Wymagania i kryteria ocen z przedmiotu wiedza o społeczeństwie w klasie II gimnazjum Temat lekcji 1. Jak będziemy pracować na lekcjach wiedzy o społeczeństwie w klasie II G? Zapoznanie z treściami nauczania, wymaganiami edukacyjnymi i przedmiotowym systemem nauczania. 2. Człowiek istotą społeczną. 3. Zasady dobrego komunikowania się. Zagadnienia -zapoznanie uczniów z tematyką zajęć i przedmiotowym systemem oceniania - omówienie zasad kontroli i oceny osiągnięć ucznia - socjalizacja - czynniki ułatwiające i utrudniające socjalizację - role społeczne - komunikacja werbalna i niewerbalna - nadawca i odbiorca - zasady skutecznej komunikacji - mowa ciała - umiejętność publicznych wystąpień - prowadzenie dyskusji i debaty - praca zespołowa Wymagania na poszczególne oceny dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca - tłumaczy, co to znaczy, że człowiek jest istotą społeczną - wylicza pełnione przez siebie role społeczne - wyjaśnia, na czym polega komunikacja werbalna i niewerbalna - prowadzi rozmowę w sposób kulturalny - wskazuje sposoby podejmowania decyzji w grupie socjalizacja role społeczne, jakie może odgrywać człowiek - podaje zasady skutecznego porozumiewania się podstawowe zasady publicznych wystąpień - wyjaśnia, co decyduje o dobrych relacjach z innymi ludźmi - określa, w jakich sytuacjach człowiek może utracić swoją indywidualność, na - przekazuje komunikat w sposób werbalny i niewerbalny - odczytuje w sposób prawidłowy gesty rozmówcy - określa reguły przemawiania w sytuacjach oficjalnych - podaje zalety pracy zespołowej - wskazuje czynniki sprzyjające socjalizacji i ją ograniczające - wyjaśnia znaczenie mowy ciała w akcie komunikacji - uczestniczy w dyskusji lub debacie na wybrany temat przyczyny konfliktu ról społecznych - prezentuje publicznie przygotowane wystąpienie - tłumaczy, na czym polega debata oksfordzka 1
4. Społeczeństwo i jego struktura: grupy społeczne. - zbiorowość a grupa społeczna - przyczyny powstawania grup społecznych - podział grup społecznych - hierarchia w grupie - rodzina jako podstawowa grupa społeczna 5. Moja szkoła. - władze szkolne - statut szkoły - prawa i obowiązki ucznia - zadania samorządu uczniowskiego 6. Mój udział w życiu społecznym. 7. Naród czynniki mające wpływ na jego kształtowanie i trwanie. Symbole narodowe. - społeczność - społeczność lokalna - tradycja lokalna - potrzeby człowieka i ich podział - hierarchia potrzeb - naród - tożsamość narodowa - dziedzictwo narodowe - symbole narodowe i ich historia - kształtowanie się narodu polskiego - wyjaśnia, czym jest zbiorowość, a czym grupa społeczna - podaje nazwy grup społecznych, do których należy funkcje rodziny - wyjaśnia, czym jest statut szkoły podstawowe prawa i obowiązki ucznia społeczność, społeczność lokalna - tłumaczy, czym są potrzeby - wskazuje potrzeby niższego i wyższego rzędu naród polskie symbole narodowe - określa rolę kontaktów i więzi z innymi ludźmi w życiu człowieka - przedstawia podział grup społecznych - omawia strukturę władz szkoły działań samorządu uczniowskiego elementy składające się na tradycję lokalną swojego miejsca zamieszkania - podaje informacje na temat swojej najbliższej okolicy różne sposoby realizacji tej samej potrzeby tożsamość narodowa, dziedzictwo narodowe - podaje daty polskich świąt narodowych - omawia czynniki sprzyjające kształtowaniu się narodów 2 korzyści płynące z przynależności do różnych grup społecznych - dostrzega wpływ grupy na jednostkę współczesny model rodziny - określa zadania poszczególnych organów władz szkoły - przedstawia historię swojej szkoły i biografię jej patrona korzyści płynące z życia w społeczności - przedstawia hierarchię potrzeb według A. Maslowa polskiego dziedzictwa