AGROPORADNIK nr 4/2013 DOBÓR ODMIAN PSZENIC OZIMYCH Dokonując wyboru odmiany powinniśmy zwracać uwagę nie tylko na jej potencjał plonowania, ale również na cały szereg innych cech, które często decydują o tym, że dana odmiana jest dopasowana do lokalnych warunków gospodarowania. Cechy te dzielą się na kilka grup, jednak należy pamiętać, że każda z nich, jeśli trafi na czynnik występujący w minimum może być tą najkrótszą klepką ograniczającą poziom i jakość plonu. Proces ten możemy porównać do beczki Liebiega, która obrazuje prawo minimum. Ważne jest, aby w dążeniu do uzyskania wysokiego plonu nie stracić z pola widzenia innych, bardzo ważnych, i często wymienianych w opisach cech charakteryzujących odmiany. Następnie analizujemy nasze pola przeznaczone w zmianowaniu na pszenice pod kątem warunków produkcyjnych. - określamy zasobność stanowiska ze względu na: ź zawartość podstawowych składników mineralnych (N, P, K, Mg, Ca - poziom ph), dodatkowo można zbadać poziom zasobności gleby w mikroelementy (B, Fe, Mn, Zn, Cu, S i inne), ź nawożenia organicznego, zastosowanego pod przedplon, oraz jego formy (np. gnojowica, obornik, pomiot, kompost) i zastosowanej ilości, ź jak bogate stanowisko zostawił przedplon, czy słoma (plon uboczny) została zebrana z pola, czy pozostała rozdrobniona, ź jaki był przebieg pogody w okresie wegetacji (suma opadów rocznych oraz ich rozkład), ź struktura i klasa gleby. Informacje te są niezbędne w celu zaplanowania nawożenia plantacji. Jedynie rośliny w dobrej kondycji od początku wzrostu mogą rokować na dobry plon! Na podstawie terminu zbioru przedplonu i wymaganego czasu na przygotowanie pola określamy termin siewu pszenicy; w tym momencie musimy dokonać właściwego wyboru odmiany, gdyż nie każda odmiana nadaje się na opóźniony termin siewu. Orka siewna z wałem Campbella Fot. Sylwia Krupiak Po pierwsze określamy cel naszej uprawy: Celem uprawy może być: ź pszenica konsumpcyjna, ź pszenica paszowa, ź pszenica ciasteczkowa. termin optymalny termin opóźniony Terminy siewu pszenicy ozimej 15
16 Oceniamy stanowisko biorąc pod uwagę zdrowotność (czy jest ono po kukurydzy, ziemniakach, rzepaku czy po zbożach) to ułatwi nam dobrać odmianę bardziej tolerancyjną na patogeny przenoszone z glebą, jak np. fuzariozy lub zgorzel podstawy źdźbła. Pamiętajmy, jaka jest przeciętna długość wegetacji jesiennej w naszym rejonie, jaki jest przebieg pogody jesienią, czy jest ciepło czy zimno i jak obfite są opady. To wszystko w istotny sposób wpływa na stopień rozkrzewienia się roślin przed nastaniem zimy (należy pamiętać, że fazy rozwoju od szpilkowania do fazy 3-liści są najbardziej niebezpieczne dla przezimowania roślin). Przechodzimy do wyboru odmiany. Pomocne będą cechy charakteryzujące odmianę, takie jak: ź wigor jesienny, czyli zdolność odmiany do krzewienia się (czy nadaje się na wczesny termin siewu, średni czy opóźniony), ź dynamika wzrostu roślin (czy rośliny uzyskają odpowiednią fazę wzrostu w przypadku opóźnionego terminu siewu), ź odporność na choroby, wysokość roślin, zimotrwałość i mrozoodporność (są to dodatkowe cechy, które zmniejszają ryzyko obniżenia obsady po zimie), ź plenność, wierność plonowania i pożądane parametry jakościowe, ź reakcja na stres suszy i tolerancja na słabsze stanowiska. Biorąc pod uwagę szereg powyższych parametrów, możemy trafniej