Załącznik do Uchwały Nr LVI/345/14 Rady Miejskiej w Siechnicach z dnia 30 stycznia 2014 r. GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W GMINIE SIECHNICE NA ROK 2014
I. Diagnoza obecnej sytuacji W potocznym myśleniu nadużywanie alkoholu kojarzone jest przede wszystkim z wieloma zagrożeniami dotyczącymi bezpieczeństwa publicznego i postrzegane jest jako jeden z najważniejszych problemów społecznych. Zauważalny jest strach przed nieprzewidywalnym zachowaniem osób pijących, ich agresją, bez zastanawiania się nad problemem samego uzależnionego, który wynika z zaburzeń natury psychicznej. Dlatego tak ważnym staje się podejmowanie działań zmierzających do zdiagnozowania indywidualnych problemów, w celu zapobiegania negatywnym sytuacjom związanym z nadużywaniem alkoholu. Tego typu działania podejmowane są na terenach gmin i na tej podstawie można określić wagę problemu w społeczeństwie a także określić sposoby zapobiegania. Według najnowszych badań epidemiologicznych, liczbę osób uzależnionych od alkoholu w Polsce szacuje się na ok. 600 tyś, zaś pijących szkodliwie na ok. 2,5 mln. Biorąc pod uwagę dane z województwa dolnośląskiego uzależnionych od alkoholu jest 2% populacji (ok. 58.331 tys. osób), ale już pijących szkodliwie 5-7% populacji (ok. 174,994 tys. osób). Widoczny jest liczbowy wzrost kobiet uzależnionych od alkoholu. Nadużywanie alkoholu przez osoby dorosłe ma znaczący i niewątpliwie demoralizujący wpływ na dzieci. Jak wynika z danych na Dolnym Śląsku w rodzinach z problemem alkoholowym wychowuje się ok. 116.663 tys. dzieci. W związku z tym, że dzieci te nie mogą liczyć na wsparcie i pomoc bliskich, powinna ona nadejść z zewnątrz. Dlatego też do zadań gminy należy udzielanie wsparcia takim rodzinom, poprzez tworzenie i finansowanie specjalistycznej pomocy dla dzieci, finansowanie działań realizowanych np. w świetlicach opiekuńczo wychowawczych, jak również poprzez działania skierowane do rodziców poprzez organizację warsztatów doskonalących ich umiejętności wychowawcze a także dzięki dostępności do porad udzielanych przez specjalistów zatrudnionych w Punkcie Konsultacyjnym. Zadaniem Punktu jest zdiagnozowanie problemów całej rodziny i zaplanowanie pomocy dla wszystkich jej członków (zarówno dorosłych jak i dzieci). Problem alkoholowy dotyka nie tylko dorosłych, ale także młodzieży. Jak wynika z danych w województwie dolnośląskim próby picia ma za sobą 90,4 % gimnazjalistów z klas trzecich i 97,8% uczniów drugich klas szkół ponadgimnazjalnych. Podejmując działania profilaktyczne wobec tej grupy nie można skupiać się głównie na alternatywnych formach spędzania wolnego czasu oraz na szkolnych programach profilaktycznych, które oczywiście są jak najbardziej słuszne, ale należy zwrócić uwagę na inne oddziaływania, a mianowicie na umiejętnościach wychowawczych osób pracujących z młodzieżą. Osoby te powinny stanowić osobisty przykład, posiadać wiedzę i predyspozycje do pracy z grupami ryzyka i będą potrafili integrować grupy rówieśnicze. Istotne więc jest inwestowanie w szkolenia i warsztaty w zakresie pracy profilaktycznej z młodzieżą. W gminnej strategii dotyczącej działań profilaktycznych ważne miejsce powinni zajmować sprzedawcy napojów alkoholowych. W 2013 r. na terenie gminy zostało przeprowadzone Badanie dostępności alkoholu osobom nieletnim przez Małopolskie Centrum Profilaktyki z Krakowa. Wyniki tego badania wskazują, iż należy kontynuować działania informacyjno szkoleniowe skierowane do sprzedawców napojów alkoholowych w formie szkoleń prowadzonych przez specjalistów, a także kontrole uprawnionych do tego służb. Ważnym aspektem w projektowaniu działań profilaktycznych jest również 2