narodowego - określa rolę symboli narodowych - omawia hierarchię grupy - przedstawia cechy, jakie powinien mieć przywódca grupy - tłumaczy, na czym polega wartość i rola rodziny oraz specyfika więzi rodzinnych - podaje sposoby aktywnego uczestniczenia w życiu szkoły - omawia problemy występujące w społeczności lokalnej - przedstawia etapy powstawania narodu polskiego - wyjaśnia, dlaczego utrata niepodległości i okres zaborów wpłynęły na kształtowanie świadomości narodowej Polaków rodzina niepełna, rodzina przybrana, rodzina zastępcza - omawia wybrany problem swojej społeczności szkolnej i wskazuje sposoby jego rozwiązania - inicjuje działania mające na celu rozwiązanie lokalnych problemów zalety uczestnictwa w tworzeniu kultury narodowej - omawia dobre oraz złe strony wielonarodowości 8. Od szowinizmu do - ojczyzna - tłumaczy, na czym - wskazuje różnice - wyjaśnia znaczenie
patriotyzmu. 9.Mniejszości narodowe i etniczne. Polonia i jej więzi z ojczyzną. 10. Powtórzenie 11. Sprawdzian 12. Omówienie sprawdzianu - mała ojczyzna - patriotyzm - patriotyzm lokalny - nacjonalizm, szowinizm, rasizm, kosmopolityzm - stereotypy narodowe - narodowe i etniczne - prawa narodowych i etnicznych - emigracja i imigracja - Polonia na świecie ojczyzna, patriotyzm - przedstawia obowiązki obywateli wobec ojczyzny narodowe, etniczne narodowe i etniczne mieszkające w Polsce polega patriotyzm lokalny rodzaje patriotyzmu, na różne postawy patriotyczne nacjonalizm, szowinizm i kosmopolityzm - określa, czym jest stereotyp i wymienia jego cechy - wyjaśnia, czym był Holocaust - podaje podstawowe prawa narodowych i etnicznych w Polsce - uzasadnia konieczność poszanowania odrębności kulturowej narodowych - wskazuje największe skupiska Polonii na świecie pomiędzy patriotyzmem a nacjonalizmem i szowinizmem - omawia prawa narodowych i etnicznych w Polsce - wskazuje na mapie państwo, w którym znajduje się największe skupisko Polonii - podaje czynniki wpływające na kształtowanie poczucia odrębności kulturowej, na współczesne formy patriotyzmu - omawia przyczyny Holocaustu - wskazuje więzi łączące Polonię z państwem i narodem polskim dziedziny aktywności Polonii - omawia pozytywne i negatywne skutki emigracji Polaków stereotypu w odniesieniu do narodów pozytywnych stereotypów narodowych - ocenia stosunek Polaków do narodowych 3
13. Sposoby nabywania obywatelstwa. 14. Cechy demokratycznego. 15. Cechy państw totalitarnych i autorytarnych. 16. Społeczeństwo obywatelskie. - państwo - cechy - obywatelstwo - narodowość - problem podwójnego obywatelstwa - rodzaje reżimów polityczny, - demokracja bezpośrednia i pośrednia - zasada pluralizmu - zasada podziału władzy - totalitarne i autorytarne - obywatelstwo - inicjatywa obywatelska i państwo cechy - odróżnia demokrację bezpośrednią od pośredniej ustroje: demokratyczny, autorytarny i totalitarny - omawia cechy charakteryzujące dobrego obywatela - rozróżnia pojęcia obywatelstwo i narodowość zastosowania różnych form demokracji bezpośredniej i pośredniej - tłumaczy, czym jest kultura polityczna, na - uczestniczy w dyskusji na temat stosowania zasad demokratycznych inicjatywa obywatelska, weto ludowe, opozycja nazwy dwóch państw autorytarnych i totalitarnych - opisuje, na czym polegają mechanizmy wpajania społeczeństwu określonej ideologii, na - tłumaczy, na czym polega istota społeczeństwa - omawia cechy - rozumie problem podwójnego obywatelstwa - wyjaśnia, w jaki sposób państwo demokratyczne dba o dobro obywateli rolę obywateli w państwie autorytarnym i totalitarnym ideologia, propaganda, cenzura cechy, którymi powinny charakteryzować się - przedstawia sposoby uzyskania obywatelstwa polskiego - uzasadnia wyższość demokracji nad innymi ustrojami politycznymi - opisuje sposoby powstawania ustroju totalitarnego i autorytarnego - wskazuje na mapie demokratyczne, autorytarne i totalitarne - uczestniczy w dyskusji dotyczącej wpływu obywateli na - ocenia relacje państwo obywatel - ocenia znaczenie kultury politycznej dla funkcjonowania demokratycznego - rozpoznaje przywódców współczesnych państw totalitarnych i autorytarnych indoktrynacja, pucz - wskazuje sposoby rozwiązań problemów lokalnych i 4
