GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII DLA GMINY KOŚCIERZYNA NA ROK 2016 Kościerzyna 2015
GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA ROK 2016 I. PODSTAWA PRAWNA.. 3 II. WSTĘP....3 III. SKALA PROBLEMU. 4 IV. REALIZATORZY PROGRAMU.. 5 V. CELE 6 VI. ZADANIA PROGRAMU...7 VII. ŹRÓDŁA I ZASADY FINANSOWANIA..9 VIII. KONTROLA EFEKTYWNOŚCI PROGRAMU..9
I. PODSTAWA PRAWNA 1. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 124 z późn. zm.). 2. Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2011-2016. 3. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kościerzyna na lata 2014-2020. II. WSTĘP Problem uzależnienia od narkotyków staje się w naszym kraju coraz bardziej dostrzegalnym zjawiskiem. Jest on znaczący zarówno w skali ogólnokrajowej, jak i lokalnej. Dlatego ustawodawca w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii zobowiązał jednostki samorządu terytorialnego, w tym także samorząd gminny, do realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem narkomanii. Zadania te mają być realizowane przez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, powstrzymywanie się od spożywania substancji narkotycznych, działalność wychowawczą i informacyjną, ograniczenie dostępności do substancji tego typu a także umiejętności wczesnego rozpoznawania sygnałów wskazujących na prawdopodobieństwo zażywania narkotyków i postępowania z osobami uzależnionymi. Program zawiera wykaz zadań, których realizacja rozpoczęła się w latach ubiegłych i jest kontynuowana nadal, a także propozycje nowych zadań do realizacji w 2016 roku. Działania ujęte w Programie korelują z zadaniami Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kościerzyna. Znaczna część zadań ukierunkowanych na przeciwdziałanie narkomanii, ze względu na taki sam charakter zadań i te same grupy adresatów, realizowana
będzie łącznie z zadaniami ukierunkowanymi na przeciwdziałanie alkoholizmowi zawartymi w Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2016. Program obejmuje swym zasięgiem ogół mieszkańców Gminy, ale przede wszystkim dzieci i młodzież, w tym młodzież z grup ryzyka. III. SKALA PROBLEMU Na początku 2015 roku na terenie Gminy Kościerzyna zrealizowane zostały anonimowe badania ankietowe na próbie reprezentatywnej uczniów klas pierwszych szkół gimnazjalnych (wiek: 13-14 lat). Badanie miało na celu pomiar zachowań młodzieży wobec środków psychoaktywnych. W badaniu wzięło udział 146 uczniów pierwszych klas gimnazjów. Wśród gimnazjalistów 44% stanowiły dziewczęta, a 56% - chłopcy. Wyniki badania wskazały, że napoje alkoholowe są najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoaktywną wśród młodzieży. Chociaż raz w ciągu całego swojego życia alkohol piło 32% uczniów. Dla porównania - palenie tytoniu jest mniej rozpowszechnione. Chociaż raz w życiu tytoń paliło 14% badanych. W przypadku używania substancji nielegalnych, wskaźniki rozpowszechnienia są zdecydowanie niższe, ponieważ większość młodzieży nigdy nie sięgnęła po tego typu środki. Obecnie stosowane środki psychoaktywne są odskocznią od tych nielegalnych, uznanych za narkotyki. Zdaniem psychologa, legalnymi są wszystkie substancje, które nie widnieją na ministerialnej liście narkotyków. W Polsce dostęp do dopalaczy nie stanowi problemu. Nie dziwią więc rezultaty badania Global Drug Survey 2015, z których wynika, że ze wszystkich spośród 50 badanych nacji Polacy po dopalacze sięgają najczęściej. W ciągu ostatniego roku aż 31% pytanych Polaków (w badaniu wzięło udział 450 osób)
sięgnęło po dopalacze. To ponad 3 razy częściej niż znajdujący się na drugim miejscu Szwedzi i Holendrzy. Na świecie odurza się nimi 4,2% ludzi. Na tak wysoki wynik wpływa łatwość dostępu do narkotyku. Walka sanepidu ze sklepami przypomina walkę z wiatrakami. Na miejscu zamkniętego punktu pojawia się nowy, z innym właścicielem i szyldem, ale ciągle tym samym asortymentem. Jak niemal we wszystkich branżach, także w narkotykowej, handel przenosi się do sieci. To właśnie tą drogą Polacy najchętniej zdobywają dopalacze. Aż 70% z nich stawia na zakupy online. 38% pytanych narkotyk kupuje/dostaje od znajomych, a nieco ponad 13% kupuje dopalacze w sklepie. Używanie dopalaczy może mieć konsekwencje tragiczne w skutkach. Z danych Głównego Inspektoratu Sanitarnego wynika, że liczba zatruć tymi środkami wzrosła z 1079 w 2013 r. do 2424 w roku ubiegłym. Młodzi ludzie, bo po te narkotyki najczęściej sięgają osoby od 13. do 24. roku życia, najczęściej trafiają na ostry dyżur z takimi objawami jak: napady paniki (49%), mdłości (47%), problemy z oddychaniem (43%) czy nadmierne pobudzenie (35%). Jednak symptomy ostrego zatrucia to najmniejszy problem. Co roku dopalacze zabijają kilkanaście osób. Na terenie Gminy Kościerzyna problem ten nie jest szczególnie zauważalny, natomiast działania profilaktyczne w kierunku podniesienia poziomu wiedzy społeczeństwa na temat problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych i możliwości zapobiegania temu zjawisku, są istotnym elementem Programu niezbędnym do osiągnięcia założonego celu. IV. REALIZATORZY PROGRAMU 1. Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Kościerzynie 2. Wójt Gminy Kościerzyna
3. GOPS Kościerzyna 4. Gminny Zespół Interdyscyplinarny 5. Komenda Powiatowa Policji w Kościerzynie 6. Placówki oświatowe 7. Publiczne i niepubliczne ośrodki zdrowia 8. Zakład Sportu Kultury i Turystyki 9. Osoby fizyczne i prawne 10. Straż Gminna w Kościerzynie 11.Organizacje pozarządowe V. CELE Głównym przesłaniem Programu jest realizacja celu Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2011 2016, tj.: Ograniczenie używania narkotyków i związanych z tym problemów społecznych i zdrowotnych. Cele szczegółowe: 1. Realizowanie działań dotyczących przedsięwzięć edukacyjnych oraz profilaktycznych w przedmiocie uzależnienia od narkotyków i środków odurzających wśród dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych. 2. wspieranie przedsięwzięć spędzania wolnego czasu i propagowanie zdrowego trybu życia wolnego od nałogów wśród mieszkańców naszej gminy w celu ochrony przed marginalizacją społeczną i wykluczeniem społecznym. 3. Zmniejszenie poczucia bezradności w poszukiwaniu pomocy.
