PRACOWNIA OCHRONY ŚRODOWISKA mgr inż. Paweł Molenda ul. Okulickiego 146; 71-041 Szczecin biuro: ul. Pocztowa 40/16; 70-356 Szczecin NIP 852-112-91-37; tel./fax: 91 484 33 27; kom: 604 791 019 e-mail: biuro@molenda-srodowisko.eu OKREŚLENIE WPŁYWU NA ŚRODOWISKO INWESTYCJI PN.: BUDOWA FARMY FOTOWOLTAICZNEJ NA TERENIE POMPOWNI P-1 W M. ŻELEWO, GM. STARE CZARNOWO, DZ. NR 238, OBRĘB ŻELEWO Inwestor: Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. ul. M. Golisza 10 71-682 Szczecin Opracował Zespół w składzie mgr inż. Paweł Molenda Biegły Wojewody Zachodniopomorskiego w zakresie: - postępowania wodnoprawnego Nr W-021; - sporządzania ocen oddziaływania na środowisko Nr Ś-040 Uprawnienia budowlane do projektowania: - Instalacje i sieci sanitarne - Nr 84/Sz/2002 mgr inż. Wiesław Zakrzewski Uwarunkowania przyrodnicze Szczecin, sierpień 2012 r.
SPIS TREŚCI 1. WSTĘP.... 3 2. PODSTAWA PRAWNA WYKONANIA OPRACOWANIA.... 3 3. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO.... 4 3.1. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE.... 4 3.2. DYREKTYWY MIĘDZYNARODOWE.... 4 3.3. PRAWNE FORMY OCHRONY PRZYRODY.... 5 4. WPŁYW NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE.... 7 4.1. FAZA BUDOWY.... 7 4.2. FAZA EKSPLOATACJI.... 9 5. WNIOSKI.... 10 6. SKŁAD ZESPOŁU.... 10 Załączniki: 1. Wezwanie Wójta Gminy Stare Czarnowo z dnia 31 lipca 2012 r. dot. inwestycji w m. Żelewo, dz. nr 238. 2. Lokalizacja przedsięwzięcia w stosunku do obszarów NATURA 2000. 3. Lokalizacja terenów na tle Waloryzacji Przyrodniczej Gminy Stare Czarnowo. 2
1. WSTĘP. Niniejsze opracowanie zostało opracowane w związku z wezwaniem Wójta Gminy Stare Czarnowo z dnia 31 lipca 2012 r. dot. inwestycji - BUDOWA FARMY FOTOWOLTAICZNEJ w m. Żelewo, dz. nr 238, w związku z położeniem inwestycji w granicach i bezpośrednio przy granicy obszaru Natura 2000, o określenie potencjalnego oddziaływania na obszary NATURA 2000. 2. PODSTAWA PRAWNA WYKONANIA OPRACOWANIA. 1. Ustawa z dnia 03.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. nr 199, poz. 1227 ze zm.). 2. Ustawa z dnia 16.04.2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity z 2009 r. Dz. U. nr 151, poz. 1220 ze zm.). 3. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13.04.2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. nr 77, poz. 510). 4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 05.01.2012 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz. U. z 2012, poz. 81). 5. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.07.2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz. U. nr 168, poz. 1765). 6. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14.08.2001 r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie (Dz. U. nr 92, poz. 1029). 7. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12.01.2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. nr 25, poz. 133). 8. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12.10.2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. nr 237, poz. 1419). 9. Dyrektywa 92/43/EWG z dnia 21.05.1992 r. o ochronie siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa) (Dz. U. L 206 z 22.7.1992 r. ze zm.). 10. Dyrektywa 79/409/EWG z dnia 02.04.1979 r. o ochronie dzikiego ptactwa (Dyrektywa Ptasia) (Dz. U. L 103 z 25.4.1979 r. ze zm.). 11. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa. 12. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2007 r. Nr 75, poz. 493). 3
3. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO. 3.1. Środowisko przyrodnicze. Teren opracowania obejmuje teren pompowni P-1 w miejscowości Żelewo i w całości jest ogrodzony. Przeważającą powierzchnię ziemi zajmują pielęgnowane trawniki, natomiast drzewa rosną w formie pasów i grup przy ogrodzeniach i pełnią funkcje zieleni izolacyjnej. Na trawnikach oraz na obrzeżach terenu opracowania stwierdzono rozwój typowych gatunków roślin reprezentujących zbiorowiska synantropijne. Na podstawie przeprowadzonych wizji terenowych stwierdza się, że w terenie opracowania istniejące gatunki roślin nie tworzą chronionych siedlisk przyrodniczych na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz.U. Nr 77, poz. 510). W terenie opracowania nie ma siedlisk wodno błotnych. Na teren ten sporadycznie zalatują głównie drobne gatunki ptaków wróblowych, dla których najkorzystniejszymi dla bytowania biotopami są drzewa, w których ptaki te odpoczywają, żerują i przemieszczają się. Trawniki mają niewielkie znaczenie jako żerowiska dla gatunków odżywiających się nasionami i innymi częściami roślin. W terenie opracowania nie było płazów, gadów i ssaków, dla których nie jest on również siedliskiem gniazdowania i rozrodu. 3.2. Dyrektywy Międzynarodowe. Dyrektywa Rady 79/409/EWG z 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich ptaków. Celem tej Dyrektywy jest ochrona ptaków uznanych w skali kontynentu za zagrożone i potrzebujące ochrony. W granicach terenu opracowania nie stwierdzono obecności gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz nie ma tam siedlisk ważnych dla ich istnienia. Również w projekcie Planu ochrony obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 nie wykazano, aby ten teren był miejscem gniazdowania i rozrodu takich gatunków ptaków. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory. W granicach terenu opracowania nie ma siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Nie ma tam również gatunków roślin i zwierząt z Załącznika II tej Dyrektywy. 4
3.3. Prawne formy ochrony przyrody. Teren opracowania znajduje się w odległości: - ok. 5100 m od granicy Szczecińskiego Parku Krajobrazowego Puszcza Bukowa oraz - ok. 1200 m od granicy otuliny Parku. W terenie opracowania nie ma ustanowionych prawnie rezerwatów przyrody, użytków ekologicznych i innych prawnych form ochrony przyrody, natomiast cała jego powierzchnia znajduje się w granicach obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000. Obszary Natura 2000. Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Natura 2000 Dolina Płoni i Jezioro Miedwie PLH320006. Wschodni skraj działki nr 238 w obrębie Żelewo znajduje się w granicach powyższego obszaru Natura 2000, natomiast planowane miejsca zainstalowania farmy znajdują się w odległości ok. 62 m od granicy tego obszaru Natura 2000. Dla obszaru Natura 2000 obowiązuje Decyzja wykonawcza Komisji z dnia 18 listopada 2011 r. w sprawie przyjęcia piątego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny (notyfikowana jako dokument nr C(2011) 8278) (2012/14/EU) (Dz. Urz. UE L11 z dnia 13 stycznia 2012 r.). Ponadto obszar Natura 2000 podlega ochronie na podstawie ustawy o ochronie przyrody. Obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Jezioro Miedwie i Okolice PLB320005. Teren opracowania w całości znajduje się w granicach obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Jezioro Miedwie i Okolice, dla którego obowiązującym aktem prawnym jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz.U. Nr 25, poz. 133). Ponadto obszar Natura 2000 podlega ochronie na podstawie ustawy o ochronie przyrody. Dla obszaru Natura 2000 zostało wykonane opracowanie: Operaty szczegółowe wraz z projektem planu ochrony dla obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Jezioro Miedwie i Okolice PLB320005 w woj. zachodniopomorskim (listopad 2008). Po zapoznaniu się z informacjami zawartymi w projekcie Planu ochrony stwierdza się, że w terenie lokalizacji projektowanego przedsięwzięcia nie ma siedlisk gniazdowania i rozrodu gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, będących przedmiotem ochrony w tym obszarze Natura 2000. Dla obszaru Natura 2000 został wykonany Standardowy Formularz Danych, zamieszczony na stronie internetowej Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. 5