17. Wybrane podmioty życia publicznego: związki zawodowe, stowarzyszenia, fundacje. społeczeństwo obywatelskie - formy społecznego protestu - obywatelskie nieposłuszeństwo - związki zawodowe - wolontariat - stowarzyszenia i fundacje - rozróżnia sektory życia społecznego obywatelskiego - przedstawia formy udziału obywateli w życiu publicznym - wskazuje różnice między działalnością fundacji i stowarzyszenia - omawia zadania związku zawodowego 5 osoby chcące brać aktywny udział w życiu społecznym, na - uzasadnia konieczność udziału obywateli w życiu publicznym - przedstawia zasady wolontariatu stowarzyszeń i fundacji działalność lokalnego stowarzyszenia, na sprawy ważne dla całego - określa zadania lokalnych stowarzyszeń i fundacji ogólnokrajowych z wykorzystaniem różnych form inicjatywy obywatelskiej - prowadzi dyskusję dotyczącą wpływu obywateli na sprawy ważne dla całego - wskazuje korzyści wynikające z pracy wolontariuszy dla obywatela i społeczeństwa 18. Powtórzenie 19. Sprawdzian 20. Omówienie sprawdzianu 21. Gospodarka rynkowa. - gospodarka i jej działy - gospodarka naturalna, - gospodarka rynkowa - gospodarka centralnie planowana - wyjaśnia, czym jest gospodarka poszczególne działy gospodarki rodzaje własności występujące w gospodarce rynkowej - wskazuje różnice pomiędzy gospodarką centralnie planowaną i gospodarką rynkową - omawia rodzaje własności występujące w gospodarce rynkowej polską gospodarkę - wyjaśnia, czym jest koniunktura gospodarcza 22. Jak funkcjonuje gospodarstwo domowe? - gospodarstwo domowe - źródła dochodów gospodarstw - wyjaśnia, czym jest gospodarstwo domowe - przedstawia różne rodzaje gospodarstw domowych - planuje budżet domowy upadłość - określa liczebność i rodzaje współczesnych polskich gospodarstw zadania rzecznika konsumentów - tłumaczy, czym
domowych - budżet domowy - konsument - prawa konsumenta - obowiązki sprzedawcy - umowa kupnasprzedaży - gwarancja towaru - reklamacja - dochodzenie praw konsumenta źródła dochodów w gospodarstwach domowych - planuje swoje wydatki - wyjaśnia, kim jest konsument podstawowe prawa konsumenta - tłumaczy, czym jest gwarancja towaru lokata bankowa, kredyt - podaje sposoby zgłaszania reklamacji - wskazuje instytucje zajmujące się ochroną praw konsumenta konsumencka - podaje, na co należy zwrócić uwagę przy dokonywaniu zakupu towaru - omawia prawa konsumenta i obowiązki sprzedawcy - prawidłowo wypełnia formularz reklamacyjny domowych zajmuje się Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów 23. Skąd się biorą ceny. - popyt i podaż - mechanizm rynkowa wyjaśnia termin: cena popyt, podaż - przedstawia czego dokonał Adam Smith - omawia zasady mechanizmu rynkowego - tłumaczy sposoby ogranicza lub zwiększania popytu 24.Symptomy kryzysu gospodarczego. 25.Formy i funkcje pieniądza. 