Etyka dziennikarska Jan Pleszczyński Książka podejmuje szczególnie istotną w ostatnim okresie problematykę etyki dziennikarskiej. Dzięki temu zapełnia wyraźnie odczuwaną lukę, ponieważ do tej pory nie było na rynku podręcznika poświęconego temu zagadnieniu. Etyka dziennikarska jest tu przedstawiona problemowo, w szerokiej lozo cznej perspektywie. Autor dziennikarz i nauczyciel akademicki wyraźnie skłania się ku etyce cnót, przypisując mniejsze znaczenie dziennikarskiej etyce normatywnej. Ta pionierska na polskim rynku wydawniczym praca powinna być interesującą lekturą nie tylko dla studentów dziennikarstwa i kierunków pokrewnych, ale również dla dziennikarzy, którzy swój zawód traktują jako misję, a nie tylko jako źródło utrzymania. Jeśli media stały się czwartą o ile nie pierwszą władzą społeczną to ich odpowiedzialność nie może być mniejsza niż władz pozostałych. Tymczasem wśród dziennikarzy dominuje postawa Wolnoć Tomku w swoim domku, uzasadniana konstytucyjną klauzulą wolności prasy. Jednak nie ma sprzeczności między wolnością a odpowiedzialnością, tak jak wolność wyboru kierunku jazdy samochodem nie oznacza lekceważenia przepisów drogowych.(...). Aktualna, potrzebna i mądra książka Jana Pleszczyńskiego Etyka dziennikarska powinna stać się obowiązkową lekturą dla wszystkich dziennikarzy i ich naczelnych. Skorzystają z niej wiele studenci, praktycy public relations, politycy, a nade wszystko codzienni użytkownicy mediów, czyli my obywatele. Tomasz Goban-Klas z Przedmowy (...) Ukazało się wartościowe dzieło, które zakreśla granice, jakich przekraczać nie wolno (...) Wiesława Piątkowska-Stepaniak z Przedmowy Spis treści: Przedmowa Wprowadzenie Podziękowania Rozdział 1. ETYKA DZIENNIKARSKA A ETYKA MEDIÓW Etyka profesjonalna i etyka stosowana Po co etyka mediów? Kłopoty z etyką dziennikarską Warsztat jako warunek etyki profesjonalnej Wspólne problemy etyki mediów i etyki dziennikarskiej Rozdział 2. ETYKA I WARTOŚCI Dwa modele etyki Problemy etyki ogólnej Natura etyki Etyka a moralność Sokratejska etyka i mądrość sofistów
Etyka dziennikarska a etyka Etos: kultura i geny Dziennikarstwo i aksjologia Wartości w mediach i dziennikarstwie Przestrzeń aksjologiczna i konflikt wartości Uzasadnianie norm Postawy wobec wartości etycznych Sądy powinnościowe Rozdział 3. MEDIA I DZIENNIKARSTWO Sokratejski i platoński model dziennikarstwa Media masowe Funkcje i cele mediów Niewspółmierność medialna Dziennikarstwo deontologiczne i teleologiczne Media jako środowisko wiedzy Media jako władza Media jako biznes i instytucja zaufania publicznego Media, dziennikarze i intelektualiści Dumbing down Problem licencji dziennikarskich Doktryny medialne Tabloidy i tabloidyzacja mediów Społeczne konsekwencje tabloidyzacji Dziennikarze, ludzie mediów i lumpendziennikarze Media studies Rozdział 4. DZIENNIKARZE A SPOŁECZEŃSTWO Paternalizm i niezależność Obowiązki dziennikarzy i mediów Zdroworozsądkowe złudzenia Media w społeczeństwie Obrazy świata Wspólnota Dobro wspólne i społeczeństwo obywatelskie Opinia publiczna System ombudsmanów Rozdział 5. DZIENNIKARSKA ETYKA NORMATYWNA Etyka jako zgodność z normami Normy dziennikarskie Syntetyczny kodeks etyki dziennikarskiej Rada Etyki Mediów i Karta etyczna mediów Krytyka kodeksów etycznych Etyka a prawo
Dziennikarze a prawo prasowe Dylematy i konflikt wartości Kodeksy etyczne i paraetyczne Tradycja i kryzys epistemologiczny Minimum etyczne i paradygmat medialny Rozdział 6. DOBRE DZIENNIKARSTWO Dobro profesjonalne i dobro moralne Sensy dobra Dobre cele i ich realizacja Magnetyzm wartości Rozdział 7. WIEDZA JAKO WARUNEK ETYCZNEGO DZIENNIKARSTWA Pojęciowa triada Dwa rodzaje wiedzy Wiedza medialna Etyka przekonań i reguła oczywistości Ideały epistemiczne Uzasadnianie przekonań i paradoks Łysego Sponsora Metabolizm informacyjny i etyczne informowanie Informacja Zasada rzetelności Fakty Kreowanie rzeczywistości Fakty prasowe (medialne) Oceny i interpretacje Intencje Rozdział 8. PRAWDA I OBIEKTYWNOŚĆ Kłopoty z prawdą Prawda materialna dziennikarskie minimum Standardy prawdy dziennikarskiej Prawda nadawcy i prawda odbiorcy Treść i forma przekazu Koncepcje prawdy Kłamstwa, złudzenia i przesądy Obiektywizm i bezstronność Rozdział 9. ODPOWIEDZIALNOŚĆ MEDIÓW I DZIENNIKARZY On ja ty Dziennikarz a redakcja Działanie i jego konsekwencje Kwadrat Pottera
Etyka systemu mediów Odpowiedzialność w biznesie Odpowiedzialność i wina Rodzaje odpowiedzialności Moc mediów Wolność Rozdział 10. ETYKA DZIENNIKARSTWA Etyka dziennikarska etyka dziennikarzy Normy w etyce mediów Normy idealne Normy okazjonalne Kłopoty z cnotami Cnoty a odpowiedzialność Etyka cnót Autorytety Fałszywa alternatywa: dziennikarz dobry lub zły Cnoty dziennikarskie Dziennikarskie nie-cnoty Rozdział 11. PRZYKŁADY Z PRAKTYKI Bezstronność Charakter Dumbing down Edukacja Forma Informatorzy Jakość tabloidowa Konflikt interesów Konflikt wartości Kryptoreklama i advertorial Linia programowa redakcji Męstwo Mistyfikacja Moc mediów Podkręcanie Politycy Polityczna poprawność Polityka Prawda Profesjonalizm Prowokacja dziennikarska Tajne służby i policja Wiedza medialna Wyczucie Wrażliwość Wolność i odpowiedzialność
ZAKOŃCZENIE INDEKS NAZWISK