PRAWO HANDLOWE Mateusz Kabut Katedra Prawnych Problemów Administracji i Zarządzania
Powtórka z poprzednich zajęć Forma pisemna przewidziana dla celów dowodowych a forma pisemna pod rygorem nieważności Przykład: 1) Jan udzielił Markowi pełnomocnictwa ogólnego w formie ustnej 2) Jan zawarł z Markiem umowę pożyczki na kwotę 499 zł w formie ustnej
Powtórka z poprzednich zajęć Rygor nieważności dla formy pisemnej i innych form Art. 73 1. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności. 2. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna. Nie dotyczy to jednak wypadków, gdy zachowanie formy szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.
Powtórka z poprzednich zajęć Terminy w dniach Art. 111 1. Termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia. 2. Jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło. Terminy w tygodniach, miesiącach, latach Art.112 Termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. Termin, a dni świąteczne i niedziele Art. 115 Jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy, termin upływa dnia następnego.
Powtórka z poprzednich zajęć
Powtórka z poprzednich zajęć Groźba a termin Art. 88. 1. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie. 2. Uprawnienie do uchylenia się wygasa: w razie błędu - z upływem roku od jego wykrycia, a w razie groźby - z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał.
Odpowiedzialność w prawie cywilnym Przesłanki odpowiedzialności: Zdarzenie z którym prawo łączy obowiązek naprawienia szkody Powstanie szkody Związek przyczynowy między zdarzeniem a szkodą
Odpowiedzialność w prawie cywilnym Zasady odpowiedzialności: Wina Ryzyko Słuszności
Odpowiedzialność kontraktowa Odpowiedzialność kontraktowa powstaje w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy. Art. 471. Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Przykład Jan w umowie przewozu zobowiązał się dostarczyć Markowi towar do dnia 26.10 br. do godz. 7.00. W rzeczywistości dostawa miała miejsce o godz. 9.30. Czy doszło do niewykonania lub nienależytego wykonania umowy? Jeśli tak to proszę wskazać szkodę? Czy sytuacja uległaby zmianie, gdyby opóźnienie wynikło z powodzi?
Odpowiedzialność kontraktowa Odpowiedzialność za pomocników Art.474. Dłużnik odpowiedzialny jest jak za własne działanie lub zaniechanie za działania i zaniechania osób, z których pomocą zobowiązanie wykonuje, jak również osób, którym wykonanie zobowiązania powierza. Przepis powyższy stosuje się także w wypadku, gdy zobowiązanie wykonuje przedstawiciel ustawowy dłużnika. Rozszerzenie odpowiedzialności Art. 473 1. Dłużnik może przez umowę przyjąć odpowiedzialność za niewykonanie lub za nienależyte wykonanie zobowiązania z powodu oznaczonych okoliczności, za które na mocy ustawy odpowiedzialności nie ponosi 2. Nieważne jest zastrzeżenie, iż dłużnik nie będzie odpowiedzialny za szkodę, którą może wyrządzić wierzycielowi umyślnie.
Opóźnienia a zwłoka W którym przykładzie opisane zostało opóźnienie, a w którym zwłoka? Jakie roszczenia przysługują Markowi w obu przypadkach? Przykład 1: Jan kupił od Marka samochód. Powinien zapłacić za niego do 23.10 br. Ze względu jednak na poważną awarię systemu informatycznego banku Jana transakcja została zrealizowana dopiero 26.10 w godzinach porannych. Przykład 2: Jan kupił od Marka samochód. Powinien zapłacić za niego do 23.10 br. Jednakże Jan zapomniał dokonać przelewu i dopiero 26.10 rano dokonał przelewu na konto Marka.
Opóźnienia a zwłoka Art. 481 1. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Art.477 1. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać, niezależnie od wykonania zobowiązania, naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. 2. Jednakże gdy wskutek zwłoki dłużnika świadczenie utraciło dla wierzyciela całkowicie lub w przeważającym stopniu znaczenie, wierzyciel może świadczenia nie przyjąć i żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.
Opóźnienia a zwłoka Przykład: Jan zobowiązał się dostarczyć Markowi sztuczne ognie na sylwestra za 100 zł. Jednakże Jan dostarczył sztucznie ognie dopiero 7 stycznia, przez co Marek musiał kupić sztuczne ognie w sylwestra znacznie drożej za cenę 500 zł. Co w tej sytuacji może zrobić Marek?
Odsetki Art.359 1. Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. Zakaz anatocyzmu Art. 482 1 Od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba, że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek od dłużnej sumy.
Kara umowna Art. 483. 1. Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Przykład Jan w umowie przewozu zobowiązał się dostarczyć Markowi towar do dnia 26.10 br. do godz. 7.00. W umowie przewozu była zastrzeżona kara w wysokości 1000 zł. W rzeczywistości dostawa miała miejsce o godz. 9.30. Jakie roszczenie przysługuje Markowi? Co w sytuacji, gdy szkoda Marka będzie wyższa niż kara umowna?
Kara umowna Art. 484. 1. W razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły. 2. Dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez zapłatę kary umownej.
Zadatek Przykład 1: Jan zobowiązał się sprzedać Markowi samochód. Marek wpłacił Janowi 1000 zł zaliczki. Jan jednak zmienił zdanie i nie chce wydać Markowi samochodu? Jakie roszczenie ma Marek w tej sytuacji? Jan zobowiązał się sprzedać Markowi samochód. Marek wpłacił Janowi 1000 zł zadatku. Jan jednak zmienił zdanie i nie chce wydać Markowi samochodu? Jakie roszczenie ma Marek w tej sytuacji?
Zadatek Art. 394 1. W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej. Art. 394 3. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.
Umowne prawo odstąpienia Art. 395. 1. Można zastrzec, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w ciągu oznaczonego terminu prawo odstąpienia od umowy. Prawo to wykonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. 2. W razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za niezawartą. To, co strony już świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Za świadczone usługi oraz za korzystanie z rzeczy należy się drugiej stronie odpowiednie wynagrodzenie.
Odstępne Art. 396 Jeżeli zostało zastrzeżone, że jednej lub obu stronom wolno od umowy odstąpić za zapłatą oznaczonej sumy (odstępne), oświadczenie o odstąpieniu jest skuteczne tylko wtedy, gdy zostało złożone jednocześnie z zapłatą odstępnego.
Zasada nominalizmu Art. 358¹ 1 Jeżeli przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia następuje przez zapłatę sumy nominalnej, chyba, że przepisy szczególne stanowią inaczej. Przykład: Jan pożyczył bezpłatnie Markowi 10 000 zł na okres 5 lat. Ile pieniędzy musi oddać Marek?
Waloryzacja Art. 358¹ 2 Strony mogą zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości. Przykład: Jaś pożyczył bezpłatnie Markowi 10 000 zł na 5 lat. Strony ustaliły, że po pięciu latach Marek odda kwotę wyliczoną według wzoru: K = 10 000 * (1+ średnia stopa inflacji przez 5 następnych lat)^5 Ile pieniędzy będzie musieć oddać Marek (przy założeniu średniej inflacji równej 3%)
Waloryzacja sądowa Art. 358¹ 3 W razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie. 4 Z żądaniem zmiany wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia pieniężnego nie może wystąpić strona prowadząca przedsiębiorstwo, jeżeli świadczenie pozostaje w związku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa. Przykład: Jaś pożyczył bezpłatnie Markowi 10 000 zł na 5 lat. W międzyczasie nieoczekiwanie stopa inflacji wzrosła do poziomu 50% r/r. Co w tej sytuacji może zrobić Marek?
Dziękuję za uwagę!