dokonać doboru odmiany do naszego stanowiska, licząc na optymalne wykorzystanie cech danej pszenicy. W celu ułatwienia rolnikowi podjęcia właściwej decyzji, wykonaliśmy w tym roku szereg doświadczeń odmianowo - agrotechnicznych w różnych rejonach kraju, które pozwoliły nam uzyskać wiele cennych informacji o odmianach z naszej oferty. Wiedza ta, ma służyć Państwu, w celu optymalnego wykorzystania możliwości plonotwórczych proponowanych przez nas odmian pszenic ozimych. Uzyskane wyniki prezentujemy na mapie, na stronie 19. KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA ODMIAN PSZENIC OZIMYCH (A) Tym rolnikom, i nie tylko, którzy mają problem z dziką zwierzyną oraz którzy oczekują dobrych parametrów jakościowych ziarna, radzimy posiać pszenicę ozimą OSTROGA. Ze względu na ości jest niechętnie zjadana przez dziki i jelenie. Dzięki wysokiej mrozoodporności (6 pkt w skali 9 punktowej), można uprawiać ją w każdym rejonie Polski. OSTROGA jest pszenicą, którą proponujemy wysiewać wcześnie po rzepakach, jak i w terminie późniejszym, po burakach czy kukurydzy, ale raczej polecamy ją na lepsze stanowiska, niż słabsze (w stosunku do innych odmian, w najmniejszym stopniu wykazuje wahania w plonie w opóźnionym terminie siewu). Ten rok pokazał, że jest odmianą zdrową. Kłos nie jest długi, plon tworzy poprzez zagęszczony łan i wysoki MTZ. Dojrzewa w terminie średnio późnym, co umożliwia rozłożenie prac żniwnych bez ryzyka utraty parametrów jakościowych. Uprawiając tę odmianę możemy liczyć na pewny plon o dobrych parametrach młynarskich. (B) Poszukując wczesnej pszenicy, po zbiorze której można terminowo wykonać zabiegi agrotechniczne pod zasiew np. rzepaku należy szczególną uwagę zwrócić na odmianę pszenicy ozimej FIDELIUS. FIDELIUS jest najwcześniejszą odmianą z naszej oferty, zazwyczaj jest dojrzała do zbioru krótko po jęczmionach ozimych. Zalecana na średnio wczesny i średni termin siewu i co ważne, z powodzeniem może być uprawiana na słabszych
stanowiskach pszenicznych. Doświadczenia po ubiegłorocznej zimie, pokazały, że odmiana ta ma dobrą mrozoodporność (5 pkt. w skali 9 punktowej) i zimotrwałość. Dobrze nawożona i zebrana w optymalnych warunkach pogodowych, pozwala uzyskać ziarno o dobrych parametrach jakościowych. W bieżącym roku, tak jak i w ubiegłym, uzyskała wysokie plony w różnych rejonach Polski, o czym świadczą dane otrzymane od rolników, które prezentujemy na stronie 19. (E) Dla grupy rolników, którzy zdecydowanie stawiają na jakość i uprawiają pszenice w technologii intensywnej, proponujemy elitarną odmianę KERUBINO. Bardzo dobra jakość ziarna (szczególnie wysoka i stabilna liczba opadania) połączona z dobrą plennością to jej główne zalety. KERUBINO jest pszenicą zalecaną na wczesny, średnio wczesny i średni termin siewu po stanowiskach rzepakowych. Charakteryzuje się bardzo dobrą witalnością w okresie jesiennym oraz wcześnie wznawia swój rozwój na wiosnę. Nie siejmy jej zbyt gęsto, ponieważ nie lubi zbyt wysokiej obsady. Bardzo dobrze rozkrzewia się jesienią. Cechuje ją mała podatność na fuzariozy kłosa, co pozwala uzyskać ziarno wolne od mykotoksyn. Wiemy, że zwalczanie chorób fuzaryjnych jest bardzo trudne i kosztowne, więc dokonując wyboru odmiany warto zwrócić uwagę na ten parametr. (E) Jeśli planujemy zasiać odmianę o bardzo dobrych parametrach jakościowych na