Poniżej przedstawiono zawarte w nim informacje: PTAKI wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG A021 Botaurus stellaris 14-17m C B C C A030 Ciconia nigra P D A031 Ciconia ciconia 10-12p D A038 Cygnus cygnus do 450i C B C C A072 Pernis apivorus P D A073 Milvus migrans 1p C B C C A074 Milvus milvus 1-2p C B C C A075 Haliaeetus albicilla 1p C B C C A081 Circus aeruginosus 16-18p C B C C A082 Circus cyaneus 0-3p C B B C A084 Circus pygargus 6-8p C B C C A089 Aquila pomarina 1p D A119 Porzana porzana 8-10p C B C C A120 Porzana parva P D A122 Crex crex 8-10m D A127 Grus grus 17-22p do 5000i C B C B A140 Pluvialis apricaria 3500i C C C C A151 Philomachus pugnax <250i D A166 Tringa glareola do 400i C C C C A197 Chlidonias niger 26-30p C C C C A229 Alcedo atthis 10-12p C B C C A294 Acrocephalus paludicola 14m C C B C A307 Sylvia nisoria 20-24p C B C C A338 Lanius collurio 42-46p C B C C A379 Emberiza hortulana 2p Opis obszaru Obszar obejmuje w północnej części duże mezotroficzne jezioro Miedwie, położone na zachód od niego małe Jez. Żelewko i większe Jez. Będgoszcz, rzekę Płonię i Kanał Płoński oraz Jez. Płoń w części południowo-wschodniej. Wymienione zbiorniki wodne otoczone są ekstensywnie uprawianymi łąkami oraz na południowym zachodzie węglanowymi torfowiskami. Na wschodzie znajduje się las olszowy. Jez. Miedwie jest najniżej położonym spośród polskich jezior. Jest ono rezerwuarem wody pitnej dla Szczecina; 6
prowadzi się na nim gospodarkę rybacką. W skład ostoi wchodzi również małe jez. Żelewko na zachód od Miedwia. Wartość przyrodnicza i znaczenie Ostoja ptasia o randze europejskiej E 06. Występuje co najmniej 25 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 9 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) następujących gatunków ptaków: bąk (PCK), błotniak zbożowy (PCK), błotniak łąkowy, gęgawa i wąsatka; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występują: rybitwa czarna, gąsiorek i wodniczka (PCK). W okresie wędrówek występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego (C2 i C3) następujących gatunków ptaków: gęsi - zbożowa oraz białoczelna; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu występują: łabędź krzykliwy, łęczak, perkoz dwuczuby i siewka złota; na jesiennym zlotowisku żurawie występują w ilości do 5 000 osobników (C5). Zimą w wysokim zagęszczeniu (C3) występuje perkoz dwuczuby. Zagrożenia Zagrożenie stanowią zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego. Proponowane formy ochrony przyrody. Dla Gminy Stare Czarnowo została wykonana Waloryzacja Przyrodnicza (Biuro Konserwacji Przyrody w Szczecinie, 2007 r.). Teren opracowania nie został objęty proponowanymi formami ochrony przyrody, wyznaczonymi w gminie na podstawie Waloryzacji Przyrodniczej. Miejsca zainstalowania farmy fotowoltaicznej znajdują się w odległości ok. 300 m od granicy obszaru cennego przyrodniczo OC-7. W Waloryzacji Przyrodniczej Województwa Zachodniopomorskiego (Biuro Konserwacji Przyrody w Szczecinie, 2010 r.), miejsca lokalizacji farmy fotowoltaicznej nie zostały objęte proponowanymi formami ochrony przyrody. 