przeciwdziałanie nietrzeźwości na drogach. Wiąże się to z koniecznością kontynuowania działań edukacyjnych na poziomie lokalnym zainicjowanych w roku 2013. Działania te polegają na kontroli trzeźwości kierowców i bezpieczeństwa podróżnych a także na wręczaniu przez Policję materiałów informacyjno edukacyjnych kierowcom i pasażerom podczas rutynowych kontroli drogowych. Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla gminy Siechnice na rok 2014 jest kontynuacją zadań realizowanych w latach poprzednich, a jednocześnie formą systematycznego udoskonalania jakości działań profilaktycznych na rzecz lokalnej społeczności. Dostępność alkoholu na terenie gminy Sprzedaż napojów alkoholowych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży może być prowadzona na podstawie zezwolenia wydanego przez Burmistrza Siechnic. Rada Miejska w Siechnicach uchwaliła liczbę 65 punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5% alkoholu. Ogółem na terenie gminy działa 41 punktów sprzedaży napojów alkoholowych do spożycia poza miejscem sprzedaży i 12 punktów do spożycia w miejscu sprzedaży. II. Cele i priorytety programu Podstawowym celem programu jest zapobieganie powstawaniu nowych problemów związanych z uzależnieniami, zmniejszanie rozmiarów tych, które występują oraz tworzenie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z już istniejącymi, a w szczególności: 1. inicjowanie działań profilaktycznych i prewencyjnych mających na celu ograniczenie spożycia alkoholu przez mieszkańców gminy (w tym kontynuacja działań informacyjnych w zakresie przeciwdziałania nietrzeźwości kierowców), 2. podejmowanie działań mających na celu zmianę zachowań i postaw społecznych mieszkańców i instytucji w sytuacjach związanych ze spożywaniem napojów alkoholowych, 3. wdrażanie nowoczesnych form profilaktyki adresowanej w szczególności do dzieci i młodzieży, 4. wdrażanie skutecznych form kontroli prawnej i społecznej minimalizujących szkodliwe zachowania osób nadużywających alkohol oraz stosujących przemoc w rodzinie, 5. podejmowanie działań promocyjnych ułatwiających dostęp do różnych form terapii, wzbogaconych nowymi metodami rozwiązywania problemów alkoholowych, 6. zapobieganie naruszeniom prawa w handlu napojami alkoholowymi promowanie postaw społecznych istotnych dla profilaktyki uzależnień. 3
III. Zadania do 1.Zwiększenie dostępności i skuteczności pomocy terapeutycznej oraz rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych, a także osób zagrożonych uzależnieniami: 1. Podejmowanie przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych działań zmierzających do podjęcia leczenia przez osoby uzależnione, poprzez motywację, wsparcie lub zastosowanie zobowiązania sądowego. 2. Motywowanie do podjęcia terapii osób współuzależnionych. 3. Współpraca z placówkami lecznictwa odwykowego w zakresie zwiększenia dla mieszkańców gminy niezbędnych oddziaływań terapeutycznych. 4. Kierowanie na terapię w systemie otwartym lub zamkniętym osób zmotywowanych do leczenia. 5. Finansowanie kosztów związanych z wydaniem opinii psychologicznych i psychiatrycznych. 6. Ogólnie dostępna informacja o miejscach udzielania pomocy dla osób uzależnionych i członków ich rodzin, prowadzona przez jednostki zajmujące się problematyką uzależnień na terenie gminy. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Siechnicach Zakład Lecznictwa Odwykowego w Czarnym Borze, Dolnośląskie Centrum Zdrowia Psychicznego, WOTUW, Poradnie Odwykowe Lekarz biegły w przedmiocie uzależnienia od alkoholu cały rok (spotkania 2 razy w miesiącu) cały rok cały rok wg cały rok Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Komisariat Policji Wrocław-Rakowiec, Straż Miejska, jednostki oświatowe na terenie gminy, Sąd Rejonowy Wydział III Rodziny i Nieletnich w Oławie, Komisariat Policji Wrocław- Rakowiec, Sąd Rejonowy Wydział III Rodziny i Nieletnich w Oławie (kuratorzy) Komisariat Policji Wrocław-Rakowiec, Straż Miejska, ZOZ, pomocnicze 7. Udzielanie wsparcia i pomocy psychologicznej osobom po ukończeniu terapii odwykowej oraz ich rodzinom. Punkt Konsultacyjny cały rok Punkt czynny jest 2 razy w tygodniu Poradnia Odwykowa we Wrocławiu ul. Pabianicka, Grupa AA 4