26.Gospodarka narodowa. - przyczyny kryzysu gospodarczego - wpływ władz państwowych na rozwój gospodarczy - historia pieniądza - karty płatnicze - konto bankowe - funkcje pieniądza - warunki rozwoju gospodarczego - produkt krajowy brutto i inne recesja, inflacja, hiperinflacja funkcje pieniądza - wyjaśnia, jak należy posługiwać się kartą płatniczą produkt krajowy brutto, produkt krajowy brutto na osobę skutki kryzysu gospodarczego dla obywateli - przedstawia historię pieniądza - omawia funkcje pieniądza - tłumaczy, za pomocą jakich wskaźników można ocenić stan gospodarki - określa czynniki wpływające na kryzys gospodarczy w państwie skutki kryzysu gospodarczego dla i przedsiębiorców - uczestniczy w dyskusji na temat przyszłości pieniądza - przedstawia pozytywne strony posiadania karty płatniczej - tłumaczy, czym różni się dochód krajowy brutto od dochodu narodowego brutto - opisuje mechanizm powstawania inflacji pozytywne i negatywne skutki nieograniczonego dostępu do pieniędzy - wskazuje szanse i zagrożenia wynikające z ingerencji władz państwowych w - ocenia aktualny stan polskiej gospodarki - tłumaczy ideę wprowadzania wspólnej europejskiej waluty euro - porównuje wskaźniki poziomu polskiej gospodarki ze wskaźnikami stanu gospodarki innych 6
wskaźniki gospodarki: produkt narodowy brutto, produkt krajowy brutto na osobę 27. Budżet. - budżet - wyjaśnia, czym jest budżet 28. Rola banków w gospodarce rynkowej. 29. Jak mądrze inwestować w akcje i obligacje? 30. Podatki w gospodarce rynkowej. 31. Powtórzenie - system bankowy - rodzaje banków i ich specyfika - usługi bankowe - giełda i jej rodzaje - rodzaje papierów wartościowych - specyfika gry na giełdzie - idea podatków - rodzaje podatków w Polsce konto bankowe, kredyt, lokata bankowa - określa istotę działalności banków giełda, makler, akcja, obligacja podatek - uzasadnia potrzebę płacenia podatków - wskazuje źródła dochodów i wydatków - rozumie terminy: depozyty a vista, depozyty terminowe, NBP, Rada Polityki Pieniężnej, Komisja Nadzoru Finansowego indeks giełdowy, hossa, bessa - wskazuje różnice między akcjami a obligacjami rodzaje podatków w Polsce - podaje wysokość stawek podatkowych obowiązujących w Polsce - omawia podstawowe zasady budżetu - wskazuje szanse i zagrożenia wynikające z korzystania z różnorodnych usług bankowych nazwy miast, w których znajdują się największe współczesne giełdy papierów wartościowych rodzaje podatków w Polsce gospodarkę narodową danego kraju - wyjaśnia w jaki sposób powstaje dług publiczny deficyty budżetowy zadania Narodowego Banku Polskiego i Rady Polityki Pieniężnej, Komisji Nadzoru Finansowego - określa cele działalności poszczególnych rodzajów banków - opisuje, na czym polega praca maklera i gra na giełdzie - ocenia ryzyko związane z grą na giełdzie deficyt NIP, PIT, CIT, VAT - oblicza wysokość podatku dochodowego płaconego przez obywatela państw - przedstawia własne propozycje inicjatyw, które można by finansować z dochodów - porównuje i ocenia jakość usług bankowych - prezentuje ofertę wybranych banków internetowych - odszukuje w internecie informacje o wynikach indeksów giełdowych - przedstawia zasady funkcjonowania funduszy inwestycyjnych - ocenia skalę podatkową obowiązującą w Polsce na tle innych państw 7
32. Sprawdzian 33. Omówienie sprawdzianu 34. Gospodarka polska po 1989 roku. - kryzys gospodarki polskiej w latach 80. - Plan Balcerowicza - efekty Planu Balcerowicza - obecny stan gospodarki polskiej - przedstawia kim był i czego dokonał Leszek Balcerowicz - omawia założenia i efekty Planu Balcerowicza - omawia cechy systemu gospodarczego obowiązującego w Polsce do 1989 roku - uzasadnia konieczność przeprowadzenia w roku 1989 reformy polskiej gospodarki - przedstawia obecny stan polskiej gospodarki. 35. Struktura społeczna. - klasy i warstwy społeczne klasa społeczna klasy społeczne klasę średnią - omawia czynniki wartościujące strukturę społeczną korzyści wynikające z obecności w społeczeństwie klasy średniej, na podstawie tekstu - przedstawia dobre i złe strony przynależności do wybranej klasy społecznej - wyjaśnia, na czym polega awans społeczny i degradacja społeczna 36. Utrwalenie 8