stanowiskach po zbożu, to w takim przypadku proponujemy nową odmianę pszenicy ozimej NELSON. Pszenica ta przeznaczona jest do intensywnej technologii uprawy, na dobre stanowiska glebowe. Wysoka odporność na choroby podstawy źdźbła oraz mocny system korzeniowy są jej największymi atutami pod względem przydatności do uprawy po przedplonie zbożowym. Fot. Sylwia Krupiak Fuzarioza kłosa Fot. Sylwia Krupiak Zgorzel podstawy źdźbła Intensywny wzrost jesienny świadczy o tym, że NELSON może być wysiewany w opóźnionym terminie. Poza tym wysokie parametry jakościowe ziarna ułatwią sprzedaż plonu w lepszej cenie. Źdźbła tworzą niski łan, co ułatwia stabilnie utrzymać plantację. Kolejną zaletą tej odmiany jest dobra zimotrwałość, co gwarantuje poczucie bezpieczeństwa w czasie zimy. 17
(A) Odmiana, która zaistniała na naszym rynku w roku ubiegłym, cieszy się bardzo dobrą opinią ze względu na dobry plon i zimotrwałość, odpowiednią dla klimatu Polski. BOHEMIA jest jedną z czołowych odmian na rynku czeskim, gdzie pokrywa spory areał zasiewów. To odmiana wczesna, dość wysoka, dlatego należy dopilnować odpowiedniego poziomu zastosowania regulatorów wzrostu, czyli skracania źdźbła wykonanego w optymalnym terminie. Ma bardzo wystawowy pokrój roślin i długi kłos z bardzo grubym ziarnem. Rekomendujemy ją na średni termin siewu, po rzepakach lub ziemniakach. NOWOŚCI Z nowości, które pojawiły się w naszej ofercie, zachęcamy Państwa do przetestowania kilku odmian, w zależności od potrzeb. Do mniej intensywnej technologii uprawy, na stanowiska po rzepakach, kukurydzy i zbożach polecamy najbardziej zdrową odmianę z naszej palety pszenicę ozimą OXAL z grupy A. Bardzo dobra jakość ziarna, wysoki plon i bardzo niska podatność na choroby zbóż (szczególnie fusarium), gwarantują, że będą Państwo zadowoleni z tej odmiany. stanowiska po kukurydzy. Odmiana średnio późna o dobrej zimotrwałości. Ziarno średnie o bardzo dobrych parametrach jakościowych. Polecamy ją do uprawy na terenie całego kraju. Najwyższe plony ziarna to główna zaleta polecanej przez nas nowej rewelacyjnej odmiany z grupy C ELIXER. Ta wyjątkowa ciasteczkowa odmiana, dzięki dobrej tolerancji na fuzariozy kłosa nadaje się szczególnie do uprawy w regionach wilgotnych oraz na stanowiskach po kukurydzy. Toleruje opóźniony termin siewu, ma bardzo długi kłos i dobre właściwości przemiałowe zgodnie z przeznaczeniem. Należy jednak pamiętać o niskim poziomie nawożenia N do około 120 kg czystego składnika dla produkcji tej odmiany na cele tzw. ciasteczkowe. Wybór odmiany jest bardzo odpowiedzialną decyzją i nie może być pozostawiony przypadkowi. Jeśli mają Państwo pytania, prosimy o kontakt. Doradzimy, którą odmianę wybrać, aby jak najlepiej spełniła Państwa oczekiwania. Opracowanie: Zespół Top Farms Agro 18 Odmiana BRONS grupa A, pszenica do uprawy w szerokim zakresie terminów siewu, bardzo dobrze radzi sobie w terminie opóźnionym. Jest pszenicą niską, odporną na wyleganie, dobrze reagującą na skracanie łanu w intensywnej technologii produkcji. Bardzo dobra zdrowotność liści i kłosów (fuzarioza kłosów), predysponuje tę odmianę do zasiewów na Pszenica ozima NELSON Fot. Maciej Biesiada