4. WPŁYW NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE. 4.1. Faza budowy. Faza budowy projektowanego przedsięwzięcia będzie odbywała się w granicach terenu użytkowanego jako pielęgnowany trawnik, nie stanowiący siedliska wodno błotnego. W trakcie wykonywania prac budowlanych zostanie zniszczony fragment trawnika oraz nie podlegająca ochronie gatunkowej roślinność. W miejscach planowanego zainstalowania farmy fotowoltaicznej nie ma drzew i krzewów. Realizacja fazy budowy nie będzie negatywnie oddziaływała na faunę naziemną i ptaki. W miejscach lokalizacji przedsięwzięcia nie bytuje herpetofauna oraz nie przemieszczają się ssaki. 7
W trakcie wykonywania prac budowlanych może dochodzić do nieznacznego płoszenia ptaków, w wyniku wykonywania prac montażowych oraz poruszania się robotników. Jednakże będą to oddziaływania krótkotrwałe i nieuciążliwe dla ptaków. Po zakończeniu fazy budowy jakiekolwiek ujemne oddziaływania antropogeniczne na ptaki ustaną i będą one zalatywały na teren opracowania w celu żerowania i odpoczywania. Prawne formy ochrony przyrody. Poza usytuowaniem w granicach obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Jezioro Miedwie i Okolice, teren przedsięwzięcia nie znajduje się w granicach innych prawnych form ochrony przyrody i faza budowy nie będzie oddziaływała na nie. Obszary Natura 2000. Wschodni skraj działki nr 238 w obrębie Żelewo znajduje się w granicach obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty Natura 2000 Dolina Płoni i Jezioro Miedwie PLH320006, natomiast planowane miejsca zainstalowania farmy fotowoltaicznej znajdują się w odległości ok. 62 m od granicy tego obszaru Natura 2000. W związku z tym faza budowy projektowanego przedsięwzięcia będzie odbywała się poza granicami obszaru Natura 2000 Dolina Płoni i Jezioro Miedwie PLH320006. Pod miejsce montażu farmy fotowoltaicznej zostały wyznaczone miejsca w granicach pielęgnowanego trawnika, które nie są siedliskami wodno błotnymi, nie stanowią siedliska z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej oraz w miejscach tych nie ma gatunków roślin i zwierząt z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Prace montażowe będą wykonywane w określonych miejscach i w związku z tym nie wystąpi żadna antropogeniczna ingerencja w środowisko przyrodnicze obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty Natura 2000 Dolina Płoni i Jezioro Miedwie PLH320006. W fazie wykonywania montażu przedsięwzięcia nie wystąpi pogarszanie stosunków wodnych w otoczeniu oraz nie będzie dochodziło do pogarszania jakości gruntów, warunków wegetacji szaty roślinnej i jej stanu zdrowotnego. Oddziaływanie na ptaki może wynikać z nieznacznego ich płoszenia, jednakże będzie ono krótkotrwałe i po ustaniu prac montażowych ptaki mogą powrócić na teren opracowania. W związku z realizacją projektowanego przedsięwzięcia nie wystąpi negatywne oddziaływanie na integralność obszaru Natura 2000, gdyż środowisko przyrodnicze w jego granicach będzie nienaruszone, obszar Natura 2000 nie ulegnie fragmentacji i w związku z realizacją przedsięwzięcia w jego granicach nie powstaną żadne bariery ekologiczne. Obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Jezioro Miedwie i Okolice PLB320005. Teren opracowania oraz wyznaczone miejsca montażu farmy fotowoltaicznej, znajdują się w granicach wyżej wymienionego obszaru Natura 2000. Na podstawie przeprowadzonych wizji terenowych stwierdza się, że miejsca montażu przedsięwzięcia nie stanowią siedlisk bytowania, gniazdowania i rozrodu 8