VI. ZADANIA PROGRAMU Zadanie 1 Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od narkotyków, realizowane poprzez: Wspieranie rozwoju pomocy specjalistycznej dla osób sięgających po środki narkotyczne oraz dla rodzin tych osób. Motywowanie osób z problemem uzależnienia do zmiany trybu życiu, w tym podjęcia leczenia odwykowego. Współpraca z organizacjami i instytucjami zajmującymi się problemem uzależnień. Zadanie 2 Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, poprzez: Podnoszenie świadomości społecznej poprzez realizację szeroko zakrojonych akcji informacyjnych, ekspozycję ulotek oraz broszur. Promowanie alternatywnych form spędzania czasu wolnego dla dzieci, młodzieży i dorosłych, w tym pozalekcyjnych programów socjoterapeutycznych, kulturalno-oświatowych, sportowych i rekreacyjnych. Edukacja rodziców, nauczycieli, dzieci i młodzieży poprzez naukę rozpoznawania sygnałów ostrzegawczych, wskazujących na kontakt ze środowiskiem zagrożonym narkomanią. Propagowanie prozdrowotnych wzorców zachowań poprzez organizację lokalnych kampanii edukacyjnych lub promujących zdrowy styl życia, a także wzmacniających więzi rodzinne, współfinansowanie konkursów, imprez, festynów, zawodów sportowych itp.
Realizacja wspólnych projektów wspierających prawidłowy rozwój dzieci i młodzieży współpraca z policją, szkołami, zakładami pracy i innymi instytucjami użyteczności publicznej. Ścisła współpraca z asystentem rodziny oraz pracownikami socjalnymi dająca możliwość monitorowania procesu wychowania dzieci i młodzieży w rodzinach problemowych. Zakup materiałów, pomocy dydaktycznych i edukacyjnych potrzebnych do realizacji zaplanowanych działań w zakresie przeciwdziałania narkomanii. Organizacja obozów terapeutycznych o charakterze rekreacyjnoprofilaktycznym dla dzieci i młodzieży żyjących w najbliższym otoczeniu osób uzależnionych od alkoholu, narkotyków i innych środków psychoaktywnych oraz w rodzinach dotkniętych wykluczeniem społecznym lub nim zagrożonych. Zadanie 3 Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii. Współpraca z organizacjami pozarządowymi realizującymi program wychodzenia z bezdomności i narkomanii. Ścisła współpraca z GOPS Kościerzyna, a zwłaszcza z asystentem rodziny oraz specjalistami udzielającymi pomocy osobom uzależnionym i ofiarom przemocy w rodzinie. Współpraca ze stowarzyszeniami, instytucjami, kościołami i związkami wyznaniowymi działającymi w obszarze przeciwdziałania uzależnieniom. Zadanie 4 Udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej, poprzez:
Współpracę z pracownikami socjalnymi GOPS Kościerzyna-motywowanie i wspieranie osób i rodzin do zmiany zachowań, szukanie możliwości rozwiązywania problemów. Zajęcia socjoterapeutyczne w szkołach na terenie gminy. Pomoc merytoryczną i praktyczną osobom współuzależnionym, dotkniętym ubóstwem czy wykluczonym społecznie w prawidłowym wypełnianiu ról społecznych. Warsztaty oraz zajęcia profilaktyczne dla dzieci i młodzieży z terenu Gminy Kościerzyna, prowadzone w placówkach oświatowych. VII. ŹRÓDŁA I ZASADY FINANSOWANIA Głównym źródłem finansowania zadań Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii są środki finansowe pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Szczegółowe zapotrzebowanie na środki finansowe przeznaczonych na realizację zadań wynikających z Gminnego Programu zatwierdza Wójt Gminy. VIII. KONTROLA EFEKTYWNOŚCI PROGRAMU Sporządzanie raz w roku sprawozdania z wykonania Programu, zawierającego informacje dotyczące ilości środków finansowych przeznaczonych na realizację poszczególnych działań, liczby przeprowadzonych i/lub dofinansowanych form w ramach poszczególnych działań, liczby osób objętych poszczególnymi działaniami, liczby podmiotów, z którymi nawiązano współpracę.
Wójt Gminy Kościerzyna sprawuje na bieżąco nadzór nad realizacją Gminnego programu i podejmuje niezbędne działania zmierzające do osiągnięcia wyznaczonych celów.