki Kolizje Zabici Ranni Ogółem Dynamika zdarzeń 2006 2005 2006 2005 2006 2005 2006 2005 3 7 79 93 0 3 3 5 85/108 78,7% Źródło: Komisariat Policji w Jordanowie, Analiza stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie działania Komisariatu Policji w Jordanowie, za okres 2006 roku W roku 2006 odnotowano ogółem 85 zdarzeń drogowych. Ich liczba zmniejszyła się w stosunku do 2005 r. o 23 zdarzenia. Ochotnicza StraŜ PoŜarna Na terenie miasta Jordanowa działa załoŝona w 1895 roku Ochotnicza StraŜ PoŜarna, która w 2005 roku obchodziła jubileusz 120-lecia swojego istnienia. W 1961 roku OSP została odznaczona (jako druga w Polsce) Złotym Znakiem Związku. Jest ona wiodącą jednostką ratowniczo-gaśniczą na terenie powiatu suskiego, gotową nieść pomoc w zakresie gaszenia poŝarów oraz ratownictwa technicznego. Obecnie Ochotnicza StraŜ PoŜarna liczy 120 członków, w tym 75 straŝaków czynnych oraz 20 w druŝynach młodzieŝowych. Jednostka posiada własny budynek z salą widowiskową na 400 osób i jest wyposaŝona w 4 samochody bojowe, 3 motopompy, urządzenie hydrauliczne do ratownictwa technicznego oraz zestaw sprzętu medycznego. Zwarta zabudowa centrum miasta, zakłady pracy zajmujące się produkcją wyrobów z drewna oraz duŝe powierzchnie lasów otaczające miasto, są czynnikami stwarzającymi większe zagroŝenie poŝarowe. Obrona Cywilna Na terenie Miasta Jordanowa działa 6 Formacji Obrony Cywilnej, które podejmują działania na wypadek zagroŝeń. Koordynacją tych działań zajmuje się Zespół Zarządzania Kryzysowego. Co roku odbywają się szkolenia formacji, mające na celu doskonalenie form działania. Zostały opracowane zasady postępowania na wypadek zaistnienia 32

zagroŝeń. Powołany został Miejski Zespół Przeciwpowodziowy, jak równieŝ Formacja Przeciwpowodziowa. Tereny zagroŝone W wypadku powodzi, przy braku wałów przeciwpowodziowych zagroŝone są następujące rejony miasta: - Zagrody, - Rapaczówka, - Międzywodzie, - ujęcie wody na Skawie, - ulica Przemysłowa, - ulica Kolejowa. 10. Infrastruktura techniczna 10.1. Sieć drogowa Na terenie miasta znajdują się drogi: - krajowa nr 28 Zator Nowy Sącz Przemyśl o długości 5,5 km; nawierzchnia z masy bitumicznej, z licznymi defektami. Droga jest objęta programem odnowy, zaplanowanym na lata 2007-2008. - powiatowe o długości 7,4 km, nawierzchnia z masy bitumicznej, stan ogólny niezadowalający. - gminne o długości 13 km, nawierzchnia z masy bitumicznej i trylinki, stan dobry, średni i zły (w tym o nawierzchni ulepszonej 11 km ulice). - drogi gminne dojazdowe do pól 13 km, nawierzchnie Ŝwirowe i tłuczniowe oraz gliniane, stan zły i średni. Ogólny stan dróg na terenie miasta jest zły, połowa dróg wymaga kapitalnego remontu łącznie z połoŝeniem nowych nawierzchni, poszerzeniem, wyprofilowaniem, utwardzeniem poboczy, odprowadzeniem wody przepusty. W mieście jest 20 ulic, a łączna długość dróg-ulic wynosi 25,9 km. Na drodze krajowej nr 28 stale zwiększa się natęŝenie ruchu. W Miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Miasta Jordanowa zaplanowana została obwodnica, która ominie centrum miasta i niebezpieczne zakręty na ul. 3-go Maja. Dzięki temu zwiększy się przelotowość i bezpieczeństwo ruchu drogowego. Długość chodników w mieście wynosi 16 km. Większość ulic na peryferiach miasta pozbawiona jest chodników. 33