2.Udzielanie rodzinom, w których występują problemy uzależnień, pomocy społecznej, psychospołecznej i prawnej: 1. Zapewnianie przez Punkt Konsultacyjny, działający przy Ośrodku Pomocy Społecznej, kompleksowej pomocy psychologicznej, psychiatrycznej, terapeutycznej i prawnej dla rodzin i osób z problemem uzależnień oraz członkom ich rodzin. (psycholog, psychoterapeuta, prawnik, psychiatra) cały rok - Sąd Rejonowy w Oławie (kuratorzy),, Policja, oświatowe, Grupy AA 2. Finansowanie wybranych usług i programów informacyjno-pomocowych, profilaktycznoterapeutycznych mających na celu zdiagnozowanie i zapobieganie zjawisku uzależnienia od alkoholu w środowisku lokalnym. 3. Współpraca z Policją, Strażą Miejską, Sądem Wydziałem Rodzinnym i Nieletnich, kuratorami rodzinnymi i społecznymi, pedagogami i psychologami szkolnymi w celu podnoszenia skuteczności podejmowanych działań., KP Wrocław-Rakowiec, Straż Miejska, pomocnicze, firmy badawcze cały rok 4. Podnoszenie kwalifikacji osób zaangażowanych w działania profilaktyczne na terenie gminy poprzez dofinansowywanie studiów, szkoleń i kursów specjalistycznych (w tym systematyczne szkolenia ) / Ośrodki Lecznictwa Uzależnień (terapeuci), uczelnie i Instytucje szkoleniowe 5. Organizowanie pogadanek, szkoleń, konferencji, debat dotyczących uzależnienia od alkoholu w środowisku lokalnym., Straż Miejska, Urząd Miejski, Pomocnicze 3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, a w szczególności dla dzieci, młodzieży, rodziców, w tym zajęć integracyjnych sportowo-edukacyjnych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozaszkolnych programach opiekuńczowychowawczych i socjoterapeutycznych: 1. Realizowanie na terenie jednostek oświatowych gminy edukacyjnych programów profilaktycznych dla dzieci i młodzieży. Przedszkola, Szkoły Podstawowe, Gimnazjum programy roczne, Ośrodki Lecznictwa Uzależnień (terapeuci), instytucje szkoleniowe 5
2. Prowadzenie na terenie jednostek oświatowych gminy programów edukacyjnych z zakresu profilaktyki uzależnień skierowanych do rodziców. 3. Wspieranie programów i przedsięwzięć profilaktycznych opracowanych i realizowanych przez młodzież. 4. Organizowanie wypoczynku w czasie ferii i wakacji dla dzieci i młodzieży szkolnej z programem profilaktyczno-wychowawczym. Przedszkola, Szkoły Podstawowe, Gimnazjum, świetlice środowiskowe programy roczne ferie, wakacje, Ośrodki Lecznictwa Uzależnień (terapeuci), Instytucje szkoleniowe Szkoły, pomocnicze GCK, GOSiR, pomocnicze 5. Organizowanie wyjazdów oraz kolonii letnich z programem profilaktyczno-wychowawczym. wakacje Szkoły Podstawowe, pomocnicze 6. Dofinansowywanie dożywiania dla dzieci i młodzieży z rodzin biednych i dysfunkcyjnych w ramach realizowanych zajęć profilaktycznych. GCK, Szkoły, pomocnicze 7. Prowadzenie świetlic środowiskowych z realizacją programów opiekuńczo-wychowawczych. cały rok, Szkoły, pomocnicze 8. Organizowanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu dla dzieci i młodzieży. 9. Realizowanie programów służących: zdiagnozowaniu problemu uzależnienia od alkoholu, udzieleniu wsparcia dla rodzin z problemem alkoholowym oraz promujących zdrowy tryb życia., KP Wrocław- Rakowiec, Straż Miejska, GCK, GOSiR, pomocnicze, Straż Miejska 10. Organizowanie festynów, imprez sportoworekreacyjnych i kulturalnych, promujących zdrowy tryb życia i integrujących rodziny. 11. Podnoszenie kwalifikacji osób realizujących programy profilaktyczne na terenie gminy (kursy, szkolenia) oraz dla kadry pedagogicznej w jednostkach oświatowych. 12. Zakup materiałów informacyjno-edukacyjnych i pomocy dydaktycznych z zakresu uzależnień od alkoholu.,, Przedszkola, Szkoły Podstawowe, Gimnazjum KP Wrocław- Rakowiec, Straż Miejska, GCK, GOSiR, oświatowe, pomocnicze 13. Organizowanie akcji informacyjno edukacyjnych związanych z przeciwdziałaniem nietrzeźwości kierowców na drogach (szkolenia, ulotki), Policja, Straż Miejska, ośrodki szkolenia kierowców, firmy szkoleniowe 6