PLONOWANIE ODMIAN PSZENIC OZIMYCH DOŚWIADCZENIA PRODUKCYJNE, ZBIÓR 2013 [t/ha] KARŻNICZKA SDOO odmianowego 0,28 ha Princeps MV Lucilla Jenga Julius 9,22 9,08 8,91 8,79 8,74 8,69 8,66 SULIKÓW Gospodarstwo konsultacyjne WORPOL odmianowego 8,0 ha 8,23 8,18 8,12 TARNÓWKA GR Jacek Mościcki odmianowego 0,8 ha Jenga 12,03 11,17 10,27 8,79 8,79 8,76 TARNÓW SDOO odmianowego 0,8 ha 9,15 9,02 8,72 8,10 7,81 NOWINY PPUH Nowiny Sp. z o.o. odmianowego 1,2 ha Arkadia MV Lucilla ROGOŹNIK GR Katarzyna Byczko odmianowego 4,9 ha Oxal Princeps 9,64 9,48 9,36 8,63 8,57 8,46 8,62 8,54 8,45 8,31 8,22 7,61 DROGOSZE Agro-Fundusz Mazury odmianowego 0,9 ha Princeps MV Lucilla ŻORY GR Eryk Cimała odmianowego 1,3 ha Jenga 7,83 7,66 7,55 7,15 7,15 6,73 6,61 7,99 7,65 7,65 7,53 7,06 19
stosować we wszystkich zbożach, zatem potrzebujemy jednej zbożowej zaprawy. 20 JEDNA ZAPRAWA, WSZYSTKIE KWALIFIKATY. Zaprawianie jest solidną podstawą dobrego plonowania. Liczy się każdy ziarniak! Początek każdej uprawy stanowią nasiona. Decydując się na odmianę wysokiej jakości z dużym potencjałem genetycznym tworzymy podstawy wysokiego plonowania. Inwestując w kwalifikowany materiał siewny, trzeba mieć pewność, że jest on bardzo dobrze zabezpieczony przed chorobami mogącymi występować na ziarniakach, jak i tymi znajdującymi się w glebie. Szczególną rolę odgrywa zaprawianie nasion, jako ochrona prewencyjna przed wspomnianymi chorobami. Zachowanie wysokiej wartości nasion jest podstawą do osiągnięcia wysokich plonów Liczy się każdy ziarniak! Celest Trio 060 FS Formula M pozwala nam to osiągnąć. Zaprawa Celest Trio 060 FS Formula M to unikatowe połączenie trzech substancji aktywnych, którego nie spotkamy w żadnej innej zaprawie i co ważniejsze w żadnym innych fungicydzie stosowanym nalistnie. Połączenie fludioksonilu, difenokonazolu i tebukonazolu daje nam pewnosć wysokiej skuteczności na praktycznie wszystkie choroby wczesnych faz rozwojowych zbóż. Stosując Celest Trio 060 FS Formula M zabezpieczmy plantacje przed: zgorzelami siewek, śniecią cuchnącą i gładką, plus dodatkowo jeżeli chodzi o jęczmień to przed głownią pylącą jęczmienia i pasiastością liści jęczmienia. Dodatkowo trzeba wyróżnić bardzo wysoką skuteczność przeciwko pleśni śniegowej, chorobie która w ostatnich latach staje się coraz bardziej uciążliwa ze względu na długo zalegającą okrywę śnieżną podczas zimy. Celest Trio 060 FS Formula M to zaprawa uniwersalna, możemy ją Dobór substancji aktywnych to dopiero połowa drogi, jeżeli chodzi o przygotowanie dobrej zaprawy nasiennej. Drugą częścią jest formulacja. Firma Syngenta cały czas udoskonala formulacje swoich produktów. Efektem tej pracy jest wprowadzenie nowej formy formulacji FS o nazwie Formula M. Celest Trio zawiera Formułę M, która gwarantuje równomierny rozkład na nasionach i wyróżnia się znakomitą przyczepnością do powierzchni nasion. Dodatkowo zaprawa nie odpada od ziarniaków po wyschnięciu, a tym samym nie powoduje powstawania szkodliwego pyłu. W chwili obecnej nie ma żadnej alternatywy dla zaprawiania. Kompleksowość chorób nasion i infekcji pochodzących z gleby można kontrolować tylko przez odpowiednie przygotowanie nasion i wybór odpowiedniej zaprawy nasiennej. Mamy tylko jeden strzał. Bardzo trudno jest przewidzieć na jakie zagrożenia będzie narażony wysiany materiał. Warto postawić na najlepszą zaprawę - Celest Trio 060 Formula M. Zachęcam Państwa do zakupu kwalifikowanego materiału siewnego zaprawionego zaprawą Celest Trio 060 FS Formula M. Opracowanie: Łukasz Wawrzyniak