Istniejące chodniki w duŝej mierze wymagają przebudowy i wymiany nawierzchni. Z uwagi na zapewnienie bezpieczeństwa pieszych budowa chodników przy ulicach o duŝym natęŝeniu ruchu jest sprawą pilną. W mieście znajduje się 9 mostów, z tego 5 jest w zarządzie miasta. Remontu wymagają 2 mosty nie będące w zarządzie miasta. 10.2. Gospodarka odpadami komunalnymi Są to: Odpady komunalne wytwarzane w Mieście Jordanowie pochodzą z trzech źródeł. gospodarstwa domowe, instytucje publiczne i podmioty gospodarcze, oczyszczalnie ścieków. Oprócz wymienionych źródeł na terenie miasta nie ma instalacji, która dodatkowo mogłyby generować odpady komunalne przeznaczone do unieszkodliwiania na składowisku tj.: kompostowni, sortowni odpadów, stacji przeładunkowych odpadów, punktów zbiorczych odpadów, licencjonowanych stacji złomowania pojazdów. Zebrane w mieście odpady komunalne unieszkodliwiane są na składowiskach odpadów komunalnych w Suchej Beskidzkiej, Nowym Targu oraz w Tarnowie. 34

Tabela 12. Ilość i rodzaje odpadów komunalnych poddawanych procesom unieszkodliwiania w latach 2005 2006 składowisko odpady Masa (Mg) 2005 r. 2006 r. oznaczenie Masa oznaczenie procesu (Mg) procesu unieszkodliwian unieszkodliwian ia ia Nowy Targ 20 03 01 odpady niesegregowane 280,0 D 1 558,5 D 1 Sucha Beskidzka 20 03 01 odpady niesegregowane 3,0 D 1 69,1 D 1 Tarnów Składowisko Za rzeką Biała 20 03 01 odpady niesegregowane 88,0 D 1 98,8 D 1 Ogółem: 371,0 726,4 Źródło: dane Urzędu Miasta Jordanowa Jak wynika z powyŝszej tabeli, w roku 2006 unieszkodliwiono dwa razy więcej odpadów komunalnych niŝ w 2005. Odpady komunalne zebrane na terenie Miasta Jordanowa wywoŝone są na trzy składowiska: 1. do Nowego Targu składowisko oddalone od centrum Jordanowa o około 27 km, 2. do Suchej Beskidzkiej składowisko oddalone o 21 km, 3. do Tarnowa składowisko oddalone o około 120 km. Największy strumień odpadów kierowany jest do Nowego Targu. Na podkreślenie zasługuje fakt, Ŝe wzrosła masa odpadów komunalnych kierowanych na składowisko najbliŝej połoŝone i wskazane w Planie Gospodarki Odpadami jako docelowe tj. w Suchej Beskidzkiej. Masa odpadów składowanych w Tarnowie utrzymywała się w ostatnich dwóch latach na zbliŝonym poziomie tj. około 90 Mg. Stan gospodarki odpadami oraz działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami zostały określone w Programie Ochrony Środowiska 35

oraz w Planie Gospodarki Odpadami dla Miasta Jordanowa przyjętymi Uchwałą Nr XXIX/161/2005 Rady Miasta Jordanowa z dnia 28 lutego 2005 r. 10.3. Gospodarka ściekowa Długość sieci kanalizacyjnej na terenie miasta wynosi 10,3 km. Swym zasięgiem kanalizacja obejmuje niewielką część Jordanowa i w co najmniej 50% wymaga ona modernizacji. Istniejąca sieć kanalizacyjna została wykonana w róŝnych okresach czasu. Jej starsza część jest eksploatowana przez około 30-40 lat, została wykonana z rur betonowych łączonych na styk. Pozostała część kanalizacji zbudowana w latach 1994-2000 z rur PVC, jest w dobrym stanie technicznym. Z kanalizacji sanitarnej korzysta około 40% mieszkańców miasta. Od końca września 2003 roku pracuje nowa miejska biologiczno-mechaniczna oczyszczalnia ścieków, w technologii nisko obciąŝonego osadu czynnego. Wydajność oczyszczalni wynosi 400 m³/d (dwa ciągi technologiczne po 200 m³/d), z zakładaną elastycznością zakresu pracy 120 520 m³/d, tj. 30 130 % wartości nominalnej. Obecnie oczyszczalnia przyjmuje około 117 000 m³ ścieków rocznie, poprzez istniejącą kanalizację sanitarną jak równieŝ ścieki dowoŝone pojazdem asenizacyjnym. Wielkość ta jest potwierdzona wskazaniem licznika stacji zlewczej i dokumentami rozliczeniowymi. Jest ona znacznie niŝsza od wskazań przepływomierza ścieków oczyszczonych, co oznacza, Ŝe poprzez nieszczelność kanalizacji sanitarnej, oczyszczalnia z konieczności przeprowadza przez cały cykl technologiczny dodatkowy surowiec, z wszystkimi negatywnymi konsekwencjami technicznymi i ekonomicznymi. Obiekt spełnia wszystkie wymagania w zakresie ochrony środowiska, określone w wydanym w 2003 r. pozwoleniu wodnoprawnym. Przy Jordanowskiej Fabryce Armatur Valvex działa oczyszczalnia ścieków typu mechaniczno biologicznego, przepustowość 250 m³ na dobę. Stopień redukcji zanieczyszczeń wynosi 85%. Ilość oczyszczonych ścieków rocznie wynosi 25.700 m³. Oczyszczone ścieki wpuszczane są do rzeki Skawy. Władze Miasta Jordanowa zamierzają zmodernizować i rozbudować istniejącą sieć kanalizacyjną w ramach Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Koncepcja kanalizacji sanitarnej miasta obejmuje: - modernizację istniejącej kanalizacji betonowej poprzez jej uszczelnienie, - budowę około 30,3 km sieci kolektorów grawitacyjnych i ciśnieniowych, - skierowanie części sieci do oczyszczalni na os. Wrzosy, z najbliŝej połoŝonego terenu, 36