4.Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych: 1. Wspieranie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służących profilaktyce i rozwiązywaniu problemów alkoholowych. 2. Wspieranie funkcjonowania klubów abstynenckich. 3. Współpraca z organizacjami pozarządowymi, w tym przekazanie do zadań z zakresu profilaktyki, zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Zgodnie z ustawą o pożytku publicznym i wolontariacie, Urząd Miejski 5.Inicjowanie działań zmierzających do kształtowania polityki lokalnej dotyczącej obrotu napojami alkoholowymi: 1. Stanowienie przez Radę Miejską, w formie uchwał, przepisów gminnych w zakresie liczby punktów sprzedaży napojów zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa) oraz zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych. Gmina Siechnice 2. Opiniowanie przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wniosków o udzielenie zezwolenia z uwzględnieniem warunków zawartych w uchwale Rady Miejskiej. 3. Szkolenia sprzedawców w zakresie obowiązujących przepisów i zasad sprzedaży napojów alkoholowych. cały rok cały rok Urząd Miejski, Straż Miejska, Straż Miejska 4. Prowadzenie działań kontrolno-interwencyjnych w zakresie przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych ( w tym badanie dostępności sprzedaży alkoholu nieletnim) cały rok Straż Miejska, KP Wrocław-Rakowiec Firma badawczo/szkoleniowa 5. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. cały rok Straż Miejska, KP Wrocław- Rakowiec 7
IV. Realizatorzy Programu Realizację Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2014 powierza się Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Siechnicach. V. Źródło Finansowania Program realizowany będzie w ramach środków finansowych planowanych w budżecie gminy, stanowiących dochody z tytułu wydawania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. VI. Przewidywane efekty programu 1. Udzielenie pomocy osobom uzależnionym i współuzależnionym. 2. Podniesienie świadomości dzieci, młodzieży i dorosłych mieszkańców Gminy Siechnice o skutkach nadużywania alkoholu. 3. Wspieranie inicjatyw promujących zdrowy tryb życia. VII. Ewaluacja Programu Wskaźniki monitoringu 1. Liczba wniosków skierowanych do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 2. Liczba wniosków skierowanych przez do sądu o zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego. 3. Liczba osób przyjętych przez Punkt Konsultacyjny. 4. Liczba dzieci, młodzieży i dorosłych objętych działaniami profilaktycznymi, edukacyjnymi i informacyjnymi w szkołach. 5. Liczba dzieci korzystających ze wsparcia w świetlicach środowiskowych. 6. Liczba i efekty kontroli punktów obrotu napojami alkoholowymi. VIII. Zasady wynagradzania członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 1. Przewodniczący Komisji, za organizowanie i przewodniczenie pracy Komisji, otrzymuje za każde posiedzenie wynagrodzenie w wysokości 140,00 zł brutto. 2. Członek Komisji, za przygotowanie i udział w posiedzeniu Komisji otrzymuje za każde posiedzenie wynagrodzenie w wysokości 120,00 zł brutto. 3. Wynagrodzenie, o którym mowa w pkt 1 i 2, wypłacone będzie po przedłożeniu przez przewodniczącego Komisji list obecności stwierdzających udział członków w posiedzeniach. 4. Wynagrodzenie będzie wypłacone w terminie 14 dni od daty przedłożenia list obecności na posiedzeniach Komisji. 8