gatunków ptaków będących przedmiotem ochrony w obszarze specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Jezioro Miedwie i Okolice PLB320005. Przeanalizowano opracowanie: Operaty szczegółowe wraz z projektem planu ochrony dla obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Jezioro Miedwie i Okolice PLB320005 w województwie zachodniopomorskim (Świebodzin, Szczecin, listopad 2008). Z części tekstowej oraz z załączników graficznych wynika, że w granicach miejsc montażu farmy oraz w ich sąsiedztwie, na które prace montażowe mogą oddziaływać antropogenicznie, nie gniazdują i nie rozmnażają się gatunki ptaków będących przedmiotem ochrony w obszarze Natura 2000. W związku z tym nie wystąpią negatywne oddziaływania fazy budowy na takie gatunki. Dla tych ptaków siedliskami ważnymi jest Jezioro Miedwie, tereny podmokłe i użytki zielone w sąsiedztwie brzegu oraz przybrzeżne tereny zieleni leśnej i wysokiej. Jednakże budowa przedsięwzięcia nie będzie antropogenicznie oddziaływała na takie siedliska, gdyż będzie wykonywana w granicach ściśle wyznaczonych miejsc, poza granicami takich siedlisk. Farma fotowoltaiczna zostanie usytuowana na trawnikach, które nie są biotopami ptaków z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Po zakończeniu prac montażowych, antropogeniczne oddziaływania przedsięwzięcia na ptaki ustaną. Zbudowane przedsięwzięcia nie będą stanowiły żadnych napowietrznych barier ekologicznych dla migracji ptaków, gdyż będą one niskie. 4.2. Faza eksploatacji. Eksploatacja farmy fotowoltaicznej nie będzie oddziaływała negatywnie na środowisko przyrodnicze. Ich praca nie będzie powodowała pogarszania warunków siedliskowych w wyniku zanieczyszczania gruntów, wód powierzchniowych i podziemnych. Również nie będzie powodowała pogarszania stanu zdrowotnego roślinności i warunków jej wegetacji. Omawiane przedsięwzięcie nie będzie negatywnie oddziaływało na faunę, gdyż nie będzie stanowiło zagrożenia dla zwierząt w zakresie śmiertelności. Pracujące ogniwa farmy nie będą powodowały płoszenia ptaków oraz ich praca nie będzie przyczyniała się do negatywnych zmian w zachowaniu i rozmieszczeniu ptaków. Z powodu usytuowania na powierzchni ziemi, w fazie eksploatacji omawiane przedsięwzięcie nie będzie negatywnie oddziaływało na ptaki w zakresie bariery ekologicznej i śmiertelności. Formy ochrony przyrody. W fazie eksploatacji farma fotowoltaiczna nie będzie negatywnie oddziaływała na środowisko przyrodnicze otoczenia. Praca tego przedsięwzięcia będzie nieuciążliwa dla siedlisk przyrodniczych, flory i fauny i w związku z tym nie wystąpi negatywne oddziaływanie na cele ochrony w prawnych i proponowanych formach ochrony przyrody w gminie Stare Czarnowo. 9
Również nie wystąpi negatywne oddziaływanie na cele ochrony i integralność obszarów Natura 2000 Jezioro Miedwie i Okolice PLB320005 oraz Dolina Płoni i Jezioro Miedwie PLH320006. 5. WNIOSKI. Analizowane przedsięwzięcie nie wpłynie negatywnie na siedliska, ptaki oraz gatunki roślin i zwierząt będące celem ochrony w obszarze Natura 2000, jak też na jego integralność. Przedmiotowa inwestycja nie wpływa ujemnie na obszary NATURA 2000. Przy zachowaniu i przestrzeganiu wszystkich wymaganych norm prawnych z zakresu ochrony środowiska w czasie budowy i eksploatacji ww przedsięwzięcia, stwierdza się, że: inwestycja będzie spełniała wszystkie wymogi wynikające z przepisów ochrony środowiska. nie wystąpi znaczące istotne oddziaływanie na obszar Natura 2000. 6. SKŁAD ZESPOŁU. mgr inż. Paweł Molenda mgr inż. Wiesław Zakrzewski mgr inż. Dorota Piasecka mgr Paulina Woch Łukasz Molenda Biegły Wojewody Zachodniopomorskiego w zakresie: - sporządzania ocen oddziaływania na środowisko Nr Ś-040 - postępowania wodnoprawnego Nr W-021 Uprawnienia budowlane do projektowania: - Instalacje i sieci sanitarne Nr 84/Sz/2002 uwarunkowania przyrodnicze Za Zespół: mgr inż. Paweł Molenda 10