- skierowanie części kanalizacji (poprzez główny kolektor) do oczyszczalni w Osielcu (Gmina Jordanów). W ramach realizacji Krajowego Systemu Oczyszczania Ścieków Komunalnych opracowana jest koncepcja dalszej modernizacji i rozbudowy oczyszczalni, uwzględniająca przyjmowanie ścieków rozbudowaną kanalizacją z terenu Jordanowa oraz Naprawy (Gmina Jordanów). Miasto posiada częściowo kanalizację burzową. Na niektórych ulicach jest ona wykorzystywana takŝe do odprowadzania ścieków, a więc niezgodnie z przeznaczeniem i zasadami ochrony środowiska. Kanalizacja burzowa jest nadzorowana i eksploatowana przez zarządców dróg, w pasie których jest zlokalizowana (drogi gminne, drogi powiatowe, droga krajowa). Niezbędne jest więc opracowanie planu kompleksowej kanalizacji burzowej dla miasta oraz przystąpienie do jego realizacji. 10.4. Wodociągi Długość sieci wodociągów miejskich wynosi 16 km. Ilość dostarczanej wody to około 132.000 m³ rocznie. Z wodociągów korzysta około 4200 mieszkańców tj. ponad 80% ogółu mieszkańców. Woda pobierana z rzeki Skawy na ujęciu typu kaukaskiego, uzdatniana jest na Stacji Uzdatniania Wody przy uŝyciu lampy UV. Dostarczana jest przez wysokowydajne i energooszczędne systemy pompowe do Ŝelbetowego zbiornika wyrównawczego o pojemności 500 m³, zlokalizowanego na szczycie góry Hajdówka, ok. 90 m ponad poziomem ujęcia. Praca pomp jest sterowana drogą radiową wyznaczonymi poziomami wody w zbiorniku. Ze zbiornika woda grawitacyjnie podawana jest rurociągiem do sieci miejskiej. Zbiornik wyrównawczy stanowi rezerwuar wody pitnej dla miasta, szczególnie przy niskich stanach wody na ujęciu a takŝe w sytuacji ewentualnego zanieczyszczenia rzeki, znacząco pozwala na obniŝenie kosztów eksploatacyjnych. Drugi wodociąg wykorzystujący wodę źródlaną, jest administrowany przez Spółkę Przykrzec. Ujęcie wraz ze zbiornikiem znajduje się na górze Przykrzec. Długość sieci wynosi 3,5 km, a z wody korzysta ok. 70 domostw oraz obiekty uŝyteczności publicznej budynek Miejskiego Przedszkola i budynek w którym siedzibę ma Dział Pomocy Doraźnej i Transportu Sanitarnego (Podstacja w Jordanowie). Mieszkańcy Jordanowa mogą równieŝ korzystać z wody źródlanej z ujęcia Przykrzec poprzez 11 zdrojów ulicznych, znajdujących się na terenie miasta. 37